Valproblematiek in de eerste en tweede lijn Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht [email protected] • Het komt vaak voor • Het heeft belangrijke gevolgen Balans en veroudering Visueel Vestibulair ↓accommodatie ↓vestibulaire functie ↓visus ↓donkeradaptie ↓perifere visus ↓licht tolerantie ↓contrastsensitiviteit Zenuwstelsel ↓reactietijd ↓vibratiezin mgl ↓positiezin ↓oprichtreflexen ↓neuronen ↓neurotransmitters Spier/skelet-stelsel: • Stijfheid van bindweefsel en degeneratieve veranderingen van de gewrichten • Vertraging in de contractie van spieren • ↓ spiermassa en spierkracht (sarcopenie) Bewegen • Norm gezond leven: – Lichamelijke inspanning 30 min per dag gedurende minimaal 5 dagen per week • Ouderen bewegen te weinig: – 65-75 jaar: 70% voldoet aan de norm – 75+: 40% voldoet aan de norm Cijfers CBS 2009 Frequent vallen: altijd multifactorieel fysiologische veroudering • spiermassa • reactievermogen • balans extrinsieke factoren intrinsieke factoren • verminderde cognitie • duizeligheid • slechte visus • status na CVA Vallen eerdere val afgelopen jaar mobiliteits- en balansproblemen valangst medicatie moeite met ADL visusproblemen artrose urine incontinentie ziekte van Parkinson duizeligheid polyfarmacie CBO Preventie van valincidenten bij ouderen 2004 depressieve symptomen cognitieve stoornis Eerstelijns screeningstool • Ontworpen bij n=408 ouderen 65+ na bezoek huisarts of SEH ivm een val • Juiste voorspelling herhaald vallen in 67%: – Bent u het afgelopen jaar gevallen 2 keer of vaker gevallen? – Hoe bang bent u om te vallen? – Gebruikt u een loophulpmiddel? G. Peeters et al, 2008 Een kort valconsult: • • • • • • • • • • aantal vallen afgelopen jaar oorzaak val angst om te vallen loophulpmiddel visus bloeddruk liggend en staand osteoporose cognitie medicatie beoordelen mobiliteit Vallen en osteoporose: bij een totaal van 4 punten of meer wordt een DEXA geadviseerd Risicofactor Leeftijd: - ≥ 60 jaar - ≥ 70 jaar Heupfractuur bij een ouder Gewicht < 60 kg en/of BMI < 20 kg/m2 ≥ 2 vallen in de afgelopen 12 maanden Eerdere fracturen vanaf 50 jaar > 2 jaar geleden: - 1 fractuur - ≥ 2 fracturen Risicoscore 1 2 1 1 1 1 2 NHG standaard fractuurpreventie 2012 Valconsult • • • • • • • • • • aantal vallen afgelopen jaar oorzaak val angst om te vallen loophulpmiddel visus bloeddruk liggend en staand osteoporose cognitie medicatie beoordelen mobiliteit • Psychofarmaca – Sedativa, neuroleptica en anti-depressiva – Anti-epileptica • Cardiovasculaire medicatie – Antihypertensiva, anti-arrhythmica, vasodilatoren • Overige – B-blokker oogdruppels, opiaten, anticholinerge medicatie, antihistaminica, anti-vertigo medicatie, medicatie voor DM, NSAID’s Valconsult • • • • • • • • • aantal vallen afgelopen jaar oorzaak val angst om te vallen loophulpmiddel visus osteoporose cognitie medicatie beoordelen mobiliteit Mobiliteitstesten - lopen beoordelen looppatroon tandemstand opstaan vanuit de stoel zonder de handen te gebruiken Inzetten van preventieve maatregelen • • • • • • bewegingsprogramma’s/fysiotherapie ergotherapie medicatie aanpassen visus verbeteren vitamine D suppletie verwijzen Verwijsindicaties voor valkliniek • val met bewustzijnsverlies • onduidelijke oorzaak van herhaald vallen • te veel problemen ineens • patiënt blijft vallen ondanks interventie Werkwijze valkliniek • Multidisciplinaire screening van de risicofactoren en oorzaken die bij het vallen een rol spelen • Opstellen behandelplan • Terugverwijzing naar de eerste lijn om het behandelplan uit te voeren Cochrane: interventions for preventing falls in older people living in the community 2012 • Effect multifactoriële interventie: – 29% minder valincidenten – Aantal patiënten dat valt niet minder Valpreventie en verwondingen/fracturen all injurious falls falls resulting in medical care falls resulting in serious injuries falls resulting in fractures El-Khoury F et al. BMJ 2013;347 Samenvatting • Case-finding m.b.v. 3 vragen: – Bent u 2 keer of vaker het afgelopen jaar gevallen? – Heeft u problemen met de mobiliteit? – Bent u bang om te vallen? • Een valconsult is ook in de eerste lijn goed te doen • Denk aan de valkliniek bij lastige valproblemen. Een goede samenwerking tussen de eerste en tweede lijn is hierbij belangrijk Hopelijk kunnen we dan dit voorkomen… • http://www.youtube.com/watch?v=C4cHfzY8nuw
© Copyright 2024 ExpyDoc
