Hoe omgaan met bezoekers (met dementie) in de bus en de thuissituatie Vragenuurtje Wie weet er wie hij moet ophalen? Allemaal gekende bezoekers (ook de nieuwe)? Informatieoverdracht dus ok? Ja/neen Wie krijgt er een fiche of document mee met daarop informatie over een nieuwe bezoeker? Hoeveel keer sta je per week voor een gesloten deur? … zelf in te vullen op de fiche Wat moet je weten over communicatie? Alles wat we doen is communicatie Wat moet je nog weten? Twee soorten communicatie − Digitale: afgesproken, duidelijk, over eens − Analoge: niet afgesproken en onvoorspelbaar Communicatie is een proces Boodschap Zender Ontvanger Boodschap Communicatie is een cyclus: de zender geeft een boodschap door. De ontvanger gaat na of ie het goed begrepen heeft en zendt een boodschap terug. De ontvanger wordt nu zender We beïnvloeden elkaar dus voortdurend. Wat kan er allemaal mislopen? Zender Boodschap Ontvanger Je wacht niet op de aandacht van degene aan wie je iets wil vertellen Je brengt een onduidelijke boodschap http://www.youtube.com/watch?v=Uo9U1dJZ-ec Wat je zegt stemt niet overeen met hoe je er echt over voelt. Je ziet dat aan je lichaamstaal Je bent beïnvloed door je emoties Wat kan er allemaal mislopen? Boodschap Zender Ontvanger Je bent afgeleid Je denk dat je weet wat de andere wil zeggen Je luistert niet Je verdenkt de andere ervan een reden te hebben om met je te praten (motieven verkeerd inlezen) Je wil je eigen gedacht naar voor brengen Alleen hetgeen jij wil horen, luister je naar Communicatietips? − Denk eraan tegen wie je praat. Je zult heel anders − − − − communiceren met een vriend, dan bv met een minister. (bij de ene praat je bv dialect, bij de ander Algemeen Nederlands) Leer uit vroegere ervaringen. Hou er rekening mee hoe jij reageert in bepaalde situaties. B.v. Als je van jezelf weet dat je rap verstrooid bent, probeer er op te letten je aandacht bij het gesprek te houden. Pas je houding aan. Zit niet benepen of volledig achterover. Neem een luisterende houding aan. Dit betekent geïnteresseerd, door het volgen van bovenvermelde tips. Zorg dat u niet gestoord wordt door mensen die je proberen te bereiken of je GSM of semafoon Dit kan immers zeer storend werken als je b.v. in een ernstig gesprek zit Zorg voor een duidelijke boodschap, zodat deze kan begrepen worden Communicatiestijlen (enkel ter informatie) Twijfelende golflengte Ongeveer 8% van de vrouwen en 3% van de mannen zit op de twijfelden golflengte Open over jezelf. Je laat zien wat je denk en voelt waardoor je makkelijk contact maakt met anderen Je bent vriendelijk maar laat niet over je heen lopen Je durf ‘nee’ te zeggen en je durft vragen waar je behoefte aan hebt Je vind het vaak wel eng om jezelf zo bloot te geven, je voelt je vaak gespannen in het contact met anderen Het ontbreekt je een stuk aan ‘sociaal zelfvertrouwen’, waardoor je onzeker kan worden Je maakt je wat zorgen over hoe je overkomt en wat anderen van je denken. Je hebt schrik dan anderen je niet aardig vinden, maar dat zit eerder jezelf in de weg Extraverte golflengte Ongeveer 20% van de mannen en 23% van de vrouwen zit op de extraverte golflengte Niet bang om voor jezelf op te komen Je zegt ’nee’ en je steekt je mening niet onder stoelen of banken Netjes, zorgvuldig en betrouwbaar Communicatie met anderen ervaar je niet altijd als ontspannen Je hebt moeite om jezelf te zijn bij anderen en om je ware gedachten en gevoelens te delen Je bent bang dan anderen je negatief gaan beoordelen Je bent perfectionistisch en stel hoge eisen aan je werk. Je wil niet graag fouten maken De controlerende golflengte Ongeveer 6% van de vrouwen en 9% van de mannen zit op de contolerende golflengte Een gezelschapsdier, je praat gemakkelijk Spontaan en ontspannen in contact met anderen Laat niet over je heen lopen Zelfverzekerd en als het erop aan komt, kun je minder aardig uit de hoek komen Je zegt wat je denkt en voelt, ook als je er niet mee eens bent De koele golflengte Ongeveer 10% van de vrouwen en 23% van de mannen zit op de koele golflengte Zelfverzekerd en assertief Je geeft aan waar je behoefte aan hebt en durft voor jezelf op te komen Ontspannen in contact en niet snel van je stuk te brengen Je laat het achterste van je tong niet zien, ware gedachten en emoties hou je liever voor jezelf Contact blijft vaak zakelijk en afstandelijk, waardoor het met sommige mensen moeilijk is om een vriendschappelijke en persoonlijke band aan te gaan Functioneert vaak individueel en weinig behoefte aan goedkeuring van anderen De Neurotische golflengte Ongeveer 16% van de vrouwen en 6% van de mannen zit op de neurotische golflengte Gevoelig voor wat anderen van je vinden. Je hebt graag dat andere je aardig vinden Je gaat graag met mensen om en bent voor anderen vriendelijk en hartelijk Je voelt jet niet altijd op je best in contact met anderen, wat gespannen en onzeker Je mag van jezelf geen fouten maken en vindt het vaak lastig om voor jezelf op te komen De vriendelijke golflengte Ongeveer 9% van de vrouwen en 8% van de mannen zit op de vriendelijke golflengte Je houd rekening met anderen mensen en wil niet kwetsen of benadelen, je doe mensen graag een plezier Mensen vinden je vaak heel erg aardig Je bent openen en persoonlijk en geïnteresseerd in de andere. Altijd klaar om een andere te helpen Onderhoud goede relaties en vermoedelijk een groot sociaal netwerk Je houdt niet van ruzie, in een conflict ben je geneigd om toe te geven. Waardoor je jezelf wel eens durft weg te cijferen De sociaal angstige golflengte Van de jonge mensen (18-23 jaar) bevindt ongeveer 20% zich op deze golflengte. Deze is vaak echter maar tijdelijk. Naar mate mensen meer zelfvertrouwen krijgen, volwassener worden en hun draai vinden, gaan ze vaak over naar de koele of vriendelijke golflengte Je vindt het moeilijk om met mensen om te gaan, sociale contacten wekken spanning op, waardoor je ze soms uit de weg gaat In gesprekken die je hebt, laat je jezelf niet echt zien, verlegen en afstandelijk. Je bent bang dat anderen je negatief gaan beoordelen, je zullen afwijzen of je zullen uitlachen Niet gemakkelijk voor anderen om een band op te bouwen, ook al willen ze dat graag Voor jezelf opkomen en ‘nee’ zeggen doe je meestal niet, je wil geen conflict met anderen Bij mensen die je echt kennen durf je jezelf te zijn De ondoorgrondelijke golflengte Ongeveer 5% van de vrouwen en 9% van de mannen zit op de ondoorgrondelijke golflengte Je gaat graag je eigen gang Je bent aardig en communiceert met de mensen om je heen, alleen niet op zo’n persoonlijke of emotionele manier Makkelijk in contacten met anderen en vrij ontspannen Zelfverzekerd en gemakkelijk Geen hoge eisen aan jezelf en je stelt je niet overkritisch op. Het is al snel ok voor jou. Je past je aan als dat nodig is. Je staat dus niet snel op je strepen, ook al is dat soms nodig Mensen krijgen moeilijk hoogte van je Positie van de mantelzorger DE POSITIE VAN DE MANTELZORGER Situatie Leontien zorgt reeds 4 jaar voor haar mama. Ze doet dit met volle overtuiging en met volle aandacht. Niet is haar teveel. Alhoewel, het wordt toch wel heel wat moeilijker. Haar huisarts heeft samen met haar besproken dat een dvc een goed idee kan zijn. Na lang nadenken stemde ze in en werd er een afspraak gemaakt. Nu komen ze haar mama voor de eerste keer halen, maar Leontien is er niet gerust in. Als de chauffeur haar komt ophalen wil ze nog heel veel vragen. Ze heeft zelfs een blaadje voorbereid. − Hoe ga je praten met Leontien? Positie van Leontien Familie Draaglast Mama DVC Huisarts Behoefte Leontien Draagkracht Omgeving Familie Bezoeker Personeels druk Beleid Behoefte chauffeur Werkdruk Omgeving Team Dynamiek van de hulpverlenersdriehoek De context van de Hulpverlener (chauffeur) Een functionele relatie Een functionele relatie BEÏNVLOEDING De context van de Familie De context van de persoon met dementie Een persoonlijke relatie 21 Mantelzorg Hulp die wordt geleverd door familie, vrienden kennissen Mantelzorg komt voor vanuit een sociale relatie Mantelzorgers kiezen er meestal niet voor om mantelzorger te zijn Vaak 24/24 beschikbaar zijn Mantelzorgers zijn veelal niet voorbereid op de taak die hen te wachten staat Draaglast en draakracht Draaglast − Het totaal aantal lasten Draagkracht − De kracht die je hebt om ermee om te gaan Draaglast Draagkracht Draagkracht en draaglast Objectieve belasting − Hetgeen je ziet, het aantal taken dat wordt opgenomen Subjectieve belasting − Hetgeen je zelf aankan − Voor iedereen anders − Je kan dit niet zien Mantelzorgers hebben meer dan mantelzorg alleen − Eigen gezin, werk, vrijwilligerswerk… Beïnvloeding draaglast en draagkracht Praktisch − huishouden, zorg, kennis thuiszorgorganisaties, kennis, coördinatie Emotioneel − Verandering door ouder worden, ziekte, eigen grenzen, zelfbeeld (zelfvertrouwen), levenshouding Relationeel − Relatie met persoon met de oudere, relatie met familie, relatie binnen eigen gezin, relatie professionelen, activiteiten buiten huis Lichamelijk − Gezondheid, welzijn, voeding, beweging, slapen? Wat kan de rol van mantelzorger zijn? Een hulp − Mantelzorgers nemen veel taken op. Er is geen ondersteuning of minimale ondersteuning van de mantelzorgers Een medehulpverlener − Gezamenlijke taak, samenwerking is belangrijk − Ondersteuning mantelzorg is minimale Een medehulpvrager − Gezamenlijke taak, samenwerking is belangrijk − Welzijn van mantelzorgers wordt volledig in rekening genomen Mantelzorg als medehulpvrager Oog voor signalen van mantelzorgers: moeilijk! Informeren van mantelzorgers over de mogelijkheden Tijd en aandacht voor mantelzorg Je moet er tijd voor hebben Werk samen of vraag een deskundige die bv de hulpverlening in de regio heel goed kent Draaglast en draagkracht Als er een onevenwicht komt, kan dit tot problemen leiden => overbelasting Draaglast Draagkracht Positie van de Chauffeur Laat je rijden? EIGEN POSITIE ALS CHAUFFEUR Rollen Iedereen heeft een rol en tegelijkertijd verschillende rollen − Bv opa en gebruiker van het dagverzorgingscentrum − Echtgenoot en zorgbehoevende gebruiker − Mantelzorger voor papa en politicus − Chauffeur en vader of moeder − Chauffeur en vrijwilliger − … Geschiedenis/informatie Zorg op maat kan enkel − Als je wat voorkennis hebt − Wie is de persoon die je gaat ophalen? − Gaat de persoon uit vrij wil mee of omdat men vindt dat dit moet? − Kent de persoon het dagverzorgingscentrum? − Is het iemand die sociaal of liever alleen is? − Kent de persoon andere gebruikers van het dvc? − …. Sta ook eens stil bij je eigen rol Heb jij veel geduld of wat minder? Ben je enkel chauffeur/begeleider in de auto of heb je nog andere taken? Hoe ben je zelf deze morgen gestart? Maak een vergelijking Fiche van de chauffeur(s) Fiche van de gebruiker − Hoe geduldig ben jij? − Wie is hij of zij? − Met hoeveel zijn jullie? − Wat zijn aandachtspunten? − Hoeveel tijd heb je? − Kent hij dvc? − Hoe ‘zwaar’ is de rit? − Kent hij andere mensen − Hoe ben je vanmorgen − Wat is zijn zorgbehoefte? opgestaan/toegekomen? − Welk beeld heb je van de gebruikers die je moet halen? − Wat weet je van de gebruiker(s)? − … − Heeft hij dementie? − Gaat hij uit vrij wil mee? Belang van teamwork Alleen is maar alleen! Maken jullie deel uit van een team? Welke informatie krijgen jullie door? Welke informatie kunnen jullie doorgeven en wordt er dan ook rekening mee gehouden? Wat doen we nu al? Werken met steekkaarten − Wat doen we nu al om iedereen zo persoonlijk als mogelijk te benaderen? − Welke zaken maken het verschil? − Welke tips heb je? − Welke valkuilen heb je? Wat doen we met gedrag waar wij het moeilijk mee hebben? Wat is een conflict? Onenigheid tussen partijen − Conflict kan positieve gevolgen hebben − Je stelt iets aan de kaak, het wordt besproken en je komt tot een oplossing − Conflict kan negatieve gevolgen hebben − Je stelt iets aan de kaak, het wordt besproken, je komt niet tot een oplossing en het wordt erger Reacties op een conflict Bron: Gespecialiseerde psychogeriatrische Verzorgende Ontlopen − Kwaliteiten − Je kan het nu niet aan − Je bent niet bij machte − Je zoekt een derde − Nadeel − Altijd ontlopen Confronteren – het gesprek aangaan − Kwaliteiten − Pakt het conflict onmiddellijk aan − Nadeel − Wil iedereen die wel op dit moment. Kan iedereen dit? − Veelal tijdrovend Reacties op een conflict Forceren – gebruiken van macht − Kwaliteiten − Indien belangrijk kan macht gebruiker goed zijn − Nadelen − Schrikt af en altijd forceren => veel vijanden Toedekken – je laat het zo − Kwaliteiten − Je kan je goed inleveren. Vooral als derde goed − Nadelen − Je geeft iedereen altijd gelijk: Heb je een eigen mening? − Toont geen negatieve emoties − Anderen gaan ook toedekken Achterdocht Apathie Agressie Ontremming Claimen Angst Vluchten bedekken met de mantel der liefde niet laten zeggen angst boosheid zenuwachtig reageren niet op ingaan overnemen overdreven stimuleren opgeven veel aandacht geven negeren, maar toch af toe bevestigen niet naar aanleiding zoeken je moet niet bang zijn teveel in een keer vragen te druk schrik straffen persoonlijk opnemen belachelijk maken niet aux serieux nemen afstand nemen grenzen stellen wat gebeurt er voor? wat gebeurt er na? maak het makkelijk doe prettige dingen niet aandringen als het niet lukt beloon als het niet gebeurt negeren afwisselen met belonen ken de levensgeschiedenis waaraan zie je het? ken je de oorzaak? wat is de reactie op jouw reactie? heeft ie een vluchtheuvel? kan hij nog zelf contacten leggen? bieden van genegenheid aandacht geven op andere manier bedoeling gedrag pogen te achterhalen grenzen stellen ken de levensgeschiedenis Agressie/agitatie - oorzaken Agressie is het al of niet met opzet uitvoeren en/of nalaten van handelingen waardoor anderen en/of jijzelf schade ondervinden − Verbale agressie: met woorden − Non verbale agressie: slaan, maar ook psychisch − Komt tot 20% voor bij personen met dementie Oorzaken − Frustratie: de werkelijkheid niet kunnen beheersen − (Teveel) bemoeien − Voelen zich niet begrepen − Zelfbeeld daalt: er wordt teveel overgenomen − Teveel prikkels (impulscontroleverlies) Agressie/agitatie – reacties hulpverlening Vragen ons af waarom? We begrijpen het niet. “Ik wil toch alleen maar helpen?” Zelf agressie gebruiken door − Angst − Boosheid Valkuil − “Doet ie dat nu met opzet” − “Is dat nu echt tegen mij” (persoonlijk opnemen) Agressie/agitatie – Tips Voorkomen − Gebruik de communicatietips − Herkennen: als je weet dat het komt (belang levensgeschiedenis!!!) − Afstand nemen − Inleven en grens stellen indien nodig − Alternatieven aanreiken − Omgaan met agressie Achterdocht - oorzaken Achterdocht is ten onrechte denken dat iemand/men het niet goed met je voorheeft − Komt vooral in beginfase dementie voor Hoe komt het? − Frustratie: niet meer begrijpen van de werkelijkheid − Vergeten, niet meer weten − Controle behouden: inspraak is vaak niet meer mogelijk, er wordt van alles geregeld − Overzicht kwijt in complexere relaties: wie is wie en wat doet iedereen? Achterdocht – reacties hulpverlening Bedekken met de mantel der liefde − Vergroot de achterdocht: “ik wordt niet aux serieux genomen” Zenuwachtig − “Zie je wel, ik wist het, zij heeft dat gedaan” Niet laten zeggen − Allebei een rotgevoel Niet op ingaan − Een rotgevoel Achterdocht - tips Wat gebeurt er voor dat de achterdocht begint? Wat gebeurt er na de achterdocht Stellen van vragen − Benoemen: “u denkt dus dat” − Duidelijk maken “ u weet dat dit zo niet is” − Vragen om reactie: ‘” wat gaat u nu doen?” Altijd makkelijker als er een vertrouwenspersoon is Apathie - omschrijving Definitie: apathie is een stoornis in de motivatie waardoor men niet kan komen tot handelen en/of men niet kan genieten van zaken waar vroeger wel van genoten werd en/of men niet kan komen tot he tondernemen van handelingen die kunnen leiden tot een meer ingevuld bestaan − Komt vrij vaak voor 15 tot 55% − In combinatie met depressie tot 50% − Fronto-temporale dementie tot 77% Apathie oorzaken Het niet kunnen uitvoeren van een handeling Starten met een handeling, maar niet tot een goed einde kunnen brengen Vervelend gevoel oplopen als het niet lukt Volgende keer lukt weer niet: vervelende gevoel is er weer Niet kunnen starten van de handeling Apathie – reacties hulpverleners Wijziging in relaties − Overnemen − Overdreven stimuleren Opgeven, het lukt toch niet Loopt tegen je eigen grenzen aan Apathie - tips Verminder de stress door minder aan te dringen als het echt niet lukt Maak de handelingen zo makkelijk als mogelijk − Leg bv alles al klaar Beloon elke gelukte poging Doe prettige dingen en leer uit ervaringen Valkuil: apathie is zeer moeilijk om om te draaien Claimend gedrag - oorzaken Claimend gedrag is het herhaaldelijk op dezelfde wijze vragen van aandacht voor zichzelf door de cliënt terwijl het geven van aandacht aan die cliënt niet leidt tot vermindering van dit gedrag. − Roepen, gillen, plakken, aandacht blijven vragen, 100 keer bellen… Oorzaken − Hou rekening met de omgeving waar je je bevindt − Netwerk wordt steeds kleiner − Als verzorgende ben je vaak vrij veel aanwezig − Eenzaamheid, verveling, lichamelijk/psychisch ongemak die niet verwoord kan worden, verkeerde denkbeelden − Wordt het gedrag beloond?? Claimend gedrag – reactie hulpverleners Wensen worden vervuld en de persoon krijgt veel aandacht Het start terug: “ je bent net geholpen” – terug aandacht Negeren, maar toch nog af en toe gedrag bevestigd zien Claimend gedrag - tips Zeker niet makkelijk: hele opdracht Ken je de levensgeschiedenis? Wat is het karakter? In welke omstandigheden komt het voor? Beloon als de cliënt niet claimt Negeren afwisselen met belonen bij goed gedrag Angst – oorzaken Angst is een vaag gevoel van onbehagen met een voor de betrokkene onbekende oorzaak Oorzaken − Verlies van grip op de werkelijkheid − Snapt de andere niet: weet niet wat verwacht wordt, maar wel dat er iets verwacht wordt − Onverwacht aanraken − Vertrouwde omgeving valt weg − Verlies van eigen identiteit Angst – reacties hulpverleners “Je moet niet bang zijn” Aanleiding van angst wordt niet gezocht Angst wordt niet herkend Angst –tips Waaraan zie je de angst? Heb je een zicht op de oorzaken? Hoe reageerde je en wat was de reactie? Vluchtgedrag - oorzaken Vluchtgedrag is het al dan niet opzettelijk verwijderen uit een situatie die als te bedreigend of belastend ervaren wordt. Oorzaken − Veelal teveel prikkels – te druk − Teveel dingen worden in één keer gevraagd − Terug naar de ouders Vluchtgedrag – Tips Waar vindt de persoon wel rust (in) Plezierige dingen doen Heeft de persoon een eigen plekje (eigen vluchtheuvel) Kan de persoon nog op eigen initiatief contacten leggen? (seksueel) ontremd gedrag Gedragingen waar de rem vanaf is − Ook agressie en claimen behoren hiertoe Seksueel − Ongewenst aanraken − Intrigerend kijken − Seksuele voorstellen doen − Seksuele handelingen stellen Seksueel ontremd gedrag – reacties hv Schrik Persoonlijk opnemen Straffen Bagatelliseren= belachelijk maken Valkuil: als het één keer gebeurt, wordt alles daarmee in verband gebracht Seksueel ontremd gedrag - tips Wat bedoelt de oudere met dit gedrag? Heeft hij aandacht nodig? Heeft hij genegenheid nodig? Kan je de oudere beïnvloeden of is ie niet meer te stoppen? Stel je steeds de vraag: kan je het aan?
© Copyright 2025 ExpyDoc
