Downloaden - Diakonessenhuis

Behandeling van osteoporose
Inleiding
In verband met osteoporose of een beginstadium daarvan, heeft u een bezoek
gebracht aan de osteoporosepolikliniek van het Diakonessenhuis. U bent
geïnformeerd over osteoporose, de behandeling en wat u zelf kunt doen om
verergering te voorkomen. In deze folder kunt u de informatie nog eens nalezen.
Locatiegegevens
Locatie Utrecht
Bosboomstraat 1
3582 KE Utrecht
Wat is osteoporose?
Osteoporose is ook bekend onder de naam ‘botontkalking’. Bij deze aandoening
gaat de botafbraak sneller dan de botaanmaak. De botten verliezen ‘botmassa’
(kalk en andere mineralen) en de structuur van de botten verandert waardoor ze
broos worden en gemakkelijker breken. Letterlijk betekent het woord
‘osteoporose’: bot met openingen (‘osteon’ = grieks voor bot en ‘poros’ = grieks
voor opening).
Locatie Zeist
Prof. Lorentzlaan 76
3707 HL Zeist
Osteoporose komt veel voor: in Nederland hebben circa 850.000 mensen
osteoporose. Daarvan is 90% vrouw en 10% man. Osteoporose komt vooral voor
bij mensen van 50 jaar en ouder. Sommige mensen denken dat ‘artrose’ en
‘osteoporose’ over hetzelfde ziektebeeld gaan. Dat is niet juist. Osteoporose heeft
te maken met stevigheid van de botten en artrose is slijtage in de gewrichten
door verlies van kraakbeen.
wervel met gezond bot en wervel met poreus bot Diakonessenhuis, Orthopedie, folder ORTH11/ 001
1
Locatie Doorn
Bergweg 2
3941 RB Doorn
T 088 250 5000
www.diakonessenhuis.nl
Oorzaken
Osteoporose heeft verschillende oorzaken.
Leeftijd
In onze kindertijd maakt ons lichaam meer bot aan dan het afbreekt. Die botaanmaak neemt nog verder toe
als we (als kind en als volwassene) veel bewegen. Onze botten zijn het stevigst rond het 30e levensjaar. Vanaf
die leeftijd gaat de botafbraak sneller dan de botaanmaak.
Hormoonveranderingen
Door hormoonveranderingen gaat de botafbraak bij veel vrouwen na de menopauze sneller. Dit komt
doordat vrouwen vanaf de menopauze minder oestrogeen aanmaken. Oestrogeen is een vrouwelijk
hormoon dat beschermt tegen osteoporose.
Leefstijl
Roken, slechte of eenzijdige voeding, gebrek aan lichaamsbeweging, gebrek aan zonlicht en het gebruik van
bepaalde geneesmiddelen kunnen een nadelige invloed hebben op de botaanmaak en/of botafbraak
bevorderen.
Medische oorzaken
Er kan ook een medische oorzaak zijn van een toegenomen botafbraak en/of afgenomen botaanmaak. U
kunt hierbij denken aan een aandoening waardoor het lichaam geen of te weinig kalk kan opnemen uit de
voeding of medicijnen die als bijwerking de botafbraak versnellen.
Verschijnselen/gevolgen
Een botbreuk
U kunt osteoporose hebben zonder dat u het weet. Meestal komt osteoporose pas aan het licht bij een
botbreuk. Vooral de heup, wervels en polsen breken gemakkelijk als gevolg van osteoporose. Soms is een
lichte belasting, zoals het tillen van een tas of u verstappen, al genoeg om een bot te breken. Botbreuken bij
mensen met osteoporose genezen vaak langzamer dan bij mensen zonder osteoporose.
Een wervelinzakking
Door osteoporose kunnen uw wervels langzaam inzakken. U merkt dit doordat u kleiner wordt of een
voorovergebogen houding krijgt. Ook kunt u (rug)pijn hebben. Een plotselinge inzakking door verzwakte
wervels kan veel rugpijnklachten geven en u beperken in uw dagelijks leven.
Diagnose
Als u een botbreuk doormaakt na het 50e jaar is het verstandig na te gaan of u osteoporose heeft. Dit
gebeurt met een botdichtheidsmeting, ook wel DEXA-meting genoemd. In de folder ‘Botdichtheidsmeting’
vindt u hierover meer informatie.
De uitslag van de botdichtheidsmeting wordt weergegeven als botmineraaldichtheid (BMD). Hoe lager de
BMD, hoe groter de kans op een botbreuk als u komt te vallen.
Als u jonger bent dan 70 jaar, gebruiken we een T-score om de botdichtheid uit te drukken. Uw
botdichtheid wordt vergeleken met de botdichtheid van een gezonde man of vrouw van 35 jaar.
Diakonessenhuis, Orthopedie, folder ORTH11/ 001
2
Als u ouder bent dan 70 jaar gebruiken we een Z-score. Uw botdichtheid wordt vergeleken met die van
iemand van uw eigen leeftijd.
Botdichtheid
T-score
Z-score
Normaal
Groter dan -1
0,0
Osteopenie (verminderde
botdichtheid)
Tussen -1 en -2,5
Tussen 0 en - 1,0
Osteoporose
Vanaf -2,5
Vanaf 1,0
Ernstige osteoporose
Vanaf -2,5 + botbreuk
Veel lager dan -1,0 + botbreuk
Aanvullend onderzoek
Röntgenfoto
Soms wordt een röntgenfoto gemaakt om te kijken of uw rugwervels door de osteoporose zijn ingezakt.
Bloed- en urineonderzoek
Als u osteoporose heeft, krijgt u ook vaak een bloedonderzoek. Dit gebeurt om uit te zoeken of er een
speciale oorzaak van uw osteoporose is. Bij bloedonderzoek kan het volgende worden getest:
-
Het bloedbeeld, het calcium- en fosfaatgehalte, de nierfunctie, de leverenzymen en hormonen.
Het vitamine D-gehalte.
Ziektes die osteoporose bevorderen.
Aanwezigheid van afbraakproducten die vrijkomen door verhoogde botafbraak.
Behandeling van osteoporose
Er zijn medicijnen die de botopbouw stimuleren waardoor nieuw bot ontstaat, maar helemaal genezen van
osteoporose kan niet. De behandeling van osteoporose is gericht op:
-
pijnbestrijding (indien nodig);
het tegengaan van verder botverlies;
het voorkomen van de kans op botbreuken door vallen.
Pijnbestrijding
Als u pijn heeft door de osteoporose, door een breuk of door het inzakken van de wervels, dan is
pijnbestrijding het eerste doel van de behandeling. Welke pijnstillers u nodig heeft, hangt af van de mate
waarin u pijn ervaart. Uw arts/ PA zal u hierover informeren.
Tegengaan van verder botverlies
Om verder verlies van botmassa tegen te gaan, is het belangrijk dat u zich aan een aantal leefregels houdt
(zie volgende hoofdstuk). Met medicatie, beweging en een goed dieet bent u al een eind op weg. Bij
vastgestelde osteoporose is dit echter onvoldoende om botbreuken te voorkomen en schrijft uw
behandelend arts u daarnaast anti-osteoporose-supplementen voor.
Diakonessenhuis, Orthopedie, folder ORTH11/ 001
3
Botbreuken door een val voorkomen
Als u osteoporose hebt, is het extra belangrijk om vallen te voorkomen. Een val veroorzaakt immers vaak een
botbreuk. Ziet u niet zo goed, gebruikt u medicijnen waardoor u sneller uw evenwicht verliest of bent u al
een aantal keren gevallen? Bespreek dit met uw huisarts of verpleegkundige. Zij kunnen uw medicatie
bijstellen en u indien nodig doorverwijzen naar een fysio- of bewegingstherapeut voor een balanstraining.
Ook kunnen aanpassingen in uw woning nuttig zijn, zoals het wegnemen van vloerkleedjes en het beter
verlichten van donkere hoekjes.
Wat kunt u zelf doen om osteoporose te voorkomen
Bewegen!
Bewegen is erg belangrijk om (de verdere voortgang van) osteoporose te voorkomen. Rustige bewegingen
waarbij de botten gelijkmatig worden belast en de kans op blessures klein is, zijn uitstekend. U kunt daarbij
denken aan sporten zoals fietsen, golven, zwemmen en wandelen. Beweeg regelmatig: liever elke dag een
half uur dan twee keer per week een uur achter elkaar. Bewegen is niet alleen goed om uw botten stevig te
maken en te houden, maar ook om uw spieren getraind te houden. Hierdoor zult u minder snel vallen,
wat de kans op een breuk weer verkleint.
Kalkrijke voeding
Calcium zorgt voor sterke botten. Calcium krijgt u binnen door uw voeding: vooral zuivelproducten zoals
melk, kaas en yoghurt bevatten veel calcium. Het maakt niet uit of u volle, halfvolle of magere melk of
melkproducten gebruikt. Als u elke dag vier keer een portie zuivel drinkt of eet, is dat voldoende. Ook
peulvruchten, groente en noten leveren calcium.
Vitamine D
Vitamine D zorgt ervoor dat calcium uit de voeding goed door het lichaam wordt opgenomen. Vitamine D zit
van nature in vlees en eieren, maar is vaak ook toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en
braadproducten. Daarnaast maakt u vitamine D aan in uw huid onder invloed van zonlicht. Als u minstens
een kwartier per dag buiten bent met handen en gezicht onbedekt is dat voldoende (u hoeft dus niet te
zonnen). In de winter kunt u kiezen voor vitamine D supplementen. Komt u weinig buiten of draagt u buiten
een sluier, dan kunnen deze supplementen u ook helpen.
Osteoporosepolikliniek
Als bij u in het Diakonessenhuis osteoporose is vastgesteld, brengt u een bezoek aan de
osteoporosepolikliniek. Hier werken een orthopeed/chirurg en een Physician Assistent (PA) samen aan uw
behandeling. De PA heeft een speciale opleiding gevolgd en neemt een deel van de medische zorg en taken
over van de orthopeed of chirurg. Op de osteoporosepolikliniek is de PA uw vaste aanspreekpunt. Hij/zij
bespreekt met u de uitslag van botdichtheidsmeting en kijkt samen met u wat de beste behandeling voor u
kan zijn. De PA doet dit altijd in overleg met een orthopedisch chirurg/traumatoloog. Zij zijn samen
verantwoordelijk voor uw behandeling.
Als bij u na bloedonderzoek een vermoeden is op een medische oorzaak kan het zijn dat de orthopeed/
chirurg u voor verdere behandeling verwijst naar een internist of reumatoloog.
Diakonessenhuis, Orthopedie, folder ORTH11/ 001
4
Als tijdens het gesprek met de PA blijkt dat u een hoog risico heeft op vallen, dan zal hij/zij een afspraak voor
u maken bij de valpolikliniek van het Diakonessenhuis. Hier wordt verder onderzoek gedaan naar de oorzaak
van uw valneiging en wordt er een behandelplan gemaakt om het valrisico zoveel mogelijk te beperken.
Meer informatie
Vragen
Voor vragen, afspraak maken of verzetten, recepten of verwijsbriefjes belt u met de polikliniek Orthopedie of
Traumatologie/Chirurgie. De telefoonnummers vindt u onder het kopje 'Telefoonnummers'.
Klachten
Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden
bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht of ongenoegen met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de
direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u liever een neutraal persoon inschakelt, kunt u
terecht bij de klachtenfunctionaris via telefoonnummer 088 250 6143 (Utrecht), 088 250 9313 (Zeist/ Doorn),
via e-mail [email protected] of via het klachtenformulier op www.diakonessenhuis.nl.
Opmerkingen over de tekst
Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over
uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder.
Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via telefoonnummer 088 250
9705 of via [email protected].
Tot slot
Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn
Het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis en het oudste
Diakonessenhuis van Nederland. Onze medewerkers zetten zich iedere dag in om de beste zorg dichtbij te
leveren. Dat wil zeggen dat kwalitatief hoogwaardige medische en verpleegkundige zorg en zorgzaamheid
voorop staan. Het Diakonessenhuis biedt een breed scala aan uitstekende zorg en specialisaties waaronder
zorg op maat voor ouderen, vrouw en kindzorg en zorg voor mensen met kanker. Locatie Utrecht, het
stadsziekenhuis, huisvest één van de meest uitgebreide bevallingscentra van Nederland, een uniek
kankerdagbehandelcentrum en een geavanceerd spoedzorgcentrum. Locatie Zeist is een vitaal
streekziekenhuis gespecialiseerd in zorg op maat voor ouderen en chronisch zieken. In Doorn staat een goed
toegankelijke buitenpolikliniek waar vrijwel alle specialismen spreekuur houden. Het Diakonessenhuis is ook
gespecialiseerd in kijkoperaties van liesbreuken, de behandeling van slaap- en snurkproblemen,
pijnbehandeling, keel- neus- en oorbehandelingen en in hoofd-halschirurgie.
Algemene voorwaarden
Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de
voorwaarden op www.diakonessenhuis.nl in de rubriek 'Naar het ziekenhuis'.
Telefoonnummers
Polikliniek Orthopedie
088 250 6270
Diakonessenhuis, Orthopedie, folder ORTH11/ 001
5
Polikliniek Chirurgie
088 250 5333
toets 1 voor het maken / verzetten van afspraken op de polikliniek in Utrecht en Zeist
toets 2 voor vragen rond opname
toets 3 voor medisch inhoudelijke vragen
toets 4 voor overige vragen
Voor het maken of verzetten van afspraken op de polikliniek in Doorn kunt u bellen met polikliniek Doorn,
telefoonnummer 088 250 8888.
Diakonessenhuis, Orthopedie, folder ORTH11/ 001
6

Download Report