18 agendapost Jeugdreclassering pdf PDF

Overleg:
PHO Jeugdzorg samenwerkende gemeenten Jeugdhulp Rijnmond
Datum vergadering: 13 februari 2014
Agendapunt nr.:
18
Onderwerp:
Jeugdreclassering (hierna: JR) 12-16jarigen en contouren JR voor adolescenten 16-23jarigen
Gevraagde beslissing:
Instemmen met het uitgewerkte voorstel voor de inrichting van jeugdreclassering voor zowel
12-16jarigen (uitwerking van het op 12 december geaccordeerde voorstel vanuit BJZ/WSG)
als voor adolescenten (16-23jarigen)
Financiële/personele consequenties:
Verdere procedure:
Na akkoord op het voorstel voor de uitwerking van jeugdreclassering voor 12-23jarigen zal de
inrichting verder vormgegeven worden.
Communicatie/voorlichtingsaspecten:
Toelichting:
Tijdens het PHO van 12 december 2013 is het onderwerp JB/JR aan de orde geweest. Het
PHO heeft toen akkoord gegeven op het voorstel vanuit BJZ/WSG voor de inrichting van de
jeugdreclassering 12-16. Ook is toen akkoord gegeven op het procesvoorstel voor het
uitwerken van een invulling van jeugdreclassering voor adolescenten (16-23).
Uitgewerkt voorstel JR 12-16jarigen en contouren JR voor adolescenten 16-23jarigen
1
Jeugdstrafrecht & leeftijdscategorieën
De inrichting van de JR kan, rekening houdend met het adolescentenstrafrecht, worden
opgeknipt in twee delen: JR voor 12-16jarigen en JR voor 16-23jarigen.
•
Kinderen jonger dan 12 kunnen niet strafrechtelijk vervolgd worden (maatregelen die wel
genomen kunnen worden zijn bijvoorbeeld een uithuisplaatsing (UHP) of
ondertoezichtstelling (OTS).
•
Voor de categorie 12-16jarigen geldt dat jongeren strafrechtelijk vervolgd kunnen worden
alleen volgens het jeugdstrafrecht.
1
Waar gesproken wordt over leeftijden mbt JR wordt bedoeld: “leeftijd ten tijde van het plegen van het delict”
Jeugdreclassering / Lisanne van Eck / januari 2014
blad 1
•
Voor 12-18 jaar geldt in principe het jeugdstrafrecht en boven de 18 jaar in principe het
volwassenstrafrecht (“typisch”).
•
Met inwerkingtreden van het adolescentenstrafrecht geldt voor de categorie 16-23jarigen
dat deze jongeren ook veroordeeld kunnen worden volgens “a-typisch strafrecht”. Dit
betekent dat 16-18jarigen veroordeeld kunnen worden volgens het volwassenstrafrecht en
18-23jarigen veroordeeld kunnen worden volgens het jeugdstrafrecht2. De rechter weegt
hierbij factoren als leeftijd ten tijde van het plegen van het delict, zwaarte van het delict,
wel/niet sprake van ontwikkelingsachterstand mee.
Inrichting JR voor 12-16jarigen
Deze groep jeugdigen kan alleen veroordeeld worden volgens het jeugdstrafrecht. Als de
rechter besluit tot het opleggen van een reclasseringsmaatregel zal dit een
jeugdreclasseringsmaatregel zijn. In het nieuwe stelsel geldt voor de uitvoering hiervan de
constructie van 1 GI zoals die ook geldt voor de uitvoering van de
jeugdbeschermingsmaatregelen. De GI bepaalt ook de in het kader van de JR-maatregel in te
zetten jeugdhulp (voor zo ver deze niet door de rechter bepaald is). De gemeenten zijn
financieel verantwoordelijk.
Inrichting JR voor 16-23jarigen
• In december en januari hebben gesprekken plaatsgevonden tussen (landelijk) bestuurders
van de reclasseringsorganisaties en de samenwerkende gemeenten Jeugdhulp Rijnmond
(vertegenwoordigd door Onno de Zwart) met als doel te komen tot een voorstel voor de
inrichting van JR voor deze groep, waarvoor zoals gezegd geldt dat zij met het
adolescentenstrafrecht volgens ofwel het jeugdstrafrecht ofwel het volwassenstrafrecht
veroordeeld kunnen worden.
•
De belangrijkste punten uit deze gesprekken zijn als volgt:
o De decentralisatie van de jeugdzorg en de invoering van het adolescentenstrafrecht
bieden momentum om breed na te denken over de toekomst en effectiviteit van
(jeugd)reclassering van 16 tot 23-jarigen. Organisaties willen dan ook een gezamenlijk
toekomstbeeld van mogelijke vernieuwingen vormgeven waarnaar zij toe gaan
werken; een gezamenlijke inhoudelijke ontwikkelopdracht formuleren.
o Daarnaast is het nodig om een werkwijze te formuleren voor de inrichting van
jeugdreclassering 18-23jarigen per 1 januari 2015.
•
Het uitgangspunt dat in principe voor de uitvoering van een reclasseringsmaatregel geldt
is ‘toezicht volgt strafrecht’. De werkwijze (welke organisatie voert uit) die hierbij is
geformuleerd is als volgt:
o Voor jeugdigen die worden veroordeeld volgens het jeugdstrafrecht betekent dit een
jeugdreclasseringsmaatregel, in principe uitgevoerd door de GI (en verantwoord bij de
gemeente) en;
o Voor jeugdigen die worden veroordeeld volgens het volwassenstrafrecht betekent dit
een volwassenreclasseringsmaatregel, in principe uitgevoerd door de 3RO (en
verantwoord bij V&J);
o Er wordt bewust gesproken over in principe, omdat er een uitzondering mogelijk is.
Voor 18-23jarigen die veroordeeld worden volgens het jeugdstrafrecht kan de rechter
namelijk bepalen dat het toch beter is als de reclasseringsmaatregel uitgevoerd wordt
door de 3RO. Een reden hiervoor zou kunnen zijn dat de maatregel sterk gericht moet
zijn op het zelfstandig worden van een jongere of als verslavingsproblematiek een
grote rol speelt.
2
Dit zal slechts een kleine groep jongeren betreffen: uit een pilot met het adolescentenstrafrecht in Groningen en
Almelo (DSP-groep) bleek dat bij slechts 1% van het aantal jongeren 16-18 jaar dat in aanraking is gekomen met
justitie a-typisch strafrecht werd overwogen en bij 13% van 18-21jarigen (voor 21-23jarigen konden geen conclusies
worden getrokken).
Jeugdreclassering / Lisanne van Eck / januari 2014
blad 2
•
Deze werkwijze sluit aan bij het landelijk gegeven kader mbt financieringsstructuur (zie
tevens onderstaande matrix).
o Deze informatie is afgestemd met het ministerie van VenJ, maar er zal vanuit VenJ
nog over de consequenties van het adolescentenstrafrecht voor de jeugdreclassering
formeel naar buiten worden getreden. Momenteel loopt een kosten- en batenanalyse
naar de financiële consequenties.
Leeftijd
Soort strafrecht
0-12
12-16
Verantwoording
aan
Financiering
aan
(uitvoering
door)
In te zetten jeugdhulp
ihkv de maatregel
Niet strafrechtelijk vervolgbaar
Jeugdstrafrecht
RvdK
Gemeente
GI
16-18
Jeugdstrafrecht
RvdK
Gemeente
GI
16-18
18-23
Volwassenstrafrecht
Jeugdstrafrecht
RvdK
3RO (evt in
overleg met
RvdK)
3RO
GI of 3RO
(afhankelijk van
uitvoering)
18-23
(en
ouder)
Volwassenstrafrecht
3RO (evt in
overleg met
RvdK)
V&J
De rechter
beslist:
a) Gemeente
b) V&J
V&J
Ja, door gemeente op
advies van GI
Ja, door gemeente op
advies van GI
Nee
a) Ja, door gemeente op
advies van GI
b) Nee, tenzij rechter
anders bepaalt
Nee
3
Advisering
rechter
door
3RO
•
In tegenstelling tot mogelijkheid van financiering en verantwoording van JB die via één
GI mag (en in de regio Rotterdam-Rijnmond zal3) verlopen kent JR verschillende
financieringsstromen en partijen aan welke verantwoording afgelegd moet worden (zie
bovenstaand schema).
•
Naast bovenstaande werkafspraken hebben de instellingen uitgesproken in de
komende periode een goede onderlinge samenwerking na te streven. Het commitment
is uitgesproken om in 2015 ‘lastige casussen’ operationeel af te handelen. Daarnaast
wordt in een platform/werkgroep breder dan alleen voor JR (dus ook casussen JB ed)
bekeken hoe hiermee in de toekomst kan worden omgegaan.
•
Tevens zal op bestuurlijk niveau door de reclasseringsorganisaties voor zomer 2014
overleg worden gevoerd over de te realiseren ‘stip aan de horizon’/ gezamenlijke
ontwikkelopdracht.
Besluit PHO 12 december 2013
Jeugdreclassering / Lisanne van Eck / januari 2014
blad 3