www.romagazine.nl +BBSHBOHtOS januari-februari 2014 ruimtelijke ontwikkeling, infrastructuur en milieu Grondbeleid ter discussie Erfgoed en ruimte Joost Möller RO slimmer en beter Nieuwe impulsen voor icoon ‘Soms de wettelijke regels negeren De Burense veegplannen krijgen wederopbouw Nagele om iets mogelijk te maken’ navolging in andere gemeenten Nu al Eenvoudig Beter Enthousiast met de Ape De Apeldoorns kookboeken voor de ruimtelijke inrichting vinden gretig aftrek, ook in andere gemeenten. In december won de gemeente er de Nu al Eenvoudig Beter-trofee mee, als lichtend voorbeeld van hoe de overheid haar rol in de ruimtelijke ordening kan vervullen met minder middelen en minder regels. Na de kookboeken voor het landschap en de dorpen, is er nu een voor het stedelijk gebied in de maak. 3 2 1 > De drie sma van Hoende ken rloo: een structuur van bebouwing verdichte slinten in het westelijke deel van het dorp (1), een agraris ch woonlandsc hap in de Krim ten oosten van de brin k (2) en een landgoedac htig landschap op van De Hoe het terrein nderloo Gro ten noorde ep n van de zevenspro ng (3). Fra g ment ui t he t K o ok b o e k Ho enderlo o , vo or he t b eho ud van de dr ie k a ra k ter i st ie ke s feren. Beeld Gemeente Apeldoorn D e kookboeken zijn samen met de handreikingen die de Gemeente 123 Apeldoorn heeft gemaakt bij uitstek een middel om de inbreng van burgers en ondernemers in de eigen leefomgeving te vergroten. Ze zijn concreet resultaat van de koers die in 2005 is ingezet voor een ‘andere overheid’. ‘De essentie daarvan is het terugleggen van verantwoordelijkheid naar de samenleving”, legt Evert Leusink uit, strategisch adviseur bij de gemeente. ‘Dat is deels financieel ingegeven, maar ook politiek. In het fysieke domein gaat de Omgevingswet die beweging verder faciliteren. Want die ‘andere overheid’ hoort bij een ‘andere samenleving’. Eén waar het initiatief veel meer bij burgers en bedrijfsleven ligt en de overheid faciliteert.’ Hoenderloo Landschap Dat Apeldoorn is begonnen met het Landschapskookboek is geen toeval. Aanleiding voor het kookboek zijn de enorme dynamiek in het buitenge- Groot Apeldoorns Landschap Kookboek, waar de gemeente nu twee jaar mee werkt, is geen beleids- maar een inspiratiedocument, waarin het ideaalbeeld staat beschreven voor de acht karakteristieke landschappen in de gemeente. Dat ideaalbeeld is tot stand gekomen met grote betrokkenheid van burgers, ondernemers en ontwikkelaars. Het is vooral ook hun verhaal en visie. Ze vinden in het boek handreikingen voor het toepassen van gebiedseigen middelen bij initiatieven die ze zelf ontplooien. Dorpen Ook dorpen zijn nooit af. Er wordt gebouwd, de openbare ruimte verandert en functies wijzigen. Met elke ingreep verandert het dorp. Bewoners, ondernemers, instellingen en overheid werken allemaal aan onze dorpen, ieder met zijn eigen middelen. Maar hoe kunnen we samen ondanks al die ontwikkelingen toch de specifieke eigenheid van een dorp behouden? Op deze vraag geeft het dorpenkookboek op een laagdrempelige en enthousiasmerende wijze antwoord. Het ‘Klein Apeldoorns Dorpen Kookboek’ laat zien op welke manier dorpelingen, Werk a an de we g o p de “do e ” d a g i n Ho ender lo o Beeld Gemeente Apeldoorn bied en tegelijkertijd de toenemende versnippering van het landschap. De verbinding van beide biedt kansen. Krachtige landschappen vormen de voorwaarde voor economische ontwikkelingen op het gebied van toerisme en recreatie, agrarische vernieuwing en functieverandering. Door mee te bouwen aan het landschap, kunnen ontwikkelingen bijdragen aan de versterking van deze landschappen. Het januari-februari 2014 22 ontwikkelaars en gemeente kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de dorpen op een wijze die de eigenheid van de dorpen respecteert. Om de regeldruk te beperken en de eigen verantwoordelijkheid te stimuleren is de ambitie vertaald in een Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit. Ook dit boek is door de gemeenteraad vastgesteld als inspiratieboek, niet als beleidskader. eldoornse kookboeken Interactiviteit Enthousiasme Behalve nieuwe instrumenten als kookboeken en handreikingen geeft de Gemeente Apeldoorn het reguliere juridische instrumentarium zo vorm dat de ruimtelijke inrichting daadwerkelijk integraal en met grote betrokkenheid van de samenleving vorm krijgt. Zo is in de bestemmingsplanprocedure en bij het bepalen van het beeldkwaliteitsplan (BKP) veel ruimte voor inbreng van burgers, ondernemers en betrokken organisaties. ‘Dat gebiedsgerichte beeldkwaliteitsplan bijvoorbeeld is een vertaling van de ambities uit bovenstaande ambitiekookboeken en bestaat uit twee delen’ legt Petra Kuijlaars, senior stedenbouwkundige, uit. ‘Het eerste deel, de Handreikingen geven op een enthousiasmerende en inspirerende manier aanbevelingen en tips voor de bebouwing, de openbare ruimte en de kavel. Het tweede deel is een formeel welstandkader, de regels op basis waarvan de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit toetst. Dit laatste deel is zo beperkt mogelijk gehouden.’ Het proces zoals dat in Hoenderloo speelt met een zeer betrokken en enthousiaste dorpsraad kan niet ‘zo maar’ naadloos uitgerold worden over andere gebieden, meent Sietske Heddema, teammanager ruimtelijk vormgeven. ‘Het is een zoektocht naar de beste samenwerkingsverbanden. De rol van de gemeente is hierbij faciliterend en stimule- Bal ‘We leggen de bal zeker bij de burgers neer maar gooien het verhaal nadrukkelijk niet over de schutting heen!’, benadrukt Kuijlaars. ‘Zowel dorpenkookboek als BKP zijn in nauw overleg met de dorpen en dorpsraden opgesteld. Als voorbeeld van de ‘interactiviteit’ in de ruimtelijke besluitvorming noemt ze de Kansenkaart van Hoenderloo. Met het BKP van Hoenderloo in de hand wordt in een eendrachtige samenwerking met de dorpsraad van Hoenderloo aan het volgende aan te dragen project gewerkt. ‘Het betreft een kansenkaart waarbij alle initiatieven, ideeën en kansen voor het dorp in beeld worden gebracht, relaties en verbanden worden gelegd en waar mogelijk direct opgepakt. Als gevolg hiervan heeft het dorp een deel van de openbare ruimte zelf in beheer en organiseert zij een aantal “doe” dagen waarin ze de aanleg van belangrijke plekken in de openbare ruimte onder handen neemt. Zij doen dit samen met ontwerpers en beheerders van de gemeente Apeldoorn.’ ‘Wat wij vooral doen is stimuleren’ rend, zoals je ziet met de Kansenkaart. Deze kaart is dynamisch en verandert mee met de dynamiek in het gebied. Doel is deze kaart interactief te maken zodat burgers zelf input kunnen leveren over ideeën en wensen voor het gebied.’ ‘Wat wij vooral doen is enthousiasmeren en stimuleren. Kookboeken en BKP helpen daarbij, maar vooral het gesprek aangaan met burgers, ze helpen waar nodig en vooral dingen doen! Kleine resultaten boeken en die zorgen weer voor meer enthousiasme bij burgers waardoor weer andere processen op gang komen. De kookboeken spelen dus niet alleen een rol bij de fysieke vraagstukken maar hebben ook al impact op de sociale cohesie. Netwerken ontstaan spontaan om zaken op te pakken, zien werken doet werken!’ Marcel Bayer Onder de titel en het logo ‘Nu al Eenvoudig Beter’ zetten we in 2014 ook weer de reeks praktijkverhalen voort in het hart van ROmagazine. januari-februari 2014 23