inhoud van de voorzitter opinie opinie Vliegerselectie bij Defensie Op weg naar een nieuwe toekomst? Mali: money makes the world go round Wekelijks beklimmen tientallen Nederlandse jongeren de statige trappen van het in Soesterberg gevestigde Centrum voor Mens Luchtvaart. Jongens en meisjes die hun eerste stappen zetten op het pad naar de verwezenlijking van een jeugddroom: vlieger worden. Jammer genoeg eindigt voor de meesten van hen deze droom al abrupt op de eerste dag als zij het eerste deel van de selectie hebben ondergaan. Slechts een klein percentage van al degenen die zich aanmelden slaagt voor alle onderzoeken, keuringen en testen heen en wordt toegelaten tot de Elementaire Militaire Vliegeropleiding (EMVO) om een begin De redactie van Carré is via interne contacten een in Mali woonachtige en werkzame Nederlander op het spoor geko- maken met het verwezenlijken van de gedroomde toekomst als vlieger op een F-16 of helikopter. men en heeft deze persoon bereid gevonden geregeld verslag te doen van het leven en de gebeurtenissen in dat land. Dit natuurlijk met het oog op de lopende VN- operaties waar honderden Nederlandse militairen bij betrokken zijn. We Het begint op een dag allemaal met een aanlegtest, de Cognitieve Vaardigheden Test (CVT). Daarbij wordt onder meer gekeken naar de luistervaardigheid, de sensomotorische vaardigheden (de hand - voet coördinatie) en het ruimtelijk inzicht van de kandidaten, waarvan de overgrote meerderheid op deze dag al afvalt. Wie blijven mag wordt voorbereid op de volgende fase: het Geautomatiseerd Vliegerselectiesysteem (GVSS). Hiervoor wordt de kandidaat uitgenodigd voor een sessie van twee dagen met een reeks testen op een ALSIM 100 vliegsimulator. De kandidaat vliegt zonder zicht naar buiten en alleen met behulp van eenvoudige vlieginstrumenten. Tijdens een familiarisatievlucht kan kennis worden gemaakt met de vliegeigenschappen van deze, een Cessna 172 nabootsende, simulator. Daarna volgt verdeeld over twee dagen een programma van steeds in moeilijkheid toenemende vliegproeven. Niet alleen worden gedurende de cyclus de testen gecompliceerder, maar ook de marge waarin fouten gescoord mogen worden neemt progressief af. Zo hoeft bij de eerste vlucht alleen maar rechtuit te worden gevlogen, bij de laatste, allesbepalende test van het GVSS, dient een heel circuit met klimmende en dalende bochten te worden gevlogen waarbij de timing op de seconde moet worden gevolgd. De voorgeschreven hoogten en snelheden dienen zo nauwkeurig mogelijk te worden gevlogen. Om een oordeel te kunnen vellen over de belastbaarheid en stressbestendigheid van de kandidaat moet naast het vliegen ook nog een toenemend aantal bijkomende taken worden uitgevoerd met de navigatie- en communicatieapparatuur; dit alles uiteraard zonder de controle over het vliegtuig uit het oog te verliezen. Wie ook deze afvalrace overleeft, wordt uitgenodigd voor de volgende fase: de Visual Flying Selection (VFS). Hierbij wordt door de kandidaat een serie van vier tests gevlogen, eveneens op de ALSIM simulator. Alleen wordt hier, naast de nu bij de kandidaat enigszins bekende vlieginstru- menten, gebruik gemaakt van een groot beeldscherm dat een min of meer getrouw beeld geeft van hetgeen zichtbaar zou zijn vanuit de cockpit van een vliegtuig. Het is de bedoeling dat de kandidaat tijdens deze vluchten de stand van het vliegtuig in de ruimte weet te controleren zonder gebruik te maken van vlieginstrumenten, zoals de kunstmatige horizon. Ook tijdens de VFS zal de moeilijkheidsgraad van de oefeningen geleidelijk aan toenemen. Ook wordt door de testleiders een oordeel gevormd over bepaalde eigenschappen van de kandidaat die nog niet eerder indringend bekeken konden worden, zoals vlieggevoel, -inzicht, assertiviteit en analytisch vermogen. Aan het einde van twee dagen VFS is gemiddeld nog 50% van de kandidaten in de race voor de volgende fase, de assessment met groepsopdracht en interview. Het VFS zegt echter nog niet alles over de opleidbaarheid van de kandidaat. Factoren als vliegangst, aanleg voor luchtziekte, weinig G-tolerantie of claustrofobie kunnen nog roet in het eten gooien. Ook is de VFS niet alles bepalend omtrent de vliegaanleg en om al deze redenen moeten kandidaten zich na alle proeven en testen bij het CML te hebben doorstaan melden bij het Test & Training Centre (TTC) op het Brabantse vliegveld Seppe. Tijdens de Selectie Opleidbaarheid Luchtvarenden vliegen de nu bijna leerling-vliegers twee vluchten in de Slingsby T67 M200 Firefly, een fully-aerobatic tweezits lesvliegtuigje waarmee met G-krachten van +6G tot -3G kan worden gevlogen. Onder leiding van een ervaren vlieginstructeur maakt de kandidaat, veelal voor het eerst, kennis met het gevoel zelf een vliegtuig te besturen. Als deze fase naar tevredenheid verloopt wordt de kandidaat voor het medisch onderzoek terugverwezen naar het CML. Ook een fysieke aanname meting op spierkracht, sprint- en uithoudingsvermogen maakt nog deel uit van de selectieprocedure. Tenslotte wordt het medisch onderzoek afgerond met een aantal specialistische onderzoeken bij het Centraal Militair Hospitaal (CMH) in Utrecht. Aan het einde van de selectieprocedure die, afhankelijk van de beschikbaarheid van de kandidaat voor alle testen en onderzoeken, kan oplopen tot enkele maanden, wordt door het CML de uitslag verstrekt. Is deze positief dan staat niets de kandidaat meer in de weg om aan de opleiding te beginnen. verwachten met deze rapportages een beter beeld te krijgen van de ontwikkelingen en de problemen waarmee militairen aldaar worden geconfronteerd. Uit veiligheidsoverwegingen wordt de naam van deze persoon niet openbaar gemaakt. De in het artikel vermelde meningen en observaties zijn de visie van de individuele schrijver en zijn niet opgetekend uit hoofde van een bepaalde functie. Onderstaand de vierde bijdrage. Laten we het beestje maar bij zijn naam noemen: corruptie. Iedereen weet het, er wordt veel over geschreven, gesproken en geklaagd. Het is als een besmettelijk virus, dat de samenleving ontwricht. De graaizucht van mensen in Malinese overheidsdienst mag enige naam hebben. Hebben ze er goede redenen voor? Geen enkele reden die stand zal houden voor enig deugdelijk werkend justitieel apparaat. Toch denken ze er zelf heel anders over. ‘Meneer uw papieren zijn niet in orde’, verklaart de douanebeambte stellig en zonder ook maar met z’n wimpers te knipperen. Het paspoort - waar zeer waarschijnlijk niets mis mee is - verdwijnt op de groeiende stapel reisdocumenten. De eigenaar - die uit een ander Afrikaans land komt - wordt gesommeerd te wachten. Als van alle busreizigers de papieren zijn ingenomen, wordt naam na naam afgeroepen. Met een lichtere portemonnee, maar met hun identiteitspapieren, keren mensen terug uit het douanekantoor. Douanebeambten vullen op grote schaal hun salarissen aan. Het werk waarvoor ze ooit zijn aangenomen, heeft een extra dimensie en een andere wending gekregen. Iedereen is een potentiële bron van inkomsten. Papieren in orde: betalen. Papieren niet in orde: meer betalen. Huidskleur, etnische komaf, land van herkomst, beroep en spontane antipathie of sympathie zijn mede bepalend voor de hoogte van de afkoopsom. Uiteraard hebben de douaniers zelf hele goede redenen om geld in eigen zak te steken. ‘Mijn chef vindt het goed’, verklaarde een van hen desgevraagd. ‘Nee, nee, nee, begrijp me niet verkeerd’, haastte hij eraan toe te voegen, ‘je kunt een vrouwtje, die op haar oude dag nog goed wil doen met De kandidaten die zich aanmelden voor de vliegeropleiding zijn over het algemeen jongens, de meisjes blijven ondanks alles toch een kleine minderheid, tussen de 18 en 27 jaar. Gegrepen door het vliegerbacil, enthousiast geworden door eerdere ervaringen met de zweefvliegsport, een of meerdere vliegers in de familie, of zomaar op zoek naar een baan, voor de selectieprocedure voor de selectieprocedure bij het CML en de kansen van de kandidaat maakt het niet uit. De testcyclus is voor iedereen gelijk en voor de kansen van een kandidaat is eerdere vliegervaring nauwelijks relevant. Een aparte, al een paar jaar groeiende groep kandidaten wordt echter gevormd door degenen die zich aanmelden na elders, in de civiele luchtvaart, al een vliegeropleiding te hebben voltooid. Dit zijn kandidaten die bij een van de vliegscholen in Nederland of daarbuiten een Commercial Pilot License (CPL) hebben behaald en tengevolge van de economische crisis er niet in zijn geslaagd aangenomen te worden bij een luchtvaartmaatschappij. Voor het CML worden deze mensen niet anders beoordeeld dan andere kandidaten en zij ondergaan dan ook dezelfde reeks testen als de kandidaten zonder een eerder behaald vliegbrevet. De verrassende omstandigheid doet zich daarbij voor dat het slagingspercentage in deze groep niet spectaculair hoger is dan dat van kandidaten zonder veel eerdere vliegervaring. Wel is het zo dat een eventuele afwijzing veelal in een wat later stadium van het selectieproces plaatsvindt, tijdens de VFS. In een geval was het zelfs nodig een kandidaat die al werkzaam was als vliegerinstructeur af te wijzen wegens onvoldoende resultaten. Mogelijk dat een verschil in motivatie hier een rol speelt, en 14 | Carré 7 | 2014 15 14 een stichting in Mali toch niet het vel over de neus halen met te betalen invoerrechten?’ Het kan jammer genoeg de boeken niet meer in, want dan zouden ze er bij het ministerie lucht van kunnen krijgen, maar een kniesoor die daarover valt na het verrichten van zo’n goede daad... Bij andere overheidsinstanties gaat het niet veel beter. Wie onschuldig in de cel belandt - een steekpenning of een valse verklaring van een jaloerse landgenoot volstaat - zit er net zo lang tot iemand een - niet in de boeken vermelde - borgsom betaalt. Wie een misdaad heeft gepleegd, kan daarentegen ondanks overweldigend bewijs, binnen 15 minuten ongestraft weer op straat staan. Slechts als het slachtoffer volhardt en in staat is om bij justitie een arrestatiebevel te halen, is de politie genoodzaakt in actie te komen en de dader in hechtenis te nemen. De zakken van de agent, zijn chef en de hoofdcommissaris zijn dan al gevuld. Kwitanties worden niet verstrekt. Wie aangifte doet, mag blij zijn als er iets gedaan wordt met het proces-verbaal. De kans is groot dat het in een archief verdwijnt, maar pas nadat de betrokken rechercheur nog eens gebeld heeft met het slachtoffer: voor een leuke fooi is hij best bereid alsnog zijn werk te gaan doen. Corruptie en diefstal maken deel uit van het dagelijkse leven. Hoewel weinigen het er mee eens zijn, is er zelden iemand die in opstand komt. Het innen van oneigenlijke vergoedingen is verworden tot geaccepteerd wangedrag. Gratis geld Met enige regelmaat komt in Mali de term ‘gratis geld’ voorbij. De betekenis laat zich raden: geld dat je krijgt, zonder dat er iets voor gedaan hoeft te worden; corruptie bijvoorbeeld. Wie langer in de Malinese samenleving meedraait, zal ook andere voorbeelden kennen. Van jongs af aan worden kinderen opgevoed met fooitjes. Fooitjes, die niet de vorm hebben van zakgeld en die niet gerelateerd zijn aan uitgevoerde werkzaamheden. Ouders, familieleden of willekeurige bezoekers aan de familiehof geven muntjes. Dat is normaal, aldus de Malinezen. Het geven van geld is niet beperkt tot kinderen. Wie een familielid of bekende bezoekt, zal vaak een biljet geven aan het hoofd van de familie, aan de moeder des huizes, aan de oppasser, aan de beste vriend binnen het gezin etc. Een teken van respect wordt het genoemd. Of een bijdrage in de kosten van de familie. Geef er maar een naam aan. Feit is, dat wie een vriend of bekende bezoekt, de nodige biljetten en muntjes uitdeelt. Lang niet altijd geheel vrijwillig. Dreigende lucht en een frisgroen landschap tijdens het regenseizoen. Griotten, de mannen en vrouwen die de lof van mensen bezingen, zijn spekkoper. Zij worden overstelpt met geld. Niet helemaal gratis in dit geval, want ze zingen er de lof van de gever voor. En plein publique, dus je kunt ervan verzekerd zijn dat je de hemel in gezongen wordt. Alle goede eigenschappen, de goede voorvaderen en wat dies meer zij, vloeien rijkelijk uit de mond van de griot. Wie de griot niet beloont krijgt zijn trekken thuis; ten overstaan van hetzelfde publiek wordt de beerput open getrokken. Dus wordt er uit voorzorg vaak gul gegeven. Wie als griot het geluk heeft in betere kringen te vertoeven, gaat met honderdduizenden zo niet miljoenen CFA-francs naar huis aan het eind van de dag. Of met een auto, motor of huis... Geven en ontvangen Geld geven en ontvangen maakt deel uit van het Malinese leven. Niet in de laatste plaats door het ontbreken van een sociaal vangnet, waardoor men op elkaar is aangewezen in noodsituaties, zoals bij ziekte of overlijden. Omdat het ontvangen van geld en het erom vragen zo gebruikelijk zijn in de eigen samenleving, is er zelden schaamte ook anderen om geld te vragen. Het wordt er met de paplepel ingegoten. Kinderen die nog nauwelijks kunnen praten, weten al hoe ze een blanke om geld moeten vragen. ‘Toubab, wari’ en ‘le blanc, donne-moi l’argent’ klinkt het uit menig kindermondje als een blanke zich laat zien. Dit verschijnsel wordt mede gevoed door toeristen, die medelijden hebben met die ‘arme Afrikaanse kindjes’. Het 24 | Carré 7 | 2014 beeld van toeristen die tijdens hun vakantie genieten van wat extraatjes en het geld los in de zak hebben zitten, draagt bij aan het gebrek aan een gewogen beeld van het leven buiten Afrika. Televisie soapseries en hulporganisaties doen tevens een flinke duit in het zakje. Hulporganisaties Een aanzienlijk deel van de in Mali actieve hulporganisaties heeft zijn basis in het westen. Het geld komt met miljoenen tegelijk Mali binnen. De lokale bevolking plukt er vaak slechts op geringe schaal de vruchten van. Het ontwikkelingsgeld draagt vooral flink bij aan de ontwikkeling van de welvaart en de status van een selecte groep ambtenaren en mensen in dienst van de organisaties; in mindere mate aan de ont- 25 24 Opinie De selectie van kandidaten voor de militaire vliegeropleiding vindt plaats bij het Centrum voor Mens en Luchtvaart te Soesterberg. Hoe dit proces werkt en wat een kandidaat moet doorstaan alvorens te worden toegelaten tot de Elementaire Militaire Vliegeropleiding (EMVO) wordt uit de doeken gedaan door lkol b.d. P. Dekkers. Onze correspondent ter plaatse in Mali bericht ditmaal over een ziekte die de maatschappij daar ontwricht: corruptie. Het zal nog lang duren voor een oplossing gevonden is voor dit probleem dat alle lagen in de maatschappij aantast. Mali: money makes the world go round en verder 3 Van de Voorzitter De tandem Rutte/Samsom zit aan onze pensioenen. ltz I b.d. Mr. Volbeda, maar als Nederland zijn best doet kan nog iets van de oude glans worden teruggewonnen. 4 Carreactie 17 Boekbespreking 5 Opinie Poetin, IS en de kernwapens Polemoloog drs. Leon Wecke, nooit om een mening verlegen, combineert ogenschijnlijk moeilijk te verenigen onderwerpen in een artikel: Uniting for Peace. 8 Prikken en Prikkels Indianenverhalen, krokodillentranen en een beetje algebra Waren onze speerpunten maar in Chroom-6 gedoopt. 10 Opinie Nederland staat voor schut, met dank aan den Haag Nederland is door slecht beleid een free rider geworden. Slecht beleid, stellen de auteurs kolmarns b.d. De Roode en 2 | Carré 7 | 2014 Syrië en de hyena’s van Damascus. 18 Vierkant Beschouwd De NAVO: dat zijn wij De NAVO is en blijft de hoeksteen voor onze veiligheid en Nederland stond mede aan de wieg van deze organisatie. Als land zijn wij betrokken bij de besluitvorming en alle relevante processen. Toch vraagt onze politieke leiding zich in de openbaarheid af wat de NAVO van ons wil. Wij moeten die organisatie juist versterken, meent de redactie. Want de NAVO, dat zijn wij. effecten van de klimaatverandering te neutraliseren is mede debet geweest aan de continue verlaging van het defensiebudget. De regering verhoogt nu de defensie-uitgaven. ‘Een trendbreuk?’, vraagt kol b.d. Brantz zich af. 27 Boekbespreking Kazernekind. 28 DenK De werkgroep DenK komt bij monde van lkol b.d. Ebbelaar terug met de update van haar activiteiten. 34 Verenigingsnieuws 20 Opinie De politiek correcte interpretatie van een trendbreuk Niet alleen de financiering van onze verzorgingsstaat maar ook de eis om de l’Histoire se répète De NOS kopte deze week het bericht dat onze pensioenen nog wel tien jaar niet geïndexeerd zullen kunnen worden. Een koopkrachtvermindering van zeker 20%. Tot nu toe was er al een daling van de koopkracht met 9%. Met een brede meerderheid is in de Tweede Kamer het voorstel van staatssecretaris Kleinsma, weliswaar enigermate geamendeerd, helaas aangenomen. Een van onze leden schreef mij ter illustratie de volgende persoonlijke noot, een situatie waarmee waarschijnlijk meer gepensioneerde leden geconfronteerd worden: Opinie Vliegerselectie bij Defensie De tandem Rutte/Samsom zit aan onze pensioenen Foto cover: aoo Eric Vorstenbosch (Fotovlucht Soesterberg) ‘Mijn moeder en mijn schoonmoeder zitten in dezelfde situatie: ze hebben behoefte aan zorg. Mijn moeder heeft een net defensiepensioen en heeft in de loop der tijden een mooi spaarpotje opgebouwd. Mijn schoonmoeder heeft alleen een AOW-uitkering. Ze krijgen allebei precies dezelfde zorg, alleen betaalt mijn moeder de hoofdprijs en mijn schoonmoeder ... niets’. Het punt is natuurlijk niet dat men dezelfde zorg ontvangt. Maar door de kabinetsmaatregelen worden niet alleen de pensioenen niet meer geïndexeerd, maar ook alle zorgkosten, die voorheen door de overheid breed gedragen werden, komen nu ten laste van diegene die hun hele leven gespaard hebben voor een pensioen. Zo worden de mensen met een goed pensioen dus dubbel gepakt door dit kabinet. En het behoeft verder geen betoog dat dit met name de ouderen zal treffen. Het is gewoon zo dat de ouderen op een bepaald moment meer zorg behoeven. Dus Samsom heeft zijn gelijk gekregen toen hij aan het begin van de kabinetsperiode aangaf dat hij met name de rijkere ouderen (wij dus, met een van ons eigen geld gespaard pensioen) zwaar wilde gaan belasten. De VVD kan dit zichzelf ook aanrekenen. Zij hebben hun kiezers in de kou laten staan. Wie spaart, die heeft wat, was altijd het motto. Een ander punt voor dit kabinet is de verhouding tussen schulden en kapitaal in Nederland. Onze pensioenfondsen verminderen voor een niet onaanzienlijk deel de schulden zoals Nederland die op de balans heeft staan. Meer geld in de pensioenkas geeft het kabinet de mogelijkheid om meer geld te lenen en toch een aanvaardbare schuldpositie te houden. Het aanleggen van grotere buffers past hier naadloos in. Een laatste punt. Wij worden allen ouder en daarom zouden wij, gepensioneerden en toekomstige gepensioneerden te weinig premie betaald hebben. Wij hebben echter al 9% ingeleverd van de koopkracht van onze pensioenen. Ik ben ervan overtuigd dat die schuld inmiddels al lang en breed betaald is. De jongeren gaan pas met 67 met pensioen en betalen daarmee het ontstane gat in de noodzakelijke premiebetaling. Dus ook dit probleem bestaat niet meer. Laat u zich niets wijsmaken. Maar nu zult U zeggen: ”prachtig, maar wat gaan wij eraan doen?” De GOV/MHB heeft zich altijd op het standpunt gesteld dat wij uit moeten gaan van een reëel pensioenstelsel. Reëel en eerlijk voor jongeren en voor ouderen. Als wij een geïndexeerd pensioen willen hebben, dan zullen de pensioenfondsen moeten beleggen. In de afgelopen tien slechte jaren heeft het ABP een resultaat van jaarlijks bijna 7% geboekt. De waardering van het opgebouwde kapitaal vindt echter dwingend vanuit de overheid plaats op basis van de Europese rente. Deze rente wordt door de ECB kunstmatig laag gehouden om de economie te stimuleren. Waarderen tegen een kunstmatig lage rente is natuurlijk niet eerlijk. Je moet uitgaan van reële getallen. Dan ontstaat er een heel ander beeld en blijkt in een keer dat gedeeltelijke indexatie wel mogelijk is. Zoals overigens de pensioenfondsen ook zelf aangeven. Dan nog het punt van de nog hogere buf- Wie spaart, die heeft wat, was altijd het motto Voormalig premier en minister Lubbers heeft ooit de overheidspensioenfondsen (het ABP) gebruikt om de overheidsfinanciën weer op orde te krijgen. Dit kabinet doet hetzelfde, maar alleen op een andere manier en gaat in wezen nog veel verder. Zij dwingt werkenden om minder geld aan het pensioen te besteden en daardoor een hypotheek op de toekomst te nemen. Je mag minder sparen voor je pensioen en daardoor houd je meer geld over. Het lijkt op een salarisverhoging, maar het is in feite een sigaar uit eigen doos en zal echt ten koste van de koopkracht in de toekomst gaan. Vanwege de verhouding van de betaling van de pensioenlasten tussen werknemers (30%) en werkgevers (70%) bespaart de overheid als grote werkgever veel geld. Zij stimuleert zodoende op korte termijn de koopkracht van de Nederlanders, bezuinigt aanzienlijk en in de toekomst moeten wij het maar uitzoeken. lees verder op pagina 4 3 vervolg van pagina 3 fers om de klappen op de aandelenbeurzen op te kunnen vangen. Wanneer je uitgaat van het reële stelsel, ademen de uitkeringen, weliswaar afgevlakt door een middeling over jaren, mee met het geld dat er verdiend wordt. Zoals gezegd, 7% over de laatste tien slechte jaren. En wat is er mis mee, dat, wanneer het met Nederland slecht gaat, het toch een stuk solidariteit is dat het dan ook met de ouderen minder gaat. Maar als het beter gaat, dan profiteren de ouderen daar ook van. Was het niet met name deze solidariteit die altijd ten grondslag heeft gelegen aan ons veel geprezen pensioensysteem? Ergo, geen potverteren, maar op basis van reële inkomsten reële pensioenen opbouwen en verstrekken. En geen te grote buffers aanleggen zodat onze pensioenen niet meer geïndexeerd kunnen worden en onze gespaarde pensioenpot alleen maar gebruikt kan worden om de schuldenlast van Nederland te verlichten. Geen overheidsdoelstellingen gaan bereiken met ons geld. Lubbers z’n actie is genoeg geweest. Nu nog een keer de tandem Rutte/Samsom met executeur Kleinsma is echt teveel. Bovendien, het is ons geld. Geld van de leden van het ABP, jong en oud. En niet van weer een graaiende overheid. Dat willen wij dus echt niet. Maar hoe nu verder? De NOV werkt intensief samen met de GOV|MHB en zit via de VCP aan tafel in de SER en de STAR. Via onze vertegenwoordigers hebben wij ook invloed op het ABP. Daarnaast komen er allereerst de verkiezingen van de Provinciale Staten, maar dat zijn tevens de verkiezingen voor de Eerste Kamer. En die liggen gevoelig op dit moment. Wij zullen politici dan ook indringend confronteren met de gemaakte keuzes. En U zult dit terugvinden in interviews in Carré. waaronder in onze Carré. Een jaar later volgen de Tweede Kamer verkiezingen. Wij zullen er alles aan doen om deze discussie tot een centraal thema voor deze verkiezingen te maken. De leden van het ABP bepalen wat er met het zelf gespaarde geld gebeurt. Mevrouw Kleinsma heeft aangegeven de komende anderhalf jaar de discussie over de pensioenen te willen voeren. Welnu, wij zullen hem voeren! U ook? carreactie Geachte redactie, Graag reageer ik op het actuele artikel in Carré 6 van de hand van bgen A.T. Vermeij met als uitdagend onderwerp ‘Waarom begrijpt het Westen President Poetin niet?’ Nog uitdagender is Vermeij met zijn impliciete veronderstelling dat indien wij Poetin wel begrijpen, wij onze houding in de Oekraïne crisis zo zouden hebben aangepast dat het conflict, zoals wij dat het afgelopen jaar hebben meegemaakt, voorkomen had kunnen worden. opinie Tekst: Brigade-generaal der Fuseliers A.T. Vermeij Waarom begrijpt het Westen President Poetin niet ? Het afgelopen jaar heb ik mij als Assistant Chief of Staff (ACOS) J2 van Joint Forces Command Brunssum (JFCBS) behoorlijk intensief beziggehouden met de crisis tussen Rusland, Oekraïne, en het Westen. Dit was uiteraard teamwork samen met de 93 mannen en vrouwen van mijn divisie en bijdragen van andere divisies, hetgeen gebaseerd op al de aanwezige veelomvattende perspectieven/kennis, een behoorlijk compleet beeld oplevert over de oorzaken en gevolgen van deze crisis. Zonder nu te denken de wijsheid in pacht te hebben, en rekening houdend met de classificatie van bepaalde aspecten, ga ik u in dit korte artikel deelgenoot maken van de belangrijkste redenen waarom President Poetin doet wat hij doet en waarom ruim 80% van de Russen hem steunt. Hierbij maak ik gebruik van het concept van de strategische cultuur. Bovendien geef ik een beknopte inkijk in wat interessante aspecten met betrekking toe de toekomst van Oekraïne. “Minds are like parachutes. They only function when open.” Sir James Dewar, 1842 Strategische cultuur van Rusland Geografische expansie van Rusland sinds de 17e eeuw (Russiamap.org). 20 | Carré 6 | 2014 ca06Poetin.indd 20-21 4 | Carré 7 | 2014 Om het gedrag van Rusland beter te begrijpen gebruik ik het concept van de strategische cultuur: Total of ideas, conditional emotional responses and patterns of habitual behaviour that members of a national strategic community have acquired through instruction or imitation and share with each other1. Dit houdt in het kort in dat we eerst kijken naar de nationale cultuur van Rusland, die voor een belangrijk deel voortkomt uit de politieke cultuur, die op haar beurt weer is gebaseerd op de roots, ervaringen, geografie en geschiedenis. De kern van het concept is dat we hierdoor de nationale cultuur beter begrijpen en bovendien de daaruit voortvloeiende strategie en strategische voorkeuren beter begrijpen. Onder het begrip strategie versta ik Grand Strategy: de macht die een land door middel van haar strategie kan uitoefenen, is gebaseerd op een samenspel van politieke, militaire, economische, geografische, demografische, informatie en culturele machtsfactoren2. Vanuit de kennis van de nationale cultuur en de strategie en strategische voorkeuren van een land kun je het gedrag van dat land beter begrijpen en is het ook mogelijk concreet gedrag en acties te voorspellen. Het lastige bij dit concept van de strategische cultuur is wel dat bijna alle aspecten dynamisch en dus voortdurend aan verandering onderhevig zijn. Nationale cultuur van Rusland De nationale cultuur van Rusland is vooral gebaseerd op haar roots, ervaringen, geografie en geschiedenis. Bij mijn analyse onderken ik drie lijnen: een autocratische traditie, een gevoelige dreigingperceptie en Rusland als wereldmacht. Autocratische traditie Door de hele geschiedenis van Rusland heen is altijd weer gebleken dat autocratisch leiderschap het meest succesvol was om het land bijeen te houden. Dit heeft te maken met uitdagingen als het multi-etnische karakter met als het meest dominante dilemma: is Rusland Slavisch of Europees en daarnaast de spanningen tussen de hoofdstad en de periferie. Bovendien zag en ziet het Russische volk het autocratisch leiderschap als meest geschikt om de dreigingen tegen het Russische Motherland te weerstaan; hier ga ik in de volgende paragraaf dieper op in. Ruslands autocratisch leiderschap is in de geschiedenis succesvol gebleken om het land bijeen te houden en ook interne veiligheid te garanderen. Als concrete en meest succesvolle voorbeelden hiervan worden Ruslands autocratisch leiderschap tegen de invasie van Nazi-Duitsland en de ontwikkeling tot supermacht na de Tweede Wereldoorlog gezien. Er zijn wel periodes geweest van meer vrijheid en grote hervormingen, bijvoorbeeld in de tijd van Tsaar Peter de Grote, Tsaar Alexander II, secretaris generaal van de CPSU en later President Gorbatsjov en President Jeltsin, maar deze zijn altijd heel kritisch ontvangen en hebben niet het voor Rusland gewenste resultaat opgeleverd. De hervormingen verwoord in Perestrojka en Glasnost onder Gorbatsjov en Jeltsin hebben voor Rusland geleid tot de desintegratie van de SovjetUnie en dus de teloorgang van de positie van supermacht. Dit heeft voor de nomenclatura een behoorlijk trauma opgeleverd. Sinds het aantreden van Poetin is het autocratisch leiderschap in vele opzichten weer versterkt, met alle gevaren en beperkingen die daar bij horen. Autocratisch President Poetin (A. Druginyn). Het gros van het Russische volk vindt dat blijkbaar prima, want Poetin heeft momenteel ruim 80% van de bevolking achter zich. Als voorbeeld van één van de gevolgen van dit autocratische leiderschap noem ik het compleet beheersen van de informatievoorziening inclusief de media in Rusland door Poetin en zijn inner circle. Dit leidt tot echte misleidende propaganda, zoals de schuldvraag m.b.t. het neerschieten van vlucht MH 17. Dit wordt in Rusland helemaal niet als een fout van de separatisten en/of de Russen verkocht, maar als een actie van de CIA die Rusland in diskrediet wil brengen. Dreigingperceptie De Russen hebben een diep geworteld gevoel van een continue dreiging. Dit geldt voor interne en externe dreigingen zoals de geschiedenis ons leert: de Mongolen en de Tartaren brandden in 1571 Moskou plat, de Polen deden dit nog eens over in 1610, in 1708 vielen de Zweden binnen, in 1812 leden zij zware verliezen door Napoleons invasie, zij verloren de oorlog tegen Japan in 1904-1905 en in 1920 vielen de Polen binnen. De twee belangrijkste invasies in dit kader waren de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog; vooral de Duitse invasie in 1941 is tot vandaag de dag nog traumatisch te noemen. Daarnaast is het ook zo dat Rusland zich geografisch gezien kwetsbaar voelt voor aanvallen vanuit verschillende richtingen: vanuit het zuiden over de grasvlakten, vanuit het oosten door China en Japan, vanuit het westen door Duitsland, Polen, Frankrijk en tegenwoordig de NAVO (inclusief de VS) en de EU. Wereldmacht Onder de dreiging van de Mongolen, werd al in de 16e en 17e eeuw de militaire machtsfactor binnen Rusland het belangrijkste fundament voor de staat. Sinds de 17e eeuw is Rusland -vooral door de geografische expansie- gegroeid in de richting van een groot en machtig land. In het begin was dat puur gebaseerd op macht op het land, later kwam daar ook een sterke maritieme macht bij, vooral in de Pacific. De Russische macht had wel een dualistisch karakter; initieel had Rusland een soort minderwaardigheidscomplex ten opzichte van het Westen, maar het was tegelijkertijd wel een grote imperialistische (Europese) en civiliserende machtsfactor in Azië. Tot 1991 was de Sovjet-Unie met Rusland als centrum een wereldmacht in bijna alle opzichten, die ‘slechts iets teveel’ budget uitgaf aan haar militaire machtsfactor, waardoor de economie blijvende schade opliep en uiteindelijk de Koude Oorlog werd verloren. Daarna werd Rusland tot omstreeks het jaar 2007 terecht niet meer als wereldmacht gezien en behandeld. Maar inmiddels is Rusland op de meeste fronten/machtsfactoren weer behoorlijk opgekrabbeld, vooral gebaseerd op de bijna onuitputtelijke voorraad aan grondstoffen en dan vooral de fossiele brandstoffen. Vandaag de dag is Rusland feitelijk weer een wereldmacht met zijn permanente zetel in de Veiligheidsraad, kernwapens, het gemoderniseerde militaire apparaat en zijn sterke positie in de wereldeconomie, vooral dankzij zijn grondstoffen. Inmiddels zijn ook wetenschap en technologie op het terrein van defensie en ruimtevaart weer op een behoorlijk niveau en is het land 21 16-09-14 08:38 Generaal Vermeij brengt met veel begrip vrijwel allemaal relevante overwegingen naar voren die naar zijn conclusie moeten leiden. Hij vergeet echter de dominante overweging die te maken heeft met de autonomie van Oekraïne en de keuzes die het land zelf behoort te kunnen maken. Natuurlijk is de mening binnen Oekraine verdeeld, maar een ruime meerderheid kiest toch niet voor de Russische buur. Sterker nog, hoe komt het dat het overgrote deel van de buren van Rusland aan de Europese zijde van Rusland de voorkeur geven aan een nauwere en zelfs intensieve band met datzelfde Europa en niet met Rusland? Komt dat omdat zij maar al te goed weten wat het betekent om in de invloedssfeer van Rusland te moeten leven? Laat Rusland met President Poetin voorop die vraag beantwoorden en vervolgens aan de eigen aantrekkingskracht voor de landen aan zijn westgrens werken. P.S. Ik denk overigens dat de geïnformeerde publieke opinie in het Westen en zeker alle lezers van Carré wel degelijk president Poetin begrijpen. Maar begrijpen is niet hetzelfde als instemmen. Met vriendelijke groet, Ben Droste, lgen b.d.
© Copyright 2024 ExpyDoc