Notitie onderdoorgang bus-hoofdstation (april 2014)

April 2014
Bus onderdoorgang
Inleiding
Eind 2013 hebben de Regio Groningen Assen, de gemeenteraad van Groningen en Provinciale Staten van
Groningen de herijkte netwerkanalyse en de daarbij behorende nieuwe HOV-visie vastgesteld.
Het doel van de nieuwe HOV-visie is de realisatie van een systeem voor snel, comfortabel en betrouwbaar en
betaalbaar Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV). De regio, stad en economische toplocaties worden met
elkaar verbonden via HOV-assen voor de bus en HOV-assen voor de trein. Deze HOV-assen worden zoveel
mogelijk aan elkaar gekoppeld via OV-knooppunten, zoals stations en P+R locaties. Dit zorgt ervoor dat
belangrijke woon- en werkgebieden en economische toplocaties rechtstreeks of met slechts één overstap
bereikbaar zijn.
Basisprincipe
Het basisprincipe van de HOV-visie is dat regio en stad, de economische toplocaties en de belangrijke OVknooppunten (inclusief P+R-locaties) verbonden worden via HOV-assen (spoor en bus). Dit vormt de
ruggengraat van het regionaal Openbaar Vervoer. Centraal uitgangspunt is het zoveel mogelijk (door)koppelen
1
April 2014
van HOV-assen via OV-knooppunten en P+R-locaties waardoor zo veel mogelijk belangrijke woon- en
werkgebieden en economische toplocaties in de regio bereikbaar zijn (vaak rechtstreeks, maar in principe met
maximaal één overstap). Net als bij de doorkoppeling van de regionale treinen resulteert ook de koppeling op
de HOV-assen van regionale bussen aan stadsbussen in verbetering van de verbinding tussen de regio en de
stad. Het aantal overstappen op de hoofdstromen wordt namelijk sterk verkleind. Dit resulteert in een
kwaliteitsverbetering voor de reizigers, verhoogt de betrouwbaarheid en maakt het systeem makkelijker te
begrijpen. Hierdoor wordt de concurrentiekracht van het Openbaar Vervoer verhoogd waardoor naar
verwachting meer mensen kiezen voor het Openbaar Vervoer naar de stad. Dit is goed voor de leefbaarheid,
aantrekkelijkheid en bereikbaarheid van de stad en regio. En tevens wordt de druk op de Grote Markt qua bus
minder groot.
Betrouwbaar en snel
Op deze HOV-assen krijgt het Openbaar Vervoer dan ook prioriteit ten opzichte van overige verkeerstromen.
Op de HOV-as dient een snelle en betrouwbare reis voor de reizigers mogelijk gemaakt te worden. Dit kan
betekenen dat auto, fiets maar ook bijvoorbeeld ruimtelijke plannen zich daar waar mogelijk zullen moeten
aanpassen om een snelle en betrouwbare route (bijvoorbeeld vrij liggende busbanen) mogelijk te maken. De
HOV-ambitie vraagt dan ook voor de bus om een aantal extra maatregelen om er voor te zorgen dat de
kwaliteit van het Openbaar Vervoer wordt verbeterd en meer reizigers zal trekken. Pas nadat deze investering
is gedaan, is het mogelijk substantieel te besparen op de exploitatie.
Iedere maatregel binnen de HOV-visie levert op zichzelf al een voordeel op voor de reiziger en/of de
exploitatie. Afhankelijk van de meerwaarde voor de reiziger, de benodigde investeringsmiddelen, het effect op
de exploitatielasten, de snelheid waarmee de maatregel kan worden uitgevoerd en de mogelijkheid om werk
met werk te combineren zijn de maatregelen ingedeeld in ambitieniveau 1 tot en met 4. Hierbij heeft
ambitieniveau 1 de hoogste prioriteit. In de HOV-visie is aangegeven dat in de periode tot en met 2020
minimaal ambitieniveau 1 en 2 voor zowel trein als bus gerealiseerd zouden moeten worden om de kwaliteit
van het openbaar vervoer te verbeteren, meer reizigers in het openbaar vervoer te faciliteren en de
exploitatielasten niet verder te laten oplopen. Ambitieniveaus 3 en 4 kunnen dan maatregel voor maatregel na
2020 worden ingevoerd waarbij wel is aangegeven dat getracht zal worden om ook de uitvoering van de
topprioriteit trein en de topprioriteit bus uit ambitieniveau 3 naar voren te halen en al voor 2020 te realiseren.
Bij de trein gaat dat om de doorkoppeling van de treindiensten vanuit Leeuwarden naar station Groningen
Europapark en bij de bus om een bus onderdoorgang onder de sporen van het Hoofdstation door die de bussen
uit het zuidwesten op een zeer snelle en betrouwbare route met het hoofdstation aan de noordzijde verbindt.
Met de keuze voor de B4 variant voor de spoorknoop is de treinambitie te realiseren voor 2020. Dit zorgt
ervoor dat de structuur van de HOV-bus assen in de stad optimaal benut kan worden en tevens dat alle
treinreizigers uit alle richtingen zonder overstap station Europapark kunnen bereiken.
Ten aanzien van de bus onderdoorgang geldt dat op dit moment wordt onderzocht of deze haalbaar is en hoe
deze kan worden ingepast in de omgeving. Met de bus onderdoorgang wordt niet alleen een grote
kwaliteitsslag gemaakt voor de busreiziger omdat deze sneller en met een meer betrouwbare reistijd vanuit de
zuidwestzijde op het station komt, ook levert dit een behoorlijke reductie in de jaarlijkse exploitatiekosten op.
Naast een betere doorstroming biedt dit ook kansen voor het verbeteren van de veiligheid en de ruimtelijke
kwaliteit op en rond het Hoofdstation.
Bus onderdoorgang Hoofdstation
Het verbeteren van de betrouwbaarheid en de doorstroming van het busverkeer op en rond het stationsgebied
zorgt al snel voor een grote kwaliteitsverbetering voor zeer grote aantallen reizigers en voor een sterke
2
April 2014
verlaging van de jaarlijkse exploitatiekosten. Dit komt omdat bijna alle bussen op en rond het busstation
moeten zijn. Uit een verkennende quick scan blijkt dat het grootste voordeel voor zowel de reiziger als de
jaarlijkse exploitatiekosten kan worden behaald door een vrije zuidwest-noordoost bus onderdoorgang onder
de sporen bij het hoofdstation aan te leggen. De busbaan HOV-west wordt daarbij doorgetrokken over de
Paterswoldseweg, het Noord Willemskanaal en het huidige opstelterrein van de treinen om vervolgens met
een bus onderdoorgang, onder de sporen door, boven te komen bij de bus standplaats (bus buffer) aan de
noordzijde van het station. Vanaf die plek krijgt de onderdoorgang een goede aansluiting op het busstation. Op
onderstaande schets is een eerste impressie gegeven van de mogelijke ligging van de bus onderdoorgang.
Effecten
De bus onderdoorgang zorgt ervoor dat alle bussen die vanuit het zuidwesten over de busbaan komen via een
snelle en betrouwbare wijze bij het huidige busstation kunnen komen. Dit geldt ook voor de route vanaf het
station naar het westen. Deze maatregel heeft niet alleen positieve effecten voor de kwaliteit van het
openbaar vervoer, maar is ook zeer gunstig voor de jaarlijkse exploitatiekosten van de bus. Daarnaast
vermindert het de druk op de Emmakruising en op het gedeelte van de Stationsweg tussen de Emmakruising en
de Werkmanbrug. Doordat alle bussen vanuit en naar het westen geen gebruik meer maken van dit gedeelte
van de Stationsweg en de Emmakruising zal de doorstroming van het overige verkeer (voetganger, fiets en
auto) en de daar nog wel rijdende bussen sterk verbeteren.
3
April 2014
Kansen
Het aanleggen van de bus onderdoorgang biedt daarnaast ook nog kansen om de ruimtelijke kwaliteit van de
Stationsweg en de doorstroming van het overige verkeer nog verder te optimaliseren. De bus onderdoorgang
maakt het namelijk mogelijk om ook de bussen die uit het zuiden komen en naar het zuiden gaan via de bus
onderdoorgang te laten gaan. Dit tezamen met het omleiden van de bussen vanaf A-kerk via het Zuiderdiep en
de Herebrug zorgt ervoor dat er geen bussen meer hoeven te rijden op het gedeelte van de Stationsweg tussen
de Emmakruising en Werkmanbrug waardoor dit gedeelte veel aantrekkelijker kan worden gemaakt voor
overstekende reizigers. Tevens biedt het kansen op de totale stationsweg om verschillende verkeerstromen
van elkaar te scheiden waardoor de veiligheid en doorstroming ook sterk verbeterd.
Om ook het busvervoer van en naar het zuiden via de bus onderdoorgang te leiden zijn er echter wel
aanpassingen nodig aan de infrastructuur ten zuiden van het Emmaviaduct en mogelijk aan het Emmaviaduct.
Op dit moment zijn wij hiervoor meerdere mogelijke varianten aan het schetsen en onderzoeken. Bij deze
mogelijke varianten wordt tevens meteen bekeken op welke wijze de ontsluiting van de zuidzijde van het
station voor het overige verkeer zo goed mogelijk inpasbaar is. Mogelijk dat aanpassingen voor de bus ook
gelijk tot verbeteringen voor voetganger, fiets en auto kunnen leiden door werk met werk te maken. Daarbij zal
uiteraard zorgvuldig moeten worden gekeken naar de effecten op de omgeving.
De komst van de bus onderdoorgang maakt daarnaast ook een toekomstige verplaatsing van het busstation
naar de zuidzijde van het station mogelijk. Voor een busstation aan de zuidzijde is namelijk een korte route
naar de Herewegkruising van essentieel belang aangezien ook grote aantallen bussen naar het Noorden gaan.
De bus onderdoorgang onder de sporen door maakt dit mogelijk zonder dat dit grote impact heeft op de
omgeving.
Met de komst van de bus onderdoorgang zullen in ieder geval een aantal bushaltes aan de zuidzijde worden
gerealiseerd waarbij reizigers kunnen uitstappen om hun reis te vervolgen per trein. Om dit mogelijk te maken
dient een verbinding gemaakt te worden tussen de bushaltes en de reizigerstunnel waarmee een entree aan de
zuidzijde ontstaat. Daardoor ontstaat tevens de mogelijkheid om de Rivierenbuurt een kwalitatief
hoogwaardige ontsluiting te geven met het station en door de nieuwe reizigerstunnel met het centrum van de
stad.
Of de bus onderdoorgang en de eventuele aanvullende infrastructurele maatregelen financieel ook te
realiseren zijn wordt in de komende maanden onderzocht. Dit zal mede afhankelijk zijn van kostenbesparing
die kan worden gerealiseerd op de jaarlijkse exploitatie van het busvervoer. De kosten van de onderdoorgang
en de bijbehorende aansluiting op de HOV-west en het busstation aan de noordzijde bedragen zo’n € 40 mln.
Echter wanneer de bus onderdoorgang wordt aangelegd tijdens de verbouwing van het Hoofdstation als
onderdeel van het project Knoop Groningen kunnen de kosten mogelijk lager uitvallen. Een bus onderdoorgang
hoeft dan niet te worden geboord maar kan worden gegraven. Om de bus onderdoorgang mogelijk te maken is
het derhalve van groot belang dat bij de besluitvorming rondom de realisatie van het project Knoop Groningen
meer zicht bestaat op de haalbaarheid van de bus onderdoorgang. Voor de bus onderdoorgang is namelijk
binnen de HOV-visie maar € 20 mln. gereserveerd. Om de bus onderdoorgang mogelijk te maken, zal in de
komende periode naast een verder uitwerking van de plannen onderzocht worden op welke wijze aanvullende
financiering mogelijk is.
4

Download Report