De Camino in 2011 Een verhaal over Leven

De Camino in 2011
Een verhaal over Leven
over Samen
over Vreugde
Zo begon het …
Ruim 10 jaar geleden hoorde ik voor het eerst over de aloude pelgrimstocht naar Santiago de
Compostela in Spanje. Het verlangen was geboren om dit ooit zelf te gaan doen.
Dat sluimerende verlangen werd op het goede moment een helder besluit. En na een paar
maanden van voorbereiding ben ik voorjaar 2011 van Le Puy en Velay in Frankrijk naar
Santiago gelopen, over de Via Podiensis en de Camino Frances.
Het was een schitterende tocht,
een pelgrimstocht anno 2011 met geheel eigen uitdagingen!
Een van de wijsheden onderweg was dat de Camino (zoals deze pelgrimstocht door pelgrims
wordt genoemd) uit 3 delen bestaat: de voorbereiding, de tocht zelf en de verwerking …..
Dit verhaal helpt me bij de verwerking van alle indrukken, van 68 dagen dag-in-dag-uit
onderweg zijn, andere mensen ontmoeten, nieuwe omgevingen ontdekken, zoveel mooie
kerkjes en dorpjes zien, alle emoties en overpeinzingen, elke nacht ergens anders slapen ….
Toutes les matins nous prenons le chemin
Toutes les matins nous allons plus loin
Jour après jour ….
Het verhaal gaat over de tocht zelf, de weg, het feitelijke, fysieke en lichamelijke.
Maar ook over het onderweg zijn, wat het met mij deed, mijn beleving,
en over wat voor mij heel wezenlijk was: het samen op weg zijn – de andere mensen.
Het spirituele loopt als een rode draad door de hele Camino heen en dus ook door mijn weg
als pelgrim, al blijft het moeilijk daar de woorden voor te vinden. Misschien is het wel een
proces van kleine veranderingen van hoe ik in het leven sta. Dus geen diepzinnige inzichten,
wel een poging mijn indrukken te ordenen en te delen wat deze pelgrimage voor mij betekent.
Ik denk dat de twee belangrijkste ervaringen van de Camino voor mij waren:
De vreugde van het onderweg zijn, van het leven zelf ….
Het samen op weg zijn, me gesteund, gedragen en geborgen weten ….
2
1. De weg
De route.
Santiago, Sint Jacobus, Saint Jacques, St James …. op internet is een boeiende geschiedenis te
vinden: de religieuze mythen en legenden, maar ook de strategische redenen van de roomskatholieke kerk om in de vroege middeleeuwen Santiago als bedevaartsplaats uit te roepen.
Sindsdien zijn miljoenen (niet overdreven) pelgrims vanuit heel Europa op weg gegaan naar
Santiago de Compostela in het uiterste noordwesten van Spanje.
De routes uit noord en west Europa komen in Frankrijk bij elkaar in vier hoofdwegen. Een
ervan is die van Le Puy-en-Velay naar St. Jean Pied de Port: de Via Podiensis. Dan gaat de
weg de Pyreneeën over. Ook in Spanje zijn meerdere routes, o.a. de Camino Frances.
Bij de voorbereiding was dat het eerste wat me te doen stond: de route kiezen. Het werd de
Via Podiensis omdat ik had gehoord dat dat qua natuur misschien wel de mooiste route is en
de Camino Frances … omdat dat weliswaar de drukste route is, maar van oudsher ook dè weg
om in Santiago te komen.
Al met al een tocht van ongeveer 1600 km. Moeilijk om dat precies
aan te geven: informatie op borden onderweg verschilde nogal van
elkaar, er bleken korte en lange kilometers te zijn, omwegen en
“varianten”. Het Franse en Spaanse gedeelte zijn ongeveer even lang
en ik heb heel wat kilometers extra gelopen omdat het me regelmatig
lukte de toch uitstekende wegmarkeringen en gele pijlen te missen.
Na vier maanden voorbereiding, pelgrimspaspoort ophalen, goede schoenen en rugzak vinden,
“grammetjes wegen”, oefenwandelingen maken, emotioneel voorbereiden en veel voorpret
ben ik - na eerst nog een bezoek aan Les Gaillards - op 31 maart in Le Puy begonnen met de
grote tocht … om op 6 juni - 68 dagen later - in Santiago aan te komen.
Achteraan staat een overzicht van de etappes en de overnachtingsplaatsen, van dag-tot-dag.
De weg ging over het centraal massief van Auvergne, de hoogvlakte van Aubrac, het
rivierenland van de Lot en Garonne, het laagland van Gers en Les Landes, de heuvels in Pays
Basque; over de Pyreneeën en verder in Spanje door wijnland Navarra, de meseta in Castilië,
de bergen van Leon en O Cebreiro naar het immer groene heuvelland van Galicië.
De weg ging over bergpaadjes en asfaltwegen, door “leeg” land, kleine dorpjes, pittoresque
vestingstadjes en grote steden; door afwisselende en vaak wonderschone natuur soms met
overweldigende vergezichten. Het was voorjaar en meestal goed weer …
3
Het dagelijkse leven.
Het leven was heel, heel eenvoudig en bestond uit lopen, wassen, eten/ drinken en slapen.
In Frankrijk liep ik gemiddeld 20 km. per dag (rustig
aan, het vol houden, blessures voorkomen), in
Spanje gemiddeld 25 km. per dag met soms
uitschieters van rond de 30 km. behalve op de
Meseta in Spanje was het was vaak stevig klimmen
en lastig dalen, met een rugzak van 8 - 9 kilo.
Ik stond meestal om 6 uur op, begon om 7 uur
met lopen en was zo‟n 6 - 8 uur per dag onderweg.
.
Zeker in het begin wilde ik bij aankomst in een
herberg eerst even gaan liggen en uitrusten,
maar handiger was om gelijk te douchen en
m‟n kleren te wassen: T-shirt, ondergoed en
sokken. Soms was het lang wachten tot een
douche vrij was, soms was het moeilijk om de
kleren weer droog te krijgen. Die wapperden
dan de volgende dag met veiligheidsspelden
aan m‟n rugzak.
Drinken – liters water … een goed middel om
peesontstekingen te helpen voorkomen. Dus
dronk ik bij het ontbijt al veel en bleef drinken.
Meestal kon je in de herberg ook ontbijten; voor
de lunch voldeed een (stok)broodje met kaas. De
avondmaaltijd was erg gezellig en werd vaak
verzorgd door de herbergier(ster): van een 5gangen menu tot een “peregrino”menu; soms kon
je ook zelf koken. Ook als vegetariër heb ik
uitstekend kunnen eten. (wel veel omeletjes).
Slapen … (te) vaak maakte ik me – onnodig zorgen of ik een slaapplek zou kunnen vinden.
Ik hoorde de verhalen over herbergen die vol
waren en nog kilometers moeten doorlopen.
Maar eigenlijk was het niet echt een probleem.
Soms was telefonisch reserveren mogelijk,
soms bood een matras op de grond uitkomst.
De plekken waren altijd een verrasing:
particuliere Gites d‟Etappe, kloosters, gemeentelijke Gites Communal, parochiale Albergues
(van de kerk) waar vrijwilligers een warm
onthaal boden. Soms was er de luxe van een 2of 4-pers.kamer en soms waren er slaapzalen
met meer dan 100 (snurkende) mensen.
4
In de “vrije” tijd die nog over was werd de etappe van de volgende dag voorbereid (waarheen,
hoever, waar kun je eten, drinken, slapen …), las ik over de route en de vele culturele
bezienswaardigheden onderweg en maakte wat aantekeningen over de afgelopen dag. En als
er nog energie over was keek ik wat rond in het dorpje of stadje, dronk gezellig wat met
iemand, zette een knoop aan of zocht een stopcontact om m‟n telefoon op te laden.
Al met al heeft een pelgrim het nog best druk, want rond half 9 is het bedtijd.
Een enkele keer kwam de vraag op: waarom doe ik dit eigenlijk, dit dagelijks onderweg zijn?
Een weinig zinvolle vraag, want ik was onderweg en dat was het enige wat telde!
En na een tijd was het een heerlijke dagelijkse routine: opstaan, benen uit bed, kleren
aanschieten, rugzak pakken en op weg …. een nieuwe dag tegemoet.
Zo simpel en mooi kan het leven zijn.
De ongemakken.
Toen ik wandelschoenen zocht bleek ik breekbare voeten te hebben en dankzij X-benen van
ongelijke lengte het looppatroon van een gans; in een rustig tempo zou ik misschien de helft
kunnen afleggen van wat ik graag wilde. Ik ging op weg … en zou wel zien hoe ver ik kwam.
Het is niet zonder problemen gegaan, maar dankzij goede schoenen, steunzolen, wandelstok,
een fantastische massage van Anne toen ik met dikke voeten en knieën bijna geen stap meer
kon verzetten, enig doorzettingsvermogen en vastberadenheid en ongetwijfeld ook dankzij de
hulp van St. Jacobus heb ik tot mijn eigen grote verrassing en vreugde niet alleen St Jean Pied
de Port gehaald, maar ook Santiago.
M‟n knieën heb ik verder nauwelijks meer kunnen buigen,
dat was wel eens lastig (probeer zo maar eens op een
hoogslaper te klimmen), maar met lopen had ik er gelukkig
geen last van. Twee grote “kruizen” die menig pelgrim
dwongen de tocht te staken, zijn me bespaard gebleven:
blaren en peesontstekingen. Graag had ik door willen lopen
naar de oceaan, naar Finisterra – het einde van de aarde,
voor menig pelgrim het ware einde van de Camino, maar
in Santiago werd ik voor het eerst ziek: een combinatie van
iets verkeerd eten en oververmoeidheid? Hoe dan ook, ik
kon niet meer en heb dat laatste stuk met de bus gedaan.
Een gruwel waren de “punaises de lit” oftewel de bedwantsen! In Le Puy mocht je niet je
eigen slaapzak gebruiken vanwege “besmettingsgevaar” … een flacon met spul gekocht om
ze op afstand te houden. De volgende nacht slecht geslapen, gedroomd van beestjes en toen ik
‟s morgens opstond … zag ik ze op onze matrassen. Een mede pelgrim bleek behoorlijk
gebeten en heeft gelijk ook een flacon met spul gekocht! Met allerlei voorzorgsmaatregelen
viel het ongemak erg mee, maar leuk was het niet. Elke pelgrims-periode heeft zo zijn eigen
ongemakken en dit hoorde dus bij de Camino anno 2011.
5
2. Onderweg
Van overleven naar leven.
In het begin – zowel in Frankrijk als in Spanje, waar alles weer anders was - nam het
“aankunnen” van de tocht me behoorlijk in de slag (met onderweg ook nog hele prozaïsche
zaken als waar kan ik naar de WC?). Maar het was zo mooi onderweg, de geweldige
combinatie van schitterende natuur en boeiende cultuur vol historie, dat het steeds meer
genieten werd. Niet alleen van alles wat er te zien, horen en ruiken viel, van het zalige altijd
buiten zijn met het mooie morgenlicht, de nevels, vergezichten, voorjaarskleuren,warme zon,
frisse wind of zachte regen (gelukkig was het vrijwel steeds goed weer), maar ook van het
gezelschap van medepelgrims, de verstilde kapelletjes en kerkjes met hun mooie glas-inloodramen, de oude bruggen, de fraaie dorpjes en middeleeuwse vestingstadjes, geschiedenis
die zo zichtbaar was, de eenvoud van het dagelijkse leven, het lopen zelf.
Alleen?
Al de eerste avond trof ik medepelgrims die in hetzelfde dagtempo bleken te lopen als ik, ook
graag onderweg een kerkje bekeken enz. We kwamen elkaar onderweg vaak tegen. Hoewel ik
had bedacht en gedacht deze tocht alleen te maken, bleek hun gezelschap wonderwel aan te
sluiten en heel vanzelfsprekend. Een van hen noemde het geen toeval maar “La Providence”.
Misschien zat de uitdaging voor mij niet in alleen gaan, maar in mezelf toestaan om samen
met hun (en anderen) op weg te zijn; een geschenk van de Camino waar ik “ja” tegen kon
zeggen en dat heb ik dan ook gedaan. En als ik wilde liep ik lekker een tijd alleen.
De eerste 2 weken had ik gezelschap van Philippe
die heel veel van de omgeving wist (hij maakt
tochten met blinden). Daarna hebben Jean-Louis
en ik wekenlang samen op gelopen. In Spanje
(waar alles anders was) werd het tijd om “alleen”
verder te gaan. En alleen onder te duiken in de
grote karavaan van pelgrims die zich naar
Santiago bewoog. Het werd een zeer sociale tijd,
met veel mooie en leuke ontmoetingen, zoals met
Elisabeth. Alleen? Nee, eigenlijk nooit!
Een keer kwam ik in een gezellige, grote volle eetzaal. Er waren ook enkele pelgrims die aan
een tafeltje alleen zaten te eten. En ik dacht bij mezelf: Wat een rijkdom: ik kan kiezen uit een
eigen tafel, contact zoeken met iemand die alleen is of aanschuiven bij een groot gezelschap.
Ik koos voor de leukste man alleen. We hebben een hele leuke avond gehad; en wat was ik
trots op mezelf dat ik de vrijheid voelde om zomaar te kiezen …
Natuur, cultuur en geschiedenis
De route over de Via Podiensis bleek inderdaad heel erg mooi! Niet alleen wisselde het
landschap van dag tot dag, ook de seizoenen wisselden – van winter met kale bomen tegen
strak blauwe hemel, naar vroeg voorjaar met voorzichtig groen en ontkiemend maïs naar
volop voorjaar met de geurende witte acacia‟s, de gele brem en rode klaprozen.
In Spanje was het opnieuw voorjaar, kwamen de wijnranken op en bloeide de wilde lavendel.
6
Genoten ook heb ik van de dieren: de hagedissen, lammetjes en veulens, de vlinders, de
adelaars in de Pyreneeën, de vissen in de beekjes, de rupsen op het pad. En van de vele, vele
ooievaars in Spanje die op de mooiste plekjes (kerktorens) hun nesten hadden.
En van de Koekoek die van de eerste tot de laatste dag – zelfs op de Meseta - een trouwe
reisgezel was: koekoek koekoek koekoek.
De combinatie van natuur, cultuur en geschiedenis maakte voor mij deze tocht extra boeiend.
In Atapuerca (Spanje) zijn de resten van de eerste mensen in west Europa gevonden. De oude
stenen bruggen waren soms nog uit de Romeinse tijd. De forten uit de Middeleeuwen, de
slagvelden van ridders, Karel de Grote en de held Roeland. De ruines van middeleeuwse
hospitaaltjes voor de opvang van pelgrims. Moderne steden met musea (en in Astorga een
Gaudi-paleisje). De talrijke kapelletjes, kerken en kathedralen: daar kom ik later nog op terug.
Tranen.
Op een avond in de kathedraal van Conques speelde een monnik speciaal voor het kleine
groepje pelgrims klassieke muziek op een enorme vleugel. In de grote, hoge, lege kerk klonk
dat zo ongelofelijk mooi dat de tranen stroomden. Van ontroering, van me kwetsbaar voelen
en tegelijkertijd zo geborgen. Ook later kon de sfeer in kerken me ontroeren, met name kleine
verstilde kerkjes, zoals in Larresingle; of bij het krijgen van de pelgrimszegen …
7
Het zo samen onderweg zijn schiep een enorme band. Maar om allerlei redenen (tijd, werk,
gezondheid, blaren …) onderbraken of stopten veel pelgrims de tocht. Aan sommigen was ik
intussen zo gehecht dat het afscheid echt pijn deed. Het was wel een beetje een grote familie.
Soms te groot. Toen in Spanje de pelgrimskaravaan uit zeker 200 mensen bestond, plus alle
dag- of weekpelgrims, die met (volg)auto‟s, bussen en taxi‟s kwamen had ik het wel gehad:
ik wilde zo snel mogelijk in Santiago aankomen en naar huis! Ik zat er helemaal doorheen.
Gelukkig werd de karavaan al snel kleiner en lukte het weer om “mee te stromen“.
Ook dat is de Camino anno 2011.
Tranen ook bij aankomst in Cahors waar pelgrims op de toegangsbrug welkom werden
geheten; toen merkte ik pas hoe moe ik was. In St. Jean Pied de Port, tot zover heb ik het
gehaald, ongelofelijk! Bij het grote pelgrimsmonument op de Monte de Gozo, vlakbij
Santiago … waar andere pelgrims me feliciteerden: you made it! Op het pelgrimsbureau in
Santiago waar ik met onverwachte persoonlijke aandacht m‟n “compostela” ontving. Bij de
slotdienst in de kathedraal waar de non zo mooi zong en het wierookvat zo hoog zwaaide …
Onzekerheid en verwarring.
Natuurlijk voelde ik me bij tijd en wijle ook onzeker, vooral de eerste dagen in het Franse
gezelschap doordat mijn Frans belabberd was. Zou ik me kunnen redden?
Zo wie zo was ik onzeker of ik het zou redden – de zwaarte en lengte van de tocht. Wanneer
moet ik pauze nemen, een (halve) rustdag inlassen; hoe laat moet ik opstaan en gaan lopen
om op tijd … red ik het voor het gaat onweren …. Het samen met anderen onderweg zijn gaf
me rust, de meeste vragen losten zich vanzelf op en zo kon ik volop van de tocht te genieten.
Maar ook kwam ik mezelf tegen bij meer of minder luxe of comfortabel willen eten, drinken,
of overnachten dan anderen. Wat waren mijn eigen normen, wilde ik die vasthouden of
loslaten? Wat vond ik van pelgrims die vooral ook toeristen waren, zelfs onderweg non-stop
met hun mobieltje bezig waren of enkel zo veel mogelijk kilometers wilden maken, die
voordrongen om een bed te bemachtigen, fietspelgrims die je bijna omver reden of een berg
wc-papier midden op het pad …
Echt verwarrend vond ik de aankomst op het grote plein
voor de kathedraal in Santiago. Eerder zag ik de grote
kathedralen in steden als Burgos en Leon al van verre
liggen, maar in Santiago niet; ik was moe en de laatste
kilometers waren langs een drukke, eindeloze weg;
ineens stond ik op het grote plein … vol met toeristen en
een demonstratie; alleen maar drukte en mensen die ik
niet kenden, geen medepelgrims, maar anonimiteit.
Was dit het nou?
8
Het einde van de zware tocht waar ik me maanden op had voorbereid en die ik zolang met
zoveel plezier en intensiteit had gelopen. Dit was het dus – geen “buen camino” meer naar
elkaar, geen gezamenlijk onderweg zijn meer. Ik had verwacht dat ik tranen van blijdschap
zou huilen, maar ik voelde me vervreemd, ontheemd, teleurgesteld en in de war.
Later trof ik gelukkig bekende medepelgrims en vierden we onze aankomst.
En praten met anderen hielp: menigeen had dezelfde verwarrende ervaring gehad.
De kerkdienst was uiteindelijk heel mooi.
Mijn echte “aankomst” bleek een paar dagen later te zijn,
in Finisterra bij de oceaan; daar beleefde ik een moment
van intens geluk: ja, hiervoor ben ik onderweg geweest!
Daar was de goede afronding van deze schitterende tocht.
De kracht, de ruimte, de rust van de oceaan;
maar ook het weerzien van oude pelgrimgenoten,
de gezamenlijke terugblik op de Camino.
3. Samen op weg
Andere pelgrims.
In Frankrijk waren er voornamelijk wat oudere Franse echtparen onderweg, een enkele alleen
gaande man. Maar in Spanje was er een enorme diversiteit aan mensen: werkelijk uit de hele
wereld, van Spanjaarden tot Koreanen,van jong tot oud, lichtvoetig en strompelend; groepen
scholieren en studenten, echtparen en nu ook veel alleen gaande vrouwen. Al met al was het
m.n. in Spanje “druk” onderweg; de karavaan verplaatste zich van plaats naar plaats,
verdichtte zich soms tot een file, dijde dan weer uit; bevolkte de spaarzame dorpscafeetjes,
bracht leven in de verder uitgestorven dorpjes en een heleboel gezelligheid naar elkaar.
Privacy.
Meestal liepen voor en achter je andere pelgrims en ik werd heel goed in afstanden inschatten
om snel even een plas te kunnen doen. Weinig tot geen privacy dus, ook niet op de slaapzalen.
Heerlijk als er een kamer was met bv. maar 6 bedden. Soms was er een pension, kon je
ervoor kiezen daar een kamer te nemen … dat heb ik wel eens gedaan, maar ik miste dan wel
… ja wat? De aansluiting met de andere pelgrims, lief en leed van die dag delen, de “flow”
van het onderweg zijn, het warme gevoel samen op weg te zijn, de “esprit du chemin”.
Toch volgt ieder – in allerlei opzichten - zijn eigen weg. Maar onderweg ben je wel samen.
Dat was een bijzondere gewaarwording. Hoe simpelweg het samen op weg zijn bindt.
9
Iemands afkomst, werk, verleden, toekomst(plannen): het komt niet of nauwelijks ter sprake;
wat telt is wie je op dat moment ontmoet, die dag en de toekomst is morgen. Je kende elkaar
enkel bij de voornaam, wisselde vrijwel nooit contactgegevens uit en toch was er een warme
band: als je elkaar na een paar dagen onverwacht weer zag in een volgende plaats; was het
altijd: hè, wat leuk. Ik heb zo heel wat wijntjes met anderen gedronken! En koffie …
De omgeving.
Dat “samen op weg” hield natuurlijk ook de mensen in de omgeving in, de mensen die het
mogelijk maakten om de Camino te lopen. De meestal zo hartelijke mensen die voor onderdak
zorgden, de cafeetjes en winkeltjes runden. De vrijwilligers in kerken en musea. De vaak zo
welgemanierde Fransen, de Spanjaarden die met hun auto stopten als je wilde oversteken.
Ziekenhuispersoneel dat een reisgezel voorrang gaf omdat hij “een pelgrim onderweg” was.
Zowel in Frankrijk als in Spanje loopt het platteland leeg. In Frankrijk waren winkeltjes
gesloten die nog in gidsjes van vorig jaar vermeld stonden. Maar er waren ook nieuwe
herbergen, veelal opgezet door mensen die zelf eerder pelgrim waren geweest en op een of
andere manier bij de Camino betrokken wilde blijven. Met name in de kloosters (maar ook in
herbergen) waren er “hospitaliers”, vrijwilligers die de Camino hadden gelopen en nu 2
weken of langer meehielpen om pelgrims op te vangen.
De hernieuwde interesse en populariteit van deze pelgrimstocht zag je in Spanje duidelijk terug. Unesco heeft de weg
uitgeroepen tot Europese Culturele Route en met welbestede Europese fondsen wordt “dode” dorpjes nieuw leven
ingeblazen. In plaats van over een pad liep je dan ineens
over een heuse promenade, huizen werden opgeknapt,
bruggen verbeterd, fonteinen met drinkwater aangelegd.
Al in de middeleeuwen dienden pelgrims ook een economisch doel: een schitterende stad als
Burgos dankt er haar bestaan aan. Pelgrims werden niet alleen opgevangen, maar brachten en
brengen ook veel. Dat merkte je onderweg goed. Pelgrims en omgeving hadden elkaar nodig.
Al had een enkele winkelier toch moeite met die pelgrims die slechts 1 banaan kochten.
Misschien dat het belang van en de bekendheid met pelgrims ook maakten dat ik me
onderweg volstrekt veilig voelde, niemand had er baat bij je lastig te vallen. Al liep ik uren
alleen door weidse natuur, ik voelde me veiliger dan wanneer ik in Nederland alleen wandel.
Maar misschien kwam dat ook door de zegen en bescherming van St. Jacobus ….
10
Motieven.
Al die pelgrims, duizenden per jaar, miljoenen door de eeuwen heen – ieder met zijn of haar
eigen verhaal, eigen motieven om deze tocht (of gedeelten ervan) te doen.
Er waren mensen die uit dankbaarheid liepen, bv. voor een genezing, of de hoop erop.
Veel mensen liepen omdat ze op een keerpunt in hun leven stonden na bv. een scheiding,
overlijden of pensionering. Sommigen liepen voor een “goed doel” of om sportieve redenen.
Twee bijzondere vrouwen liepen in het kader van een resocialisatieprogramma.
De meeste mensen wisten het niet, wisten enkel dat er een sterk verlangen was om dit te doen
…. en wellicht zou onderweg duidelijk(er) worden waarom. En veel mensen (met name
jongeren) liepen omdat het een goedkope, mooie en sportieve vakantie was, inclusief de
gelegenheid om volop te flirten en te daten in de vorm van een paar dagen samen oplopen!
De manieren van pelgrimeren varieerden sterk: van de alleen gaande gelovige gepensioneerde
die uit eigen huis vertrok, maanden onderweg was en eenvoudig leefde tot een groep
luidruchtige jongeren die slechts de laatste 100 km liepen, de bagage lieten vervoeren en
precies wisten in welke herberg gefeest werd! Op die grote verscheidenheid - de Camino anno
2011- was maar één antwoord: respecteren dat ieder op zijn of haar eigen manier op weg is.
Niet oordelen, maar je eigen weg vinden temidden van de anderen. Ik werd wel eens te
tolerant gevonden, ik hoop dat ik nog toleranter ben geworden, in elk geval naar mezelf!
4. Mijn weg als pelgrim
En waarom liep ik?
Ik weet het nog steeds niet. Ik kan wel aanleidingen noemen, maar de diepere motivatie?
Het ging mij niet om sportieve of religieuze redenen, ik zat niet op een keerpunt in mijn leven.
Maar ik had wel behoefte om de kluizenaarskant van mezelf weer de ruimte te geven, om tijd
voor stilte, rust en bezinning te vinden. Hoe anders pakte het voor de kluizenaar uit!
Overeind bleef de mogelijkheid om langere tijd letterlijk “op weg” te zijn, in de voetsporen te
gaan van eerdere pelgrims, de traditie van een oude pelgrimstocht te volgen.
Overal kon je die voetsporen van een rijk pelgrimsverleden zien. In de ruines van de vele
hospitaaltjes, de abdijen, de fraaie oude bruggen die speciaal voor pelgrims waren aangelegd,
de complexen van de (tempel)ridders om de pelgrims te beschermen (en hun eigen macht uit
te breiden), de vele deels vergane of weer gerestaureerde kerken en kapelletjes.
Kerk en kerkdiensten.
Ik heb genoten van al die vaak eeuwenoude kerken en kapelletjes. In Frankrijk waren ze
meestal open en kon ik in de stilte de sfeer op me in laten werken; genieten van de architectuur,
het licht door de mooie glas-in-lood ramen, de beelden en afbeeldingen. Ik kon er gelukkig ook
rijke momenten van stilte en bezinning vinden.
11
Zeker zo boeiend vond ik het wanneer verleden en heden bij elkaar kwamen, zoals in de
schitterende middeleeuwse kloosters en abdijen onderweg. In Conques zongen de paters het
pelgrimslied zoals dat al eeuwen wordt gedaan. In Vaylats waren nog 13 stokoude nonnen,
maar ze herbergden wel pelgrims en we aten samen. Het klooster van Roncevalles is helemaal
gerenoveerd om op een wat meer hedendaagse manier 400 pelgrims te kunnen herbergen.
En dan waren er de kerkdiensten zelf. Een keer werd
er speciaal voor ons kleine groepje pelgrims een mis
opgedragen door een oude, halfverlamde priester die
regelmatig z‟n tekst kwijt was. Meestal kregen de
pelgrims aparte aandacht, soms een bidprentje in eigen
taal en de pelgrimszegen:
moge St. Jacobus je beschermen en helpen ….
En ik heb me gedragen, geborgen en gesteund
gevoeld, door mensen en door St. Jacobus.
Ik denk dat elke pelgrim onderweg bijzondere momenten van hulp en steun heeft ervaren.
Op het verdrietigste moment van mijn tocht kwamen ineens bekenden uit m‟n dorp
aangefietst; ik ben ze om de hals gevlogen! Toen ik een keer de weg kwijt was en net dacht:
ai, wat moet ik doen? lag er een kleine steen voor m‟n voeten met de tekst ”Buen Camino”.
Hoewel ik niets heb met de kerk als instituut, heb ik zeker de kerkdiensten in Spanje als
levend en vreugdevol ervaren. Met oude rituelen in een levend jasje. Men zong tijdens de
communie-uitreiking; in Carrion zette de priester een CD op met een swingend Spaans
Camino-lied waarmee je wel helemaal tot het eind van de aarde wilde lopen….
een heerlijk gevoel van vrijheid en vertouwen in het leven dat ik graag zou willen vasthouden.
Het grote wierookvat in Santiago dat op spectaculaire wijze omhoog-hoger-hoogst zwaaide.
Ik had me van te voren nauwelijks gerealiseerd dat de Camino zo verbonden was met de kerk,
maar daar komt ze natuurlijk wel uit voort. Hoewel ik katholiek ben opgegroeid, kom ik nog
zelden in een kerk; in deze periode bijna elke dag! Het gebeurde en het was goed.
Er waren ook allerlei andere rituelen onderweg.
Een steen bij een stapel andere stenen leggen of bij een kruis
(weer de kerk) als symbool van het afleggen van ballast of het
aan God overdragen van moeilijkheden in je leven. Sommigen
kruizen (maar ook bomen) waren helemaal versierd met
voorwerpen van pelgrims. Door een kilometerlang hekwerk
waren allerlei kruizen van plantenvezels geweven; ieder die
wilde plukte een plant en voegde weer een kruisje toe … In
Finisterra verbranden pelgrims hun kleren: de pelgrimsstatus
wordt afgelegd (en luizen en ander ongedierte geëlimineerd).
Overpeinzing.
Van sommige andere pelgrims onderweg weet ik dat ze helemaal niets met de kerk hadden, ze
bezochten geen kapelletjes of kathedralen; sliepen niet bij voorkeur in kloosters enz. Mijn
aandacht hiervoor kwam kennelijk toch voort uit een eigen behoefte om hierbij stil te staan;
aan deze vorm van stilte, rust en bezinning. Maar wat betekent dit voor mijn verdere leven?
12
Daar heb ik nog geen antwoord op, de tijd zal het wijzen. Ik laat alle indrukken rustig
bezinken en intussen komt mijn eigen verhaal naar boven. Een verhaal waarin de natuur, het
buiten zijn, het lopen, het onderweg zijn een grote plaats hebben.
Duidelijk is dat voor mij de Camino alles te maken heeft met Leven, Samen en Vreugde.
Maar de basis voor deze drie ligt misschien wel in wat de kluizenaar in me zocht …
Dans la silence et la solitude
On n„entend plus que l‟essentiel
(tekst op dit monument
bij Aumont d‟Aubrac)
In de stilte en in het alleen zijn
Komt het wezenlijke te voorschijn
(vrije vertaling)
Tot slot nog een paar “zomaar” opmerkingen:
 De Camino wordt ook wel de Melkweg genoemd – de sterren leiden je ….
 In de Jacobskerk in Coruna staat een heel mooi beeld van een zwangere Maria.
 De Camino staat niet los van het “normale” leven, je komt er alles en jezelf in tegen,
het is leven, in een hele intense vorm.
 De weg is belangrijker dan het doel,
maar je hebt wel een duidelijk doel nodig om vastberaden onderweg te kunnen zijn.
 Op YouTube staan honderden mooie korte filmjes met impressies van de Camino
 Joan Manuel Serrat bezingt de Camino, te beluisteren op YouTube
 Een oud pelgrimsgedicht waarschuwt om het bereiken van Santiago niet als een
prestatie te zien, je bent aangekomen dankzij …. ik ben het daarmee eens ….
maar ben toch ook wel een beetje trots dat ik het heb gehaald!
Veel dank aan iedereen die me geholpen heeft deze weg te kunnen gaan.
zowel van te voren als tijdens de vaak ook wel zware tocht.
“Buen LevensCamino”
Laetitia Schweitzer, juni 2011
13
Frankrijk : Etappes van Le Puy-en-Velay naar St Jean-Pied-de-Port
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Van
Nederland
Le Puy-en-Velay
Montbonnet
Monistral d‟Allier
La Clauze
Le Rouget
Aumont-Aubrac
Rieutort d‟Aubrac
St.Chély
d‟Aubrac
Espalion
Campuac
Sénergues
Conques
St. Roch
Figeac
Gréalou
Mas del Pech
Vaylats
Cahors
Lascabanes
Lauzerte
Moissac
Moissac
Auvillar
Castet-Arrouy
Marsolan
Condom
Lamothe
Cravenceres
Arblade-le-Bas
Miramont
31
32
33
34
35
36
Arzacq-Arrazig.
Géus d‟Arzacq
Argagnon
Navarrenx
Aroue
Uhart-Mixe
0
1
2
3
4
5
6
7
8
via
Les Gailards
St.-Privat-d‟Allier
Saugues
Le Sauvage
St.-Alban-sur-Limagn.
Nasbinals
Estaing
Noailhac
Livinhac-le-Haut
Cajarc
Varaire
St. Antoine
Lectoure
Romieu
Larresingle, Montréal
Eauze
Nogaro
Aire-sur-l‟Adour
Arthez de Béarn
Ostabat
naar
Le Puy-en-Velay
Montbonnet
Monistral d‟Allier
La Clauze
Le Rouget
Aumont-Aubrac
Rieutort d‟Aubrac
St.Chély d‟Aubrac
Espalion
km Overnachting
Auberge de Jeunesse
16 GE L‟Escole
16 GE Le Repos du Pèlerin
21 GE Au Repos d Antan
21 GE La Croix du Plo
18 GE La Ferme du Barry
21 GE L‟Ange Gardien
24 GE Communal
24 GE La Halte St Jacques
Campuac
Sénergues
Conques
St. Roch
Figeac
Gréalou
Mas del Pech
Vaylats
Cahors
Lascabanes
Lauzerte
Moissac
Moissac
Auvillar
Castet-Arrouy
Marsolan
Condom
Lamothe
Cravenceres
Arblade-le-Bas
Miramont-Sensacq
Arzacq-Arraziguet
24
12
9
24
27
21
21
22
27
22
23
27
0
21
22
21
22
27
23
26
26
16
Géus d‟Arzacq
Argagnon
Navarrenx
Aroue
Uhart-Mixe
St.Jean-Pied-dePort
20
19
24
19
17
30
GE Barthas
GE Domaine de Sénos
Abdij van St. Foy
GE La Sentinelle
GE La Voie Romaine
GE des Volets Bleus
GE Mas del Pech
Klooster de Vaylats
CH Chez Pierre
GE La Bouy
GE Les Figuiers
Klooster l‟Ancien Carmel
GE La petite Lumière
GE Le Baladin
GE Communal
GE L‟Enclos du Tabus
GE de Gabarre
GE Repos de Pèlerins
GE Relais de Haget
GE Le Belardine
GE Communal
GE Centre d‟Accueil
Communal
GE L‟Ayvonlangue
GE du Cambarrat
GE L‟Alchemiste
GE de Bellevue
GE L‟Escargot
GE Md. Argonzola
753
14
Pyreneeën en Spanje: Etappes van St.Jean-Pied-de-Port naar Santiago de Compostela
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
Van
St.Jean-Pied-de-Port
Orisson
Roncevalles
Zubiri
Pamplona
Puenta la Reina
Estella
Los Arcos
Logrono
Najera
St.Domingo de la
Calzada
Belarado
Ages
Tardajos
Hontanas
Boadilla del Camino
Carrion de los
Condes
Terradillos dl Tem.
El Burgo Ranero
56 Puente Villarente
57 La Virgen del
Camino
58 Hospital de Orbigo
59 Sta.Catalina de
Somoza
60 El Acebo
61 Ponferrada
62 Pereje
63 O Cebreiro
64 Triacastela
65 Barbadelo
66 Gonzar
67 Casanova
68 Salceda
via
Larrasoana
Cizur Menor
Villamayor
Viana
St.Juan de Ortega
Burgos
Hornillos del C.
Castrojeriz
Fromista
Calzadilla de la
Cueza
Sahagún
Mansilla de las
Mulas
León
Villa de
Mazariffe
Astorga
Cruz de Ferro
naar
Orisson
Roncevalles
Zubiri
Pamplona
Puenta la Reina
Estella
Los Arcos
Logrono
Najera
St.Domingo dl C.
Belorado
Km.
8
20
22
20
24
23
21
29
28
22
25
Overnachting
GE Orisson
Abdij van Roncevalles
Alb. Municipal.
Seminar Jesus y Maria
Alb. Santiago Apostel
Alb. Paroquial
Alb. Casa de Austria
Alb. Parroquial
Alb. Communal
Klooster Zr. Cisterciensers
Pension Toni
Ages
Tardajos
Hontanas
Boadilla del C.
Carrion dl Condes
Terradillos de los
Templarios
El Burgo Ranero
Puenta Villarente
27
33
21
30
26
26
Alb. San Rafael
Pension Mary
Alb. El Puntido
Alb. El Camino
Klooster Zr. Espiritu Santu
Alb. Los Templarios
30
25
Alb. El Nogal
Alb. San Pelayo
La Virgen del C.
Hospital de Orbigo
21
28
Alb. municipal D Antonio
Alb. San Miguel
Sta.Catalina de S.
El Acebo
26
29
Alb. San Blas
Alb. El Acebo
17
30
23
21
24
25
26
34
30
Alb. Paroquial
Alb. municipal
Alb. paroquial
Alb.Altzenea
Alb. O Pompal
Alb. Casa Garcia
Alb. Bolboreta
Pousada de Salceda
Alb. Acuario
Molinasaca
Ponferrada
Villafranca del B. Pereje
O Cebreiro
Triacastela
Sarria
Barbadelo
Portomarin
Gonzar
Palas de Rei
Casanova
Melide en Arzua Salceda
Lavacolla en
Santiago
Monte de Gozo
Totaal Etappes ca.
Santiago
Finisterra
Coruna
bus
bus
vliegtuig
794
1547 Plus omwegen en
de km. ter plaatse.
Fnisterra
Coruna
Amsterdam
15

Download Report