De bestuurder in positie brengen Gemeentelijk afvalcongres 2014 Hildegard Pelzer Museumlaan 2 3581 HK Utrecht T 030 2328760 F 030 2331114 E [email protected] Complex spel bij verbonden partij. Voorbeeld vennootschap Gemeenteraad Gemeente B&W Vennootschap AvA Verbinden van verschillende beleidsterreinen en belangen bij gemeente Vertegenwoordiger in AvA is de spil, ondersteund door ambtenaar Verbinden van belangen van afzonderlijke aandeelhouders (gemeenten) RvC Bestuur/directie opdrachtgeverschap Verbinden van belangen van aandeelhouders en organisatie aandeelhouderschap Governance Support NVRD/A/130314 © 1 Het belang van het afvalbedrijf voor de gemeente. Voorbeeld Behartiging strategisch belang gemeente Dienstverlening aan gemeente Beleidsrijk Dienstverlening aan burger Financieel risico Financiële winst Tip: • Zorg ervoor dat de nieuwe bestuurder goed geïnformeerd wordt over het belang van het afvalbedrijf voor je gemeente • Bespreek met de bestuurder welke implicaties dit heeft voor de accenten die hij legt als aandeelhouder/bestuurder van verbonden partij, dan wel als opdrachtgever • Dit geldt voor alle verbonden partijen Governance Support NVRD/A/130314 © 2 Rollen van de wethouder bij verbonden partijen College B&W Gemeenteraad College B&W Vennootschap Gemeenteraad Gemeenschappelijke regeling AvA Aandeelhouder AB RvC Toezichthouder Wenselijk? DB Bestuur/ directie Toezichthouder en bestuurder Bestuurder Directie Tip: • Zorg ervoor dat de nieuwe bestuurder zijn rollen en de hiermee verbonden verantwoordelijkheden en bevoegdheden goed kent • Zorg ervoor dat hij/zij ook inzicht heeft in hoe deze in praktijk te brengen • Zorg ervoor dat hij/zij ook de rollen van de andere spelers goed kent • Ook goed voor de ambtenaar om dit (weer eens) scherp in beeld te hebben Governance Support NVRD/A/130314 © 3 AB DB De governance-organen bij een gemeenschappelijke regeling(1) nader bekeken AB DB Gemeenteraad (1) Bestuurt organisatie Lid wordt benoemd en ontslagen door ‘zijn/haar’ gemeenteraad Alleen leden B&W en gemeenteraad kunnen lid AB zijn Stelt vast: begroting en jaarrekening Lid AB legt verantwoording af zijn/haar gemeenteraad Leden worden benoemd en ontslagen door AB Zijn afkomstig uit AB Een of meer leden (<50%) van buitenaf mogelijk Legt als orgaan verantwoording af Hier heerst het publiekrechtelijk regime Behartigt belangen van eigen gemeente Heeft enkele dwingendrechtelijke bevoegdheden treffen van regeling voor openbaar lichaam benoeming en ontslag leden AB geven van zienswijze op conceptbegroting vragen om verantwoording en informatie in het algemeen Beperking hier tot gemeenschappelijke regeling als rechtspersoon NVRD/A/130314 Governance Support © 4 De governance-organen bij een vennootschap (1) Bestuur/ directie RvC/RvT Wordt benoemd en ontslagen door RvC OF AvA Bestuurt organisatie Heeft alle bevoegdheden, tenzij … … In belang van organisatie, met aandacht voor betrokkenen Is hierop aanspreekbaar en aansprakelijk, in beginsel als collectief Wordt benoemd en ontslagen door AvA Houdt toezicht goedkeuringsbevoegdheden monitoren en zo nodig interveniëren Staat bestuur met raad terzijde Is werkgever van leden bestuur/directie, tenzij rechten toekomen aan AvA benoemt, schorst en ontslaat bepaalt arbeidsvoorwaarden beoordeelt leden (jaarlijks) In belang van organisatie, met aandacht voor betrokkenen Is hierop aanspreekbaar en aansprakelijk, in beginsel als collectief Governance Support NVRD/A/130314 © 5 De governance-organen bij een vennootschap (2) AvA Individuele aandeelhouder behartigt eigen belang, maar is billijk en redelijk t.o.v. vennootschap en medeaandeelhouders Heeft enkele dwingendrechtelijke bevoegdheden Bij niet-structuurvennootschap zijn dat: benoeming en ontslag lid bestuur/directie(1) vaststelling jaarrekening winstbestemming statutenwijziging aanwijzen accountant benoeming en ontslag leden RvC vragen om verantwoording en informatie (mede met het oog op verantwoording binnen je gemeente) Hier heerst het publiekrechtelijk regime (1) Bij structuurvennootschap heeft RvC deze bevoegdheid, tenzij … … NVRD/A/130314 Governance Support © 6 De wethouder als opdrachtgever/afnemer van de verbonden partij Niet te verwarren met de rol als aandeelhouder of bestuurder Als beide rollen door verschillende wethouders worden ingevuld: zorg voor noodzakelijke afstemming onderling Afzonderlijke gemeente en/of de aangesloten gemeenten als collectief kunnen opdrachtgever zijn Als collectief als opdrachtgever: zorg voor apart platform/overleg om verwarring met aandeelhouders-/bestuursrol te voorkomen Aandacht nodig aan de voorkant (afspraken over te leveren diensten) en aan de achterkant (rapportage over geleverde diensten) Tip: • Zorg ervoor dat de nieuwe bestuurder zijn rol als opdrachtgever goed kent en wat dit betekent voor de praktijk goed weet • Als meerdere bestuurders betrokken zijn: breng de noodzaak van afstemming onder de aandacht en bespreek dit ook met eventuele collega-ambtenaar Governance Support NVRD/A/130314 © 7 Veel verbonden partijen .. .. vragen om een helder overzicht Bevoegdheid/plicht van … … Onderwerp AvA …… …… …… Tip: • Stel per verbonden partij een overzicht op van de bevoegdheden en plichten van de wethouder, samen met je collegae bij andere aangesloten gemeenten en de verbonden partij zelf Governance Support NVRD/A/130314 © 8 Verbinden van belangen van afzonderlijke gemeenten In - AvA of AB/DB moeten de wethouders van de aangesloten gemeenten allen weten wat de geldende spelregels zijn gezamenlijkheid ontwikkelen over de do’s en don’ts in de praktijk samen tot besluiten komen Dit geldt ook voor het samenspel met de andere spelers (RvC, bestuur/directie) en betrokken ambtenaren Tip: • Stel voor om een gemeenschappelijke sessie te beleggen - van bij het afvalbedrijf betrokken governance-spelers - over de geldende spelregels - de vertaling ervan naar de praktijk en andere do’s and don’ts - de belangrijke issues die de komende periode op de agenda staan • Maak dan ook afspraken over tussentijdse reflectie (van alle gezamenlijke en/of afzonderlijke organen) Governance Support NVRD/A/130314 © 9 Structurele aandacht voor de gemeenteraad/commissie De gemeenteraad heeft een rol als toezichthouder Tip: Zorg ervoor dat gemeenteraad/commissie goed op de hoogte is van het belang van afvalbedrijf voor gemeente, issues die spelen en hoe de structuur werkt Besteed aandacht aan reële verwachtingen over de rol aan de voorkant Zorg voor inzichtelijke rapportages op wezenlijke punten (aan de achterkant) Gemeenteraadsleden moeten zich in weinig tijd veel eigen maken Tip: Besteed aandacht aan het goed toegankelijk zijn van informatie Zorg ervoor dat gemeenteraads-/commissielid het goed kan uitleggen aan de achterban Vertrouwen komt te voet en gaat te paard Tip: Zorg ervoor dat ook goede berichten naar de gemeenteraad/commissie gaan Zorg voor binding met het afvalbedrijf: excursie, themabijeenkomst, kennismaking met directeur en RvC etc. Tip: • Bespreek met de nieuwe bestuurder hoe om te gaan met de gemeenteraad • Moet ook passen bij de bestuurder Governance Support NVRD/A/130314 © 10 Relatie ambtenaar – bestuurder: blijvend balanceren Ambtenaar informeert adviseert ondersteunt de bestuurder Bewaakt de continuïteit, MAAR laat ruimte voor eigen keuzes Stemt af met collegae, MAAR is voorzichtig als onderhandelingsruimte van bestuurder wordt beperkt Stelling De vraag is niet ‘hoe betrek ik mijn bestuurder?’, wel ‘hoe breng ik mijn bestuurder in positie om zijn/haar werk goed te doen’?’ Governance Support NVRD/A/130314 © 11 Hoe betrek ik mijn bestuurders? mr. Jaap Jan Bakker Manager regio Gooi en Vechtstreek Praktijkcase Gooi en Vechtstreek Looptijd 2010-2014 1.Knelpunten in essentie 2.Beschrijving van het (verbeter) proces 3.Invloed 3 decentralisaties 4.De uitkomsten tot nu toe en het vervolg De uitgangssituatie 2010 • Bestuurlijk model (AB gemengd) • Invloed dualisme (‘regiovervreemding’) 1. Knelpunt in essentie ‘Betrokkenheid’ Raden = het zetten van vinkje ja/nee achter een regiovoorstel of begroting? = Heb ik hierom gevraagd ? = Wat nu voorligt heb ik dat zo gewild ? 1. Legitimiteitsvraag = essentie • Formeel: procedures keurig afgewerkt • Proces: inhoudelijke verbondenheid bereikt? • Wie politiek ter verantwoording ? • Wie is eigenaar ? 2. Beschrijving verbeterproces Zachte deel: • Gezicht laten zien (luisteren/doorvragen) • Frustratie de ruimte geven (diepte analyse) • Zelf aan zet in een brede klankbordgroep (handelingsperspectief) 2. Beschrijving verbeterproces Harde deel: • Afspraken vastleggen hoe verder; • Inhoud leiden naar passende werkvorm; • Duidelijkheid over rollen en posities. 3. Invloed 3 decentralisaties • • • • Samenwerking is een “must” Ca. 60% van de gemeentebegroting Denkkracht regionaal bundelen Krachtige grip op regio en korte lijnen 4. Resultaat tot nu toe • Portefeuillehouder spil/enig aanspreekpunt • Samenwerkingsagenda 4 jr is van de raden • Regio doet uitsluitend de uitvoering 4. Vertaling naar organisatie • AB/DB louter uitvoerend (piofach) • Programmasturing = portefeuillehouders Ambtelijke organisatie: • Van diensten- naar een programmaorganisatie - modulaire RVE’s • Ook directies in positie - detacheringen Sociaal Domein Fysiek Domein Communicatie: • • • • Naar gemeenteraden en commissies toe Leergang regio voor raadsleden/bestuurders Werkbezoeken diverse onderdelen Alle vormen van (nieuwe) media • Afstemming planning met colleges en griffiers !! Samenvattend gouden regels • • • • • Kennen en gekend worden Actief op pad naar raden, commissies ca. Heldere rolverdelingen Inspelen op maatschappelijke veranderingen Organisatie speelt in op sturingsvraag = Het vermogen te worden aangestuurd
© Copyright 2024 ExpyDoc
