Nieuwsbrief oktober 2014 - Alliantie Nederland Rookvrij!

N I E U W S B R I E F
Editie: oktober 2014 - Nr. 8
Stoptober in Nederland van start!
Op 9 september om 9.09 uur vond de kick-off van
Stoptober plaats. Gezamenlijk met het Trimbos
Instituut, het ministerie van VWS, GGD GHOR
Nederland, KWF Kankerbestrijding, het Longfonds
en de Hartstichting is het gelukt om Stoptober van
Engeland naar Nederland te halen. Het resultaat is
dat er voor het eerst sinds 2011 weer een nationale
campagne is om rokers te helpen met stoppen.
Bij de aftrap op station Hilversum brachten de vertegenwoordigers van de betrokken organisaties samen met Gijs Staverman een grote oranje bal aan het rollen. De Stoptober­bal is
daarna op verschillende plekken in Nederland gaan rollen,
bijvoorbeeld in de lokale GGD regio’s Leiden/Gouda, Eindhoven/Helmond, Nijmegen/Tiel en Leeuwarden.
hun persoonlijke motivatie aangeven. Iedere dag verschijnen
er praktische tips, krijgt de stopper een beeld van de financiële besparingen en van de gezondheidsverbeteringen. Op een
laagdrempelige manier wordt verwezen naar professionele
(telefonische) ondersteuning en begeleiding.
Campagne
De mediacampagne bestaat uit radio en tv commercials, maar steunt vooral op social media
zoals Facebook en Twitter. Daarnaast besteden tv
programma’s als Editie NL en Hart van Nederland
regelmatig aandacht aan Stoptober. Hart van
Nederland volgt een drietal rokers gedurende
oktober en laat zien waar ze mee te maken
krijgen. En hoe ze eventuele tegenslagen overwinnen. Eind september is een Stoptober app
beschikbaar gekomen die rokers een extra steuntje in de rug geeft. Op deze app kunnen rokers
Verder in deze nieuwsbrief
Uitspraak Hoge Raad in zaak CAN uitgesteld
Steeds meer rookvrije schoolterreinen
Tweede verdiepingsessie Routekaart
65 jaar KWF Kankerbestrijding
Alliantieraad bij KWF in Amsterdam
Initiatieven tegen invloed tabaksindustrie
Wekelijks op de hoogte met Twitter
Versterking internationale relaties
Nieuwe partners
1
Nieuwsbrief oktober 2014
Intensieve samenwerking
2
3
4
4
5
5
6
7
7
Stoptober is de Engelse succesformule waarmee sinds een
aantal jaar oktober tot nationale stoppen-met-roken maand
wordt gebombardeerd. Als rokers 28 dagen van de sigaret af
kunnen blijven, is de kans namelijk 5 keer zo groot dat het
lukt om voorgoed te stoppen! Stoptober is naar Nederland
gehaald door de samenwerkende organisaties van Stoptober.
Elke partij draagt zijn steentje bij door budget, het netwerk
en expertise te delen, met elkaar en met de professionals in
het veld. Het is mooi om te zien dat - ondanks de beperkte
middelen - door intensieve samenwerking toch een impactvolle campagne is gerealiseerd.
lees verder op pag. 2
door! We hopen dat veel deelnemers uiteindelijk daadwerkelijk blijvend stoppen. In de
loop van 2015 zal hier monitoringsinformatie
over bekend worden.
Eenduidige informatie over stoppen
met roken
De grote deelnemersaantallen bevestigen dat
er bij rokers grote behoefte is om gezamenlijk
en met steun (weer) een poging te doen om te
stoppen met roken. Het feit dat vanuit StoptoVeel deelnemers
ber niet alleen eenduidig wordt gecommuniEind september waren er al meer dan 32.000
ceerd over stoppen met roken, maar ook over
aanmeldingen voor Stoptober. Dat is veel meer
professionele ondersteuning, betekent veel
dan verwacht. Op grond van de ervaringen in
voor de potentiële stopper. Die hoeft niet door
Gratis Stoptober app
Engeland in het eerste jaar en het beschikbare
een wirwar van websites en organisaties op zoek
budget aldaar was in Nederland een aantal van 10.000 deelte gaan naar effectieve methoden van stopondersteuning. Na
nemers al heel succesvol geweest. Het doel van de campagne
afloop van Stoptober zal de Alliantie Nederland Rookvrij met
is de naamsbekendheid van Stoptober zo groot mogelijk te
samenwerkingspartners op zoek gaan naar manieren om de
maken. Dat is voor een eventueel vervolg in 2015 van groot
samenwerking tussen partijen die nu spontaan is ontstaan,
belang. De teller op www.stoptober.nl tikt echter gestaag
structureel te maken.
Uitspraak Hoge Raad in zaak CAN tegen de Staat uitgesteld
In de vorige Nieuwsbrief kondigden we aan dat de Hoge
Raad in september uitspraak zou doen in de zaak die Clean
Air Nederland (CAN) tegen de Staat had aangespannen over
naleving van bepalingen in het FCTC-verdrag (Framework
Convention on Tobacco Control). De uitspraak op het cassatieverzoek van de Staat is echter uitgesteld tot 31 oktober
a.s. Wanneer de Eerste Kamer echter op korte termijn positief besluit over het wetsvoorstel van staatssecretaris Van
Rijn, kan de geheel rookvrije horeca misschien per 1 januari
2015 al worden ingevoerd.
De uitspraak van de Hoge Raad heeft betrekking op artikel 8,
tweede lid, van het FCTC. De uitspraak zal aangeven of het
FCTC rechtstreekse werking heeft op het Nederlandse beleid
en of het instellen van het rookverbod in kleine cafés in
2
Nieuwsbrief oktober 2014
2011 door de Staat juridisch gerechtvaardigd was. Het FCTC
is een WHO verdrag dat toeziet op wereldwijde tabaksontmoediging. Nederland heeft dit verdrag ondertekend en
dient daarom het lijden en overlijden van haar burgers door
roken en meeroken tegen te gaan door maatregelen zoals
de rookvrije horeca.
We zijn hoe dan ook blij dat staatssecretaris Van Rijn eerder
dit jaar al het initiatief heeft genomen om de horeca weer
geheel rookvrij te maken. De Tweede Kamer heeft eind
juni ingestemd met het wetsvoorstel van staatssecretaris
Van Rijn voor een algeheel rookverbod in de horeca. Zodra
ook de Eerste Kamer op korte termijn met het wetsvoorstel instemt, kan de horeca weer volledig rookvrij worden.
Hoe eerder ook de kleine horeca onder het rookverbod
valt, hoe meer gezondheidsschade door tabaksrook wordt
voorkomen. Onderzoek heeft uitgewezen dat rookverboden
de luchtkwaliteit significant verbeteren en het aantal acute
hartinfarcten, astma-aanvallen, vroeggeboortes en gevallen
van wiegendood kunnen terugdringen.
Steeds meer rookvrije schoolterreinen
Veel middelbare scholen zijn het nieuwe schooljaar gezond
begonnen, met een rookvrij schoolterrein. Zij doen dit om
het goede voorbeeld aan kinderen te geven. Sinds de leeftijdsverhoging voor het kopen van tabak in 2014 is verhoogd
naar 18 jaar, mogen de meeste leerlingen al geen sigaretten meer kopen. Ook dit is een aanleiding voor scholen om
roken te weren van hun terrein. Voor het personeel is het
soms wennen, maar iedereen is het er over eens: kinderen
moeten les krijgen in een gezonde leeromgeving.
Stappenplan en filmpjes
Het Longfonds zet zich al enkele jaren in voor rookvrije
schoolterreinen, om te voorkómen dat kinderen gaan roken.
Want zien roken, doet roken. Een rookvrij schoolterrein helpt
om gezonde longen gezond te houden. Het Longfonds wil
dat in 2015 tenminste de helft van alle schoolterreinen in het
middelbaar onderwijs helemaal rookvrij is. Als de meerderheid van de scholen dit beleid voert, is er een nieuwe norm
voor het middelbaar onderwijs, en zal het de leerlingen van
de toekomst helpen om niet te beginnen aan een dodelijke
verslaving. Roken is de belangrijkste oorzaak van COPD en elk
jaar sterven er ruim 22.000 mensen door de gevolgen van
(mee)roken.
Scholen die hun terrein ook rookvrij willen maken, vinden
een stappenplan en inspirerende filmpjes op longfonds.nl.
Op deze site is ook te zien welke scholen in Nederland op dit
moment al een rookvrij schoolterrein hebben.
3
Nieuwsbrief oktober 2014
Vignet gezonde school
Vanaf 1 september kunnen middelbare scholen het Vignet Gezonde School aanvragen om aan te geven dat ze de
gezondheid van hun leerlingen
hoog in het vaandel hebben
staan. Zo dragen zij bij aan
betere schoolprestaties, minder
schooluitval en een gezondere
leefstijl van leerlingen. Begin
2011 werd dit vignet geïntroduceerd in het basisonderwijs, door het RIVM Centrum
Gezonde Leven (CGL) samen
met verschillende partners,
waaronder het Longfonds. Om
in aanmerking te komen voor het vignet, moet een school
voldoen aan de criteria van een thema naar keuze. In het
thema roken, alcohol- en drugspreventie, wordt een rookvrij
schoolterrein aangemoedigd. Zie www.gezondeschool.nl
Tweede Kamer
Ook de Tweede Kamer vindt een rookvrij schoolplein belangrijk. Zij heeft een motie aangenomen van Carla Dik-Faber
(Christen Unie) waarin de regering wordt verzocht zich ervoor
in te spannen dat alle scholen en schoolpleinen 100% rookvrij
worden. Het Longfonds is in gesprek met het ministerie van
VWS over de uitvoering van deze motie.
Tweede verdiepingssessie Routekaart
Op 18 september vond de tweede verdiepingssessie van de
Alliantie Nederland Rookvrij plaats over de Routekaart.
Er waren 29 vertegenwoordigers van de Alliantie naar KWF
in Amsterdam gekomen om mee te discussiëren over de
strategische keuzes op weg naar een rookvrij Nederland.
Mede op basis van de input uit de eerste verdiepingssessie
werden drie verschillende ’richtingen’ gepresenteerd, die
ieder een andere insteek hadden:
1. Een richting gebaseerd op de totstandkoming van een
Nederland zonder rokers
2. Een richting gebaseerd op de totstandkoming van een
rookvrije generatie
3. Een richting gebaseerd op een verbod op nicotine, door
behandeling als harddrug
Voor elk van deze richtingen was een concrete ‘stip aan de
horizon’ geformuleerd en was uitgewerkt wat dit vervolgens
zou betekenen voor de keuze van de te nemen maatregelen
en de fasering ervan.
delijke stip aan de horizon te formuleren, om de volgende
redenen:
- Het is een belangrijk middel om cruciale partijen mee te
krijgen in ons doel
- Het moet zorgen voor groeiend draagvlak zodat de
komende jaren door de politiek en het bedrijfsleven sneller effectieve maatregelen kunnen worden genomen
- Het geeft richting aan de maatregelen die nagestreefd
moeten worden om ons doel te bereiken.
Mede op grond van deze criteria is uiteindelijk gekozen voor
richting twee, de rookvrije generatie. Deze richting wordt nu
verder uitgewerkt met daarin de sterke elementen van richting
één en drie die we hebben geïdentificeerd. Tijdens de Alliantieraad van 20 november a.s. wordt de Routekaart gepresenteerd en zal er ruimte zijn voor discussie. De Routekaart zal de
komende jaren de basis vormen voor de lobby­strategie en de
strategische communicatie van de Alliantie Nederland Rookvrij.
Meer info bij Dewi Segaar van het Alliantiebureau.
Tijdens de eerste verdiepingssessie hebben we gezamenlijk
vastgesteld dat het van belang is om als Alliantie een dui-
65 jaar KWF Kankerbestrijding
Ter ere van het 65 jarig bestaan van KWF Kankerbestrijding, heeft KWF wetenschappelijke mijlpalen
uitgelicht op gebieden waar al veel bereikt is en die
veelbelovend zijn voor de toekomst. Een van die
mijlpalen focust zich op roken. KWF werkt sinds de
jaren ‘50 aan het ontmoedigen van roken. Dit omdat
bijna 30% van alle kankersterfte per jaar komt door
roken. Kijk op de website van KWF en lees hoe onder
meer Marc Willemsen zijn visie geeft op de historie
en toekomst van roken in Nederland.
4
Nieuwsbrief oktober 2014
Alliantieraad 20 nov
Alliantieraad bij KWF in Amsterdam
zijn met het informatiepunt op het gebied van roken. Marc
Willemsen zal tijdens de Alliantieraad een sneak preview
geven van het shadowreport waarin we een beoordeling
geven van het Nederlandse Tabaksontmoedigingsbeleid van
dit moment.Uiteraard zullen ook de vaste elementen zoals
het voorstellen van nieuwe partners en de terugblik en vooruitblik door voorzitter Michael Rutgers aan de orde komen.
Extra nieuwsbrief
Reserveer alvast in uw agenda: donderdagmiddag 20
november vindt van 13.30 tot 17.00 uur de halfjaarlijkse
Alliantieraad plaats in het gebouw van KWF Kankerbestrijding, Delflandlaan 17 in Amsterdam.
Op het programma van de Alliantieraad staat onder meer de
presentatie van de Routekaart, waar een groot deel van de
Alliantiepartners het afgelopen half jaar aan heeft gewerkt.
We zijn daarnaast blij met de komst van Rutger Engels, directeur van het Trimbos instituut, die niet alleen vooruit zal kijken maar ook het afgelopen jaar evalueert waarin zij gestart
Vanwege het volle programma hebben we ervoor gekozen de
actualiteiten van de Alliantiepartners niet tijdens maar voorafgaand aan de Alliantieraad via een extra Nieuwsbrief met
elkaar te delen. Deze extra Nieuwsbrief verschijnt een week
voor de Alliantieraad. De deadline voor het aanleveren van uw
artikelen is 1 november. Graag nodigen wij alle Alliantiepartners uit om een artikel aan te leveren over uw organisatie en
welke actualiteiten er zijn op het terrein van tabaksontmoediging. Het artikel kan worden voorzien van foto’s, filmpjes en
hyperlinks en kan maximaal 250 woorden bevatten.
Voor vragen kunt u contact opnemen met Rob Broekstra van
het Alliantiebureau.
Initiatieven om invloed tabaksindustrie op tabaksbeleid tegen te gaan
Er is de afgelopen periode een aantal initiatieven genomen
die de invloed van de tabaksindustrie op het Nederlandse
tabaksbeleid onder de loep nemen. Artikel 5.3 van het
Framework Convention on Tobacco Control (FCTC-verdrag)
schrijft voor dat partijen hun gezondheidsbeleid moeten
beschermen tegen de commerciële invloeden en belangen
van de tabaksindustrie.
voor heeft getekend. Stichting Rookpreventie Jeugd wil op
deze manier de Staat bewegen om de verplichtingen die
voortkomen uit de handtekening na te komen. De dagvaarding zal op 22 oktober worden ingediend bij de rechtbank,
tenzij de Staat en de Stichting Rookpreventie Jeugd voor die
tijd in overleg tot een oplossing komen.
Adviesrapport
Dagvaarding Nederlandse Staat door Stichting
Rookpreventie Jeugd
Maandag 8 september heeft de Stichting Rookpreventie
Jeugd de Nederlandse Staat gedagvaard vanwege de contacten van de overheid met de tabaksindustrie. De stichting is
van mening dat de tabaksindustrie invloed kan uitoefenen
op het tabaksbeleid (TK, vergaderjaar 2013-2014, Aanhangsel 1011, antwoord 3). In de visie van Stichting Rookpreventie Jeugd wordt die invloed nu niet vermeden en wordt door
de Staat nagelaten daadwerkelijk invulling te geven aan
artikel 5.3 van het FCTC-verdrag waar de Nederlandse Staat
5
Nieuwsbrief oktober 2014
In opdracht van de Alliantie wordt een onderzoeks- en
adviesrapport opgesteld over de wijze waarop wordt
omgegaan met artikel 5.3 van het FCTC-verdrag in Nederland. Hierbij zal het handelen van de Nederlandse overheid
geanalyseerd worden, zal de vergelijking worden gemaakt
met ervaringen uit het buitenland (waaronder Engeland) en
zullen adviezen worden opgesteld over hoe in Nederland
het beste uitvoering kan worden gegeven aan dit artikel
van het FCTC-verdrag. Zodra het rapport klaar is, zal het
worden aangeboden aan het ministerie van VWS en Tweede
Kamerleden.
Op de hoogte blijven van (inter)nationale ontwikkelingen?
Wekelijkse digitale nieuwsbrieven op basis van Twitter
World #TobaccoControl Weekly
Wilt u graag op de hoogte blijven van belangrijke internationale ontwikkelingen op het gebied van tabaks­
ontmoediging, maar heeft u geen tijd om dit nieuws zelf te zoeken? Lees dan wekelijks de digitale World
#TobaccoControl nieuwsbrief. De nieuwsbrief wordt samengesteld op basis van tweets van internationale
twitteraccounts en wordt verspreid via de twitteraccount van de Alliantie (@AllRookvrij). Maar u hoeft niet
op Twitter te zitten om het nieuws te volgen! U kunt de nieuwsbrief namelijk lezen via bovenstaande link.
Enkele voorbeelden van internationale nieuwsitems in juli, augustus en september van dit jaar.
Dutch #TobaccoControl Weekly
Alle nationale ontwikkelingen op het gebied van tabaksontmoediging volgt u wekelijks via de digitale
Dutch #TobaccoControl nieuwsbrief. De nieuwtjes worden weergegeven in het Nederlands én in het
Engels. Zo kunnen we ook onze internationale contacten op de hoogte houden van wat er in Nederland
gebeurt. Elke vrijdagochtend verschijnt een nieuwe editie.
Enkele voorbeelden van nationale nieuwsitems in juli, augustus en september van dit jaar.
6
Nieuwsbrief oktober 2014
Versterking internationale relaties
In de afgelopen maand is de Stichting Alliantie Nederland
Rookvrij officieel toegelaten als lid van de Framework
Convention Alliance (FCA). Deze organisatie bestaat uit zo’n
500 organisaties uit 100 landen en houdt zich bezig met
de implementatie van het WHO kaderverdrag Framework
Convention on Tobacco Control (FCTC) en de monitoring
daarvan.
Meer informatie over de FCA is te lezen op FCTC.org.
Daarnaast hebben we een memorandum of understanding getekend met het Smoke Free Partnership. Dit is een
partnership tussen Cancer Research UK, het European
Heart Network en Action on Smoking and Health (ASH) UK
met het doel pleitbezorging voor tabaksontmoediging en
beleidsonderzoek te bevorderen, zowel op het niveau van
de Europese Unie als op nationaal niveau. Dit gebeurt in
samenwerking met andere gezondheidsorganisaties en
tabaksontmoedigingsnetwerken in de Europese Unie, waaronder nu dus ook ANR.
De Alliantie Nederland Rookvrij was al lid
van het European Network for Smoking
and Tobacco Prevention (ENSP.org)
Internationale samenwerking is van belang omdat voor
bepaalde onderwerpen internationaal gecoördineerde
acties erg belangrijk en voor sommige onderwerpen zelfs
cruciaal zijn. Bijvoorbeeld bij de implementatie van de
Europese Tabaksproductenrichtlijn of maatregelen als ‘plain
packaging’. Met name het memorandum of understanding van het Smoke Free Partnership zal naar verwachting
zorgen voor concrete afstemming van de activiteiten tussen
lidstaten.
Nieuwe partners
www.oudegrachtgroep.nl
7
Nieuwsbrief oktober 2014
www.via-syl-via.nl