Celtic field van Hoorneboegse heide en omgeving. Via de AHN (Actuele Hoogtekaart van Nederland = gedetailleerde digitale hoogtekaart) en een beschikbaar gestelde luchtfoto van onbekende datum is er gekeken naar het voorkomen van een Celtic field van aanzien liggende op en rondom de Hoorneboegse heide. Met behulp van beide bronnen is een samengevoegd overzicht getekend van het nog aanwezige raatakkercomplex. Tevens is de aarden wal om het centrale deel van het congrescentrum weergegeven. Een Celtic Field is een systeem van kleine rechthoekige veldjes. Door het land in kleine velden te ontginnen en de stukjes beurtelings te bebouwen, te laten rusten of te bemesten was de opbrengst het beste. De velden zijn omsloten door een lage wal die ontstond doordat stronken en stenen aan de randen van de velden werden opgeslagen. Vaak groeide op zo’n wal ook een “heg” van doornachtige struiken om vee en wild buiten te houden. Het accent voor de datering ligt in de IJzertijd, maar over het algemeen wordt nu een datering aangehouden tussen de 500 v Chr. en 200 n. Chr. Bevindingen: Opvallend is het feit dat de raatakkers gedrapeerd liggen om het gebied (plateau) dat omringd is door een aarden wal. Dit gedeelte ligt hier op het hoogste punt van de stuwwal en zal als zodanig altijd een aantrekkingskracht hebben gehad op potentiele bewoners. Mogelijk dat de boeren uit de IJzertijd die dagelijks hun akkertjes bewerkten hun boerderijen binnen dit omwalde terrein hadden staan. Zo’n wal werd meestal ook nog voorzien van een palissade om ongenode gasten buiten te houden. Het is verleidelijk om het centrale omwalde deel te interpreteren als een “walled enclosure”. Deze mogelijkheid kan ook niet worden uitgesloten, maar onderzoek zal moeten uitwijzen of de wal gelijk met het Celtic Field gedateerd mag worden. Mocht dit ensemble van cultuurhistorische relicten daadwerkelijk bij elkaar horen dan hebben we zeer zeker met een uniek “archeologisch monument” te maken. Van de raatakkers is zo hier en daar heel mooi het dambordpatroon te zien. In het zuidelijk deel kunnen we ook een hele serie langgerekte akkertjes waarnemen. Deze sawa-achtige akkertjes werden ook aangetroffen op de zuidhelling van de Utrechtse Heuvelrug bij Elst, Amerongen en Plantage Willem III. Mogelijk heeft dit te maken met het tegengaan van de erosie en/of het bewerken van het land met ploeg en paard. Ook in o.a. Drenthe (Noordse Veld of Strubben-Kniphorstbos) en op de Veluwe (Ede) worden deze prehistorische akkercomplexen aangetroffen. Vaak zien we ook dat er in deze context tevens een zone is waar veel karresporen zijn te vinden die oude heerwegen verraden. Resumerend: We kunnen stellen dat het doorzeven van dit gebied met duizenden graven van de beoogde natuurbegraafplaats op voorhand grote schade zal berokkenen aan het bodemarchief, maar ook aan het aanwezige (micro-)reliëf. Het voortdurend “bewerken” van de grond zal egaliserend werken, terwijl juist geprobeerd zou moeten worden om de “tuinwalletjes” weer zichtbaar te maken door geringe ophoging. Verstorende plannen die inbreuk maken op dit historisch-archeologisch zeer waardevolle landschap zouden absoluut achterwege dienen te blijven. De waarde van het omwalde centrale plateau is nog op geen enkele wijze onderzocht en alleen enkele losse vondsten geven een indicatie voor oudere bewonings-begravingssporen. Waarschijnlijk heeft latere bebouwing (o.a. die van het 17e eeuwse landgoed) hier oudere bewoningssporen verstoord Het is aan te bevelen onderzoek te doen naar de totale verbreiding van het Celtic Field. Hiertoe zouden oude luchtfoto’s bekeken kunnen worden (Bijv. oude RAF-foto’s) en zou oud kaartmateriaal met hetzelfde doel bestudeerd kunnen worden. Ook een rondje door het Centraal Archeologisch Archief (CAA) en het Centraal Monumentenarchief (CMA) veelal samengevat in het datasyteem Archis van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in Amersfoort zou wellicht nog nieuwe informatie kunnen opleveren. Gerard van Haaff Amersfoort, 23 januari 2014 \