17 April 2014 Kredietunie Steenwijkerland Maatschappelijk kredietverlenen en coachen van, voor en door ondernemers versterken economische structuur Kredietunies Ruimte om te ondernemen Chinese proverb Too big to fail: 2001 Enron $ 90 miljard fraude-mislukte diversificatiestrategie 2003 Parmalat € 8 miljard fraude 2006 SNS Property Finance € 2,4 miljard verlies op vastgoedportefeuille 2008 Bernard Madoff $ 40 miljard piramide spel 2008 Lehman Brothers failliss. $ 639 miljard activa, $ 613 miljard schulden 2011 Bouwfonds Klimop Symphony € 250 miljoen fraude 2012 Libor Scandal $ 800 biljard 2012 Vestia € 2,6 miljard speculaties derivaten Marktanalyse • Banken terughoudend bij financiering MKB-ondernemers • 99% van alle bedrijven in Nederland zijn MKB bedrijven, zorgen voor 60% van alle werkgelegenheid • Financieringen < € 250.000,- niet rendabel • Financieringsbronnen opgedroogd ondanks overheidsgaranties en subsidies • Investeringen MKB blijven daardoor achter • De werkgelegenheid in het MKB, de motor van de economie, stagneert Financieringsbronnen MKB • • • • Bankkrediet grootste bron; geen relatiebankieren meer Nieuwe bronnen Crowd Funding, MKB obligaties etc. Qredits tot € 50.000,- goed bedrijfsplan, coaching Kredietunies tot € 250.000,- goed bedrijfsplan, coaching door leden • Kredietunies met co-financieringsfondsen: bedragen boven € 250.000,-, goed bedrijfsplan, coaching • Kredieten van kredietunies kunnen worden gegarandeerd onder de BMKB regeling, er is binnen deze regeling een ruimte van € 25 miljoen gereserveerd Maatschappelijk Bankieren • Juist in tijden van crisis stellen mensen zich open voor nieuwe ideeën • Kredietunies zijn veilige, maatschappelijk betrokken, zelf financierende kredietverenigingen van, voor en door ondernemers en particulieren • Zij bevorderen de gemeenschapszin, de onderlinge solidariteit tussen kredietgevers en kredietnemers, de menselijke maat • zij versterken het sociale weefsel van branche of regio Wat zijn Kredietunies • De drie Pijlers: Zelfredzaamheid, Solidariteit en Soevereiniteit • Coöperatieve verenigingen zonder winstoogmerk; van, voor en door de leden • Leden zijn ondernemers, kredietgevers en kredietnemers; zij zijn en blijven eigenaren van de gemeenschappelijke Kredietuniekas • De leden kiezen het bestuur • De leden bepalen hoogte van rente en provisies en de verdeling van een batig saldo • Evenwicht tussen vrijwilligers en professionals Coaching • Kredietgevers bepalen aan wie geld wordt uitgeleend • voegen vakinhoudelijke kennis toe • beoordelen het ondernemerschap van de kredietnemer, daarna de zekerheden • hebben belang bij betaling van rente en aflossing • coachen kredietnemers bij hun bedrijfsvoering • doen dat op basis van vrijwilligheid en in het gemeenschappelijk belang van de Kredietunie • zicht op hoger rendement op ingelegde geld Werking van een kredietunie Kredietproces: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Aanvraag intakegesprek kredietunie Sponsor en kredietvrager formuleren voorstel BKR Toetsing, “due diligence”, “rating”, extern Kredietcommissie formuleert voorstel Bestuur Bestuur beslist en benoemd coach Zekerheden bij Kredietunie Daarna kredietbeheer door coach en Extern Rente en aflossing naar kredietunie Incasso door kredietunie i.s.m. Extern Ambitie Kredietunie Initiatief • MKB Ondernemers (circa 864.000) structureel toegang bieden tot financiering bedrijfsactiviteiten • Kennis en ervaring van oudere ondernemers mobiliseren om jonge ondernemers te coachen • Kredietunies oprichten, kredietgevers en -nemers hebben persoonlijk belang bij succesvolle kredietverlening • Onder het motto: “not for profit, not for charity, but for mutual service” • Alleen krediet verlenen, geen betalingsverkeer, derivaten, effecten, valuta zaken etc. Randvoorwaarden • Marktimperfectie voor (georganiseerde) MKB Ondernemers bij verkrijgen bankfinanciering? • Bereidheid, enthousiasme bij aspirant leden om tijd en energie te steken in oprichting van een Kredietunie. • Bereidheid om persoonlijk een functie te vervullen in de Governance Structuur van de Kredietunie? • Bereidheid bij Ondernemers om een “pilot” kredietunie mogelijk te maken? Governance Regels • Externe Governance: zich op een transparante manier houden aan de wettelijke en prudentiële voorschriften daarover verantwoording afleggen aan toezichthouders en aan de omgeving • Interne Governance: omvat het ontwerpen en instellen van een passende bestuursstructuur, het behoud van de continuïteit van de bedrijfsvoering, het creëren van evenwicht binnen de organisatie en het dragen van verantwoordelijkheid voor ieders daden. • Individuele Governance: Bestuursleden en managers dienen, om hun collectieve taken uit te voeren, ethisch hoge standaarden te voeren, zich professioneel te gedragen en naar buiten toe met één stem te spreken. • Gedragscode: het belang van de leden altijd boven het eigen belang stellen; geen misbruik maken van functie, positie, kennis, vertrouwelijkheid van klantgegevens en andere informatie waarborgen Kredietunies in Europa (bron: European Network of Credit Unions) Credit Unions in Europe Member Estonia No Members Savings Loans Reserves Assets Penetration* 21 4,06 $10,973,204 $12,704,973 $3,697,677 $18,090,635 0,48% Great Britain 397 1,025,819 $1,305,109,277 $1,013,722,196 $188,891,402 $1,579,548,355 2.47% Ireland** 487 3,200,000 $15,210,180,646 $6,369,510,922 $2,530,625,190 $17,919,205,000 73.22% 1 7,299 $2,948,977 $4,086,514 $1,921,413 $5,076,716 0.5% Poland 55 2,590,713 $5,017,770,855 $3,588,866,662 $472,369,522 $5,472,939,756 10.67% Romania 19 58,311 $40,070,934 $32,085,211 $6,502,795 $46,958,734 0.38% Latvia 31 26 $22,452,830 $19,811,321 $1,320,755 $26,415,094 1.73% Lithuania 63 135,92 $605,276,853 $358,362,677 $66,273,268 $646,255,236 5,55% Moldova 359 126,746 $11,057,851 $22,636,364 $8,000,000 $27,644,628 4.88% Ukraine 617 1,095,883 $171,925,466 $341,782,609 $44,770,186 $330,049,689 3.48% Total All 2,1 8,270,751 $22,397,766,896 $11,736,569,449 $3,324,372,208 $26,072,183,843 Macedonia *Penetration rate is calculated by dividing the total number of reported credit union members by the economically active population. Kredietunies in Buitenland (bron: WOCCU, World Council of Credit Unions, FYE 2012) World Concil of Credit Unions Aantal kredietuniestelsels Leden Landen FYE 2012 FYE 2011 55,952 52.945 200.243.841 187.989.967 101 100 Activa $1.693.949.441.327 $ 1.459.605.561.772 Spaargeld $1.293.256.192.197 $ 1.229.389.373.992 Leningen $1.083.818.986.318 $ 906.089.324.653 • Internationale Gedragscode voor kredietunies • Governance en Compliance Regels • Regels voor Behoorlijke Bedrijfsvoering Stappenplan Stap 1: Aanmelden bij de Vereniging van Kredietunies in Nederland, het vooronderzoek Stap 2: Business plan opstellen, toezeggingen funding publiekprivaat, ledenwerving Stap 3: Communicatieplan opstellen, uitvoeren Stap 4: Oprichten van een kredietunie, organisatie, kredietproces Stap 5: Houden van de eerste Algemene Ledenvergadering Stap 6: De eerste kredieten worden verstrekt, persmoment Oprichten o Opstellen van businessplan en plan van aanpak (inclusief voorstellen voor marketing, communicatie en ledenwerving) o Ontwerpen brochure, website, leaflets voor leden- en fondswerving (zie Toolkit) o Inventariseren van concrete bereidheid van aspirant-leden om geld te investeren o Inventariseren van concrete kredietaanvragen o Kiezen van een voorlopig bestuur o Regelen van de formele vereisten (zoals juridische, bestuurlijke, financieel administratieve en toezichteisen) in overleg met De Vereniging van Kredietunies in Nederland o Regelen van kredietproces via VKN met behulp van een externe partij o Voorbereiden van de oprichtingsvergadering (eerste Algemene Ledenvergadering) o Openen bankrekeningen bij huisbankier o Oprichten van de kredietunie bij notariële akte o Storting op aandelen van de kredietunie o Storting op certificaten/obligaties van de kredietunie Ruimte om te ondernemen www.kredietunienederland.nl