Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn

Interne geneeskunde
Methotrexaat (MTX)
bij de ziekte van Crohn
Uw arts en/of verpleegkundige heeft met u een behandeling met Methotrexaat
(MTX) besproken. Deze folder geeft u informatie over dit medicijn en wat u moet
doen in geval van bijwerkingen. Lees voor gebruik ook de bijsluiter van het
medicijn.
Algemene informatie
De oorzaak van de ziekte van Crohn is niet bekend. Elke behandeling met medicijnen is gericht op het onderdrukken van ontstekingsreacties. Hierdoor verminderen uw klachten en heeft u minder kans op complicaties die zich bij deze ziekte
voor kunnen doen. Medicijnen kunnen de darmontsteking onderdrukken maar de
huidige medicijnen kunnen de ziekte niet definitief genezen. Na het afbouwen van
of stoppen met medicijnen kunnen uw klachten weer terugkomen.
Hoe werkt Methotrexaat (MTX)?
Uw behandelend arts schrijft MTX voor wanneer andere medicijnen niet of onvoldoende hebben geholpen. Dit medicijn behoort tot de groep van immunosuppressiva en is een cytostaticum. MTX wordt gebruikt bij de behandeling van chronische
ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn, Reuma, Psoriasis. In hoge dosering
wordt het ook gebruikt voor de behandeling van bepaalde vormen van kanker.
Omdat is gebleken dat MTX ook de groei remt van niet kwaadaardige cellen heeft
het medicijn een gunstig effect op de ziekte van Crohn. De dosering is bij de ziekte
van Crohn veel lager dan bij de behandeling van kanker. Hierdoor komen de bijverschijnselen ook minder vaak voor en zijn milder van aard.
Het medicijn werkt niet direct. Het kan vier tot acht weken duren voordat u het effect ervan merkt. Er zijn ook patiënten bij wie de behandeling pas later effect heeft.
Heeft MTX een goed effect dan schrijft de arts het langdurig voor. Uw arts kan
MTX in combinatie met andere medicijnen voorschrijven.
Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft
algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
© Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011 www.jeroenboschziekenhuis.nl
(INT-127, uitgave februari 2014)
Hoe gebruikt u Methotrexaat?
MTX bestaat in de vorm van tabletten en injecties. Voor de behandeling van de ziekte
van Crohn krijgt u injecties net onder de huid. Tabletten MTX worden bij de ziekte van
Crohn wisselend opgenomen waardoor de werking ervan niet goed is te voorspellen.
U krijgt MTX één maal per week via een injectie, bij voorkeur op dezelfde dag van de
week. Als u de injectie na de maaltijd krijgt, heeft u minder kans op bijwerkingen.
U dient de injectie zelf toe of u kunt dit eventueel door een naaste laten doen. De
verpleegkundige die u begeleidt, geeft u uitleg hoe u de MTX injecteren. Hoewel het
misschien een eng idee is, blijkt het zelf spuiten in de praktijk mee te vallen en goed te
leren. Wanneer u hulp van iemand anders krijgt bij het injecteren is het belangrijk dat
deze persoon ook de uitleg krijgt.
Bewaar MTX zoals op de verpakking vermeldt staat.
Wat zijn de bijwerkingen?
Bij het gebruik van MTX kunnen een aantal bijwerkingen voorkomen. Deze gaan
meestal weer over en verdwijnen als de arts de dosis verlaagt of als u het medicijn
niet meer gebruikt.
Na de injectie MTX kunt u last krijgen van:
• Zeer vaak: > 10%, misselijkheid, braken, verminderde eetlust, diarree, ontsteking
van het mondslijmvlies, haaruitval.
• Vaak: 1-10%, verhoogde kans op infecties door een stoornis in de bloedaanmaak
(bloedarmoede en lage witte bloedcellen). U arts laat daarom uw bloed controleren.
• Soms: 0,1-1 %, leverfunctiestoornissen. Hiervan merkt u zelf meestal niets. Uw
arts controleert uw bloed hierop regelmatig.
• Overige: Ernstige Longontsteking is een zeldzame bijwerking. Heeft u klachten als
aanhoudende hoest, groen slijm ophoesten, kortademigheid en/of koorts? Neem
dan onmiddellijk contact op met uw arts.
Foliumzuur
Om bijwerkingen te verminderen schrijft de arts foliumzuur voor. Foliumzuur is een
vitamine. U gebruikt foliumzuur zes keer per week. U neemt iedere dag één tablet
foliumzuur van 2.5 mg, behalve op de dag dat u de injectie krijgt. Soms verandert uw
arts dit, volg daarom altijd het voorschrift van uw arts
Wanneer moet u contact opnemen?
Krijgt u last van bijwerkingen zoals hoge koorts, huidafwijkingen, een slechte bloedstolling of blauwe plekken? Neemt u dan contact op met uw arts of met uw verpleegkundige. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de (dienstdoende) huisarts
of met de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis.
Wisselwerking met andere stoffen
Vaccinaties
Heeft u kort geleden een vaccinatie gehad met een (verzwakt) levend vaccin? Geef dit
dan door aan uw arts voordat u start met MTX. Het is ook belangrijk dat u doorgeeft
of u nog van plan bent verre reizen buiten Europa te maken.
Heeft u een vaccinatie nodig, meld dan altijd aan de arts dat u MTX gebruikt. MTX kan
de werkzaamheid van sommige soorten vaccins verminderen en de kans op bijwerkingen voor vaccins vergroten. Vaccinaties met een verzwakt levend vaccin, zoals bof,
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 3
mazelen, rode hond (BMR), gele koorts en BCG moet u vermijden tijdens het gebruik
van MTX. Overleg met uw apotheker of arts als u een vaccinatie nodig heeft.
Alcohol
Wees voorzichtig met alcohol. Alcohol verhoogt de kans op leverafwijkingen als u MTX
gebruikt. Gebruik niet meer dan één alcoholconsumptie per dag.
Antibiotica
Meld altijd dat u met MTX wordt behandeld wanneer uw arts een behandeling met
antibiotica wil starten. Sommige antibiotica mogen niet samen met MTX worden
gegeven.
Zwangerschap en borstvoeding
Onderzoek heeft aangetoond dat MTX schadelijk kan zijn voor het (ongeboren) kind.
MTX wordt daarom niet gegeven bij zwangerschap of borstvoeding. Heeft u een
kinderwens dan is het belangrijk dat u zes maanden van te voren stopt met de MTX
voordat u zwanger wordt. Wordt u behandeld met MTX? Dan is het zowel voor mannen als vrouwen belangrijk dat u een goede betrouwbare anticonceptie gebruikt. U
moet de anticonceptie nog minstens zes maanden blijven gebruiken, nadat u gestopt
bent met MTX.
Heeft u nog vragen?
Als u na het lezen van de folder nog vragen heeft, neem dan contact op met uw arts
of de MDL verpleegkundige. Zij zijn te bereiken via de polikliniek Maag- Darm- Leverziekten, telefoonnummer (073) 553 30 51.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 3