Informatiepanelen Cultuurlandschap

Cultuurlandschap
2014
Kadaster en Alterra
Kadaster en BRT
1950, het gebied ten
oosten van de breuk is
grotendeels ontgonnen,
dankzij kunstmaƟge
afwatering.
Momenteel moet men
goed kijken om de
overblijfselen van het oude
landschap te zien.
Wist u dat u op dit moment vlak
bij een aardbreuk staat? Een
verschijnsel dat in de Peel een
belangrijke rol heeŌ gespeeld
in de ontwikkeling van het
landschap.
Breuken zijn moeilijk te zien,
maar ze zijn er wel. Kunt u de
breuk zien?
Gemert-Bakel
k
eu
br
nd
1900, de ontginningen zijn
in volle gang. Dit om het
gebied geschikt te maken
voor landbouw en bosbouw.
Op sommige plaatsen zijn
de beken al in oostelijke
richƟng verlengd.
1950
lra
1850, de gronden ten
oosten van de breuk
zijn nat en hebben geen
natuurlijke afwatering. De
beken ontstaan ter hoogte
van de breuk.
1900
e
Pe
Breuken Beleven
N
1850
Dit informaƟebord geeŌ u meer
informaƟe over de invloed van de
breuken op het landschap.
Omdat bij de breuk het ijzerrijke
water in contact komt met
lucht ontstaat er ijzeroer. Het
ijzeroer werd gewonnen voor de
ijzerproducƟe, maar ook voor
funderingen van huizen. Bij klooster
Nazareth werd van ijzeroerbrokken
een complete Mariagrot gebouwd.
Mensen hebben aan de brongebieden op de wijstgronden alƟjd al een
mysƟeke en religieuze betekenis gegeven. De wonderbare bron van Handel is
daar het bekendste voorbeeld van en werd verbonden met de Mariaverering.
Het bronwater zou ook een heilzame werking hebben. Vroeger was ijzertekort
een vaker voorkomend probleem. Door het drinken van het wijstwater wat bij
de ‘‘heilige’’ puƩen naar boven komt genazen zij. De verklaring hiervoor is het
hoge ijzergehalte van het wijstwater.
TNO - Geologische Dienst Nederland
De korst van de aarde bestaat
uit diverse platen. Deze platen
zijn conƟnu in beweging
wat breuken in de aardkorst
veroorzaakt. De aardlaag aan de
ene kant van de breuk daalt, aan de
andere sƟjgt de aardlaag, waardoor
hoogteverschillen ontstaan in het
landschap. Het zakkende deel heet
de slenk, het sƟjgende deel heet
de horst. De verƟcale bewegingen
veroorzaken aardbevingen.
De Rips
Milheeze
Gemert
Bakel
Eindhoven
horst
slenk
fijn zand
windafzeƫng
Langs breuken zijn veel hoeves
en kastelen met grachten te
vinden. Grachten bleven gevuld
door de constante aanvoer van
grondwater. Tevens is grondwater
relaƟef warm, waardoor de
gracht minder snel bevroor.
Gronden, waar het grondwater in
beken langs akkerlanden stroomde,
waren interessant voor boeren.
Het relaƟeve warme water zorgde
ervoor dat de vorst minder lang in
de grond zat. De boer kon het land
tot wel 2 maanden langer gebruiken.
Op breuken zijn veel watermolens gebouwd. Dit komt
doordat grondwater bij een breuk voor een conƟnue
aanvoer van water zorgt. Het aanstromende
grondwater bevroor minder snel en de molen was
dus het jaar rond te gebruiken. Het hoogteverschil
bij de breuk zorgde ervoor dat het water hier
sneller stroomde.
grof zand
rivierafzeƫng
De slenk is duizenden jaren
geleden geleidelijk ontstaan en
tegelijkerƟjd grotendeels door de
wind opgevuld met fijn zand. De
horst bestaat uit rivierafzeƫngen
en bestaat dan ook uit grof zand.

Download Report