Z orgSaam

ZorgSaam
adviezen
Bewegen
bij
na een
COPD
hernia-operatie
1
RECONDITIONERING bij COPD
Inleiding
In deze folder informeren wij u over de klachten en behandeling
door de fysiotherapeut bij COPD. Het is goed u te realiseren dat
voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Wat is COPD?
COPD (chronic obstructive pulmonary disease: of wel chronische
obstructieve longziekte) is een aandoening van de longen en de
luchtwegen. Deze aandoening omvat emfyseem, aandoeningen
van de perifere luchtwegen en chronisch bronchitis. De
luchtwegen zijn vernauwd en er bestaat meestal een obstructie
(vernauwing). Dit is het gevolg van een ontsteking. Bij ernstig
COPD is zelfs sprake van een beschadiging van de longen. De
ontsteking van de luchtwegen en beschadiging van de longen
worden hoofdzakelijk veroorzaakt door roken. Stoppen met
roken is dan erg belangrijk omdat roken het ontstekingsproces
nog verder versnelt. U kunt de classificatie van COPD patiënten
indelen in vier stadia: GOLD 1 t/m 4. Het nummer correspondeert
met de ernst van de COPD patiënt.
2
Klachten
Bij COPD betekent ademen vooral hard werken om voldoende
lucht te krijgen en zo ook voldoende zuurstof op te nemen in het
bloed. Dit uit zich vooral in benauwdheid, kortademigheid, piepende
ademhaling, hoesten of slijm opgeven. De ontsteking maakt ook
de luchtwegen meer prikkelbaar. Dit is vooral merkbaar door het
optreden van kortademigheid bij het in aanraking komen met
bijvoorbeeld rook, koude lucht, mist of allerlei luchtjes. Iemand met
COPD wordt niet meer beter. Het is een chronische ziekte en de
beschadiging is niet te herstellen. Een goede behandeling en leefstijl
kan wel bijdragen aan een minder snelle achteruitgang van de
longen. Ook kunnen klachten enigszins verlicht worden. Belangrijk
is om de klachten serieus te nemen. Medicijnen zijn slechts een
deel van de aanpak, daarnaast kunt u zelf veel doen. Een gezonde
leefwijze, stoppen met roken! en voldoende beweging hebben een
positieve invloed op het verloop van de ziekte.
Sputumtransport
Bij overmatig slijm kan de fysiotherapeut helpen bij het verwijderen
van het sputum. Dit gebeurt door zo te leren hoesten dat er meer
slijm loskomt. Het hoesten wordt dan productiever en kost minder
energie.
Er zijn nog andere technieken mogelijk zoals:
• op een speciale manier ademhalen;
• een bepaalde houding aannemen;
• tapoteren (kloppen) of vibreren.
3
Ademhalingsoefeningen voor thuis
Door COPD verzwakken uw ademhalingsspieren. Er is dan een
kans dat u sneller kortademig wordt. U gaat dan te veel en te snel
oppervlakkig ademhalen (hyperventileren) De fysiotherapeut kan
u aanleren om de juiste techniek van ademhalen onder de knie
te krijgen. Informeer hierover bij uw huisarts. Belangrijk is het om
rustig door de neus in te ademen en ontspannen uitademen door
de mond.
Reconditionering
Iedereen met COPD heeft baat bij lichaamsbeweging, ook
mensen met ernstig COPD. Met een betere conditie heeft
men minder last van de aandoening. Deze training moet op
een verantwoorde manier gebeuren en onder begeleiding van
een geschoolde fysiotherapeut (speciaal voor longpatiënten).
Bewegen is gezond. Juist voor mensen met COPD. Door
lichaamsbeweging verbetert u uw uithoudingsvermogen.
De spieren waarmee u adem haalt, worden sterker en uw
benauwdheid vermindert. Als u voldoende beweegt, blijft u op
latere leeftijd langer zelfstandig.
Neerwaartse spiraal
Als u al benauwd bent is de verleiding groot om stil te blijven
zitten. Van veel stilzitten wordt u minder fit, waardoor u nog
meer energie nodig zult hebben voor dagelijkse bezigheden. Zo
is de kans groot dat u in een neerwaartse spiraal terechtkomt:
meer benauwdheid, minder bewegen en nog minder kunnen
doen. U kunt dit doorbreken door voldoende te gaan bewegen.
Meer bewegen, maakt minder ziek. Om meer te gaan bewegen
is een training zinvol. Deze training moet op een verantwoorde
manier gebeuren en onder begeleiding van een geschoolde
fysiotherapeut (speciaal voor longpatiënten)
4
De meerwaarde die een fysiotherapeut kan hebben is dat hij/
zij gespecialiseerd is op het structureel veranderen van het
beweeggedrag van mensen. Verder is een fysiotherapeut
gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met een
verminderde belastbaarheid van het bewegingsapparaat, van
chronisch zieken en ouderen. Hij/zij neemt een coördinerende rol
in. Bij de intake wordt vastgesteld welke mensen in aanmerking
komen voor aangepaste vormen van bewegen en welke
fysiotherapeutische begeleiding nodig hebben.
Hoe gaat het in z’n werk?
Als een longpatiënt doorverwezen wordt door een (long) arts
dan krijgt hij of zij eerst een uitgebreide intake. Hierin brengen
we de belangrijkste klachten in kaart en weten we waar de
belangrijkste problemen liggen in het ADL. Na de intake volgt een
6 minuten looptest die we scoren aan de hand van een METS
lijst. Verder scoren we de MRC (score van kortademigheid) en
de CCQ (kwaliteit van leven). De scores geven een goed beeld
van het belastbaarheids niveau van de patiënt. Aan de hand van
de scores stellen we een gericht beweegprogramma op voor de
longpatiënt. De training gebeurt 2x per week in de oefenzaal van
de afdeling Fysiotherapie in ZorgSaam Ziekenhuis locatie
De Honte onder begeleiding van twee fysiotherapeuten. Er
vindt een 0-meting plaats en zal gedurende de behandelperiode
herhaald worden.
5
Het beweegprogramma zoals we dat aanbieden op de afdeling
Fysiotherapie van ZorgSaam Ziekenhuis voldoet aan specifieke
eisen:
- Het beweegprogramma is maatwerk (individuele interventie in
groepsverband)
- Het beweegprogramma sluit zoveel mogelijk aan bij de
individuele wensen en doelstellingen van de patiënt.
- Het beweegprogramma is gericht op het wegnemen van
eventuele barrières om te bewegen.
- Het beweegprogramma levert sociale steun en voelt veilig aan.
- Het beweegprogramma wordt begeleid door fysiotherapeuten
die aanvullend geschoold zijn voor het beweegprogramma en
die de specifieke problematiek van de doelgroep kent.
- Het beweegprogramma wordt aangeboden in een (praktijk)
ruimte die voldoet aan de specifieke inrichtingseisen.
- De intensiteit van het beweegprogramma is passend.
- Het terug krijgen van plezier in bewegen heeft een hoge
prioriteit.
Doelstelling van het programma is uiteindelijk de uitstroom naar
regulier beweeg- en sportaanbod (zelfstandigheid van de patiënt);
uiteraard alleen als de patiënt voldoet aan de uitstroomcriteria en
zelf de wens heeft hier aan deel te nemen.
6
Heeft u nog vragen?
ZorgSaam Ziekenhuis locatie De Honte
Afdeling Fysiotherapie
Tel: 0115-688262 / 0115-688622
Luc van Haecke / Arjen Roost
ZorgSaamZiekenhuis Locatie Antonius
Afdeling Fysiotherapie
Tel: 0117-689060
Marjo den Hamer / Karin de Smet / Lieke v/d Velde
Nuttige adressen
ZorgSaam Thuis (voor wijkverpleegkundigen astma / COPD)
Stadhuisplein 3
Terneuzen
Tel. 0115-674500
Nederlands Astma Fonds
Postbus 5
3830 AA Leusden
www.astmafonds.nl
Stoppen met roken: www.destopsite.nl en www.stopeffectief.nl
Informatielijn van Stivoro (€ 0,10 pm)
Tel: 0900-9390
7
ZorgSaam Ziekenhuis
Wielingenlaan 2
4535 PA Terneuzen
Tel. (0115) 68 80 00
Fax (0115) 62 08 34
ZorgSaam Ziekenhuis
Pastoor van Genklaan 6
4501 AJ Oostburg
Tel. (0117) 45 90 00
Fax (0117) 45 40 15
ZorgSaam Ziekenhuis
Lyceumstraat 20
4561 HV Hulst
Tel. (0114) 37 30 00
Fax (0114) 31 27 90
8
ZorgSaam Ziekenhuis maakt deel
uit van Stichting ZorgSaam
Zeeuws-Vlaanderen.
Meer informatie vindt u op onze
website www.zorgsaam.org
69406.0609