thema IT TRENDS EN INNOVATIE SURVEY De nieuwste zogeheten IT Trends en Innovatie Survey van CIO Magazine en Deloitte onderstreept dat cloud, mobile, data en social op dit moment de vier grote megatrends zijn. Adoptiepercentages nemen significant toe, zelfs zo dat je op een aantal gebieden al niet eens meer van een trend kunt spreken. Trends worden gaandeweg gemeengoed. T egelijkertijd verschijnen de contouren van ‘the next big thing’ al aan de horizon. Voor CIO’s die nu volop bezig zijn de huidige megatrends te benutten, is de uitdaging zich tegelijkertijd voor te bereiden op de volgende golf. De survey laat zien dat het gebruik van cloud hard blijft groeien. 60 procent van alle organisaties maakt al operationeel gebruik van SaaS. Van deze groep heeft driekwart SaaS geïntegreerd met de bacvan SaaS/SaaS-integratie. Met die cijfers komt SaaS zo langzamerhand binnen het Andere vormen van cloud, zoals infrastructure as a service (IaaS) en platform as a service (PaaS), hebben lagere adoptiepercentages, maar groeien eveneens gestaag. Bij IaaS zien we bijvoorbeeld dat een kwart van alle organisaties die trend al 18 operationeel gebruikt, terwijl nog eens een kwart ermee experimenteert. Tevens blijkt dat de toepassing van cloud in de periferie van het applicatielandschap gemeengoed begint te worden. In de komende jaren zal de belangrijkste groei van cloud daarom komen uit de verbreding van het aantal cloudtoepassingen binnen organisaties. Steeds vaker zal ook voor bedrijfskritische systemen de keuze vallen op SaaS. Bij leveranciers van applicaties zien we al dat nieuwe producten vaak alleen nog in een SaaS-model aangeboden worden. Er ontstaan ook nieuwe diensten rond SaaS, zoals cloudpartijen die zich specialiseren in het veilig stellen van de data in SaaS-systemen of in het migreren van het ene cloudsysteem naar het andere. Samengevat in de woorden van een van de aan het onderzoek deelnemende CIO’s: “De IT buiten wordt belangrijker dan de IT binnen.” In de markt zorgt de opkomst van cloudoplossingen nog meer voor een functionaliteit binnen het bereik van kleine organisaties komt. De barrières om toe te treden tot een markt worden kleiner als alle IT-functionaliteit die daarvoor nodig is uit de cloud kan worden gehaald. Een van de revoluties van het afgelopen decennium is dat IT is losgekomen van de desktop, en dat smartphones en tablets met een enorme vaart hun plek veroverd hebben. Niet alleen voor het gebruik van e-mail en internet, maar in toenemende mate voor ondersteuning en innovatie van bedrijfsprocessen. Meer dan de helft van de CIO’s is het eens met de stelling dat de meeste van de bedrijfsprocessen zullen worden ondersteund door mobiele toepassingen. Nog opvallender is dat 40 procent van de CIO’s zegt dat voor de meeste medewerkers een mobiel device het primaire apparaat wordt. Binnen dit cluster is de adoptiegraad van trends die te maken hebben met de devices zelf, zoals bring your own of mobile device management, het hoogst. De CIO’s geven aan dat deze trends op zichzelf weinig innovatie brengen maar de infrastructurele basis vormen voor mobiele toepassingen. Juist aan de kant van die toepassingen laat de survey een sterke groei te zien. Het operationele gebruik van mobiele apps voor ondersteuning van businessprocessen verdubbeld (van 12 naar 24 procent) en hetzelfde geldt voor het aantal bedrijven dat ermee experimenteert. De cijfers wijzen uit dat innovatie van bedrijfsprocessen door mobiele trends nog maar net begonnen is en dat er nog grote veranderingen gaan komen. Het gebruik volgt het klassieke patroon dat een nieuwe technologie eerst ingezet wordt als substituut van al bestaande dingen, en dat de nieuwe mogelijkheden pas later voluit worden gebruikt voor innovatie. C I O M AGA Z I N E Door Andries van Dijk J A A RGA N G 10 N U M M ER 1 2014 19 Trends Software as a service Infrastructure as a service no data HTML5 Electronic paper Video telepresence Advanced data visualisation Social media for internal communication no data Location aware services decisioning en predictive analytics zien we lagere adoptiepercentages maar ook Nu de techniek volwassener wordt en bedrijven ervaring beginnen op te bouwen, komt het aan op creativiteit en voorstellingsvermogen om tot echte transformatie te komen. Data als asset Het besef dat data een cruciale ‘asset’ is, is doorgedrongen tot vrijwel alle organisaties. Succes in de markt staat of valt steeds meer met het intelligent gebruiken van complexe datasets om daaruit nieuwe inzichten voor strategie en bedrijfsvoering af 20 te leiden. Alle trends rond data-analytics laten dan ook een sterke groei zien. Bijna een derde van alle organisaties maakt operationeel gebruik van advanced analytics on enterprise data, wat bijna een verdubbeling is in een jaar tijd. Bij trends als real-time monitoring and ook dat ongeveer een derde van alle organisaties actief bezig is met big data, maar de groep die het onderzoekt (21 procent) is groter dan de groep die het al operationeel toepast (12 procent). De komende jaren staan in het teken van een explosie van de hoeveelheid beschikbare data. Steeds krachtiger analyticsoplossingen en een steeds volwassenere expertise zorgen ervoor dat het belang C I O M AGA Z I N E van data nog veel verder toeneemt. Maar succesvolle toepassing van deze trends komt niet vanzelf. In de praktijk blijkt het verzamelen van werkelijk betekenisvolle data, het stellen van de juiste vragen, de keuze van de juiste statistische analyses en de juiste interpretatie van de resultaten alleen door een leerproces, met vallen en opstaan, tot stand te komen. Een kleiner cluster van trends wordt gevormd door alles rond sociale media. Het gebruik daarvan voor zakelijke toepassingen groeit licht. Een kwart van alle organisaties maakt actief gebruik van sociale media in de communicatie met klanten, en bijna een derde gebruikt sociale media actief binnen de eigen organisatie. Een sterkere groei, van 6 naar 12 procent operationeel gebruik, is te zien bij social analytics, het analyseren van sociale media om sentimenten en patronen te ontdekken. Samengevat zijn cloud, mobile, data en social op dit moment de dominante trends, en dat zullen ze de komende jaren ook blijven. De impact van elk van deze megatrends is nog lang niet voltooid. Applicatiefunctionaliteit wordt steeds volwassener en in toenemende mate geleverd vanuit een cloudmodel. Voor eindgebruikers verschuift de balans meer richting mobiele devices met slimme apps. Steeds grotere datasets worden op een steeds intelligentere manier gebruikt voor databased decision making. Alles bij elkaar draagt het bij aan een verdere digitalisering en automatisering van processen. Parallel worden de contouren van ‘the next big thing’ al duidelijk. De volgende grote golf van verandering loopt langs twee elkaar versterkende lijnen. Allerdevices en vindt de interactie met gebruikers plaats op een totaal ander niveau. Een wearable computer zoals de Googlebril, gecombineerd met augmented reality is daarvan een van de eerste voorbeelden. Kenmerkend voor die nieuwe generatie devices is dat ze veel dichter en J A A RGA N G 10 N U M M ER 1 2014 natuurlijker aansluiten bij onze zintuigen en zich lenen voor speech recognition en gesture control. Parallel daaraan ontstaan applicaties die veel intelligenter en persoonlijker worden door hun gedrag aan te passen op basis van een breed scala aan contextinformatie. Toepassingen worden location-aware en context-sensitive. Ze herkennen de plaats waar ze gebruikt worden, de tijd en de situatie (op het werk, thuis, in publieke ruimten), maar ook welke andere mensen en objecten er in de buurt zijn. Al die informatie wordt gecombineerd met intelligentie en rekenkracht in cloudsystemen om gebruikersinteractie die precies aansluit bij wat een persoon in die situatie en op dat moment nodig heeft. Toepassingen zullen ook veel vaker zelf het initiatief nemen om te communiceren met de gebruiker. Uit de survey blijkt dat deze trends op dit moment nog beperkt operationeel worden toegepast, maar wel groeien. Het is het aarzelende begin van iets wat echt groot gaat worden en waardoor IT veel meer en dieper zal integreren in ons dagelijks leven, zowel privé als zakelijk. De grootste doorbraak zal echter komen van the internet of things. De kern daarvan wordt gevormd door geavanceerde sensortechnologie in combinatie met goedkope wireless internetcommunicatie die op massieve schaal toegepast gaat worden. Plaatsing van vele miljarden senbeeld van de fysieke werkelijkheid geeft. In combinatie met intelligente, digitale sturingssystemen zorgt dat voor een volgende fase in verbetering van productiautomatisering. Sensoren en internetcommunicatie worden ook geïntegreerd in fysieke apparaten en objecten die daardoor een heel nieuwe functionaliteit krijgen. Er ontstaan complexe netwerken van smart objects die zowel communiceren met cloudsystemen als met elkaar. De mogelijkheden van smart objects leiden tot een stortvloed aan nieuwe producten. Daarbij zullen aanbieders een kans zien om hun businessmodel te veranderen door inkomsten te genereren uit abonnementen op aan- - - vullende diensten geleverd via cloudapplicaties verbonden aan de smart objects. Het spannende van deze trend is dat hierdoor informatietechnologie versmelt met tenelektronica, medische technologie of vervoerstechnologie. Een zelfrijdende auto is net zo goed informatietechnologie als autotechniek. Waar IT nu nog scherp kan worden afgebakend, zal dat in de toekomst veel moeilijker worden. Met alle gevolgen voor bijvoorbeeld IT-organisatie en governance. Gecombineerd leveren deze ontwikkelingen op de langere termijn mogelijkheden op die ons voorstellingsvermogen nog te boven gaan. De versmelting van IT met we smart objects en een stortvloed aan nieuwe data. Data die gebruikt wordt door contextgevoelige apps, bij ons gebracht door heel nieuwe devices die letterlijk veel dichter op onze huid zitten. Met recht zal dit een next big thing blijken te zijn in termen van maatschappelijke consequenties, die daarbij horen. Maar dat verbleekt bij een volgende mogelijke ontwikkeling: de integratie van technologie en biologie. De komende jaren echter zullen cloud, mobile, data en social nog volop in de schijnwerpers staan, maar de nieuwe megatrends komen al uit de coulissen om hun plaats in de spotlights in te nemen. Het is nu aan vooruitziende organisaties om het juiste moment te pakken voor de businessinnovatie die daarmee mogelijk wordt. ANDRIES VAN DIJK is werkzaam bij Deloitte Consulting. 21