hand-out - KU Leuven

KU Leuven
Lessen voor de XXIe eeuw
Eenentwintigste editie, 2014-2015
1 december 2014
Is ons financiële systeem voldoende hervormd na de crisis?
Dr. Stan Maes
Gastdocent KU Leuven en Europese Commissie
Schema van de les
Inleiding

“Scene setter”: Het historische karakter van de crisis

“De crisis” kan opgedeeld worden in verschillende stappen
Deel 1: De wereldwijde financiële systeem crisis

Centrale rol van banken in het financiële systeem en in de crisis

De balans van een bank
o Belangrijkste active en passiva op de balans van een bank
o Twee schokken: “Bank runs” en foute investeringen
o Twee stootkussens: liquide activa en kapitaal

“Too-Big-To-Fail” (TBTF) banken
o Banken TBTF: Quid?

Gigantisch groot en complex: balans-grootte, geografische activiteit,
organisatorische structuur

Onderling verweven: directe en indirecte verbondenheid met elkaar

Dunne stootkussens: om liquiditeits- en solvabiliteitsschokken op te
vangen (domino-effect)

Van
essentieel
belang
voor
de
economie:
functioneren
van
betalingssysteem en toegang tot spaargeld
1

Verklaren van evolutie doorheen de tijd: verschuiving van relatiegeoriënteerd model van bankieren naar transactie-georiënteerd model van
bankieren (breuklijn rond 1970-1980)
o Gevolgen van TBTF perceptie

Financieringsvoordeel (impliciete subsidies) en concurrentieverstoring

Artificiële en schuldgebaseerde groei van de balans en excessieve risico’s
(“doom loop”)

Geen exit, geen creatieve destructie (productiviteitswinsten)

Crisis en bail-out: De staat en centrale bank schiet te hulp om erger te
voorkomen
o Hoe TBTF oplossen?

Meer en beter kapitaal, liquiditeitsvereisten, beter toezicht

Speciaal crisisbeheer

Bankenunie

“Splitsen” (structureren) van de banken?

Korte termijn reactie op financiële systeem crisis: De staat en centrale bank schiet te hulp

Lange termijn reactie op financiële systeem crisis: Financiële hervormingsagenda

Belangrijk onderdeel van algemene financiële hervormingsagenda voor
een veiliger, eenvoudiger, Europeser en eerlijker financieel systeem
[Deel 2: De staatsschuldencrisis in de Eurozone]

Oorzaken?
o Groeiende divergenties in economische fundamentals zonder voldoende
aanpassingsmechanismes. Financiële convergentie ≠ economische convergentie

Korte termijn reactie van de autoriteiten? Noodfinanciering voor sommige eurozone
Lidstaten

Langere termijn respons van de autoriteiten? EMU hervormingsagenda
o Geïntegreerd begrotingskader
o Geïntegreerd economisch beleidskader
o Geïntegreerd financieel kader
o Versterkte democratische legitimiteit en verantwoordingsplicht
2
Deel 3: Waar staan we, 6 jaar na de crisis? Hebben we voldoende hervormd?

Successen
o Voorkomen van wereldwijde tweede grote depressie
o Aanpakken en reguleren van systemisch risico
o Bankenunie
o Verordeningen i.p.v. richtlijnen
o Permanent financieel vangnet voor Eurozone Lidstaten

Persoonlijke visie op uitdagingen en aandachtspunten
o Effectiviteit van hervormingen (TBTF, crisisbeheer, stootkussens)
o Bankcultuur (post-crisis schandalen): Hoe private en sociale belangen verzoenen?
o Concurrentie in de financiële sector?
o Hoge schulden wegwerken als uitdaging
o Het vertrouwen in de Europese instellingen moet hersteld worden omdat de grote
problemen enkel door samenwerking en op supranationaal niveau kunnen
opgelost worden (klimaat, financiële stabiliteit, veiligheid, energievoorziening,
belastingen, etc.)
Lijst met aanbevolen literatuur
1. Admati, A. and M. Hellwig (2013), The bankers’ new clothes: What’s wrong with
banking and what to do about it, Princeton University Press.
2. Adrian, T. and H. Shin (2010), “Liquidity and leverage”, Journal of Financial
Intermediation, 19, 3, pp. 418-437.
3. Brunnermeier, M., Crocket, A., Goodhart, C., Persaud, A., and H. Shin (2009), The
Fundamental Principles of Financial Regulation, Geneva Report on the World Economy
11, International Centre for Monetary and Banking Studies, July, 68p.
4. Claessens, S., R. Herring, and D. Schoenmaker (2010), A safer world financial system:
Improving the resolution of systemic institutions, International Centre for monetary and
banking studies, CEPR, Geneva Reports on the World Economy.
5. Claessens, S. and L. Kodres (2014), “The regulatory responses to the global financial
crisis: Some uncomfortable questions”, International monetary Fund, Working Paper
WP/14/46.
3
6. De Grauwe, P. (2012), The Economics of Monetary Union, Oxford University Press.
7. de Larosière, J., et al. (2009), Report of the High-level group on financial supervision in
Europe, 25 February.
8. ESRB (2014), Is Europe overbanked?, Report of the Advisory Scientific Committee.
9. Europese Commissie (2011), “The effects of temporary State aid rules adopted in the
context of the financial and economic crisis”, Commission Staff Working Paper, 5
October, SEC(2011) 1126 final.
10. Europese Commissie (2012), “Blauwdruk voor een hechte economische en monetaire
unie: Aanzet tot een Europees debat”, Mededeling van de Commissie, COM(2012) 777
final/2, 30 November.
11. Europese Commissie (2014), “Economic Review of the Financial Regulation Agenda”,
Staff Working Document SWD(2014) 158 final, May.
12. Financial Crisis Inquiry Commission (2011), The Financial crisis inquiry report,
January.
13. Haldane, A. (2012), “The dog and the Frisbee”, speech at the Federal Reserve Bank of
Kansas City’s 366th economic policy symposium, “The changing policy landscape”,
Jackson Hole, Wyoming, 31 August 2012.
14. Liikanen, E. et al. (2011), High-level Expert Group on reforming the structure of the EU
banking sector: Final report, 2 October.
15. Mian, A. and A. Sufi (2014), House of Debt: How They (and You) Caused the Great
Recession, and How We Can Prevent It from Happening Again, University of Chicago
Press.
16. Shin, H. (2009), "Reflections on Northern Rock: The Bank Run that Heralded the Global
Financial crisis", Journal of Economic Perspectives, Volume 23, Number 1, pp. 101-119.
17. Turner, A. et al. (2010), The Future of Finance: the LSE Report, London School of
Economics.
18. Van de Cloot, I. (2014), Roekeloos: Over banken en politiek, Lannoo.
19. Vickers, J. (2012), “Some economics of banking reform”, Oxford University Discussion
Paper.
20. Wolf, M. (2014), The shifts and the shocks: What we’ve learned –and still have to learnfrom the financial crisis, Allen Lane, Penguin Books.
4

Download Report