uitgaVE juni 2014
VOLLEGRONDSGROENTEN KOERIER
Elke week vier miljoen bakjes en zakjes
'Luna SEnSation iS EEn MooiE
aanwinSt Voor SLatELErS'
Twee medewerkers van VEZET gezond &
Met de toelating van Luna SenSation krijgen nederlandse slatelers er een sterk en
gemak in Warmenhuizen (N-H.) vullen bak-
effectief middel bij tegen zowel Botrytis als
jes met roerbakmix op met taugé. De
Sclerotinia. Die conclusie durft de Belgische
roerbakmix is een van de ruim 200 vers
gesneden groenten- en fruitproducten in
onderzoeker Luc de Rooster wel te trekken na
vier jaar onderzoek met het middel in kropsla
en rode eikenbladsla.
het assortiment. VEZET vult wekelijks zo'n
Meer op pagina 3
vier miljoen zakjes en bakjes, exclusief voor
Albert Heijn. Het bedrijf - dat ongeveer
1200 mensen in dienst heeft - is daarmee
de grootste producent van vers gesneden
groenten- en fruitproducten in Europa.
,,Het waarborgen van de kwaliteit en de
voedselveiligheid is een cruciaal item binnen ons bedrijf. Goed contact met onze
'rESiStEntiEManagEMEnt iS
niEt MEEr VrijbLijVEnd'
,,Willen we belangrijke werkzame stoffen zo
lang mogelijk voor de praktijk behouden, dan
móet elk bedrijf een doordacht plan hebben
voor duurzaam gebruik van middelen'', zegt
telers vinden we daarom erg belangrijk.
dr. andreas Mehl, resistentiedeskundige bij
Bij problemen of knelpunten denken we
Bayer CropScience.
graag mee over mogelijke oplossingen'',
Meer op pagina 3
zegt Quality & Food Safety Manager Els
Cornelissen.
Een uitgebreid interview met haar is te lezen op
'PEEn oP aLLE frontEn wEErbaardEr MakEn tEgEn ziEktEn'
pagina 5.
,,We hebben in nederland teveel peen waar
iets aan mankeert. té vaak is de kwaliteit
'Unieke kennis bij de klant brengen, daar draait het om'
matig of zelfs slecht. Daarom moeten we
álle mogelijke maatregelen oppakken om
peen sterker en weerbaarder te maken'',
zegt adviseur ian Hale van Profytodsd.
,,Door buitenlandse en Nederlandse kennis met elkaar te combineren, krijg je een
unieke mix waar alle telers hun voordeel mee kunnen doen.''
Meer op pagina 4
Dat zegt Henry Rombouts, internationaal adviseur voor de vollegrondsgroententeelt. Met zijn
eenmansbedrijf Hortagri Advice International voorziet hij een vaste schare (grotere) groente-
'PrEVEntiEf ingrijPEn tEgEn
triPS iS dE toEkoMSt'
telers van een zo compleet mogelijk bedrijfs- en gewasadvies. Daarvoor reist hij via een strak
ingepland schema ('tot en met oktober weet ik vrijwel elke dag waar ik ben') door Duitsland,
Scandinavië, Groot-Britannië en Nederland. Rombouts richt zich met zijn advisering vooral op
,,Vorig jaar werden veel kooltelers verrast
bedrijven met prei, sla en kool, maar ook knolselderij- en uientelers kunnen bij hem terecht.
door de vroege aanwezigheid van trips.
Sommige telers hebben hun bewaarkool
is nederland nog steeds een voorloper in knowhow over vollegrondsgroenten?
daardoor al in augustus moeten laten snij-
,,Die tijd is wel een beetje voorbij. In Duitsland en België zijn telers minstens net zo goed
den en soms is er zelfs de frees ingezet. Dat
mag ons dit seizoen niet weer overkomen'',
geïnformeerd als in Nederland. Een pluspunt dat deze landen hebben is dat er nog behoorlijk
zegt nico van Langen van CaV agrotheek.
geïnvesteerd wordt in teelt- en gewasonderzoek door onafhankelijke instanties en instituten.
Meer op pagina 6
In Nederland is dit door de opheffing van het Productschap Tuinbouw bijna helemaal weggevallen. Nieuw onderzoek naar bijvoorbeeld bemestingstrategieën komen nu vrijwel alleen
uit de koker van commerciële bedrijven. Daar hoeft op zich niets mis mee te zijn, mits telers
zich er bewust van zijn dat het gekleurde informatie is.''
'buitenlandse bedrijven hebben dezelfde problemen, maar andere oplossingen',
lees verder op pagina 2.
'kEnniSdELing ESSEntiEEL
Voor VoEdSELVEiLighEid'
,,eenderde van alle groenten en fruit dat
buiten de eU geproduceerd wordt komt
door nederland heen. We hebben daar-
'Op het Platform is écht wat te zien'
om een voorbeeldfunctie op het vlak van
voedselveiligheid. nederland móet daarin
voorop lopen'', zegt Peter Verbaas van
FrugiVenta/GroentenFruit Huis.
Voor het vierde jaar op rij organiseert Bayer CropScience het Vollegrondsgroenten
Meer op pagina 7
Platform in Etten-Leur (N-Br.). Rob van den Oever en Huub van der Velden, beide adviseurs
bij Handelsonderneming Vlamings, zijn vaste bezoekers van het Platform. ,,Het mooie is
dat er op één locatie heel veel verschillende proeven liggen. Er is dus écht wat te zien'',
zegt Van den Oever.
'Veel te zien én te bespreken op Vollegrondsgroenten Platform',
lees verder op pagina 4.
blijf
lijf op de hoogte van de actuele zaken.
Volg ons op twitter of facebook:
bayercropnL
Luna SENSATION: nieuw topfungicide voor slatelers
Met de recente toelating van Luna SENSATION krijgen slatelers er een ijzersterk
middel bij tegen Botrytis en Sclerotinia. Uit tal van proeven - ondermeer bij
Proefstation Groenteteelt; zie artikel rechts - is gebleken dat het middel een duidelijke verbetering is ten opzichte van de bekende standaarden.
Luna SENSATION bevat de werkzame stoffen fluopyram en trifloxystrobine (250 + 250 g/l).
Fluopyram is de basis voor een geheel nieuwe generatie fungiciden en biedt oplossingen
tegen een zeer breed spectrum aan schimmels in een groot aantal gewassen. Door de combinatie met trifloxystrobine bezit Luna SENSATION niet alleen twee zeer sterke actieve stoffen,
maar worden er ook twee verschillende werkingsmechanismen gecombineerd.
Toelating
Luna SENSATION is toegelaten in sla (Lactuca spp.) incl. krulsla, snijsla (= babyleaf), pluksla
(= babyleaf), eikenbladsla, Lollo rosso, kropsla (= botersla), ijsbergsla, bindsla (= Romeinse
sla), Lolla bionda en Batavia.
Toepassing & dosering
Luna SENSATION kan toegepast worden ter bestrijding van Botrytis (grauwe schimmel) en
Sclerotinia (Sclerotiënrot). Bij de onbedekte teelt mag het middel maximaal één keer per teelt
worden toegepast, bij de bedekte teelt twee keer per teelt.
Dosering: 0,8 l/ha
De veiligheidstermijn is 7 dagen.
Vervolg van voorpagina
Henry Rombouts, internationaal adviseur voor de vollegrondsgroententeelt:
'Buitenlandse bedrijven hebben dezelfde problemen, maar
andere oplossingen'
U komt veel bij buitenlandse vollegrondsgroentenbedrijven. Welke kennis doet
u daar op die interessant is voor Nederlandse telers?
,,Dat is vooral de andere kijk op zaken. Neem de groentetelers in Scandinavië en GrootBritannië. Die hebben grotendeels dezelfde problemen als hun Nederlandse collega's, maar
hun oplossingen zijn vaak heel anders. Dat komt vooral doordat de teelt daar anders georganiseerd is en daardoor ook andere gewoontes en tradities zijn ontstaan.''
Geeft u eens een voorbeeld
,,In Groot-Britannië wordt prei niet geplant maar gezaaid. Telers - en ook adviseurs - zijn
ervan overtuigd dat dit het goedkoopste en het beste is. Verder wordt daar alles handmatig
geoogst; afval blijft daardoor op het land. De prei gaat alleen voor het nasnijden even naar
het bedrijf en daarna meteen door naar supermarkt. Alles is op deze werkwijze geënt, dus ook
de complete teeltadvisering. Het is interessant en leerzaam om dit eens naast de Nederlandse
manier van werken te leggen. Een wat concreter voorbeeld is de bestrijding van trips in prei.
In Scandinavië zijn er geen middelen tegen trips toegelaten. Daarom lost men het op door de
teelt 10 tot 20 kilometer te verplaatsen naar een gebied met een lage tripsdruk. De resultaten zijn echt super, al nemen de transportkosten er wel wat door toe. Niettemin denk ik dat
deze manier van werken - en denken - ook in de intensieve teeltgebieden in Nederland en
henry rombouts is internationaal adviseur vollegrondsgroenten. Met zijn bedrijf hortagri advice international is hij met name actief in duitsland,
Duitsland eens overwogen zou moeten worden.''
Scandinavië, groot-britannië en nederland.
Een belangrijk werkgebied van u is Duitsland, en dan met name het gebied
Over gewasbeschermingsmiddelen gesproken; in het ene land is een middel soms eerder toelaten dan in het andere. Die
tussen Venlo en Köln. Wat pakt de Duitse teler - al dan niet noodgedwongen -
ervaringen kunt u mooi over de grens meenemen...
anders aan dan zijn Nederlandse collega?
,,Ja, dat is zo. Neem bijvoorbeeld Movento, een uitstekend middel tegen luis in sla. In Duitsland was dit al ruim een jaar eerder toegelaten dan
,,Een mooi voorbeeld is het duivenprobleem in de slateelt. Op de een of andere manier
in Nederland. Die ervaringen - die overigens heel erg goed zijn - hebben we prima over kunnen dragen naar Nederlandse telers.''
hebben ze daar in Duitsland (nog) meer last van dan in Nederland. Waar Limburgse en
Brabantse telers nog een heel eind kunnen komen met vogelverschrikkers en knalapparaten
moeten hun Duitse collega's alles onder netten telen om hun sla veilig te stellen. Door die
U leeft vooral van de 'vertaling' van internationaal opgedane kennis...
netten wordt de onkruidbestrijding behoorlijk lastiger, want schoffelen kan dan niet meer.
,,Ja, voor een groot deel is dat inderdaad zo. Binnen Europa zijn er grote verschillen in de teelt, de markt en de afzet voor vollegrondsgroenten.
Je zult dus alles uit de chemie moeten halen en dat vergt toch wel een andere manier van
Een goede vertaalslag kan nieuwe inzichten opleveren en soms zelfs een cruciale voorsprong. Neem vorig seizoen, toen het voorjaar veel
werken. Keerzijde is dat dit weer een hoop nieuwe kennis oplevert die ik deels ook weer in
later op gang kwam dan normaal. Ik kijk dan meteen ook naar Duitsland, België en Groot-Brittanië. Hoe is de start daar? Vallen er straks
Nederland kan gebruiken.
leemtes in de afzet? En waar zitten die dan? Zulk soort zaken bespreek ik met mijn Nederlandse klanten. Soms lukt het om daar een mooi
Een ander, misschien nog wel interessanter verschil is de omgang met residuen van gewas-
stukje winst uit te halen.''
beschermingsmiddelen. In Duitsland is de druk vanuit supermarktketens om producten
te leveren waar geen spoortje van middelen in terug te vinden is nog veel groter dan in
Tot slot: tot oktober zit uw agenda zo goed als vol met afspraken. Wat als een Finse teler u belt om snel even naar zijn
Nederland. Bij de keuze van gewasbeschermingsmiddelen draait echt alles om residu en
gewas te kijken?
telers zijn daar ook heel erg scherp op. Ik hoef daar echt niet aan te komen met middelen die
,,Ik kan inderdaad niet zomaar even tussendoor komen. Maar in de regel is dat ook niet nodig. Bij een bedrijfsbezoek nemen we het groei-
fantastisch werken, maar geen goed residuprofiel hebben. Ook daar kunnen we in Nederland
seizoen zeer nauwkeurig door. Daarbij is de focus sterk gericht op gestructureerd en preventief werken. Ondernemers die deze koers volgen
nog wel wat van leren.''
komen niet zo vaak voor verrassingen te staan.''
2
Vollegrondsgroenten Koerier
Luc de Rooster, onderzoeker bij Proefstation Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver (B.):
'Luna Sensation is een mooie aanwinst voor slatelers'
Met de toelating van Luna Sensation krijgen Nederlandse slatelers er een sterk
en effectief middel bij tegen zowel Botrytis als Sclerotinia. Die conclusie durft
onderzoeker Luc de Rooster wel te trekken na vier jaar onderzoek met het middel
in kropsla en rode eikenbladsla. Op verzoek van Vollegrondsgroenten Koerier licht
hij de resultaten toe.
,,Ik heb het even na moeten zoeken, maar de eerste proeven met Luna - of beter gezegd: de
werkzame stof fluopyram - hebben we al in het voorjaar van 2006 uitgevoerd. We hebben
dus al behoorlijk wat kennis en ervaring opgedaan met het middel, niet alleen in sla maar
ook in diverse andere groenten.'' Luc de Rooster maakt in een paar zinnen duidelijk dat Luna
Sensation - een combinatie van de werkzame stoffen fluopyram en trifloxystrobine - bepaald
geen onbekende meer is op het Belgische proefstation. Met name in de periode 2006 - 2009
is er intensief (vergelijkend) onderzoek uitgevoerd met verschillende doseringen fluopyram
solo, fluopyram + trifloxystrobine en twee veel toegepaste standaardfungiciden in kropsla
en rode eikenbladsla.
Meer vermarktbare planten
In de proeven is vooral gekeken naar de effectiviteit van genoemde fungiciden tegen
Sclerotinia spp. en Botrytis cinerea. Daarnaast zijn ook zaken meegenomen als percentage
vermarktbare planten en gewicht van de planten.
Voor wat betreft de werking tegen Sclerotinia en Botrytis - en ook andere schimmelziekten die tot
Luc de rooster is werkzaam als afdelingsleider open teelten/vollegrondsgroenten bij Proefstation groenteteelt in Sint-katelijne-waver in belgië.
Effectiviteit en plantveiligheid van fungiciden tegen Sclerotinia en Botrytis in sla (open teelt)
visueel rot leiden - blijkt Luna Sensation een duidelijke verbetering ten opzichte van de bestaande
100
standaarden. Niet alleen werden deze schimmelziekten significant beter bestreden; ook het
93
90
percentage vermarktbare planten (zie grafiek) en het kropgewicht lag met Luna Sensation
81
80
Percentage vermarktbare planten
duidelijk hoger dan met andere middelen. De Rooster benadrukt dat Luna Sensation door de
toevoeging van trifloxystrobine ook duidelijk beter scoort dan fluopryam als solo-product (Luna
Privilege). ,,Vanuit de praktijk weten we dat strobilurines een goede en vooral brede werking
hebben op schimmels. In de combinatie met fluopyram komt dat ook duidelijk naar voren.''
'Luna Sensation zonder meer een aanwinst'
Voor de praktijk is Luna Sensation zonder meer een aanwinst, zo stelt De Rooster. Is het niet
60
75
52
40
20
vanwege de goede schimmelwerking, dan wel vanwege de nieuwe werkzame stof die goed
inpasbaar is in de bestaande spuitschema's. Luna Sensation heeft daarbij als extra voordeel
0
(t.o.v. van de fluopyram solo) dat het een extra werkzame stof heeft. Resistentievorming krijgt
Onbehandeld
daardoor minder kans.
Standaardmiddel
(37,5% cyprodinil +
25% fludionil)
0,5 l/ha fluopyram
Luna PRIVILEGE
(0,5 l/ha)
Luna SENSATION
(0,8 l/ha)
'Resistentiemanagement is niet meer vrijblijvend'
,,Resistentiemanagement mag geen vrijblijvende bezigheid zijn voor gebruikers
van gewasbeschermingsmiddelen. Willen we belangrijke werkzame stoffen zo lang
mogelijk voor de praktijk behouden, dan móet elk bedrijf een doordacht plan hebben voor duurzaam gebruik van middelen.''
economische belang om deze stof zo lang mogelijk werkzaam te houden denk ik
wel duidelijk...''
Maar worden deze - soms concurrentiegevoelige - data ook altijd
gedeeld binnen de werkgroep?
Dat zegt dr. Andreas Mehl, resistentiedeskundige bij Bayer CropScience en vooraanstaand
,,Elk bedrijf dat vertegenwoordigd is in een werkgroep heeft de plicht om belang-
lid van het Fungicide Resistance Action Committee (FRAC). Vollegrondsgroenten koerier
rijke informatie rondom de werkzame klasse te delen. En dat gebeurt bij mijn
sprak hem op zijn 'thuisbasis', het Innovation Centre in Monheim (D.) waar zo'n 2000 weten-
weten ook altijd, alleen al omdat het vroeg of laat toch wel uit zou komen als
schappers dagelijks in de weer zijn om nieuwe werkzame stoffen te ontwikkelen én om deze
het niet gebeurt. Daarvoor zijn de leden van werkgroepen namelijk veel te goed
zo lang mogelijk effectief te houden voor de praktijk.
ingevoerd in de materie. Bovendien is het vrijwel altijd in het belang van de fabrikant om informatie te delen. De praktijk heeft namelijk geleerd dat openheid over
U bent lid van het Fungicide Resistance Action Committee (FRAC).
resistentie de levensduur van een middel eerder verlengt dan verkort. Bovendien:
Wat is dit voor een orgaan?
het achterhouden van informatie zou de geloofwaardigheid van het bedrijf ernstig
,,FRAC is een wereldwijd opererend overlegorgaan van gewasbeschermingsspecialisten
schaden. En dat kan geen enkel chemiebedrijf zich permitteren.''
die kennis en informatie uitwisselen over alles wat met resistentie te maken heeft. Samen
proberen we bestaande en potentiële resistentieproblemen te identificeren en te analyse-
Hoe komt u aan actuele informatie rondom resistenties?
ren. Op basis daarvan formuleren we gezamenlijk standpunten en aanbevelingen voor een
,,Bij Bayer krijgen we het hele jaar door vele honderden monsters binnen van plan-
optimale inzet van verschillende chemische klassen.''
tendelen - vaak blad - waarvan onduidelijk is of het gebruikte middel wel afdoende dr. andreas Mehl, resistentiedeskundige bij bayer
heeft gewerkt tegen de schimmel die bestreden moeten worden. Van deze plan- CropScience en vooraanstaand lid van het fungicide
Hoe werkt de FRAC?
tendelen isoleren we de schimmel en testen die in ons lab op de gevoeligheid voor
,,FRAC is onderverdeeld in 6 technische werkgroepen die elk een chemische klasse vertegen-
het betreffende fungicide. Een standaardinstrument daarbij is de EC-50. Dit is de
woordigen. In elke werkgroep zitten 10 tot 15 specialisten van verschillende gewasbescher-
concentratie van de werkzame stof waarbij 50 procent van de schimmel in zijn groei wordt onderdrukt. Aan de hand van eerdere tests kunnen
mingsmiddelenfabrikanten die allemaal één of meerdere middelen in de betreffende chemi-
we zien of de schimmel minder gevoelig is geworden voor de werkzame stof. Of anders gezegd: is er voor EC-50 een hogere concentratie
sche klasse in hun portefeuille hebben. Daarnaast is er nog een speciale bananen-werkgroep,
werkzame stof nodig, dan duidt dit op resistentievorming.''
resistance action Committee (fraC).
omdat er in dit gewas wereldwijd grote problemen zijn met resistentievorming. Zelf zit ik in
de werkgroepen Anilino Pyrimidines (AP), Sterol Biosynthese Inhibitors (SBI) en Succinate-
Wat gebeurt er als er resistentie tegen een middel wordt vastgesteld?
dehydrogenase Inhibitors (SDHI). In deze laatste klasse zijn onder andere Luna Privilege en
,,Dan zoeken we met behulp van DNA-onderzoek eerst uit om wat voor soort resistentie het gaat. In grote lijnen zijn er twee resistentieme-
Luna Sensation vertegenwoordigd.''
chanismen: de 'zwart-wit'-versie waarbij een middel duidelijk wél of niet meer werkt en de 'grijs'-versie waarbij een geleidelijke afname van
de effectiviteit van een middel wordt geconstateerd.
Hoe vergaren de werkgroepen hun kennis en informatie om uiteindelijk tot
De 'zwart-wit'-vorm komt onder andere voor bij de bekende groep van Strobilurinen, waaronder veel - vaak wat oudere - fungiciden vallen.
standpunten en aanbevelingen te komen?
Pagina 1 resistentie tegen opgebouwd. Alleen in Centraal- en OostDe meeste gewasschimmels in West-Europa hebben hier intussen een volledige
,,Alle fabrikanten die vertegenwoordigd zijn in de werkgroepen bouwen voordurend aan
Europa hebben de Stobilurines hun effectiviteit nog redelijk kunnen behouden, maar ook hier zal het een kwestie van tijd zijn dat ze niet
de database van hun eigen middelen. Dit is niet alleen verplicht voor allerlei registratie- en
meer werken.
herregistratieprotocollen, maar het is ook gewoon noodzakelijk om de effectiviteit van het
De 'grijs'-versie van resistentie komt onder andere voor bij de SDHI's. In deze groep zit onder andere fluopyram, de werkzame stof in alle
betreffende middel voortdurend in beeld te hebben. Hoe nauwkeuriger en actueler deze ken-
Luna-producten. Met fluopyram hebben we dus een belangrijke troef in handen als het om resistentiemanangement gaat. Maar we zullen
nis is, hoe beter het bedrijf in staat is om tijdig veranderingen door te voeren die - hopelijk
er - ondanks het relatief gunstige resistentiemechanisme - wél heel zuinig op moeten zijn! Daarom benadruk ik het nog maar eens: willen
- de levensduur van een middel kunnen verlengen. Als je bedenkt dat de ontwikkeling van
we belangrijke werkzame stoffen als fluopyram zo lang mogelijk voor de praktijk behouden, dan móet elk bedrijf een doordacht plan hebben
een chemische stof 8 tot 10 jaar duurt en tussen 200 en 250 miljoen euro kost, dan is het
voor duurzaam gebruik van middelen.''
3
Vollegrondsgroenten Koerier
'Peen op alle fronten weerbaarder maken tegen ziekten'
,,We hebben in Nederland teveel peen waar iets aan mankeert. Té vaak is de kwaliteit matig of zelfs slecht; kijk maar naar de
laatste partijen die nu de bewaring uitkomen. Daarom moeten we álle mogelijke maatregelen oppakken om peen sterker en
weerbaarder te maken.''
Teeltadviseur Ian Hale draait er niet omheen: de kwaliteit van peen is in zijn ogen te vaak ondermaats en móet omhoog. Met name in de
bewaring zorgen hardnekkige schimmelziekten al jaren voor problemen. Volgens Hale moeten daarom álle mogelijke maatregelen - van het
begin tot het einde van de teelt - in de strijd worden gegooid om peen weerbaarder en sterker te maken.
Een goede start daarvoor is een ruimere teeltrotatie. ,,Op dit moment zitten veel telers nog op 1-op-8. Met 1-op-10 of 1-op-12 zou de ziektedruk waarschijnlijk al een mooi eind naar beneden gaan'', zo stelt de adviseur. Een tweede maatregel is, waar mogelijk, het 'luchtiger' opzetten van de ruggen, bijvoorbeeld door niet meer te frezen, maar aan te aarden. Ook schoffelen zorgt voor meer lucht in de grond, waardoor
onder andere Sclerotinia minder kans krijgt om zich te ontwikkelen. Verder verwacht Hale dat er nog veel te bereiken is met een gerichtere
en uitgebalanceerde bemesting en de inzet van biologische middelen. Deze houden niet alleen een aantal schimmelziekten onder de duim,
maar verhogen ook de weerbaarheid van de plant. ,,Het is dus niet één of twee maatregelen, maar een compleet pakket aan maatregelen'',
zo benadrukt Hale nog maar eens.
Meerwaarde tegen Sclerotina
Naast organisatorische, technische en biologische maatregelen, blijven ook chemische maatregelen hard nodig om kwaliteitspeen te kunnen
telen. De toelating van het middel Rudis - vorig jaar zomer - tegen o.a. Sclerotinia en Alternaria juicht Hale dan ook van harte toe. ,,Op zich
hebben we tegen bladziekten een tamelijk breed middelenpakket, maar Rudis heeft in mijn ogen toch wel een duidelijke meerwaarde, met
name tegen Sclerotinia'', zo stelt de adviseur. Hij raakte vooral overtuigd van de kracht van het middel tijdens een rit langs praktijkvelden
in Engeland, een jaar of vier geleden (in Groot-Brittannië was Rudis al veel eerder toegelaten in peen, red.). ,,In Engeland telen ze peen op
bedden, waardoor er al gauw een gunstig microklimaat ontstaat voor Sclerotinia. De percelen die daar met Rudis waren behandeld, bleven
ian hale is teeltadviseur bij Profytodsd in Emmeloord.
zelfs bij een zeer hoge ziektedruk bijna geheel vrij van Sclerotinia'', zo herinnert hij zich nog goed. Behalve een goede schimmelbestrijding
tijdens de gewasfase, houdt Rudis ook de vorming van sclerotiën tegen en heeft het een nevenwerking op Phytophthorarot in de bewaring.
Hale zal deze eigenschap de komende jaren alleen maar belangrijker worden, met name
Of anders gezegd: het verhoogt de weerbaarheid van de peen in de bewaring. ,,Ook daarom is Rudis een belangrijke toevoeging aan het
voor exportpeen. ,,Mijn eerste vraag aan telers is nu altijd: teel je voor export? Want daar
middelenpakket'', zo vindt Hale.
moet je de gewasbescherming steeds meer op afstemmen. Rudis wordt daarin steeds meer
Nog een belangrijk pluspunt van Rudis is het gunstige residuprofiel, waardoor het tot kort voor de oogst kan worden toegepast. Volgens
een noodzakelijke partner.''
Vervolg van voorpagina
'Veel te zien én te bespreken op Vollegrondsgroenten Platform'
'Een zeer nuttige en leerzame demodag. Wat ons betreft een schoolvoorbeeld van hoe
het moet.' Zo omschrijven Rob van den Oever en Huub van der Velden de opzet van het
Vollegrondsgroenten Platform. Beide adviseurs zijn sinds de start in 2011 vaste én enthousiaste bezoekers van de demodagen die - afhankelijk van het groeiseizoen - in september of
oktober worden gehouden.
,,Vooral de brede opzet van het Platform vind ik een grote plus. Regelmatig zijn we een hele
middag op pad om de resultaten van één proef te bekijken. Op het Vollegrondsgroenten
Platform krijg je de resultaten van minstens tien proeven te zien. Dat loont dus écht de
moeite'', zo steekt Van den Oever van wal. ,,En wat ook mooi is'', zo vult collega Van der
Velden meteen maar aan, ,,er worden ook kleine groentegewassen meegenomen in de proeven. Vorig jaar was er bijvoorbeeld een luizenproef in chinese kool. Daarmee laat Bayer toch
zien dat ze breed in de sector willen staan.''
Praatstuk voor de sector
Behalve voor de proefresultaten gaan beide adviseurs ook nadrukkelijk voor de discussies
die tijdens de demodag(en) gevoerd worden. Met name de verschillende spuitschema's en
de positionering van middelen zijn regelmatig onderwerp van gesprek. ,,Iedere adviseur
rob van den oever en huub van der Velden zijn adviseur bij handelsonderneming Vlamings b.V. in de Mortel.
heeft zo zijn eigen opvattingen en ideeën over de inzet van middelen. Door die met elkaar
te vergelijken slijp je als het ware je eigen ideeën weer wat bij'', zo geeft Van der Velden
Dat is niet meer dan logisch. Maar ook dán kun je nog steeds zien dat er redelijk inwisselbare middelen zijn en middelen die écht het verschil
aan. Wat hij ook prettig vindt is dat tijdens de demodag niet alleen het 'Bayer-verhaal'
maken. Vooral die laatste categorie is heel belangrijk, omdat die van doorslaggevende waarde kan zijn voor onze sector en soms zelf bepalen
verkondigd wordt, maar dat er ook breed naar de behoeften en knelpunten binnen de
of een gewas in Nederland blijft of niet.'' Als voorbeeld haalt hij opnieuw Luna PRIVILEGE naar voren. ,,Dat is echt een enorme aanwinst
sector wordt gekeken en dat er ook inbreng van buitenaf mogelijk is. ,,Zo hebben wij bij een
in onze sector. Zonder Luna kun je de teelt van sperziebonen wel opdoeken in Nederland. En in veel andere teelten is - of wordt - het een
middelenproef tegen purpervlekken in prei onze voorkeur uit kunnen spreken voor een veel
aanwinst waar we heel veel plezier van zullen beleven. Vooral dit soort middelen houden ons vak perspectiefvol en interessant.''
geteeld ras in onze regio.''
Bevestiging van ideeën
Uw innovatie is geld waard!
Behalve discussie geven de proefresultaten vaak ook bevestiging van opvattingen die er al
waren. Als voorbeeld halen beide adviseurs de positionering van Luna PRIVILEGE tegen scle-
Heeft u een vernieuwend idee voor de akker- of tuinbouw? Meld die dan aan bij het Innovatiefonds voor telers! U maakt
dan kans op een financiële beloning van maximaal € 10.000 euro. Bovendien maakt u kans op de jaarlijkse award.
rotinia in sperziebonen aan. ,,Voor een optimale werking moet je het middel al vroeg in het
witte knopstadium toepassen. Dat wisten we eigenlijk al uit voorgaande proeven, maar het
is goed om dat weer even bevestigd te krijgen. Hierdoor kun je telers nog beter overtuigen
dat een vroege inzet écht het beste resultaat geeft'', aldus Van der Velden. Ditzelfde verhaal
De innovatieprijs is een stimulans om uw innovatieve concept, product of dienst door te ontwikkelen voor toepassing op veel meer
geldt overigens voor meer preventief systemische middelen, zoals bijvoorbeeld Movento in
agrarische bedrijven. U kunt uw innovatieve ideeën het hele jaar inzenden. Belangrijk is dat uw ideeën ten minste aan één van de
spruitkool: ,,Veel telers zijn nog steeds geneigd om pas te spuiten als ze een luis zien. Met
volgende twee criteria voldoen:
de proefresultaten in het achterhoofd kunnen we nog nadrukkelijker zeggen: spuit vóórdat je
• er is sprake van vernieuwing
een aantasting ziet, anders kom je geheid onder de koolluis te zitten.''
• er is bereidheid om te investeren
Goede middelen en héél goede middelen...
Meer weten? Kijk op: www.innovatiefondsvoortelers.nl
Wat het Platform door de jaren heen ook steeds duidelijker in beeld heeft gebracht, is de
Het innovatiefonds is een initiatief van acht samenwerkende partners in de agrarische sector.
kracht en effectiviteit van verschillende gewasbeschermingsmiddelen. Van der Velden zegt
het zo: ,,Natuurlijk laat Bayer haar eigen middelen goed tot z'n recht komen op het Platform.
4
Vollegrondsgroenten Koerier
Vervolg van voorpagina
'Kwaliteit en voedselveiligheid zijn cruciale items voor ons bedrijf'
,,Iedereen weet: zodra je groenten snijdt, gaat de kwaliteit snel achteruit. Wij proberen daarom met alle mogelijke middelen de kwaliteit
van het product op peil te houden. Korte en koude ketens van grondstof naar eindproduct, slimme schonings- en verpakkingstechnieken en
maximale hygiëne gedurende het hele verwerkingsproces zijn daarbij essentieel. Hieraan werken we dan ook elke dag.''
Met deze woorden vat Els Cornelissen haar 'werkgebied' bij VEZET in Warmenhuizen samen. Als Quality & Food Safety Manager is zij verantwoordelijk voor alle aspecten rondom kwaliteit en voedselveiligheid. Vollegrondsgroenten Koerier sprak met haar over risico-inventarisaties
en kwaliteitsborging, maar ook over de relatie van VEZET met haar telers. ,,Als het over het verbeteren van de productkwaliteit gaat, denken
we graag mee met onze telers.''
U zegt: we denken graag mee met onze telers. Waarin uit zich dat?
,,Een mooi voorbeeld is ons project Vreemde Delen, waarbij we samen met Bakker Barendrecht - die de directe contacten en contracten met
onze telers verzorgt - en de telers zelf onderzoeken hoe we allerlei ongerechtigheden in groenten zoals slakken, rupsen en motten uit onze
producten kunnen houden. Heel belangrijk hierbij is bewustwording van het probleem. Telers hebben namelijk niet altijd in de gaten dat er
insecten of ander ongedierte in hun afgeleverde producten zitten.''
Wat gebeurt er als jullie ongedierte in de aangeleverde producten vinden?
,,Dat ligt eraan hoe ernstig het is. Vinden we bijvoorbeeld in elke palletlading een rups, dan is de kans groot dat we de partij afkeuren. Maar
Els Cornelissen is Quality & food Safety Manager bij VEzEt in warmenhuizen.
vinden we er één bij pakweg 25 palletladingen, dan is de kans groot dat we het goedkeuren onder voorwaarden. In dat geval verwachten
we het product helemaal schoon te kunnen krijgen met onze schoningsinstallaties. Is het een probleem dat bij meer telers voorkomt, dan
infecties. Behalve dat we al onze grondstoffen goed monitoren, gaan we ook regelmatig in
proberen we samen - dat wil zeggen: VEZET, Bakker Barendrecht en de betreffende telers - te achterhalen waar het vandaan komt en wat we
gesprek met onze telers over bedrijfshygiëne. Daarbij nemen we heel concrete bedrijfsmaat-
ertegen kunnen doen. Soms betrekken we daar ook externe partijen bij zoals Proeftuin Zwaagdijk. Als het nodig is voeren zij zelfs proeven
regelen door zoals: welk beregeningswater gebruikt u? Wordt het product gewassen op het
daarvoor uit.''
bedrijf? Zo ja, hoe vaak wordt het water dan ververst en hoe maakt u de wasser schoon?
Werkt het personeel voldoende hygiënisch? En: heeft u last van wild of vogels? Vooral op
maatregelen die met water te maken hebben zijn we erg kritisch.''
Wat kunnen jullie zelf doen om kwaliteitsproblemen te voorkomen?
,,Wij zoeken voortdurend naar nieuwe technische innovaties die insecten en ander ongedierte uit het product kunnen verwijderen. Daarbij
kun je denken aan geavanceerde zeeftrommels en insectenvangers, maar ook nieuwe vision-systemen waarbij camera's het product op onder
Voor sommige groentegewassen is een zeer smal middelenpakket beschikbaar.
andere vorm, dichtheid en kleur beoordelen. Dit laatste is vooral een aanwinst voor maaiproducten zoals spinazie en rucola; deze zijn namelijk
Wat merken jullie daarvan?
erg lastig te schonen met traditionele schoningsmachines.''
,,Dat merken we vooral bij rucola; een zeer belangrijk product in ons assortiment. Op dit
moment halen we bijna alle rucola uit Duitsland en Italië, omdat daar geen of minder beper-
Een regelmatig terugkerend discussiepunt is de MRL. Hoe gaan jullie daarmee om?
kingen zijn voor wat betreft de gewasbescherming. Veel liever halen we het uit Nederland,
,,Wij hebben een vast risico-inventarisatiesysteem waaraan al onze telers deelnemen. Belangrijk onderdeel hiervan is de monstername die
want dat is simpelweg dichter bij onze productie.''
rond de oogst of net voor binnenkomst van het product plaatsvindt. Onze afnemer Albert Heijn stuurt op 50% van de wettelijke normen voor
residuen van gewasbeschermingsmiddelen. Bij een score van minder dan 50% van de toegestane MRL is er wat ons betreft niets aan de hand.
Tot slot: door de zachte winter zijn veel insecten massaler aanwezig dan in
Ligt de score tussen 50 en 100% van de MRL, dan gaan we kijken wat de oorzaak hiervan is. In de praktijk zijn drift (vanuit een ander gewas)
voorgaande jaren. In hoeverre hebben jullie daar last van?
en middelen die in een voorvrucht gebruikt zijn vaak de grootste boosdoeners. Ook hier geldt weer dat telers zich daar niet altijd bewust van
,,Eerlijk gezegd hebben we tot nu toe maar heel weinig problemen met ongedierte, al maak
zijn. Alleen door ze op dit soort gevaren te wijzen hebben we de afgelopen jaren hele grote stappen kunnen maken. Onaangename verras-
ik me wel wat zorgen over de luisontwikkeling. Luizen zijn namelijk moeilijk uit het product te
singen komen nu veel minder vaak voor dan vroeger.''
halen, vooral de exemplaren die zich aan het product hebben vastgezogen. Verder komt luis in
alle slasoorten voor, dus áls het een probleem wordt, dan is dat probleem ook meteen groot...
Na de EHEC-affaire is er veel meer aandacht voor microbiologische infecties? Hoe zit dat bij jullie?
Maar laten we nou niet vooruitlopen op zaken die misschien wel helemaal niet gebeuren.
,,Wij wassen onze producten alleen in ijswater; desinfectie kan helaas niet. Wij zijn daarom heel alert op mogelijke insleep van bacteriële
Voorlopig is de kwaliteit van onze grondstoffen prima.''
Groot in gesneden groenten en fruit
Groentemixen, roerbakmixen, soepgroenten, rauwkost, fruitsalades... het is maar een kleine greep uit het enorme
assortiment vers gesneden groenten en fruit dat bij VEZET in Warmenhuizen (N-H.) wordt geproduceerd. Wekelijks verwerkt
het bedrijf zo'n anderhalf miljoen kilo grondstoffen waarvan meer dan 200 verschillende producten worden gemaakt.
Daarvoor zijn dagelijks zo'n 1200 medewerkers in touw.
VEZET heeft al decennialang een intensief samenwerkingsverband met Albert Heijn. Alle producten - zo'n vier miljoen zakjes
en bakjes per week - gaan in Nederland dan ook uitsluitend naar de supermarkten van Albert Heijn.
dagelijks komen er ongeveer 80 vrachtwagens binnen met groenten en fruit. deze worden
steekproefsgewijs gecontroleerd op ziekten, plagen en andere ongerechtigheden.
VEzEt - voorheen Verenigde zuurkoolbedrijven - is opgesplitst in vier verschillende proVEzEt is de grootste producent van vers gesneden groenten- en fruitproducten in Europa. wekelijks verwerkt het bedrijf onder andere 150.000
ductieunits: voorbewerking, fruit, kookgemak en maaltijdgemak. alle producten worden
kilo prei, 100.000 kilo paprika en 250.000 kilo wortelen.
exclusief voor albert heijn geproduceerd.
5
Vollegrondsgroenten Koerier
'Preventief ingrijpen tegen trips is de toekomst'
,,Vorig jaar werden veel kooltelers verrast door de vroege aanwezigheid van trips.
Sommige telers hebben hun bewaarkool daardoor al in augustus moeten laten
snijden en soms is er zelfs de frees ingezet. Dat mag ons dit seizoen niet weer overkomen'', zegt Nico van Langen van CAV Agrotheek. Hij benadrukt graag het belang
van een vroege controle én een vroege aanpak van trips.
Van Langen begint het gesprek met een paar tips. De eerste is: begin met controleren op trips
zodra de kool vuistdik is en blijf daarna wekelijks controleren, vooral langs perceelsranden en
langs gras- en maïspercelen. De tweede is: bestel ook wat vroege kool die als lokgewas voor
trips kan fungeren en meteen ook het startmoment bepaalt voor de tripsbestrijding. ,,Waar
het allemaal om draait is om zo vroeg mogelijk op de hoogte te zijn van een aanzwellende
tripsdruk, waardoor je preventief kunt ingrijpen'', zo benadrukt de directeur.
'Onbeperkt pyrethroïden spuiten houdt geen stand'
Op dit moment is preventief spuiten tegen trips nog weinig gangbaar bij sluitkooltelers.
,,De meesten beginnen pas met spuiten als ze trips hebben gevonden en komen vervolgens
wekelijks terug. Voor deze manier van werken zijn er nu nog voldoende mogelijkheden met
pyrethroïden, maar dat zal de komende jaren steeds moeilijker worden. Voor de meeste
pyrethroïden geldt al een beperking voor het aantal toepassingen per seizoen. En voor het
middel waarvoor dat nu nog niet geldt, komt het er vrijwel zeker aan. Onbeperkt pyrethroïden
spuiten houdt dus geen stand; daarom moeten we nu aan goede, preventieve alternatieven
werken'', aldus Van Langen.
nico van Langen is directeur bij CaV agrotheek in Slootdorp.
Binnen zo'n preventieve aanpak van trips is volgens de directeur een belangrijke rol weggelegd voor het middel Movento. ,,Movento is dubbelsystemisch, hetgeen betekent dat het
duidelijk wordt dat de tripsdruk vanaf begin augustus razendsnel toe kan nemen. Maar wat ook blijkt uit de proeven, is dat een vroege inzet
middel zowel van boven naar beneden als van beneden naar boven werkt. Trips wordt dus op
van Movento - dat wil zeggen: ruim voor de tripstoename - eigenlijk altijd het beste resultaat geeft. Om die reden adviseert Van Langen om
alle mogelijk plekken te pakken genomen. Voorwaarde is wel dat Movento vroeg, preventief
- bij een normale tripsdruk - Movento in de derde week van juli toe te passen, gevolgd door een tweede toepassing in de eerste week van
wordt ingezet, omdat het middel alleen de larven doodt en niet de volwassen.'' Volgens Van
augustus. Daarna kan er één keer in de twee weken met een pyrethroïde worden gespoten. ,,Het zal voor telers misschien even wennen zijn
Langen zal het middel vooral een uitkomst zijn voor bedrijven met gevoelige rassen en/of
om al tegen trips te spuiten voordat zij ze gevonden hebben, maar alle proeven wijzen uit dat dit het beste resultaat oplevert'', zo benadrukt
percelen waar trips vrijwel altijd voor problemen zorgt.
de directeur nog maar een keer.
Positionering Movento
Blauwe plakvallen
Om meer duidelijkheid te krijgen over de beste positionering van Movento, zijn er de afge-
Om nog meer grip op de tripsdruk te krijgen plaatst CAV Agrotheek dit seizoen ook een aantal blauwe plakvallen. ,,Het gaat om een
lopen jaren meerdere praktijkproeven uitgevoerd, onder meer door Proeftuin Zwaagdijk en
oriënterende proef op een stuk of zes percelen waarvan we op het eind van het seizoen bekijken wat het heeft opgeleverd. Telers moeten dus
op diverse platforms. Van Langen laat een aantal onderzoeksgegevens zien, waarbij vooral
niet afgaan op deze plakvallen, maar zélf blijven controleren in het gewas'', zo besluit Van Langen.
'Toekomstgerichte telers investeren in hun bodem'
,,Een sterke, vruchtbare en weerbare bodem. Dát zou de basis moeten zijn van elk vollegrondsgroentenbedrijf. Maar daarvoor
moet je eerst leren denken in termen van zuurstof, organische stof, microleven en wortelmassa en de veilige weg van bemesten,
bespuiten en beregenen los durven laten. Zo'n omslag in denken vergt tijd, héél veel tijd.''
Met een vruchtbare en weerbare bodem is volgens Van der Haas niet alleen een stabiel hogere
opbrengst en betere productkwaliteit te realiseren, ook ziekten en plagen krijgen veel minder
kans om zich te ontwikkelen. ,,In de praktijk zien we dat telers met kwalitatief betere gronden
minder vaak en ook minder intensief in hoeven te grijpen met gewasbeschermingsmiddelen.
Aan het woord is Piet van der Haas, adviseur vollegrondsgroenten bij Mertens B.V. in Horst. Al vele jaren werpt hij zich op als gedreven pleit-
Of anders gezegd: ze gebruiken stelselmatig minder middel per kilogram product.'' Volgens de
bezorger voor bodemverbetering in de breedste zin des woords. ,,Ja, ik denk dat je het wel kunt vergelijken met missionariswerk. Er is veel
adviseur komt dit doordat gezonde gewassen die goed in de groei zijn de middelen veel beter
tijd voor nodig om deze visie - het denken vanuit de bodem - over te brengen op de telers. Telers moeten hun vaste teeltpatronen los durven
opnemen en verspreiden door de plant. Dit is vooral te merken bij de schimmelbestrijding aan
laten en mee willen denken in een teeltwijze die vooral gestoeld is op een vruchtbare, weerbare en veerkrachtige bodem. Verder duurt het
het begin van het seizoen; die is bij goede gronden vaak veel effectiever.
een aantal jaren voordat je resultaat ziet. Grondverbetering is een langetermijninvestering; je moet dus geld durven steken in iets waar je niet
meteen profijt van hebt. Dat vergt moed in een sector waar de afgelopen jaren amper geld is verdiend.''
Kansen voor biociden
Hoewel Van der Haas benadrukt dat chemische gewasbeschermingsmiddelen zeker noodzakelijk zullen blijven om (acute) ziekten en plagen onder de duim te kunnen houden, onderzoekt
hij ook graag de praktische mogelijkheden voor biologisch middelen, ook wel biociden of biologicals genoemd. Behalve dat deze middelen de natuurlijke weerstand van de bodem tegen
ziekten en plagen kunnen ondersteunen, bieden ze ook oplossingen voor de steeds strenger
wordende milieu- en residu-eisen, zowel in Nederland als daarbuiten. ,,Met chemische middelen zal het hoe dan ook steeds lastiger worden om aan de eisen van de consument en de
maatschappij te voldoen. Door gebruik van biociden - zoals bijvoorbeeld de schimmelwerende
bacteriën Bacillus subtilis en pumilus die onder andere tegen Pseudomonas, Xanthomonas en
Phytophthora werken - kunnen we deze dreiging voor een flink deel aan de kant schuiven'',
zo schetst de adviseur de positieve vooruitzichten.
Tegelijkertijd benadrukt hij dat de inzet van biociden op dit moment nog zeer kleinschalig is
en (daardoor) nog veel praktijkervaring ontbeert. De belangrijkste 'concurrentie' komt van de
aloude triazolen die breed inzetbaar zijn tegen een groot scala aan schimmels en bovendien
zeer bedrijfszeker zijn. ,,Zolang deze chemische groep in de running blijft, zal het lastig blijven
om biologische alternatieven grootschalig van de grond te krijgen'', zo weet Van der Haas.
Een ander punt dat een bredere toepassing van biociden in de weg staat is de toelatingsprocedure die sinds vorig jaar geldt voor nieuwe biociden.
Ondanks deze 'hobbels' blijft Van der Haas geloven in een grote(re) toekomst voor biociden.
,,Biociden passen perfect in een preventieve, bodemondersteunende manier van werken
en het geeft een residu-vrij product. Uiteindelijk moeten we daar toch een keer naar toe.''
Piet van der haas is adviseur vollegrondsgroenten bij Mertens b.V. in horst.
6
Vollegrondsgroenten Koerier
Mens & Werk
'Kennisdeling essentieel voor voedselveiligheid'
,,Eenderde van alle groenten en fruit dat buiten de EU geproduceerd wordt komt door Nederland
heen. Dus als we hier een probleem met de voedselveiligheid hebben, dan is dat vaak ook een
mondiaal probleem. We hebben daarom een voorbeeldfunctie op dit vlak. Nederland móet voorop
lopen in voedselveiligheid.''
Peter Verbaas schetst in een paar zinnen het enorme belang van voedselveiligheid. Niet alleen voor de gezondheid van mensen, maar ook voor Nederland als handelsnatie. Als adjunct directeur van het GroentenFruit Huis het nieuwe samenwerkingsverband tussen Frugi Venta en de producentenorganisatie DPA - en als coördinator
voedselveiligheid probeert hij alle belanghebbende partijen met elkaar te verbinden én van relevante kennis te
voorzien. ,,Als de veiligheid van groenten of fruit in het geding is, dan moeten we elkaar snel weten te vinden
en daarna snel kunnen handelen op basis van gedegen kennis'', zo vat hij zijn missie samen.
'Nederland móet voorop lopen
in voedselveiligheid'
Maar angst verspreidt zich gemakkelijker dan gedegen informatie...
,,Dat is waar. En daarom proberen we ook zo snel mogelijk erbij te zijn als er iets aan de hand is. Vaak
gaat het om detectie van stoffen waarvan in de wet geen specifieke detectiegrens is aangegeven voor
Waarom is voedselveiligheid zo'n precair onderwerp?
groenten en fruit. Vaak geldt er dan algemene norm die veel lager ligt dan uit veiligheidoverweging direct
,,Laat ik eerst benadrukken dat Nederlands groenten en fruit volgens de hoogste veiligheidsnormen wordt
noodzakelijk is. Om te voorkomen dat bepaalde partijen met deze 'onzekerheid' aan de haal gaan, probe-
geproduceerd en daarmee tot de veiligste ter wereld behoort. Die boodschap proberen we voortdurend over
ren wij een kort moment van radiostilte in te lassen waarin duidelijk wordt óf en in hoeverre de gevonden
te brengen, zowel binnen als buiten onze sector.
stof gevaarlijk is voor mensen. Op basis daarvan proberen we met alle betrokken partijen tot consensus te
Niettemin kan iedere burger in aanraking komen met onveilig voedsel en daarmee is het een onderwerp van
komen. Groot voordeel hiervan is dat we op basis van feiten beslissingen nemen en er niet bij elke nieuwe
ons allemaal. Bovendien is meestal niet te zien of voedsel veilig is of niet. Die onzichtbaarheid maakt het
vondst op de rem wordt gestaan, want dat is zeer schadelijk voor de sector.''
ongrijpbaar en voor de consument soms ook wat beangstigend. Juist om die reden is het zo belangrijk dat we
voordurend weten wat er aan de hand is, zodat we nuchter en efficiënt actie kunnen ondernemen.''
Wat kan de groenten- en fruitsector zelf bijdragen aan maximale voedselveiligheid?
,,Belangrijk is dat we mogelijke problemen zoveel mogelijk vóór blijven. Dat kan door veel te monitoren en
De EHEC-crisis was een heftige periode voor de sector. Wat heeft uw organisatie
daarvan geleerd?
de uitslagen daarvan te bundelen, waardoor we een zo compleet en actueel mogelijk overzicht krijgen van
,,De belangrijkste les is misschien wel dat we destijds gewoon te weinig microbiologische kennis hadden.
nisatie die jaarlijks zo'n 1.500 biologische monsters en 3.000 residumonsters op groenten en fruit neemt.
Daardoor zijn soms verkeerde wegen ingeslagen en overhaaste conclusies getrokken. Daarom hebben we
Op dit moment is ongeveer tweederde van handelsbedrijven in groenten en fruit aangesloten bij Food
sindsdien veel onderzoek naar dit onderwerp gedaan en ook veel eigen kennis vergaard. Ook hebben we
Compass, maar dat zouden in mijn ogen eigenlijk alle bedrijven moeten zijn. Verder wil ik alle bedrijven
een behoorlijk groot kennisnetwerk opgebouwd met tal van specialisten en instanties. We zijn nu veel beter
oproepen om ook de resultaten van vrijwillig genomen monsters te delen op Food Compass. Want zoals
voorbereid dan toen en kunnen daardoor slagvaardiger en meer terzake kundig handelen.''
ik eerder al zei: voedselveiligheid staat of valt met het snel met elkaar verbinden van relevante kennis.''
residuen op groenten en fruit. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is Food Compass, onze collectieve orga-
Waar ligt op dit moment de focus als het om voedselveiligheid gaat?
,,De aandacht is nu vooral gericht op microbiologische veiligheid. Dat is deels het gevolg van de EHEC-affaire,
maar ook omdat er steeds geavanceerdere analysemethoden voor residuen van gewasbeschermingsmiddelen
beschikbaar komen die de aanwezigheid van stoffen nog inzichtelijker kunnen maken. Helaas veroorzaakt dit
nogal eens wat commotie, terwijl dat met het oog op de voedselveiligheid helemaal niet nodig is. Een belang-
In de nieuwe rubriek Mens & Werk laten we mensen aan het woord die zich op een bijzondere
manier inzetten of verdienstelijk maken voor hun vak (en vakgenoten). Dit jaar - 2014 - richten we
ons op de belangenbehartigers. Met welke thema's houden zij zich bezig? Wat zien zij als grootste
rijke taak voor ons is om deze commotie snel te ontzenuwen met heldere, feitelijke informatie. En dat is best
knelpunten? In deze aflevering: Peter Verbaas, adjunct directeur GroentenFruit Huis en coördinator
lastig, omdat sommige organisaties er een 'spel' van lijken te maken om vooral angst te zaaien... Wij willen
voedselveiligheid bij Frugi Venta.
graag een serieuze discussie over voedselveiligheid.''
Mogelijkheden voor een geïntegreerde aanpak ziekten en plagen
In vollegrondsgroenten zijn de mogelijkheden voor een geïntegreerde aanpak van ziekten en plagen helaas nog zeer beperkt. Maar dit betekent niet
dat biologische middelen helemaal geen rol kunnen spelen in deze teelten.
Door selectieve, biologische middelen te gebruiken kunnen populaties nuttige insecten worden gespaard en bijdragen aan een natuurlijke bestrijding
van plaaginsecten.
aantal larven per plant
behandeling
7 dagen na de
2e bespuiting
6 dagen na de
3e bespuiting
onbehandeld
5.6
8.7
1 kg Xentari
0.8
1.0
0,3 l deltamethrin (25 g/l, EC)
0.4
Xentari - gebaseerd op de Bacillus thuringiensis stam aizawai - is één van de selectieve
rupsenmiddelen die nuttige insecten ongemoeid laat. Door chemische middelen af te
wisselen met XenTari worden nuttigen gespaard en kunnen bovendien de residuen van
XenTari in snel kropvormende gewassen
Bestrijding Koolmot (Plutella xylostella) in bloemkool.
0.7
Proeftuin zwaagdijk, nederland
Bestrijding Koolmot (Plutella xylostella) in bloemkool.
de chemische middelen worden verlaagd. XenTari heeft namelijk geen MRL en laat geen
behandeling
% bestrijding van de larven
meetbare residuen na.
1 kg Xentari
86.8
0,2 l Spinosad (480 g/l, SC)
98.1
Proeftuin St-katelijne-waver, belgië
Recente proefresultaten
In de afgelopen jaren zijn vanwege de Europese herregistratie veel nieuwe proeven uitgevoerd door diverse onderzoeksinstituten. In deze proeven is XenTari uitgebreid getoetst
Bestrijding groot Koolwitje (Pieris brassicae) in kool.
in vollegrondsgroenten, waaronder veel koolgewassen (zie tabellen).
behandeling
De chemische rupsenmiddelen laten in het algemeen een langere nawerking zien, maar
2 toepassingen - 1kg Xentari
93.8
kunnen wel residuen op het eindproduct veroorzaken en zijn in de meeste gevallen ook
2 toepassingen - 0,2 l Spinosad (480 g/l, SC)
100
minder selectief voor de populatie nuttige insecten. Integratie van XenTari in het rupsen-
1x 1 kg Xentari gevolgd door
1x 0,2 l Spinosad (480 g/l, SC)
100
schema kan daarom bijdragen aan de natuurlijke bestrijding van plagen en aan lagere
De ervaringen met XenTari in snel kropvormende gewassen zoals
ijsbergsla zijn de afgelopen jaren helaas niet goed geweest. Door
de snelle groei van de krop en het ontbreken van systemische
werking bij XenTari, kan niet worden voorkomen dat er eieren
worden afgezet als de jonge rupsen in kern van de krop gaan
vreten. In dit type gewassen kan XenTari alleen aan einde teelt
worden toegepast, als de krop gevormd is en het blad (waarvan
de rupsen eten) goed bereikbaar is.
% bestrijding van de larven
heidelberg, duitsland
gehaltes chemische residuen bij de oogst.
7
Vollegrondsgroenten Koerier
XenTari in het kort
Op basis van Bacillus thuringiensis.
Bevat enkel de zeer actieve aizawai stam.
Bestrijdt naast de jonge rupsen ook de oudere rupsen.
Middel van natuurlijke oorsprong.
Zeer sterke werking tegen vele rupsen.
Systemische werking afwezig
Geen residuen of MRL
Uitstekende afwisselpartner voor chemische
rupsenmiddelen
• Grote gewasveiligheid.
• Veilig voor alle nuttige insecten, mens en milieu
•
•
•
•
•
•
•
•
COLOFON
Concept en realisatie:
l
Bayer CropScience Sa-nV
Vormgeving en opmaak:
l
Claudia Roorda
fotografie:
otografie:
l
Bayer CropScience Sa-nV
drukwerk:
,,Luna Sensation is niet alleen een aanwinst
,,Mijn eerste vraag aan telers is altijd: teel
,,Telers moeten hun traditionele teeltpatro-
,,Als de veiligheid van groenten of fruit in het
vanwege de goede schimmelwerking, maar
je peen voor export? Want daar moet je
nen los durven laten en mee willen denken
geding is, dan moeten we elkaar snel weten
ook omdat de nieuwe werkzame stof goed
de gewasbescherming op afstemmen. Rudis
in een teeltwijze die vooral gestoeld is op
te vinden en daarna snel kunnen handelen op
past in de bestaande spuitschema's.''
wordt daarin steeds meer een noodzakelijke
een vruchtbare, weerbare en veerkrachtige
basis van gedegen kennis.''
partner.''
bodem.''
ian hale, teeltadviseur bij Profytodsd.
Piet van der haas, adviseur
groentenfruit huis en coördinator
vollegrondsgroenten bij Mertens.
voedselveiligheid bij frugi Venta.
Luc de rooster, afdelingsleider
Peter Verbaas, adjunct directeur
vollegrondsgroenten bij Proefstation
groenteteelt (belgië).
Puzzel mee en win een diner voor twee!
l
HH Global
dit is een uitgave van:
bayer CropScience Sa-nV
Energieweg 1
P.o. box 231
nL-3640 aE Mijdrecht
onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als
schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide
proefnemingen. Wij adviseren naar beste
weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid
op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en
toepassing zich aan onze controle onttrekken.
Beschrijvingen van een product, resp. gegevens
over de eigenschappen daarvan betekenen
niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik
eerst het etiket en de productinformatie.
Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op!
Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van € 150.
De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt.
Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.
G
A
L
M
U
G
B
E
IJ
C
C
S
ALTERNARIA
BOON
BREMIA
ERWT
FLINT
GALMUG
INFINITO
INNOVATIE
S
L
W
P
E
E
N
R
R
T
H
T
L
L
R
I
N
E
T
C
E
S
N
I
A I R A N R
E R E A H P
INSECTEN
R E I T A V
KNOLSELDERIJ
W U E R N K
T KOOL
E S I U L
L LUIS
T T P I D
R MEELDAUW
O E S T O
E MYCOSPHAERELLA
N E V F F
D PEEN
L E S L O
M PREI
I E I V I
I I N M M E
R T A IJ D I
E
S
O
T
I
N
I
F
N
I
E
N
T
O
N
A
N
O
O
S
K
O
L
G
L A L
C Y M
ROEST
N I E
RUDIS
S E E
S SLA
A L
N TEELT
V D
W TRIPS
R A
I WITLOF
F U
T WITTEVLIEG
E W
L E S
O B E
F B G
G
A
L
M
U
G
B
E
IJ
C
C
S
© www.puzzelpro.nl
S
L
W
P
E
E
N
R
R
T
H
T
L
L
R
I
N
E
T
C
E
S
N
I
A
E
R
W
T
L
R
E
D
M
I
R
I
R
E
U
E
T
O
N
L
I
I
T
R
E
I
E
S
T
E
E
E
E
N
A
A
A
T
R
I
P
S
V
S
I
M
IJ
N
H
A
N
U
I
T
F
L
V
M
D
R
P
V
K
L
D
O
F
O
I
E
I
E
S
O
T
I
N
I
F
N
I
E
N
T
O
N
A
N
O
O
S
K
O
L
G
L
C
N
S
S
N
W
I
T
L
O
F
A
Y
I
E
A
V
R
F
E
E
B
B
L
M
E
E
L
D
A
U
W
S
E
G
© www.puzzelpro.nl
BON
naam:
adres:
Postcode:
Plaats:
bedrijf + aantal ha. groenten:
de oplossing van de woordzoeker is:
Stuur de ingevulde bon uit deze
krant in een ongefrankeerde
envelop naar:
actievoorwaarden:
deze prijsvraag loopt van 25 juni t/m 31 juli 2014. uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken.
deze prijswinnaars krijgen tussen 1 en 15 augustus bericht. over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
8
Vollegrondsgroenten Koerier
Bayer CropScience SA-NV
T.a.v. Jessica Biermann
Antwoordnummer 55074
3640 WB Mijdrecht
© Copyright 2024 ExpyDoc
