Nieuwsbrief april 2014 - Alliantie Nederland Rookvrij!

N I E U W S B R I E F
Editie: april 2014 - Nr. 6
Europese ontwikkeling
De nieuwe Tabaksrichtlijn is aangenomen!
De vernieuwde Europese Tabaksproductenrichtlijn (TPD) is
een feit. Op 26 februari 2014 stemde een grote meerderheid van het Europese Parlement in met het voorstel dat
verdere maatregelen op het gebied van tabaksontmoediging introduceert dan de vorige richtlijn uit 2001.
In totaal stemden 514 parlementsleden voor, 66 tegen en
onthielden 58 zich van stemming. Ook het merendeel van
de Nederlandse Europarlementariërs stemde voor; alleen
de (toen nog) vier leden uit de PVV-fractie en het onafhankelijke parlementslid Van der Stoep stemden tegen. Op 14
maart 2014 heeft ook de Raad van Ministers (gesteund door
de Nederlandse vertegenwoordiging) definitief ingestemd
met het voorstel.
In mei zal de aangepaste richtlijn in werking treden, na
bekendmaking in het officiële publicatieblad van de Europese Unie. De lidstaten hebben vanaf dat moment twee jaar
de tijd om de TPD-bepalingen om te zetten in nationale weten regelgeving. Overigens betekent dit niet dat alle nieuwe
maatregelen vanaf mei 2016 van kracht zullen en moeten
zijn. De richtlijn biedt de landen van de EU in een aantal
Binnen de nieuwe TPD zijn de volgende verpakkingen en/of
producten verboden:
Sigaretten/shag met
Sigaretten met filters
kenmerkende aroma’s, die de smaak kunnen
zoals menthol
veranderen
Sigaretten
pakjes
smaller dan
5,2 cm
Verder in deze nieuwsbrief
Nederland op 13 in Tobacco Control Scale
ECToH 2014 Istanbul
2013: aantal rokers stabiel, e-sigaret stijgt
Statement voor invoering Plain Packaging
In twee jaar alle schoolpleinen rookvrij
VARA Kassa over e-sigaret
Aftreden Patrick Zonderop
Steun voor invoering nieuwe sigarettenpakjes
Trimbos factsheet over de e-sigaret Stoptober komt naar Nederland
Roken is zóóó...
Bereik en effect tv over stoppen met roken
Wat doet longkanker met patiënten?
Alliantieraad 8 mei bij de Hartstichting
In memoriam Els Borst
Samenvatting jaarplan 2014
1
Nieuwsbrief april 2014
2
3
4
5
5
5
5
6
6
7
7
7
8
8
8
9
Shagpakjes met minder dan 30 gr.
tabak (en sigarettenpakjes met
minder dan 20 sigaretten)
Verpakkingen met
misleidende labels,
zoals ‘additiefvrij’
gevallen de mogelijkheid om een (langere) overgangstermijn
te hanteren.
De nieuwe richtlijn zal leiden tot behoorlijke aanpassingen
in de Nederlandse tabaksschappen. In de eerste plaats zal
de tekstwaarschuwing op sigaretten- en shagpakjes moeten
worden vervangen door een gecombineerde gezondheidswaarschuwing. Deze waarschuwing (bestaande uit een tekst,
een grafische waarschuwing en informatie over stoppen met
roken) zal 65% van de voor- en achterzijde van de verpakking beslaan en bovenaan worden geplaatst. Informatie over
de teer-, nicotine- en koolmonoxideniveaus zal verdwijnen
van het pakje. In plaats daarvan zal 50% van de zijkant van
de verpakkingen een algemene gezondheidswaarschuwing
bevatten. Daarnaast bevat de richtlijn enkele bepalingen die
de keuzevrijheid van fabrikanten > LEES VERDER OP PAG. 2
> VERVOLG VAN PAG. 1
met betrekking tot het uiterlijk van de verpakkingen verder
beperken. Bovendien worden nadere eisen gesteld aan de
samenstelling van producten, onder meer door bepaalde
(hoeveelheden van) additieven te verbieden.
De TPD bevat geen verplichting tot een EU-wijde introductie
van ‘plain packaging’ (generieke verpakkingen). Wel biedt de
richtlijn de lidstaten expliciet de mogelijkheid om strengere
maatregelen op het gebied van de standaardverpakkingen
te nemen. Verschillende Europese landen hebben al aangegeven zulke stappen te overwegen. Over verkooppunten van
tabaksproducten (inclusief een ‘display ban’) zijn op Europees
niveau geen afspraken gemaakt.
Ook op dit gebied is het daarom aan de EU-landen zelf om
extra maatregelen
te treffen. Wel bevat
de TPD, in aanvulling
op bovengenoemde
elementen (etikettering, verpakking en ingrediënten), regulerende verplichtingen
voor de bestrijding van de illegale handel in sigaretten, op
het gebied van de grensoverschrijdende verkoop van tabaksproducten en met betrekking tot nieuwe tabaksproducten,
kruidenproducten bestemd voor roken en elektronische
sigaretten.
Bekijk ook het overzicht van de Europese Commissie over
de TPD en de infosheets van het Trimbos instituut over de te
verwachten veranderingen.
Nederland op de 13e plaats
Stabilisatie van Nederland in Tobacco Control Scale
Het Nederlandse tabaksbeleid scoort onvoldoende in de in
maart j.l. gepubliceerde Europese ranglijst (Tobacco Control
Scale). Met deze lijst wordt het beleid van 34 landen met
elkaar vergeleken en beoordeeld. Het Verenigd Koninkrijk
en Ierland zijn net als in 2010 de lijstaanvoerders. Nederland krijgt 47 van de 100 punten en eindigt daarmee op de
13e plaats, en heeft geen voortuitgang geboekt sinds 2010.
Landen als Hongarije en de Oekraïne streefden ons voorbij.
De Europese tabaksranglijst werd woensdag 26 maart
tijdens het 6e Europese congres over roken en gezondheid (ECToH) in Istanbul gepresenteerd. De rangorde wordt
bepaald door een set aan effectieve maatregelen voor
tabaksontmoediging te wegen, zoals de prijs van tabak,
rookverboden in openbare ruimten, goede voorlichting en
voldoende budget voor tabaksontmoediging.
Op het terrein van reclameverboden
en hulp bij stoppen scoort Nederland
goed. Echter, onze gezondheidswaarschuwingen krijgen een dikke onvoldoende, net als dat het ontbreken van
publiekscampagnes en het budget
voor tabaksontmoediging ons punten
kost.
Prijsverhoging
De Nederlandse prijs voor een pakje
sigaretten is minder dan de helft van
de prijs die in Noorwegen geldt. In
kiosks in Noorwegen betaal je € 13,25
voor een pakje, waar je in Nederland
ongeveer € 6,- betaalt. Ook de prijzen
2
Nieuwsbrief april 2014
van sigaretten in Engeland en Ierland zijn met 8 à 9 euro
een stuk hoger. Het verhogen van de prijs van tabak is een
van de meest effectieve maatregelen om te voorkomen
dat jongeren met roken beginnen. In de Europese ranglijst
wordt niet alleen naar de prijs gekeken, maar ook naar de
koopkracht. Zo kan een pakje sigaretten goedkoop lijken,
maar vergeleken met wat mensen in dat land te besteden
hebben toch heel duur zijn. Andersom kan uiteraard ook.
De hoogste score (30 punten) die een land kan krijgen op
het criterium ‘prijs’ is voor een ‘gewogen prijs’ van € 8,50.
Voor Nederland zou in dat geval een pakje van het meest
verkochte merk € 10,88 moeten kosten.
Kansen voor verbetering
De slechte score voor Nederland is enigszins vertekend ten
opzichte van de huidige situatie. Recent is
een aantal maatregelen genomen, zoals het
verder rookvrij maken van de horeca, die nog
niet meetellen in de Europese ranglijst over
2013. Als de Nederlandse horeca nu al rookvrij was geweest, zouden we 2 extra punten
hebben gekregen en waren we gestegen
naar de 11e plaats. De verwachting is dat
de horeca in 2014 weer rookvrij wordt. De
huidige Nederlandse ontwikkelingen zijn de
opstellers van het rapport ook opgevallen en
worden gewaardeerd.
Klik op het rapport van de Tobacco
Control Scale om te downloaden
“Towards a smokefree Europe”
ECToH 2014 Istanbul
Eind maart togen verschillende medewerkers van de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding, het Longfonds, Stichting
Rookpreventie Jeugd, Trimbos instituut, het Ministerie van
VWS, diverse Nederlandse Universiteiten en het Alliantiebureau naar Istanbul voor de “European Conference
on Tobacco or Health (ECToH)”. Er waren veel toonaangevende sprekers (wetenschappers, beleidsmakers en politici)
aanwezig die elkaar over een veelheid van thema’s informeerden: ontwikkelingen op het gebied van e-sigaretten,
tabaksaccijnzen, ‘plain packaging’, strategieën van de
tabaksindustrie, de Tobacco Product Directive (TPD) en de
WHO Framework Convention on Tobacco Control (FCTC).
De strategieën voor de zgn. ‘Endgame’, het ‘eindscenario’
in de strijd tegen tabak, waren het centrale thema. In een
aantal landen, zoals Finland, Engeland en Schotland, heeft
de politiek ervoor gekozen concreet toe te werken naar een
‘rookvrij land’ door te streven naar bijvoorbeeld maximaal 5%
rokers in 2030 of het rookvrij maken van een hele generatie
kinderen.
Inspirerende ambities, maar de weg
ernaartoe is nog lang
Het zijn inspirerende ambities, maar de weg ernaartoe is nog
lang. De winst van de tabaksindustrie neemt wereldwijd nog
steeds toe, ze zijn nog steeds succesvol in het verleiden van
jongeren en ook op juridisch vlak weet men nieuwe maatregelen van tabaksontmoediging met succes aan te vechten of
minstens te vertragen. Bovendien blijkt uit de nieuw uitgebrachte “Tobacco Control Scale” dat slechts vier Europese
landen een beetje in de buurt komen van een goede uitvoering van de belangrijkste beleidsmaatregelen. En zelfs in die
landen is nog veel ruimte voor verbetering. Tijdens ECToH
werd door diverse sprekers dan ook gehamerd op het belang
van een sterke gezamenlijke strategie tegen de tabaksindustrie, nationaal en internationaal. Alleen dan is een vooruitgang mogelijk tegen de tabaksindustrie, die al jarenlang
3
Nieuwsbrief april 2014
gebruik maakt van een goed doordachte globale strategie.
Er zijn gelukkig lichtpuntjes. Internationaal wordt steeds
meer kennis verzameld over de kritische succesfactoren in
de strijd tegen tabak. Een aantal belangrijke internationale
waarnemingen/lessen op een rij:
- Zorg voor draagvlak, voor een verandering in het hart en
de geest van het publiek en de politici, voordat je eindscenario’s lanceert. Alleen dan is duurzame en gestage
verandering mogelijk;
- Informeer het publiek onophoudelijk over de gevaren van
roken, meeroken en de tactieken van de tabaksindustrie;
- Maak alle politici duidelijk dat op grond van artikel 5.3 van
het FCTC verdrag er geen dialoog gevoerd mag worden
met de tabaksindustrie over het gezondheidsbeleid. De
kennis over artikel 5.3 is beperkt, communiceer hier vol
over met politici;
- Bouw uitgebreide jurisprudentie op als het gaat om de
rechtszaken die door en tegen de tabaksfabrikanten worden gevoerd;
- Werk samen met zoveel mogelijk partijen, anders blijft
het een ongelijke strijd die meestal in een verlies voor de
tabaksontmoediging eindigt;
- Prik de mythe door dat tabaksproductie / handel goed is
voor de economie van een land. Het omgekeerde blijkt
vaker waar: tabak vernietigt de economie. Internationale
cijfers geven aan dat hogere accijnzen op tabak doorgaans
leiden tot afname van het aantal rokers, meer belastinginkomsten, minder sociale ongelijkheid en meer werkgelegenheid in arbeidsintensievere sectoren.
De internationale ervaringen laten daarnaast zien dat
Nederland nog een lange weg te gaan heeft. Nederland is
bijvoorbeeld in Europa de hekkensluiter als het gaat om
draagvlak voor maatregelen voor tabaksontmoediging. Van
de 27 onderzochte landen scoren wij in het Eurobarometeronderzoek voor zeven van de negen maatregelen de 25e, 26e
of 27e plek. De komende Alliantieraad op 8 mei staat in het
teken van de wijze waarop we dat tij gaan keren en hoe we
als Alliantie het pad naar een Rookvrij Nederland willen gaan
afleggen. We nemen daarin de lessen van ECToH volop mee
en gaan graag met u in gesprek over de strategie.
2013: aantal rokers stabiel, gebruik e-sigaret stijgt
Een kwart (25%) van de Nederlandse bevolking vanaf 15
jaar rookte in 2013: 19% dagelijks en 6% niet dagelijks. Het
percentage rokers bleef in 2013 stabiel ten opzichte van
2012, maar het gemiddeld aantal sigaretten per dag daalde
wel. Het gebruik van e-sigaretten is in vergelijking met 2012
gestegen van 1 naar 3 procent. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van het Continu Onderzoek Rookgewoonten in opdracht
van het Trimbos instituut.
Gebruik e-sigaret en stoppen met roken
In vergelijking met 2012 is het gebruik van e-sigaretten gestegen van 1 naar 3%. Het toenemende gebruik van de e-sigaret is
lastig te duiden. Mogelijk beschouwen rokers het gebruik van
de e-sigaret als minder schadelijk dan het roken van een conventionele sigaret, of gebruiken zij de e-sigaret als hulpmiddel
bij het stoppen met roken of om te kunnen roken op plaatsen
waar het roken van een gewone sigaret niet is toegestaan. In
2014 worden hierover extra gegevens verzameld.
Het percentage (dagelijks) rokers verschilt niet tussen mannen
en vrouwen; wel hebben relatief meer vrouwen nooit gerookt
(44%) dan mannen (36%). Ook is er een verschil tussen opleidingsniveaus. Hoger opgeleiden roken minder vaak dagelijks
(11%) dan lager opgeleiden (24%). Sinds 1980 is de prevalentie van roken bij mannen gehalveerd en bij vrouwen met
bijna een derde afgenomen. Die daling heeft het afgelopen
jaar niet doorgezet. Het percentage van 25% rokers in 2013
verschilt niet statistisch significant van de 26% die in 2012
werd gevonden. Ook in de percentages dagelijks roken, niet
dagelijks roken, ex-rokers en nooit gerookt zijn geen verschillen gevonden. Eerder dit jaar is bericht dat tussen 2012 en
2013 het dagelijks roken onder jongeren in de leeftijd van 10
tot en met 19 jaar daalde van 11% naar 9%.
Het percentage rokers is het hoogst onder de 25- t/m 34-jarigen (30%) en de 45- t/m 54-jarigen (29%) en het laagst onder
de 65- t/m 74-jarigen (16%) en 75-plussers (10%). Hoewel het
percentage rokers in vergelijking met 2012 niet daalde, nam
het gemiddeld aantal sigaretten/shagjes per dag voor rokers af
van 13,9 naar 13,1. Een achtste van de sigarettenrokers rookt
dagelijks gemiddeld meer dan 22 sigaretten.
4
Nieuwsbrief april 2014
Van de Nederlandse rokers van 15 jaar en ouder heeft 65%
ooit een serieuze stoppoging ondernomen; dat wil zeggen dat
de roker het 24 uur of langer volhield om niet te roken. In het
afgelopen jaar ondernam 29% van de (ex-) rokers een serieuze
stoppoging, waarbij jongere rokers in de leeftijd van 15-35 jaar
het hoogst scoorden (36%). Bij de meeste stoppogingen (66%)
werd geen hulpmiddel of hulpmethode gebruikt. Bij de 34%
van de stoppogingen met
hulpmiddelen, waren nicotine vervangende middelen
en geneesmiddelen het
meest populair. Van de huidige rokers is 81% van plan
in de toekomst te stoppen,
dit is vergelijkbaar met het
percentage in 2012.
Klik hiernaast voor de
volledige factsheet van het
Trimbos instituut.
Teken het statement voor invoering
van Plain Packaging!
Als partners van de Alliantie Nederland Rookvrij! (ANR!) willen we een
samenleving waarin niemand meer
(over)lijdt aan de gevolgen van roken.
Een van de projecten die binnen de ANR! loopt is gericht op producten en
verpakkingen. We willen grotere, duidelijkere gezondheidswaarschuwingen
op pakjes. In het verlengde hiervan heeft de Hartstichting samen met European Heart Network (EHN) een statement opgesteld voor de invoering van
‘plain packaging’ met grote gezondheidswaarschuwingen (tekst en beeld).
Door het ondertekenen van dit statement krijgen (para)medische professionals – die in hun dagelijks werk met de gevolgen van roken worden geconfronteerd – een stem in de politieke discussie over tabaksverpakkingen.
In twee jaar alle
schoolpleinen rookvrij
Wat gebeurt er met het statement?
De Europarlementariërs die in mei gekozen worden, worden na hun aantreden benaderd met het totaal aantal ondertekeningen van het statement en
opgeroepen zich in te zetten voor de introductie van plain packaging in de
hele Europese Unie.
Help mee met ondertekenen en delen!
We hopen dat iedereen dit statement wil tekenen en verspreiden onder
(zakelijke) relaties zodat we met zo veel mogelijk ondertekeningen de
invoering van plain packaging kunnen agenderen en uiteindelijk realiseren
in Europa. Wanneer je dit statement ondertekent deel het dan vooral ook
op Twitter, Facebook en LinkedIn!
We vragen ook om binnen de organisatie en naar de achterban een e-mail
te sturen om mensen op te roepen het statement te tekenen.
Ga naar www.hartstichting.nl/rookvrij voor het tekenen van het statement
en alle informatie rondom plain packaging!
Afgetreden: Patrick Zonderop Clean Air Nederland
Zaterdag 12 april jl. heeft Patrick Zonderop op de Algemene Ledenvergadering van de CAN zijn functie van voorzitter (en daarbij zijn bestuursfunctie) neergelegd. Na ruim 10 jaar actief te zijn geweest als bestuurslid
maakt hij hiermee plaats voor andere personen die als bestuur de doelstelling van Clean Air Nederland naar buiten toe uitdragen.
Patrick verdwijnt echter niet helemaal van het niet-roken toneel. Hij
zal achter de schermen actief blijven voor de vereniging. Zo zal hij o.m.
nauw betrokken blijven bij de rechtszaak die de CAN gaat voeren tegen
de Staat der Nederlanden in verband met de rookvrije horeca. De afgelopen jaren heeft Patrick met velen een prettige samenwerking mogen
ervaren. Hij stelt dat er veel is er bereikt op het gebied van het nietroken, maar dat er ook nog veel te doen is.
Medebestuurslid Tom Voeten heeft de functie van voorzitter van Patrick
overgenomen.
5
Nieuwsbrief april 2014
Van alle scholen uit het voortgezet onderwijs
heeft op dit moment een derde een rookvrij
schoolterrein. Dit blijkt uit recent onderzoek
van het Longfonds. Vorig jaar was dit nog een
kwart. Directeur Michael Rutgers: ‘Wij zijn blij
met deze toename, maar het gaat ons niet
snel genoeg.’ Meer informatie
VARA Kassa over e-sigaret
Zaterdag 5 april besteedde consumentenprogramma Kassa (BNN / VARA) aandacht aan de
e-sigaret.
Vanuit de Alliantie Nederland Rookvrij ging
Michael Rutgers, directeur Longfonds, in
debat. Kijk hier het item terug.
Bijna de helft Nederlandse bevolking
Steun voor invoering
Australische sigarettenpakjes
Steeds meer Nederlanders steunen de invoering van de Australische sigarettenpakjes, ontdaan van misleidende merksymbolen,
-kleuren en andere afbeeldingen. Sinds november 2012 is deze
steun gestegen naar 49% (in november 2012 was dit nog 43%).
Slechts 10% is tegenstander. Dat blijkt uit recent onderzoek
onder ruim 1.000 volwassenen, uitgevoerd door onderzoeksbureau Veldkamp in opdracht van KWF Kankerbestrijding.
KWF is groot voorstander van snelle
invoering van deze maatregel ter
bescherming van kinderen. Uit
recent kwalitatief onderzoek door onderzoeksbureau Co-efficiënt blijkt dat kinderen de Australische pakjes zonder verleidelijke en vrolijk gekleurde afbeeldingen minder snel zullen kopen.
Sinds de invoering van het reclameverbod voor tabak in 2002,
is de tabaksverpakking het belangrijkste reclame instrument
van de tabaksindustrie geworden. ‘Tel maar na’, aldus KWF
directeur Michel Rudolphie: ‘met ongeveer 3.7 miljoen rokers in
Nederland die gemiddeld 15 keer per dag een sigaret opsteken
worden pakjes sigaretten dagelijks 55,5 miljoen keer getoond.
Elk bedrijf is jaloers op zulke cijfers.’ Kinderen vinden de Australische pakjes ‘vies’, ‘eng’, zullen ze ‘echt niet kopen’ en ‘willen
er niet mee gezien worden’. Terwijl ze de huidige pakjes die op
de markt zijn associëren met vakantie, make-up, disco en hun
lievelingskleur. Niet met verslavende en dodelijke producten.
Hevige strijd
Nederland kan het vierde land in de wereld worden dat ‘plain
packaging’ invoert. Australië is in december 2012 het eerste
land geweest dat deze belangrijke stap heeft gezet. In Ierland
en het Verenigd Koninkrijk zijn vergaande ontwikkelingen om er
snel toe over te gaan. ‘Het invoeren van deze maatregel vraagt
om lef, net zoals de Australische en Ierse ministers van volksgezondheid hebben getoond. Het zal ook een hevige strijd met de
tabaksindustrie betekenen die zich met hand en tand tegen deze
maatregel verzet. Maar bovenal zal het onze jeugd beschermen
en dat is het allerbelangrijkste’, aldus Rudolphie.
Bekijk hier het filmpje dat KWF Kankerbestrijding uitbracht
6
Nieuwsbrief april 2014
Trimbos instituut publiceert
factsheet over de e-sigaret
Maandag 7 april publiceerde het Trimbos insituut een
factsheet over elektronische sigaretten. De belangrijkste
punten uit de factsheet:
• Een elektronische sigaret (e-sigaret) heeft de look and
feel van een conventionele sigaret maar werkt door
verhitting van een e-vloeistof in plaats van verbranding
van tabak.
• Daardoor mist de e-sigaret de giftige verbrandingsproducten van tabak, maar bevat wel schadelijke stoffen
als nicotine, propyleenglycol en (sporen van) carcinogene stoffen uit de e-vloeistof.
• Het risico op acute vergiftiging lijkt op basis van de nu
beschikbare kennis beperkt.
• De schadelijkheid van gebruik op lange termijn is
onvoldoende bekend.
• De e-sigaret groeit wereldwijd in populariteit en is
gemakkelijk verkrijgbaar via tal van verkooppunten,
inclusief internet.
• Gebruikers zijn vooral rokers, ex-rokers en rokers die
willen stoppen.
• Ongeveer 3% (bijna een half miljoen) van de Nederlandse volwassenen heeft de e-sigaret wel eens
gebruikt. Naar schatting 1% (175.000 personen) in
Nederland gebruikt de e-sigaret geregeld.
• De kwaliteit en veiligheid van de e-sigaret zijn onvoldoende gegarandeerd.
• De e-sigaret is mogelijk
een effectief hulpmiddel
bij stoppen met roken.
Meer onderzoek is
nodig om dit met zekerheid te concluderen.
• Voor rokers is gebruik
van de e-sigaret minder
schadelijk dan blijven
roken van de conventionele sigaret.
Klik op de afbeelding voor
de volledige factsheet
Stopmaand Stoptober komt naar Nederland
Oktober 2014 zal in Nederland omgedoopt worden tot Stoptober, een stoppen met roken actiemaand naar succesvol
Engels voorbeeld. In Nederland zal de gehele maand oktober
in het teken staan van activiteiten die helpen bij stoppen
met roken en/of rokers motiveren om een stoppoging te
ondernemen.
Dankzij intensieve samenwerking tussen KWF Kankerbestrijding, de Nederlandse Hartstichting, het Longfonds, Trimbos
instituut, ministerie van VWS, GGD Nederland en het Alliantiebureau is het gelukt om een sterk en haalbaar plan te ontwikkelen. Met dit plan zal over een half jaar deze eerste Nederlandse Stoptober een feit zijn! Ook enkele regionale GGD en
diverse bedrijven, zoals KSYOS, Novartis en Pfizer leveren een
bijdrage aan deze actiemaand. En we hopen dat nog velen
zullen volgen.
We willen van Stoptober een jaarlijks terugkerende landelijk
herkenbare actie maken, waarbij diverse partijen aan kunnen
sluiten met eigen activiteiten. De plannen sluiten mooi aan
op het Nationaal Programma Preventie ‘Alles is gezondheid’,
Roken is zóóó…
De campagne Rokenkanechtnietmeer
van KWF Kankerbestrijding trekt nog
steeds veel (jongeren-) publiek. Zie
het laatste compilatiefilmpje met
rappers die langs middelbare scholen
trekken.
waarin staat beschreven dat samen met het ministerie van
VWS de haalbaarheid van een jaarlijks terugkerende, breed
gedragen landelijke ‘Nationale Stop Maand’ onderzocht worden.
In Engeland is in 2012 voor het eerst een nationale stopmaand
geïntroduceerd onder de naam Stoptober. Deze maand is
met veel succes uitgerold en heeft o.a. tot een positief effect
geleid op het aantal stoppogingen dat rokers ondernamen
in de maand oktober. Zo namen in 2012 meer dan 268.000
rokers deel aan de uitdaging om te stoppen met roken en zijn
150.000 Stoptober tweets gestuurd.
In de komende maanden wordt hard gewerkt om de Nederlandse Stoptober op basis van het Engelse voorbeeld verder
te ontwikkelen, actiematerialen te produceren en partijen te
mobiliseren om mee te doen. Heeft u ideeën over hoe u zelf
een bijdrage zou kunnen leveren aan Stoptober, neem dan
contact op met Rob Broekstra van het Alliantiebureau. Op een
later tijdstip zullen we u vanzelfsprekend uitgebreider informeren over Stoptober.
Bereik en effect tv-programma
over stoppen met roken
Het is alweer even geleden, maar misschien herinnert
u zich het televisieprogramma ‘Ik wed dat ik het kan!’
uit 2008 nog, waarin vijf groepen rokers probeerden
te stoppen met roken. Dit programma was onderdeel
van de landelijke stoppen-met-rokencampagne ‘In
iedere roker zit een stopper’ die STIVORO destijds
uitvoerde in opdracht van KWF Kankerbestrijding, de
Hartstichting, het Longfonds en het ministerie van
VWS. In een nieuw verschenen artikel in het Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen (TSG) onderzochten medewerkers van
o.a. het Alliantiebureau en de Universiteit Maastricht het bereik en het effect
van dit tv-programma. Het programma was speciaal ontwikkeld voor laag- en
middelbaar opgeleide rokers, omdat roken daar meer voorkomt. Het bereik van
het tv-programma was onder deze groepen dan ook hoger dan onder hoogopgeleide rokers. Middelbaar opgeleide rokers die het programma hadden gezien,
deden vaker een poging om te stoppen met roken. Het concept dat voor ‘Ik wed
dat ik het kan!’ werd gebruikt, lijkt dus veelbelovend.
Abonnees van TSG kunnen het artikel hier downloaden. Anderen kunnen contact
opnemen met Gera Nagelhout van het Alliantiebureau voor een kopie.
7
Nieuwsbrief april 2014
Alliantieraad 8 mei a.s.
bij de Hartstichting
Wat doet longkanker met patiënten?
Negen openhartige portretten, gemaakt door Frans Bromet. Longkankerpatiënten vertellen over het leven met longkanker. Klik op de afbeelding voor
één van de documentaires.
In memoriam dr. Els Borst-Eilers
Oud-minister van Volksgezondheid Els Borst is zaterdag 8 februari op
81-jarige leeftijd overleden. Tijdens en na haar ministerschap is zij van
grote waarde geweest voor het terugdringen van de tabaksepidemie in
Nederland.
Dr. Els Borst-Eilers werd in 1994 Minister van Volksgezondheid. Twee jaar
na haar aantreden als Minister van Volksgezondheid bracht zij de eerste
Nederlandse Tabaksnota uit. Met die nota als kompas koerste zij standvastig naar de Gewijzigde Tabakswet van 2001, die een ommekeer zou
betekenen voor hoe er in Nederland tegen roken werd aangekeken. Alle
werkplekken en het openbaar vervoer werden rookvrij en na twintig jaar
ineffectieve zelfregulering werd reclame voor tabak definitief aan banden
gelegd. Er kwam een leeftijdsgrens van 16 jaar voor de verkoop van sigaretten en minister Borst zorgde tegelijkertijd voor een aanzienlijke verruiming
van het budget voor campagnes en voorlichting tegen roken. Door haar
maatregelen daalde het percentage rokers in die periode sterk en werd de
maatschappelijke norm ten aanzien van roken steeds minder tolerant.
Ook op Europees vlak betekende de komst van Els Borst op het ministerie
van Volksgezondheid een ommekeer als het gaat om de positie die Nederland innam ten opzichte van Europese tabaksregelgeving.
Els Borst bleef ook na haar ministerschap de strijd tegen roken voeren.
Van 2006 tot en met 2013 was zij lid van de Raad van Toezicht van
STIVORO (Stichting Volksgezondheid en Roken). Op een symposium van
STIVORO eind december 2012 hield zij een bevlogen toespraak: “Niet
alleen rokers, onze hele samenleving is nog steeds verslaafd aan de sigaret.
Daarom moet onze aanpak zich ook richten op de samenleving. Die moet
afkicken, het imago van de sigaret moet omgebogen worden van ongezond maar niet onsympathiek, naar totaal ongewenst, weg ermee. Dat
kost tijd en vraagt om een niet aflatende permanente campagne.” Deze
woorden van Els Borst zijn nog onverminderd van kracht.
MW
8
Nieuwsbrief april 2014
De halfjaarlijkse Alliantieraad voor de Alliantiepartners vindt op 8 mei vanaf 13.30 u
plaats in het gebouw van de Hartstichting,
Prinses Catharina-Amaliastraat 10 in Den
Haag (naast station Ypenburg). We verwelkomen u vanaf 12.30 uur voor de lunch.
Te gast is o.m. het ministerie van VWS
voor een presentatie en discussie over
het Nederlandse tabaksontmoedigingsbeleid. Een aantal interessante nieuwe
partners van de Alliantie zal zich voorstellen. Daarnaast willen we graag met de
zaal in gesprek over het opstellen van een
gezamenlijke Routekaart naar een rookvrij
Nederland. Tenslotte zal de bijdrage van
de Alliantie aan het Nationaal Programma
Preventie (NPP) worden vastgesteld en feestelijk worden ondertekend. Na aanmelding
via onderstaande links ontvangt u tijdig van
ons het definitieve programma.
Voor vragen kunt u contact opnemen met
Rob Broekstra (06 - 2240 4758).
Samenvatting Jaarplan 2014
Eind januari van dit jaar is het Jaarplan 2014 van de Alliantie
Nederland Rookvrij door het bestuur vastgesteld. Uitgangspunt bij de vaststelling van de doelen en activiteiten voor
2014 is het Meerjarenplan 2012-2016 en de drie pijlers van
de Alliantie Nederland Rookvrij: effectief tabaksontmoedigingsbeleid, meer niet-rokers en meer rookvrije omgevingen.
De activiteiten van de pijlers zijn bij de verschillende Alliantiepartners belegd.
De activiteiten per pijler zijn onder meer:
Effectief tabaksontmoedigingsbeleid
- Het adviseren van de staatssecretaris over het tabaksbeleid van de rijksoverheid op basis van het FCTC en de
implementatie van de Tobacco Product Directive
- Het maken van afspraken met Trimbos en VWS over monitoring
- Het verder ontwikkelen van het standpunt over de e-sigaret en het monitoren van het gebruik
- Het creëren van bewustwording over de ingrediënten van
sigaretten door o.m. de campagne “Zit dat er echt in?”
- Het publiceren van diverse tactieken van de tabaksindustrie
Meer niet-rokers
- Het ontwikkelen van een lange termijn ambitie met
streefcijfers om de missie van een Rookvrij Nederland te
concretiseren
- Het vergroten van het draagvlak voor het terugdringen van
het aantal verkooppunten van tabak
9
Nieuwsbrief april 2014
- Het voorbereiden van een nationale Campagnemaand
Stoptober (multimediaal)
- Het stimuleren van effectief accijnsbeleid gericht op rookontmoediging
- Het monitoren van de handhaving van de leeftijdsgrenzen
in de horeca
Meer rookvrije omgevingen
- Het stimuleren van snelle verduidelijking van rookverboden en een algemeen rookverbod in de horeca
- Het realiseren van rookvrije schoolterrein bij 50% van de
VO-scholen
- Het ontwikkelen van een strategisch plan voor meer rookvrije omgevingen
- Het opstarten van pilots op het gebied van rookvrije omgevingen in de sport, pretparken, festivals, etc.
Doelen op proces en organisatie
De Alliantie Nederland Rookvrij gaat het proces meer sturen op resultaatsverantwoording; ook gaan we de diverse
maatregelen en activiteiten meer monitoren. Daarnaast is
het belangrijk om de onderlinge cohesie en gezamenlijke
visievorming te versterken. Tijdens de Alliantieraad van 8
mei a.s. zetten we hier een volgende stap in door met elkaar
na te denken over de weg naar een Rookvrij Nederland. Dit
leidt in 2014 tot een Routekaart waarin we gezamenlijk de
doelstellingen en strategie formuleren en afspreken hoe
we elkaar daarin concreet kunnen versterken. Indien u over
het jaarplan of de Routekaart meer informatie wenst kunt u
contact opnemen met Mark Monsma, coördinator van het
Alliantiebureau.

Download Report