procesmatighandelen - Methode van Dixhoorn

1-5-2014
Procesmatig handelen: op het
gevoel, maar wel toetsen
Jan van Dixhoorn
Symposium AOS, Apeldoorn, 29 maart
2014
Centrum voor AOT, Amersfoort, 2014
Omschrijvingen van procesmatig handelen
• Veranderingen bij deelnemer/cliënt zijn belangrijker
dan het programma van de begeleider
• Programma afstemmen op cliënt, i.p.v. cliënt
aanpassen aan programma
• Complexiteit van individuele probleem en
achtergronden is groter dan de doelstellingen van de
interventie
• Complexiteit is goed te bevatten door het menselijk
begripsvermogen van de begeleider
1
1-5-2014
Historie
• Ontwikkeld vanuit adem en
ontspanningsoefeningen
• In 1998: van lineair naar
procesmodel
• Van specifiek middel en
specifiek doel naar globaal
doel en aanpassen van
middel aan respons cliënt
• Volg het proces van interne
zelfregulatie van cliënt
• Instructies hebben
nauwelijks specifiek effect
(Lehrer, 1993; Stetter & Kupper,
2002)
• Gevoeligheid van cliënt
belangrijker dan aard van
instructie (onderzoek het
vermogen tot interne zelfregulatie)
• Gemiddeld matig en
vooral algemeen effect
(spanning soms functioneel, stressor
is beperkende voorwaarde)
Principe : vooraf onbekend wat is mogelijk en wenselijk,
wat is relevant en haalbaar
• Stel globale doelen, die
persoonlijk relevant zijn
voor cliënt, bij aanvang
• Klacht/probleem
formulering specificeren in
observatie fase
• Evalueer therapie gebonden
veranderingen
• Stuur op persoonlijk inzicht
van begeleider en cliënt
• Evalueer en toets, achteraf
Een zinvolle verandering
Wat is haalbaar en relevant
Lukt deze aanpak?
Stoppen/doorgaan?
Gebruik objectieve metingen
2
1-5-2014
Individuele adem- en ontspanningstherapie
Globaal doel
Zinvolle verandering
Specificeren in
observatie fase
Proefbehandeling: welke klachten lijken
spanningsgebonden
Evalueer interventie Spanningsverschijnselen minder?
DVW, EVO, Ingang, NVL, ATL, MARM
Persoonlijke
beslissing
Overleg met patiënt: klacht verbetering,
motivatie, onbeïnvloedbare stressoren?
Toets achteraf
Verschillen mate van globaal effect, klacht
respons en blokkerende stressoren in
spanningsmetingen?
Hartrevalidatie: evaluatie bij tussenmeting
Globaal doel
Kwaliteit van leven en breed programma
Specificeren in
observatie fase
Evaluatie na eerste fase: KvL? Fitheid?
Specifieke klachten of problemen?
Evalueer interventie
Is fitheid verbeterd, lukte ontspannen
Persoonlijke
beslissing
Overleg met patiënt, is het voldoende of
is er reden tot voortzetting/uitbreiding
Toets achteraf
Verschillen stoppers/doorgaanders bij
tussenmeting op metingen: KvL, fitheid
3
1-5-2014
Ouderenzorg: voorkom verpleeghuis opname
Globaal doel
Veilig gevoel in het verblijf terugkrijgen
Specificeren in
observatie fase
Via interventie hypotheses stellen, liefst
nog zonder medicatie
Evalueer interventie Lukt implementatie van benaderingsplan
Persoonlijke
beslissing
Overleg met bewoner, verzorgenden,
familie: is probleem opgelost?
Toets achteraf
Medicatie en VBM nodig? Uitstroom naar
verpleeghuis?
Beslissing: moment en argument
Informatie
van en over
deelnemer
tijd
Subj.
x
Obj.
x
x
x
x
x
x
x
Beslissing
4
1-5-2014
Beslissing: subjectief, bij aanvang
Informatie
Subj.
Obj.
Beslissing:
over
x
x
marm
x
x
x
x
x
x
deelnemer
Beslissing: subjectief, na 3-4 keer
Informatie
van en over
deelnemer
Subj. Beslissing:
x
Obj.
x
x
x
x
x
Ingang?
Klachtrubriek?
Stoppen of doorgaan?
Beperkende voorwaarden
Gebruikt
voor
toetsen,
achteraf.
Niet voor
beslissen.
Casus!!
Validering
bij grote
aantallen:
Resultaten
Project!!
5
1-5-2014
Beslissing: objectief
Informatie
over
deelnemer
Subj. Beslissing:
(x)
Obj.
x
(x)
x
(x)
x
welke diagnose
welk programma
welk doel
Predictie modellen: beslissing ondersteunend
of beslissing nemend?
Iemand komt op de Is het cardiaal of niet? Onderzoek naar de
EHBO met pijn op factoren die een cardiale diagnose
de borst
voorspellen. Deze informatie kan op de
EHBO helpen bij het besluit tot opname,
maar neemt dat besluit niet
Iemand gaat met
ontslag na een
cardiaal incident
Hartrevalidatie of niet? Zo ja, welk
programma? Het software programma
CARDSS ondersteunt deze beslissing op
grond van de intake gegevens en metingen,
maar de neiging is dit aan CARDSS over te
laten. Niet doen!
6
1-5-2014
Procesmatig handelen: andere vormen
Biofeedback? Fysiologische
veranderingen worden
gemeten, en sturen de
begeleiding. De uitkomst
wordt niet open gehouden
Protocol urineweginfectie.
Goed antibiotica gebruik in
ziekenhuis vermindert resistentie
en opname duur. Kweek bij
aanvang afnemen, antibiotica
volgens richtlijn, van intraveneus
naar oraal binnen 72 uur,
aanpassen op grond van kweek
Wie kiest de meting, is deze
werkelijk relevant? Is
verandering daarin
maatgevend? Hoe is de
samenhang met de klachten?
Vermijd antibiotica voorschrijven
uit angst iets te missen, uit de
pas lopen met collega’s.
Louter educatie voldoet niet, er
is een voortdurende
inspanning nodig van de
gehele zorginstelling
(NTvG, 2014, 158-7: 276-277)
Op je gevoel, maar wel toetsen
‘Op je gevoel’
• Persoonlijke kwaliteit van
behandelaar
• Observatievermogen
• Gevoelig voor spanning
• Vertrouw je zelf en je eigen
indruk / oordeel
• Drie jaar opleiding, daarna
door groeien
De keuze van instructie,
handgreep, gesprek in de
behandeling is voor
feedback in intervisie
Leer van je ervaring en van
anderen
Feedback is geen kritisch
oordeel, blijf open
We streven naar een open,
hartelijke sfeer binnen
VDV/AOS; we vertrouwen
de behandelaar
7
1-5-2014
‘Maar wel toetsen’
Individueel
Grote aantallen
• Bekijk achteraf een
behandeling, maak een
samenvatting, vergelijk de
metingen met je oordeel,
doe een follow-up na 6-12
maanden, klopt je conclusie
dat klachten gevolg waren
van dysfunctionele
spanning
Vergelijk klachtrubrieken en de
rol van beperkende
voorwaarden, met de
metingen
Is er kwantitatieve
onderbouwing (validering)
van kwalitatieve oordelen /
beslissingen
• Driejaarlijkse Casus !!
• Resultatenproject !!
Wanneer een probleem complex is,
niet (geheel) te herleiden tot enkele specifieke oorzaken,
doe dan niet alsof en begin ‘goz’ , niet ‘smart’
•
•
•
•
•
SMART
Specifiek
Meetbaar
Acceptabel
Realistisch
Tijdpad
GOZ
• Globaal
• Observeerbaar
• Zinvol
8