Hoe houden we het water schoon?

Hoe houden we ons water schoon?
We willen allemaal graag dat het water in de grond, onze sloten en rivieren schoon en vol leven is.
Dit is ook in ons eigen belang: we gebruiken het bijvoorbeeld als drinkwater of als sproeiwater in
de landbouw. Toch is slechts dertig procent van het water in Nederland “biologisch gezond”, dat
wil zeggen dat er voldoende planten en dieren in leven.
Het is erg lastig om ons oppervlaktewater schoon te houden. Tot ongeveer tien jaar geleden
waren het vooral de lozingen van fabrieksafvalwater en ongezuiverd rioolwater die voor problemen zorgden. Deze lozingen zijn teruggedrongen door nieuwe technieken, strengere milieuwetten
en internationale samenwerking. Toch blijken er nog steeds allerlei stoffen in het water te zitten.
Deze zijn afkomstig van regenwater, afstroming van het land en verwaaiing van bijvoorbeeld opspattend water van een weg.
Omdat de oorsprong van deze vervuilende stoffen niet toe te schrijven is aan één of enkele veroorzakers, noemt men ze ook wel diffuse bronnen. Soms kan het oppervlaktewater heel lokaal vervuild zijn. Zo zijn sloten langs wegen meer vervuild, omdat vervuiling van de weg door verwaaien
direct in de sloot terechtkomt.
Rond intensief gebruikte landbouwgronden kan het gehalte aan meststoffen en bestrijdingsmiddelen in het (grond-) water sterk verhoogd zijn.
TABEL: Een globaal overzicht van de vervuilende stoffen in het water en de bijbehorende bronnen
Groepen stoffen
Bron
Zware metalen
Slijtage van:
(bijvoorbeeld zink, koper,
– zinken dakgoten op kantoren en woonhuizen;
lood, cadmium)
– loden en koperen waterleidingen;
– loden en zinken dakbedekking;
– zinken tuinornamenten;
– banden van wegverkeer;
– wegmeubilair;
– bovenleiding van het treinspoor;
– koperhoudende, aangroeiwerende verf op recreatieboten;
– geïmpregneerd hout van tuinschuttingen en speeltoestellen.
Uitrijden van landbouwmest vervuild met zware metalen.
Chemische bestrijdingsmiddelen
Toepassen van:
(middelen tegen bv. mos, algen,
– gewasbeschermingsmiddelen in de akker- en tuinbouw;
onkruid, schimmels, insecten)
– chemische bestrijdingsmiddelen tegen onkruid en ziektes in de (moes)tuin;
– chemische bestrijdingsmiddelen tegen algen op tegels, terrassen of stoepen;
– chemische onkruidbestrijdingsmiddelen bij terreinbeheer van openbaar
groen en bedrijfsgroen.
Verf en andere chemicaliën
– Knoeien of wegspoelen van verf en chemicaliën op bodem of straat.
(medicijnen, cosmetica,
– Wegspoelen van verf en chemicaliën door de gootsteen.
foto-ontwikkelaar, olie,
accuzuur, etc)
Meststoffen
– Uitrijden van mest op akkers of weilanden .
(nitraat, fosfaat, ammoniak,
– Gebruiken van kunstmest op akkers en in (moes)tuinen.
stikstofoxiden)
– Lekkages in de grond door niet of slecht aangesloten rioolpijpen.
– Overstromen van het riool tijdens hevige regenval waardoor rioolwater in
de sloot terecht komt (overstort).
32
– Depositie van luchtvervuiling door verkeer en landbouw.
Omdat het water in sloten en rivieren meestal niet stilstaat, maar stroomt, worden de vervuilende
stoffen vaak kilometers van de bron nog aangetroffen.
Om de waterkwaliteit verder te verbeteren moeten deze diffuse bronnen dus worden aangepakt. Juist omdat het gaat om allerlei stoffen en allerlei handelingen is het erg lastig om dit aan
te pakken. Iedereen moet zijn of haar eigen verantwoordelijkheid nemen. En dat gaat stapje voor
stapje. Zo gebruiken sommige gemeenten in Zeeland geen chemische bestrijdingsmiddelen meer
bij het onderhouden van het groen en de bestrating. In plaats daarvan wordt het onkruid gewied,
geveegd, gebrand of gestoomd.
In nieuwbouwwijken wordt het regenwater niet meer via het riool afgevoerd, maar komt het regenwater via het regenwaterriool rechtstreeks in de sloot terecht. Zo stromen de riolen niet meer over
bij hevige regenval. In deze wijken is het extra belangrijk dat er geen activiteiten plaatsvinden die
het regenwater vervuilen. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen is bijvoorbeeld niet toegestaan en
de auto moet voortaan op een speciaal ingerichte autowasplaats worden gewassen.
Hieronder vindt u een aantal handreikingen, waarmee u in eigen huis en op school kunt bijdragen
aan de verbetering van het water in onze sloten, beken en rivieren.
Tips voor tuin of schooltuin
– Gebruik geen chemische mos- of onkruidverwijderaars. Pas bodembedekkers en worteldoek toe
om onkruid tegen te gaan. Met krabbers en hogedrukspuiten kan onkruid op bestrating verwijderd worden.
– Werk in een moestuin volgens de principes van ecologisch tuinieren.
– Moet u toch een bestrijdingsmiddel in de tuin gebruiken, kies dan biologische oplossingen die
geheel afbreekbaar zijn (o.a. van ecostyle). Vermijd middelen met glyfosfaat, triazinen of quaternaire ammoniumverbindingen.
33
– Gebruik liever compost dan kunstmest. Kunstmest spoelt makkelijker uit naar het grondwater.
Compost verbetert bovendien de structuur van de bodem.
– Was de auto in een speciaal daarvoor ingerichte autowasstraat.
–
–
–
–
–
–
34
Tips voor huis of schoolgebouw
Allerlei gevaarlijke stoffen horen niet thuis in de gootsteen, maar in de chemobox. Hieronder
vallen onder andere: medicijnen, bestrijdingsmiddelen, lampenolie, motorolie, benzine, verf,
terpentine en kwastenreiniger. U kunt ze herkennen aan het KCA logo (vuilnisbak met het kruis er
door).
Verf met milieukeur en acrylverf zijn betere alternatieven dan alkydverf (verf met terpentine).
Spoel nooit verfkwasten uit onder de kraan, ook niet wanner u met acrylverf werkt.
Gebruik schoonmaakmiddelen zonder chemicaliën, chloor of fosfaat en wees zuinig in gebruik.
Wanneer dakgoten, daken of leidingen moeten worden vervangen, kies dan voor de milieuvriendelijke alternatieven zonder zink of koper.
Houd het schoolplein vrij van zwerfvuil.
Leer de kinderen bij het knutselen zuinig om te gaan met verf en voorkom zo dat grote hoeveelheden verf door de gootsteen verdwijnen. Verf, afgedekt met folie, blijft enkele dagen goed in de
koelkast.

Download Report