COÖPERATIEVE KREDIETUNIE IN OPKOMST

COÖPERATIE
SAMEN GAAN WE VERDER
ROND DE TAFEL
COÖPERATIEVE
KREDIETUNIE
IN OPKOMST
De belangstelling voor de coöperatieve kredietunie als een alternatieve financieringsvorm –
zowel voor consumenten, als voor ondernemers – is groot. Het is een coöperatief antwoord
op de bankencrisis.
DOOR:
FOTO’S:
Ruud Galle
Patrick van der Sande, NewB
BOVAG
Van oudsher zijn er veel kredietunies in de Verenigde Staten en
in Canada. In Zuid-Amerika, o.a. in Suriname, komt de kredietunie
Robert Clement:
ook veel voor, en groeit in aantal. Zo ook in Europa, waarbij
Ierland en Groot-Brittannië voorop lopen. Dit najaar wordt in de
Tweede Kamer het Wetsvoorstel Toezicht Kredietunies behandeld.
In beginsel zijn voor dit soort coöperatieve financiële dienstver-
NEWB
lening de zware voorwaarden van toepassing zoals die gelden
voor systeembanken. Het oogmerk van het wetsvoorstel is een
apart regiem voor kredietunies. Een dergelijke specifieke regeling
bestaat al in Polen en in Groot-Brittannië. De Nederlandsche Bank
(DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) hebben overigens al verschillende malen hun medewerking gegeven daar waar
het gaat om het aantrekken van gelden door de kredietunies, onder
meer door ledencertificaten.
“Coaching
zal onverbrekelijk
verbonden zijn
met het krediet”
Dirk Barrez:
“Wij willen
de coöperanten
in België
op termijn
een nieuwe
huisbank geven”
RABOBANK
Filip Zoeteweij:
In Nederland groeit vooral het aantal ondernemers-kredietunies.
Soms gaat het om initiatieven in een bepaalde branche, soms betreft
het lokale of regionale kredietunies. Een voorbeeld van een regionale
kredietunie is de Kredietunie Eemsregio U.A. Het doel van deze
coöperatie is het bevorderen van een “groeizame” regionale econo-
ondernemerschap. Wij
mie, “not for profit, not for charity, but for mutual service”. Zowel
zijn een vereniging voor
de kredietnemers als de kredietgevers zijn lid van de coöperatie.
ondernemers en zetten
De “funding” vindt onder meer plaats door uitgifte van ledencer-
ons in voor verschillen-
tificaten. Kredietunie Zeeland heeft een soortgelijk doel en werkt
de projecten. Onz
ook met ledencertificaten. In het kader van de bevordering van
18
“Hulp aan bedrijven
bij het maken
van de juiste
financieringskeuze
komt alle
betrokken partijen
ten goede”
COÖPERATIE
NUMMER 620 - SEPTEMBER 2014
de provinciale economie is als funding ook een lening
verkregen van de Provincie Zeeland.
Er is veel kritiek in het MKB op de zeer kritische en selectieve houding van banken wanneer er wordt gevraagd om
een krediet tot € 250.000. Als reactie tonen ondernemers
onderling de bereidheid ongebruikt spaargeld in te zetten
voor nieuwe initiatieven en noodzakelijke herinvesteringen.
Dit is ook het geval bij de Kredietunie Bakkerij Ondernemers (KBO). Hier vloeit de bereidheid in de eigen branche
financieel te participeren voort uit de verbondenheid met
die branche en het vertrouwen dat men vanuit de eigen
expertise heeft in de plannen van een collega-ondernemer.
Belangrijk is dan ook dat een financiersaanvraag wordt
beoordeeld door kritische vakgenoten. Kenmerkend is
dat als voorwaarde aan de financiering vaak een coaching-traject is verbonden. Senior collega-ondernemers
voorzien dan in de begeleiding van de ondernemer die
krediet heeft verkregen. Dit is ook een belangrijk element
bij de door de BOVAG op te richten kredietunie voor de
automobielbranche. Financieel directeur Robert Clement
van de BOVAG: “Zodra de wetgeving is aangepast gaan wij
van start. Een kredietunie is geen gewone bank. Wij doen
niet aan betalingsverkeer. Wij doen uitsluitend aan krediet
binnen het gesloten circuit van de eigen coöperatie. Daarom
is het goed dat er een andere regeling komt dan die geldt
voor banken. Wij willen ook niet de kosten maken die gewone
banken wel moeten rekenen bij de verstrekking van een
krediet tot € 250.000. Naar mijn mening is een andere
belangrijke reden voor de opkomst van dit soort kredietunies het toenemend gebrek aan branchekennis
ROBERT
CLEMENT
BOVAG
bij de banken.”
Robert Clement: Wij rekenen op veel belangstelling, vooral van de wat kleinere
garagehouders die niet gebonden zijn aan een merk, en van andere BOVAG-
“Een andere belangrijke
leden zoals caravanbedrijven, fietsenmakers, etc. De beoordeling van de
reden voor de opkomst
kredietaanvragen geschiedt in verband met de onafhankelijkheid buitenshuis.
van dit soort kredietunies
is het toenemend gebrek
In aanmerking komen uitsluitend aanvragen voor werkkapitaal en financiering
van innovatieve projecten.
In de funding wordt volledig voorzien door leden en ex-leden van de BOVAG.
aan branchekennis bij de
Coaching zal onverbrekelijk verbonden zijn met het krediet. Of in de praktijk
banken”
ondernemers daar ook mee overweg kunnen, zal blijken; dat vinden wij wel
spannend. Voor het waarborgen van de kwaliteit van de geleverde dienstverlening door de kredietunie zal onze kredietunie gaan werken volgens het
kwaliteitskader kredietunies opgesteld door de VSK (Vereniging Samenwerkende Kredietunies) waar wij lid van zijn.”
19
COÖPERATIE
SAMEN GAAN WE VERDER
CONSUMENTEN-KREDIETUNIE
Kredietunies voor consumenten komen in Nederland maar moeilijk
van de grond. Een succesvol voorbeeld is de sinds 2013 in België
opererende coöperatieve kredietunie NewB. Het is een retailbank in
oprichting die niet wil zijn een bank als instituut, maar een ledenbank. Medeoprichter, journalist, en schrijver van het boek “Coöperaties. Hoe heroveren we de economie?” Dirk Barrez is trots op het
nu al bereikte resultaat. “NewB heeft nu 47.500 vennoten. Vennoten
willen bij ons hun spaargeld inzetten voor de echte economie, voor
duurzaamheid en een gezond evenwicht tussen winst en sociaal
rendement. NewB is een tegenbeweging. De bankencrisis heeft de
maatschappij miljarden gekost. Wij doen het anders. Wij werken
vanuit coöperatie-beginselen en volgens de door ons zelf geformuleerde 12 kernwaarden. Maar, wij zijn er nog niet. Onze dienstverlening zal algemeen bancair zijn, dus niet uitsluitend krediet. Wij
willen de coöperanten in België op termijn een nieuwe huisbank
geven. Daarvoor hebben wij een licentie nodig. De Belgische autoriteiten bereiden dat voor en onder de nieuwe regelgeving beslist
Europa. Vanzelfsprekend is het niet. Daarom bekijken we ook alle
alternatieven om onze leden de duurzame financiële diensten aan
te bieden die ze willen. Iedereen vindt dat er meer kleine banken
moeten komen. En, met coöperatief kapitaal ben je zeker niet slechter gekapitaliseerd dan een bank in de NV-vorm.”
RABOBANK
Door Rabobank Groep worden de ontwikkelingen met belangstelling
gevolgd. Filip Zoeteweij, werkzaam bij het Directoraat Bedrijven
DIRK BARREZ
NEWB
van Rabobank Nederland: “Voor ondernemend Nederland is het
goed nieuws dat er meer geld verstrekkende partijen komen en dat
er transparantie komt in de financieringsmarkt. Zeker het coöpera-
“NewB is een tegen-
tieve model van een deel van de kredietunies kan op sympathie van
beweging. De bankencrisis
Rabobank rekenen. Toetreding van alternatieve geldverstrekkers zal
bijdragen aan het meer openleggen welke businessplannen goed
genoeg zijn voor funding. Hulp aan bedrijven bij het maken van de
juiste financieringskeuze komt alle betrokken partijen ten goede.”
Volgens Zoeteweij willen banken graag krediet verstrekken, echter
wel onder voorwaarde dat het (business-)plan goed in elkaar steekt
en er voldoende geloof in en zekerheid is over de ondernemerskwaliteiten. Als gevolg van toenemende wet- en regelgeving worden meer eisen aan het verstrekken van kredieten door
20
heeft de maatschappij
miljarden gekost.
Wij doen het anders”
COÖPERATIE
NUMMER 620 - SEPTEMBER 2014
banken gesteld. Kredietverstrekkers zullen een bepaalde mate van
zekerheid wensen. In deze tijd is dat niet meer dan logisch. Ook
kredietunies, private-equityfondsen en crowdfunding platforms
stellen eisen aan de businessplannen en de ondernemer.
“Onderzoek toont aan dat op jaarbasis ongeveer 45.000 bedrijven
“vergeefs” bij banken aankloppen voor krediet. Een groot deel hiervan is eigenlijk op zoek naar risicofinanciering. Van het gedeelte
dat op zoek gaat naar alternatieve financiering blijken ongeveer
5.000 bedrijven te slagen, dat is slechts 11% van de initiële verzoeken. De rest haakt af of wordt niet gehonoreerd. Het is dus niet zo
dat alleen de banken “nee” verkopen, dat gebeurt in de zogenaamde
alternatieve wereld net zo goed”, aldus Filip Zoeteweij. “Rabobank
Nederland volgt de markt van zowel kredietunies als crowdfunding
met belangstelling en zoekt waar mogelijk graag de samenwerking
met deze partijen met als doel de ambities van ondernemers alle
vrijheid te geven om tot ontwikkeling te komen.”
COÖPERATIEVE FINANCIËLE
DIENSTVERLENING
De kredietunies tot nu toe in Nederland zijn zeker op coöperatieve
leest geschoeid. Dit blijkt uit de doelstelling van de kredietcoöperaties. Dat is niet winst voor de coöperatie zelf, of voor derde
beleggers. De kredietcoöperatie is een besloten onderneming met
als doel financiering mogelijk te maken voor leden-geldnemers
tegen een redelijke rente, en daarnaast een redelijk rendement te
FILIP ZOETEWEIJ
RABOBANK
NEDERLAND
betalen aan de leden-geldgevers als vergoeding voor hun risico.
Een bijkomend doel kan zijn de bevordering van de economische ontwikkeling van een branche of regio. Ook qua vorm gaat
het om echte coöperaties. Kredietunies zijn verenigingen die
“Het is dus niet zo dat
een onderneming exploiteren – met financiële dienstverlening
alleen de banken “nee”
als product – waarbij degenen om wie het gaat; de leden, zelf
verkopen, dat gebeurt in de
zogenaamde alternatieve
wereld net zo goed”
voorzien in bestuur en toezicht. Het succes zal ook hier afhangen
van ondernemerschap. Kredietunies zijn geen noodfondsen. Het
zijn ondernemingen die moeten presteren waarbij vanzelfsprekend ook continuïteit belangrijk is. De initiatieven zijn zeer te
waarderen. Zij geven blijken van initiatief en ondernemerschap,
zowel bij ondernemers als ondernemende consumenten. Bovendien, kredietunies kunnen zorgen voor meer concurrentie op de
financiële markten en daar wordt sinds de financiële crisis door
velen om gevraagd.
21

Download Report