Burgerschap en economische ontwikkeling: de geschiedenis van Noorden Zuid-Amerika vergeleken Maarten Prak Economie en instituties • De ‘goede’ samenleving • BNP/hoofd als benadering • Variabelen die vooruitgang bepalen • Padafhankelijkheid als beperking Belang van inclusieve instituties • Putnam (1992): ‘civil society’ • North, Wallis, Weingast (2009): ‘open access society’ • Acemoglu, Robinson (2011): ‘inclusive society’ Douglass North Nobelprijs 1993 Inhoud BNP/hoofd en andere maatstaven Instituties en economische groei Burgerschap Noord- versus Latijns Amerika Praktisch burgerschap (voor 1800): - politieke participatie - gilden - armenzorg - schutterijen • Conclusies • • • • • Van BNP naar Welbevinden • Inkomensongelijkheid • Gezondheid • Veiligheid • Milieukwaliteit • Verhouding mannen-vrouwen • Burgerschap Kwantitatief naast kwalitatief • Andere dimensies (bijv. ideeën) • Pre-statistisch tijdvak (<1800) • Bewerkelijkheid • Meetfouten • Complementariteit van benaderingen! Burgerschap: definities • ‘actief’ burgerschap Aristoteles (330 BC): “deelname in rechtspraak en bestuur”; ook Machiavelli (16e eeuw) • ‘formeel’ burgerschap Andreas Fahrmeir (2007): “the legal definition of a close relationship between individuals and one state, usually documented in passports” (sinds 1789) • ‘praktisch’ burgerschap Charles Tilly (1995): “a continuous series of transactions between persons and agents of a given state in which each has enforceable rights and obligations” Praktisch burgerschap • Politiek = participatie • Economie = gilde • Sociaal = armenzorg • Militair = schutterij Nogales: USA versus Mexico Acemoglu & Robinson (2012, p. 9): “Why are the institutions of the United States so much more conducive to economic success than those of Mexico or, for that matter, the rest of Latin America? The answer to this question lies in the way the different societies formed during the early colonial period.” Noord (NA) versus Zuid (LA) Inkomen/hoofd in Nieuwe Wereld en Europese moederlanden, 1600-2001 USA LA Mexico GB Spanje 1600 400 703 755 1126 853 1700 527 675 755 1568 853 1800 1171 703 755 2140 1820 1257 713 566 2124 1008 1870 2445 749 1157 3670 1207 2001 27948 6327 7089 20127 15659 Bron: Maddison 2003; Coatsworth 2008 (Mexico); Broadberry et al. 2010 (UK) Noord (NA) versus Zuid (LA) • Spaans koloniaal systeem gebaseerd op loyaliteit aan de Kroon; Engelse systeem op wettelijk vastgelegde rechten, geconsolideerd in de Amerikaanse Revolutie (North, Summerhill & Weingast, 2000). • Natuurlijke omstandigheden en inheemse bevolkingen creëerden grote mate van ongelijkheid in LA, terwijl in NA de bevolking vrijwel homogeen (blank) was, wat democratische instituties bevorderde die economische groei stimuleerden (Engerman & Sokoloff, 2002). Spanjaarden arriveren in LA • Santo Domingo wordt eerste stad (Audiencia 1511) • Cortés in Mexico creëert meteen stad (Veracruz, 1517) • Reeds aanwezige steden, zoals Tenochtitlan 150200.000 inwoners Nieuw A’dam, 17e eeuw Mexico stad, 18e eeuw Urbanisatie, midden 18e eeuw Latijns Amerika • Mexico 112.000 • Lima 52.000 • 6 steden >25.000 • 9 steden >10.000 Noord-Amerika • Boston 16.000 • Philadelphia, New York City >10.000 Formeel burgerschap Plattegrond New York, midden 17e eeuw • NYC: NL’ers 1657 • Overgenomen door Engelsen in 1675 • 1695-1735: 1.700 nieuwe burgers • Alleen voor blanken • Vecinos Spaanse afstammelingen • Vecinos alle groepen waar Spanjaarden ontbreken Stedelijke politiek in NA • New York stelt eigen stadsrecht op, niet erkend door de Kroon (jaren-1680) • Boston heeft ‘town meetings’ sinds 1634 • William Penn benoemt stadsbestuurders in ‘zijn’ Philadelphia Stadt-huys van Albany Stedelijke politiek LA • Vallei van Mexico: stadstaten traditie Quito, 18e eeuw • Steden hebben foro (stadsrecht) • Vecinos kiezen schepenen (soms stemming geheim) • Cabildo abierto (Quito, Santiago, Buenos Aires) Gilden LA • Opgezet midden 16e eeuw • Indianen, later ook mestizos, kunnen lid worden • Geen politiek • Mexico stad 1788: 18.642 leden • Verplicht in Buenos Aires 1780 Gilden NA • Gilden beperkt • Eigen organisaties ambachtslieden • Radicalisering 2e helft 18e eeuw • Vooraanstaande rol Amerikaanse Revolutie Armenzorg • Schaarste aan arbeid • Armenzorg lang informeel, pas in 18e eeuw langzaam geformaliseerd (werkhuizen) • Kerkelijke armenzorg? • Werkhuis 18e eeuw Schutterij in LA • Beroepssoldaten nemen voortouw • Schutterijen in alle steden, vanaf midden 16e eeuw • Ambachtslieden • Alle etnische groepen, zelfs geheel ‘zwarte’ Vrije Dominicanen, ca. 1770 Schutterij in NA • Trained bands nemen voortouw • Ambachtslieden • Geleidelijk geheel blank • Radicalisering Schutters en Amerikaanse Revolutie Philadelphia • Vrijwillige schutterij 1747, 1754, 1775 • 1774: Leden in stadsbestuur • 1776: stemrecht • Hoofdrol: Benjamin Franklin Schutters en Amerikaanse Revolutie • Hoofdrol begin (1776), daarna steeds meer beroepssoldaten • Heroïsche status gewapende burger • 2nd Amendment: “A well regulated Militia, being necessary to the security of a free State, the right of the people to keep and bear Arms, shall not be infringed.” (1791) Burgerschap in LA en NA • Formeel inclusief • Gilden • Armenzorg: geen data • Gemengde schutterijen • Formeel exclusief • Vrijwillige organisaties ambachtslieden • Armenzorg: langzaam geformaliseerd • Blanke schutterijen, politiek invloedrijk Instituties en economie in LA en NA Inkomen/hoofd in Nieuwe Wereld en Europese moederlanden, 1600-2001 USA LA Mexico GB Spanje 1600 400 703 755 1126 853 1700 527 675 755 1568 853 1800 1171 703 755 2140 1820 1257 713 566 2124 1008 1870 2445 749 1157 3670 1207 2001 27948 6327 7089 20127 15659 Bron: Maddison 2003; Coatsworth 2008 (Mexico); Broadberry et al. 2010 (UK) Instituties en economie in LA en NA • Economische prestaties van Noord en Zuid verschillen voor 1800 niet zo veel dat ze fundamenteel mogen heten • Qua burgerschap steekt LA voor 1800 niet negatief af bij NA • Observaties LA sporen met herwaardering Spaanse (koloniale) instituties • USA erft van koloniaal burgerschap (1) sociale ongelijkheid langs etnische breuklijnen, en (2) wapencultuur • Geschiedenis belangrijk, niet rechtlijnig
© Copyright 2024 ExpyDoc
