Les 1B Jagers en Boeren BEELD

Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong
Les 1B
Jagers en Boeren
BEELD
Rotsschilderingen
BEELD
Voorkennis
De leerlingen zijn enigszins op de hoogte van de levenswijze van de boeren en jagers in de
prehistorie zoals beschreven in de juniorcanon.
Korte lesinhoud
De leerlingen nemen kennis van de schilderkunst van de boeren en jagers en maken zelf in die stijl
ook een schildering. Hiervoor bekijken we een filmpje met grotschilderingen en praten over de
beschikbare en gebruikte materialen, waarna we zelf eerst onze verf maken. Deze les is ook uit te
voeren met kant en klare verf; kies dan wel de kleuren die aansluiten bij de rotstekeningen (geel,
bruin, rood) en zwart (houtskool).
Ruimte
Lokaal waar de leerlingen veilig kunnen verven en waar ze in groepjes van drie kunnen werken.
Tijd
45 min/1 uur
BEELD
Voorbereiding
Laat iedere leerling van te voren één (heel) ei in een schaaltje meenemen, zodat iedere leerling zijn
eigen verf (één kleur) kan maken. Laat de leerlingen niet thuis het ei alvast scheiden, want eigeel
stolt vrij snel. Vraag één of twee ouders om te helpen bij het maken van de verf.
Jagers en Boeren
Benodigdheden
Digibord om het filmpje te kunnen bekijken en om afbeeldingen van dieren te laten zien.
A3 papier.
Per leerling één (heel) ei in een schaaltje.
Water, kerrie, oploskoffie, (fijngestampte rode) krijtjes, houtskool.
Kwasten en stokjes.
Les 1B
Lesdoelen
Lichaamsvormen van dieren in verhouding weergeven.
Tekenen met houtskool. Schilderen met kleurstof in eigeel.
Mening geven over het werk van de grottekenaars.
Mening geven over eigen product en werkproces en over dat van groepsgenoten.
De betekenis van een kunstwerk of gebruiksvoorwerp in relatie tot de tijd en de cultuur waarin het is
ontstaan.
Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong
DE LES
Inleiding
Over de jagers en de boeren uit de prehistorie weten we niet zo veel, maar wat we weten, hebben
we ontdekt uit gevonden voorwerpen en afbeeldingen. We hebben eigenlijk drie bronnen, namelijk:
-beelden: hunebedden, Stonehenge
-grottekeningen: Altamira, Lascaux
-keramiek: trechterbekers, bandbekers, sieraden
Les 1 B
Jagers en Boeren
BEELD
Vandaag gaan we het hebben over de grottekeningen.
Kern
Op een dag in 1940 liepen vier kinderen in de heuvels bij Lascaux hun hond uit te laten. Plotseling
was de hond weg. Toen ze hem zochten, bleek hij in een put gevallen te zijn. Toen de kinderen hem
eruit wilden halen, bleek het geen put te zijn, maar de ingang van een grot. Voorzichtig zijn ze op
onderzoek uitgegaan. Gelukkig had een van hen lucifers meegenomen en konden ze het daarbinnen
een beetje verlichten en toen zagen ze dat de grot helemaal beschilderd was van binnen. De grotten
van Lascaux (Frankrijk) waren ontdekt. Later zijn er nog meer grotten ontdekt, ook in Spanje
(Altamira). De tekeningen zijn meer dan 20.000 jaar
oud.
Vraag de leerlingen te bedenken welke afbeeldingen
ze verwachten (leeuwen, neushoorns, oerossen,
paarden, bizons, afdrukken van handen, abstracte
vormen zoals wigvormige figuurtjes, jachttaferelen).
afb. 2. Grottekeningen in Lascaux
Met welke materialen zouden ze geverfd hebben (water met eidooier). Hoe zouden ze kleur gemaakt
hebben? (met pigmenten zoals oker, bloed, urine en verbrand hout (houtskool).
Welke kleuren kunnen we dus verwachten? (geel, rood, bruin, zwart) Hoe zouden ze geverfd
hebben? (met gras, mos, paardenhaar, stempel, spugen en blaaspijpje)
Dan afbeeldingen bekijken (filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=wtDRA5emVqo ) (vanaf 0.51
min - 4.03 min.). Maak de leerlingen erop attent dat er ook ‘moderne’ afbeeldingen tussendoor te
zien zijn om dieren goed te laten zien.
Hoe de tekeningen gemaakt zijn is op het volgende filmpje te zien:
https://www.youtube.com/watch?v=Cz_sKSAzyZo#! (2.21 min.) Praat met de leerlingen over de
filmpjes. Hoe vonden ze de afbeeldingen, welke dieren hebben ze gezien, klopte het met de
verwachtingen?
Verwerking:
1. De leerlingen tekenen met houtskool de contouren van een dier zoals ze in het filmpje over
de rotstekeningen gezien hebben.
2. Iedere leerling maakt zijn eigen verf (één kleur). Help indien nodig bij het scheiden van het ei.
Het eiwit van alle eieren kan in een grote schaal. Misschien dat een van de hulpouders er
Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong
voor de volgende dag schuimpjes van kan bakken.
Recept verf:
Een eidooier met een klein beetje water loskloppen. Dan het pigment erbij om de kleur te
maken: kerrie (geel), oploskoffie (bruin) of fijngestampte rode krijtjes. De verf stolt snel (door
het ei) dus de verf pas maken vlak voordat de leerlingen gaan schilderen.
3. De leerlingen kleuren hun tekening in met hun zelfgemaakte verf. Als de leerlingen in
groepjes van drie werken, kunnen ze alle drie de kleuren gebruiken.
Tip: i.p.v. kwastjes kunt u de leerlingen ook zelf hun gereedschap laten maken (gras, mos,
paardenhaar, enz.)
Les 1B
Afsluiting
Hoe was het om zelf verf te maken? Lukte het goed om de dieren goed te tekenen? Laat de
leerlingen eerst over hun eigen tekening vertellen, daarna over elkaars tekening. Was het makkelijk
of moeilijk?
Vertel over hoe lastig het moet zijn geweest in de prehistorie: de mensen hadden weinig licht. Hoe
zouden ze die plafonds zo mooi hebben gekregen?
Jagers en Boeren
BEELD
Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong

Download Report