Management in Zorg en Dienstverlening

Management in
Zorg en Dienstverlening
Wilt u ook doorgroeien of een nieuwe stap zetten in uw
carrière? Maak dan kennis met de (opleidings)praktijk.
Zes MZD-studenten met een heel verschillende
achtergrond vertellen …
1
Kansen
Binnen de zorg en maatschappelijke dienstverlening vinden
momenteel grote transities plaats: van instellingszorg naar
zorg thuis, van landelijke overheid naar gemeentes, naar het
kleinschaliger organiseren en het voorkomen van overbodige
zorg. Dit levert een flink aantal kansen op voor mensen die hun
schouders onder dit soort bewegingen willen zetten.
Door al deze veranderingen blijft er immers behoefte bestaan
aan goed leiderschap in instellingen. Mogelijk wordt dit niet
altijd uitgedrukt in ‘vaste’ managementfuncties, nodig is
zeker een set van competenties richting het leidinggeven
aan mensen en veranderingen in organisaties, het
doelmatig organiseren van het werk, en het regie
houden over netwerken binnen en buiten de
instelling.
De opleiding Management in Zorg en
Dienstverlening (MZD) is erop gericht u toe te
rusten voor de toekomst en ervoor te zorgen
dat in welke rol of functie dan ook u uw
organisatie meehelpt de juiste koers te
volgen.
Sabine Niehoff, projectleider
Thijs Lemmen
Opleidingsmanager Bachelors voor
en Albrich Pol, teamleider in
de gehandicaptenzorg
Professionals MZD en LGW
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
‘De HAN kijkt naar wat
toekomstige
ontwikkelingen
vragen van de maatschappij, organisaties en
medewerkers en past de lessen daarop aan.’
2
Gehandicaptenzorg
Sutfene/Siza
Sabine Niehoff, projectleider bij zorg- en
welzijnsorganisatie Sutfene, en Albrich Pol,
teamleider op een activiteitencentrum van Siza,
volgen de bacheloropleiding Management in
Zorg en Dienstverlening (MZD). ‘Het programma
van MZD past goed bij de praktijk, je leert veel,
ook van elkaar. Dankzij je nieuwe kennis leer je
andere vragen stellen binnen je organisatie.’
Sabine noemt de keuze voor MZD een logisch gevolg
van haar loopbaanontwikkeling. ‘Ik kan doorgroeien
naar de functie van projectmanager.’ Albrich heeft een
SPW-4-opleiding. ‘Binnen mijn organisatie moet je een
hbo-opleiding hebben om teamleider te worden. Zo
kwam ik bij de HAN.’
goede aansluiting
Na het behalen van hun Associate degree waarmee
studenten MZD het tweede jaar van de opleiding
afsluiten, zijn ze nu derdejaars. Ze hebben geen
moment spijt van hun keuze. Het programma sluit
inhoudelijk goed aan bij de praktijk, vinden ze.
De bezuinigingen en de scheiding tussen wonen en
zorg vragen om een andere manier van werken – naast
of achter de cliënt in plaats van ervoor – en om andere
vaardigheden van managers in zorginstellingen.
toekomstproof veranderen
Een voorbeeld daarvan is de onderwijseenheid
(OWE) Toekomstproof veranderen waarmee ze het jaar
begonnen. Daarin staan drie zogeheten beroepstaken
centraal:
• Uitdragen van een visie op de toekomst
• Aansturen en ontwikkelen van professionals
• Resultaten boeken en verantwoorden
De studenten gingen aan de slag met de casus
Phoenix, gebaseerd op feiten uit een bestaande
instelling. De studenten analyseerden in hoeverre de
organisatie in de toekomst nog bestaansrecht heeft
en brachten advies uit hoe Phoenix toekomstproof te
maken. ‘Door de decentralisatie wordt de zorg veel
zakelijker en bedrijfsmatiger, daar krijgen wij straks
als manager binnen een zorgorganisatie ook mee te
maken. Werken aan de case was dus super actueel en
nuttig. Het vergroot ook ons financieel begrip; je moet
als manager weten hoe die financiën werken.’
best practice
Ook over het andere OWE-onderdeel, de Best practice,
zijn ze enthousiast. Ze bestudeerden daarvoor
zorginstelling ZorgAccent, die werkt met zelfsturende
teams.
Sabine zegt: ‘Zaken die bij ZorgAccent lukken en bij
ons (nog) niet, zetten me erg aan het denken. Ook over
hoe ik zelf daarin sta. Je maakt een heel persoonlijk
leerproces door waardoor je groeit.’
Albrich: ‘Door onbevangen rond te kijken, los van
school en van mijn eigen werk, heb ik getoetst of mijn
eigen denkbeelden kloppen met wat zij daar doen.
Je bent gewend te denken vanuit patronen van jouw
eigen organisatie. Bij ZorgAccent hadden ze andere
denkpatronen. Je kunt kijken hoe dat past in jouw werk.’
Je groeit in je persoonlijk
leiderschap
breder perspectief
De OWE Toekomstproof veranderen is een goed voorbeeld
van hoe het eraan toegaat op de opleiding. Ze doen
nieuwe, actuele kennis op, leren onderzoeken, een
mening te vormen, ontwikkelingen te vertalen naar hun
eigen beroepspraktijk en ze discussiëren met elkaar.
‘Je word je bewust van je eigen denkwijzen en
belemmeringen. En je groeit in je persoonlijk
leiderschap’, meent Sabine. Sabine en Albrich hebben
nieuwe ideeën opgedaan voor hun eigen organisaties
en bekijken situaties en ontwikkelingen in een breder
perspectief, dankzij de opleiding. ‘Bovendien ga je,
dankzij je nieuwe kennis, andere vragen stellen binnen
de eigen organisatie.’
3
Verpleeghuis
SZR Zorgcentra
Rivierenland
Mireille de Putter (39), Teamleider in het
minder stress, veel meer rust
Tielse verpleeghuis Vrijthof (SZR Zorgcentra
‘Door de ondersteuning van de opleiding MZD,
raak ik minder snel in paniek. Ik heb geleerd om ook
verantwoordelijkheden bij mijn team neer te leggen.
Zo bleek tijdens een teamoverleg dat het personeel
andere ideeën had. Vroeger was ik daarvan in paniek
geraakt. Nu blijf ik rustig. Prima, jullie denken er
anders over. Hier is de deadline, ga maar aan de
slag. Commentaar is goed, maar dan moet je wel zelf
aan het werk. Zulke fijne kneepjes heb ik op de HAN
geleerd. Het is de kunst om je team in beweging te
krijgen.’
Rivierenland), is bezig aan haar laatste
jaar van de duale bachelor Management
in Zorg en Dienstverlening (MZD). Ze
oefent haar functie nu met meer controle
en zelfverzekerdheid uit. MZD gaf haar de
kennis en vaardigheden die ze nodig had.
‘Om verder te komen met je team moet je voor meer
dan 100% begrijpen waar het over gaat. Vroeger deed
ik veel op intuïtie. Nu heb ik zekerheid. De opgedane
kennis is een steun in de rug waar je altijd op kan
terugvallen. Je snapt beter wat er om je heen gebeurt
en drukt problemen eenvoudiger de kop in. Dat maakt
je zelfverzekerder.’
teamleiderschap
Mireille is teamleider en werkt op een afdeling voor
langdurende somatische zorg. Mireille heeft de leiding
over een team van medewerkers met diverse functies.
Haar manager en studiebegeleider, Kees de Waal, geeft
Mireille binnen de gestelde kaders alle ruimte om naar
eigen inzicht haar functie uit te oefenen. ‘Ik kan mijn
eigen gang gaan en Kees begeleidt op afstand. Ik heb
niet continu hulp nodig, maar als er iets is, dan staat
hij voor me klaar.’
de opleiding mzd
‘Toen ik begon, ging ik voor mijn Associate degree
(twee jaar). Binnen drie maanden heb ik me voor de
volledige bachelor ingeschreven. Het is ontzettend
leuk en het valt boven verwachting goed te combineren
met mijn baan en het moederschap. Een baan hebben,
studeren en moeder zijn. Het is me toch maar mooi
gelukt. Ik haal veel steun uit hetgeen ik op de HAN leer.
Toen ik net begon was het als een appelboom waaraan
ik eindeloos kon plukken. Je herkent enorm veel uit de
praktijk. Opeens valt het allemaal in elkaar en zie je het
hele plaatje. Dat schept vertrouwen.’
4
afstudeerproject:
‘onbegrepen gedrag is probleemgedrag’
Mireilles afstudeerproject focust op de omgang met
probleemgedrag bij cliënten. ‘Cliënten veranderen en
hebben steeds meer zorg nodig. Er is een toename van
psychiatrisch gedrag. De ouderen die vroeger in een
inrichting verbleven, worden tegenwoordig ambulant
verzorgd.’ Wanneer het project wordt onderstreept
door een aanbeveling vanuit de inspectie, de
organisatie zelf, landelijke richtlijnen en de HAN gaan
alle stoplichten op groen mag Mireille aan de bak.
Het is de kunst om je team
in beweging te krijgen
‘Ik wil medewerkers laten inzien waarom cliënten
anders zijn dan 10 à 20 jaar geleden. Als de
zorgverlenende het probleemgedrag van de cliënt
niet begrijpt, vertoont deze zelf probleemgedrag.
Onbegrepen gedrag is probleemgedrag. Cliënten
veranderen meestal niet. Medewerkers hebben
die mogelijkheid wel. Ik heb al positieve signalen
ontvangen van collega’s over het project. Zij lopen
dagelijks tegen moeilijkheden aan en krijgen nu het
gevoel dat ze eindelijk gehoord worden.’
veranderen
zekerder
‘Je ziet collega’s meteen
ze worden veel
in hun doen en laten.’
Kees de Waal, zorgmanager en
begeleider van Mireille
kees de waal (63) begeleidt Mireille de Putter
tijdens haar opleiding Management in Zorg en
Dienstverlening (MZD). Als Zorgmanager Somatiek
in het Tielse Verpleeghuis Vrijthof is hij in zijn nopjes
met de MZD-opleiding. ‘Je ziet collega’s die aan de
opleiding beginnen meteen veranderen. Ze blijven
uiteraard dezelfde persoon, maar worden veel zekerder
in hun doen en laten. Ze krijgen op de HAN de tools
om hun functie beter uit te voeren.’
Mireille en Kees kennen elkaar al heel wat jaren.
‘Mireille was ooit leerling op mijn afdeling in het
ziekenhuis. Uiteindelijk ben ik in het Vrijthof terecht
gekomen, omdat ik een schakelafdeling heb opgezet
tussen het verpleeghuis en het ziekenhuis. Ik vroeg
haar of ze hier wilde komen werken.’
opleiding is een must
‘Teamleiders moesten aanvankelijk minimaal hun
Associate degree halen. Inmiddels wordt de hele
bacheloropleiding MZD vereist, daar ben ik erg blij mee.
In feite doen teamleiders nu het werk dat een afdelingshoofd/manager 10 à 15 jaar geleden deed. Met het
groeien van de organisatie en complexer worden van de
benodigde zorg, nemen ook mijn taken toe.
de
praktijk
Delegeren naar teamleiders als Mireille is daarom onvermijdelijk. De meeste teamleiders staan nu ook niet
meer aan het bed van de cliënt, maar spitsen zich volledig toe op aansturing van het personeel en houden
zich bezig met het reilen en zeilen op de afdeling. Ik
geef ze daarin veel vrijheid. Wanneer zij het niet weten
of twijfelen, dan ben ik er.’
de kracht van de HAN
Dankzij de opleiding kunnen ze die taken naar behoren
uitvoeren. Het zijn ontzettend intelligente meiden,
maar vóór hun opleiding deden ze alles op intuïtie.
Nu staan ze veel zelfverzekerder op de werkvloer,
leren organisatiebreed denken en kunnen dingen beter
loslaten,’ aldus Kees.
‘We zijn erg tevreden over de samenwerking met de
HAN. Het begon met een paar modules voor het
management. Inmiddels staan mensen hier in de
rij voor een opleiding. De bazen zijn altijd verrukt
geweest van de HAN. Een enkele teamleider is
sceptisch voor aanvang van de opleiding. Tijdens de
opleiding klagen ze weleens over het vele huiswerk
en lastige opdrachten. Ondanks dat zijn ze allemaal
razend enthousiast. De kracht van de HAN is het
goed afgestelde praktijkonderwijs. Er is helemaal niks
waarvan je denkt: hier kan ik niks mee.’
‘Je herkent enorm veel uit
Mireille de Putter,
teamleider verpleegzorg
Opeens zie je het hele plaatje.’
5
Thuiszorg
ZZG zorggroep
De zorg beweegt volop. Dankzij de
reorganisatie bij de ZZG zorggroep konden
Yvonne Aalders en Bernadette Beverloo
doorstromen naar een uitdagender functie.
Ze volgden daarom de deeltijdminor
Leidinggeven aan professionals in zorg en welzijn,
voor een goede theoretische basis. ‘We waren
de eerste studenten die niet een gehele
opleiding maar alleen deze minor volgden!’
Zo hebben we veel gehad aan teamanalyse, teamscans
en vergadertechnieken.’ Ze voerden in hun werk meer
structuur in bij vergaderingen en teamoverleg.
Bernadette vertelt: ‘Vergaderingen leveren nu meer
op. Het is duidelijker wie wat doet. Andere medewerkers profiteren daardoor van de kennis die wij hebben
opgedaan.’
Ze zijn eveneens enthousiast over de onderdelen
humanresourcesmanagement en tweegesprekken
voeren. ‘Ik moest veel gesprekken voeren met
medewerkers omdat wij met een veranderingsproces
bezig zijn. Dat kon ik goed handen en voeten geven
met wat ik bij de HAN leerde,’ zegt Yvonne tevreden.
Bernadette Beverloo en Yvonne Aalders werkten beiden
in een Nijmeegs verpleeghuis, toen in 2012 duidelijk
werd dat er zaken zouden veranderen in de organisatiestructuur. Hun leidinggevende stimuleerde hen
om te solliciteren op de functie van Zorgcoördinator
en om een opleiding te volgen. Yvonne: ‘Ik had niet
de juiste opleiding voor de functie, maar de deeltijdminor Leidinggeven aan professionals in zorg en welzijn,
een keuzevak van een half jaar waarin studenten van
de deeltijdstudies in de sectoren Zorg en Welzijn hun
kennis verbreden, bleek de oplossing.’ Bernadette
beaamt dat en vult aan: ‘Die hbo-minor kan je mogelijk
helpen bij een volgende baan. De minor was goed te
combineren met ons werk en wat we er leerden konden
we direct toepassen. Ook anderen in de organisatie
leerden daarvan.’
bredere blik
toepasbaar in de praktijk
omgevormd
Zaken die in de minor aan bod komen, zijn onder meer
politiek-maatschappelijke ontwikkelingen, begeleiding
van veranderingsprocessen en een eigen visie ontwikkelen op leidinggeven. ‘Het mooie was dat we een
aantal vakken meteen konden toepassen in de praktijk.
Momenteel wordt een aantal verzorgingshuizen omgevormd tot beschermde woonvorm. Teams worden zelfsturend. Bernadette is net begonnen met een nieuwe
baan, als teamcoach, en gaat die zelfsturende teams
opzetten. ‘Het is belangrijk dat alle medewerkers met
dezelfde mond praten en dezelfde visie onderschrijven.
Ik kijk nu breder dan mijn eigen huis en snap hoe en
waarom het werkt.’
Omdat deeltijdstudenten van diverse opleidingen en
met verschillende achtergronden de minor volgden,
kreeg het tweetal veel mee van hoe het in andere
organisaties toegaat zoals in een welzijnsorganisatie
of de jeugdhulpverlening. Ze ontwikkelden een bredere
blik. Bernadette en Yvonne waren de eerste studenten
die niet een gehele opleiding maar alleen deze minor
volgden en waren, als vijftigplussers, de oudsten van de
klas. Ze vonden het wel even wennen om na lange tijd in
de schoolbanken te zitten. Daarbij hadden ze veel steun
aan elkaar.
‘Het was best pittig, we moesten hard werken.
Maar we hebben er profijt van, worden betere werknemers. En daar heeft de organisatie weer baat bij. Daarover zijn ze hier positief.’
helpen
‘Die hbo-minor
kan je mogelijk
Yvonne Aalders en
Bernadette Beverloo,
zorgcoördinatoren in
de thuiszorg
6
bij een volgende baan.’
n
Ziekenhuis
RadboudUMC
Pieter Reintjes (31), senior IC-verpleegkundige,
is onlangs afgestudeerd als MZD’er met het
project ‘voICe’. Een project met als doel om
een app te ontwikkelen voor de iPad waarmee
de beademde patiënt op de intensive care (IC)
beter kan communiceren.
Pieter Reintjes,
senior IC-verpleegkundige
‘Mijn blik is nu meer gericht op
kwaliteit
efficiëntie en doelmatigheid.’
‘Als verpleegkundige wilde ik graag op de ambulance
werken, maar in het RadboudUMC heb ik interesse
gekregen in het management en de vele organisatorische ingewikkelde processen om zo goed mogelijke
zorg aan de patiënt te verlenen. Daarin iets betekenen
was voor mij een grotere en interessantere uitdaging
dan doorstromen naar de ambulance. ‘Inmiddels ben
ik senior IC-verpleegkundige met de taak de zorg op de
IC-unit te coördineren en organiseren. Ik ben verantwoordelijk voor de personeelsplanning, dat medewerkers prettig kunnen werken en dat de IC-patiënten de
juiste zorg krijgen binnen de gestelde kwaliteitscriteria.
Daar past de bacheloropleiding Management in Zorg
en Dienstverlening (MZD) goed bij.’
project voICe
Tijdens zijn afstudeerproject was Pieter projectleider van
voICe. Dit project had als doelstelling een app voor de
iPad te ontwikkelen waarmee de beademde patiënt op
de IC beter kon communiceren. Pieter: ‘Een beademde
IC-patiënt kan namelijk niet praten en de communicatie
is daardoor vaak lastig. Met behulp van de voICe-app
moest de IC-patiënt in staat zijn beter met familie, arts
of IC-verpleegkundige te communiceren.’ In 8 maanden
tijd heeft de projectgroep samen met een designbureau
een goedwerkende app gebouwd waarmee nu op de IC
van het RadboudUMC gewerkt wordt.
de resultaten
‘De eerste resultaten laten zien dat de IC-patiënt makkelijker kan communiceren. Heel gaaf om te zien.’
Landelijk is er heel veel aandacht voor de app. Veel IC’s
hebben interesse. Pieter: ‘Wij hopen dat de voICe-app
uiteindelijk de standaard wordt. We hebben de 2e
publieksprijs gewonnen bij de Health Care App Award
2013 en in het RadboudUMC de Marleen Temmermanprijs gewonnen, waarmee we de bouw van de app deels
hebben gefinancierd.’
meerwaarde in de praktijk
‘Mijn diploma MZD geeft me veel mogelijkheden en
carrièrekansen gegeven. De opleiding is ideaal om je
eerste stappen te maken in een leidinggevende functie
en heeft veel affiniteit met de praktijk. De combinatie
van theorie en praktijk is goed op elkaar afgestemd.
Ik denk dat die kennis en ervaring van cruciaal belang
is om goed te kunnen leidinggeven. Bepaalde kennis
kan ik nu direct toepassen zoals het aansturen van
medewerkers of het opzetten van kleine verbeterprojecten. Ik heb gedurende de opleiding een heel andere
blik gekregen op de zorg door veel meer te kijken naar
kwaliteit (van zorg maar ook van werk), efficiëntie en
doelmatigheid. Door deze blik kun je stukken beter
leidinggeven.’
potentials
‘Tijdens de opleiding krijgen
Marcel Rekers,
hoofdverpleegkundige
Kinder IC en
begeleider van Pieter
voor leidinggevende functies een goede basis.’
7
bachelors voor professionals
Contact
Wilt u meer weten?
Neem dan contact met ons op
voor een persoonlijk gesprek:
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Berg en Dalseweg 81, Nijmegen
Secretariaat Management in
Zorg en Dienstverlening (MZD)
T (024) 353 06 00
F (024) 355 98 66
E [email protected]
I www.han.nl/mzd
Economie, Management en Recht
Techniek en Life Sciences
Informatica, Media en Communicatie
Onderwijs en Opleiden
Gedrag en Maatschappij
Gezondheid
www.han.nl/mzd
8
Realisatie HAN-MCV Vormgeving Buraeu Ketel grafisch ontwerp Fotografie Rob Gieling e.a. Druk HAN Grafisch Productiecentrum Uitgave maart 2014
Sport en Bewegen

Download Report