¡HOLA! 52 november 2014 Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela 1 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Riet Van Cleuvenbergen secretariaat: Varkensstraat 6, 2800 Mechelen [email protected] • [email protected] Vila do Conde, langs de Caminho Português, zo’n 30 km ten noorden van Porto. Het aantal pelgrims naar Santiago de Compostela stijgt snel. Dat leidt onder meer tot ‘overbevolking’ op de laatste honderd kilometer van de Camino Francés, zeker in het topseizoen. Velen kiezen dan ook voor andere routes: de Caminho Português, de Camino del Norte, de Camino de Primitivo .... En op tal van andere camino’s is het nog rustig, erg rustig. Info over deze en andere routes naar Compostela krijg je op 15 november in het MAS in Antwerpen, op 8 november in Oostkamp, op 13 december in Halle en op de zaterdagse infodagen in Mechelen. 2 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela ¡HOLA! INHOUD KALENDER ’t Genootschap Zaterdag 8 november Oostkamp. Infodag. Zaterdag 15 november Antwerpen. Heilige Plaatsen. Heilige Boeken. Nationaal - Activiteiten 3 Werkgroepen - Projecten 6 Regionieuws MAS. Infovoormiddag Compostela. Zaterdag 22 november Oud-Heverlee. Terugkomdag. Vrijdag 28 november Antwerpen. Wijnproefavond. Dinsdag 2 december Kapellen. Pelgrimstocht naar Japan. Zaterdag 13 december Halle. Infodag. Genk. Vertelavond. Antwerpen 10 Kempen 12 Limburg 13 December. Uitrusting 14 Niet leden zijn altijd van harte welkom op onze activiteiten, maar zijn niet verzekerd. Vlaanderen, Europa, el mundo Langs de pelgrimswegen 15 Media, erfgoed en tentoonstellingen 20 Brieven & Foto’s 23 Zoekertjes 24 ¡Hola! verschijnt de eerste dag van elke maand, behalve in augustus. Redactie: Ludo Van Lint, [email protected]. Werkten mee aan dit nummer: Jos Belmans, Ria Bruggen, Freddy Du Seuil, Egfried Grauls, Cecile Hoskens, Herman Van Hees, Riet Van Cleuvenbergen, Herman Merckx, Luc Vermoesen. Vormgeving: Marc Peeters, De Wrikker. Verantwoordelijke uitgever: Freddy Du Seuil, Morganietstraat 9, 9000 Gent. Lezersbrieven en zoekertjes zijn altijd welkom! 52 november 2014 ¡HOLA! ’t Genootschap Jos Van Montfort NATIONAAL  ACTIVITEITEN In een informele sfeer nodigen pelgrims je uit aan vele thematafels. 3 Oostkamp, zaterdag 8 november Infodag: voor een betere tocht! Waarom vertrekken elk jaar zoveel pelgrims naar Santiago de Compostela? Wat is dat meer dan een stevige stap- of fietstocht? Een avontuur? Een spirituele tocht? Een reis langs kunst en historie? Alleen? Tochtgenoten? Van waar vertrekken? Langs welke weg? Hoe zal ik een bed vinden onderweg? Kledij? Uitrusting? Hoe geraak ik (en mijn fiets?) terug naar huis? Waar vind ik een goeie gids? En een stempelboekje? Hoeveel zal me dat kosten? Hoe bereid ik mij voor? En het thuisfront? Op zo vele vragen probeert het Vlaams Compostelagenootschap een deugdelijk antwoord te bieden. Onze pelgrimsinfodagen zijn een jarenlange en zeer gewaardeerde traditie. Programma 10 uur Warm onthaal! 11 uur Presentatie: pelgrimeren naar Santiago de Compostela. 12 uur Pelgrimslunch met meegebrachte picknick (drank verkrijgbaar) 13 uur Presentatie: de tocht in de praktijk; aparte sessies voor stappers en fietsers. 14 uur Pelgrimsforum: concrete vragen en antwoorden. In een informele sfeer nodigen ervaren pelgrims je uit aan vele thematafels. 16 uur We ronden af in café De ware Jakob.  52 november 2014 ¡HOLA! Onze pelgrimswinkel is natuurlijk ook aanwezig! Mathieu Lenaerts Plaats:Cultureel Centrum De Valkaart, Albrecht Rodenbachstraat 42, 8020 Oostkamp, 050 83 31 80. De Valkaart is goed bereikbaar. Met de auto: E40, afrit Oostkamp. Met het openbaar vervoer: van station Brugge met bus 20 of 21 naar Oostkamp. Bus 20 stopt aan de Valkaart. Bus 21 in het centrum ( een km te voet). Deelname is gratis. Wel op voorhand (en ten laatste op 3 november) inschrijven via [email protected]. Vast en succesvol programma-onderdeel: de spirituele boswandeling! 4 Oud-Heverlee, zaterdag 22 november Terugkomdag: deel je ervaringen met anderen! Het wordt weer een fijne ontmoeting in Don Bosco, met medepelgrims én thuis gebleven partners! Een dag om ervaringen uit te wisselen, afspraken te maken, foto’s te bekijken en veel meer. Programma 9.15 u. Warm onthaal, gratis koffie. 10 u. Openingsmoment. Daarna heb je de keuze tussen een spirituele boswandeling, caminofilms, café De ware Jakob of het caminospel met persoonlijke getuigenissen. 12 u. De warme soep staat klaar. Eigen picknick of broodjesbuffet. Drank verkrijgbaar. 14 u. Keuze: Caminofilms, Herinneringstegel, Café De Ware Jakob, caminospel.  52 november 2014 Jos Van Montfort ¡HOLA! De pelgrimswinkel is present. Je kan je herinneringstegel ophalen. En de hoofdredacteurs van ¡Hola! en De Pelgrim zijn present. Zij luisteren naar je ervaringen, opmerkingen en suggesties. Afspraak in Don Bosco, Don Boscolaan 15 in Oud-Heverlee. Meer info over inschrijvingen e.a. in een volgende ¡Hola! of op de website. Openbaar vervoer: lijn 337 Leuven-station – Waver. Vertrek om het uur: 8.04, 9.04 .... Halte voor de deur. Een inschrijvingsformulier kan je hier aanklikken. Je vindt het ook op www.compostelagenootschap.be onder Diensten>Activiteitenkalender. Halle, zaterdag 13 december Voor een nóg betere tocht! Onze ervaren pelgrims zijn dit jaar ook in Halle present om hun ervaringen met jou te delen. 5 Het programma van deze infodag is identiek aan het programma van de Infodag in Oostkamp. Zie hoger. Plaats:Don Bosco Instituut, Lenniksesteenweg 2. Contactpersoon: regioverantwoordelijke Zenne-Dender, 0473 95 25 85. Halle is goed bereikbaar. Met de auto via de E19, afrit 21, Halle. E429/ N203a volgen, afrit Halle-Centrum. Of per trein en dan een kwartier te voet. Deelname is gratis. Wel vooraf inschrijven, ten laatste op 5 december, bij voorkeur via [email protected]. Of schrijf naar Compostelagenootschap regio Zenne-Dender, Luc De Bolle, Kaaitvaartstraat 71, 1760 Roosdaal. Vermeld: naam, voornaam, adres en ‘stapper’ of ‘fietser’. 52 november 2014 ¡HOLA! NATIONAAL  ACTIVITEITEN WERKGROEPEN EN PROJECTEN Pelgrimspaden in de Lage Landen Via Brabantica & Via Gallia Belgica ROUTEBESCHRIJVING Werkgroep Pelgrimspaden Nieuwe topogids: Via Brabantica-Via Gallia Belgica! Bergen op Zoom Breda Antwerpen Lier Mechelen Brussel Nijvel Maubeuge Saint-Quentin Eindpunt, voorlopig eindpunt: Saint-Quentin! Jef Van Lint Mechelen Jodoigne Maroilles, charmant kaasdorp, met watermolen. 6 De langverwachte vernieuwde topogids voor de Via Brabantica en de Via Gallia Belgica is uit! Het is een omvangrijke gids geworden, zo omvangrijk dat het een tweedelige gids werd, een met meer van veertig topografische kaarten en een met de routebeschrijving en de praktische informatie. Meer papier, meer auteursrechten voor de kaarten, de lezer zal begrijpen dat we deze dubbele gids niet aan de gewone prijs kunnen verkopen. De verkoopprijs bedraagt € 15. Kopen kan je in onze pelgrimswinkel, op de infodagen, de terugkomdag e.a. of via de www.compostelagenootschap.be. Met de nieuwe gids wandel je van Breda of Bergen-op-Zoom via Antwerpen, Brussel, Nijvel en Maubeuge naar Saint-Quentin. En ook de route van Mechelen naar de Via Monastica in Jodoigne staat erin beschreven. Alles samen gaat het om ca. 430 km pelgrimsroutes! Kort voor Saint-Quentin, in Maroilles, kan je de weg nemen naar Reims of Parijs. De routebeschrijving naar Parijs vind je op www.casajac.org. De route naar Reims vind je in de gids voor de Via Scaldea. Die moet voor het volgende pelgrimsseizoen verschijnen. De route vind je ook op de website van het Waalse genootslchap, www.st-jacques.be (kijk onder Tournai). 52 november 2014 novem ¡HOLA! PELGRIMSWINKEL 7 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Drie nieuwe gidsen! Naast de nieuwe gids voor de Via Brabantica-Via Gallia Belgica (zie hierboven) hebben we nu ook de Nederlandstalige Rother-Wandelgids Camino del Norte in ons aanbod. De Camino del Norte loopt van de Frans-Spaanse grens (Irún) langs de kust tot Ribadeo en dan door het binnenland tot Santiago). Met mogelijke uitbreiding tot Fisterra en Muxía. Prijs: € 16,95. Tenslotte hebben we een andere gids voor de verbinding tussen SaintJean-Pied-de-Port en de Camino del Norte. De Franstalige gids hebben we vervangen door de Nederlandstalige gids Saint-Jean-Pied-de-Port - Hendaye/Irún. Kaarten, routebeschrijving, overnachtingsmogelijkheden en restaurants. Prijs: € 6,25. Tussen haakjes: vanuit Irún kun je niet alleen de Camino del Norte op maar kun je ook naar Pamplona (Camino de Baztan) of naar Burgos (Camino de Vasco del Interior). 52 november 2014 Wim Demey Jos Belmans, verantwoordelijke voor het Infopunt wijst je de weg! 8 november 2014 Infopunt op zaterdag: hulp voor al je tochtplannen! Het secretariaat van het Genootschap is ‘s zaterdags open als infopunt. Het infoteam bestaat uit een dertigtal leden met ervaring op tal van pelgrimswegen. Je kunt er ook onze bibliotheek raadplegen. En de pelgrimswinkel biedt gidsen, naslagwerken en pelgrimsgadgets aan. Open van 10 tot 16 uur, behalve in de kerstvakantie, op paaszaterdag, op feestdagen en in juli en augustus. De openingsdata, met de namen van de teamleden: Op zaterdag 1 november, Allerheiligen, is het Infopunt gesloten. Zaterdag 8 November René Sterckx, Dirk De Smedt en Richard Asselberghs. Zaterdag 15 november Hanny Pouderoyen, Hugo Ponjaert en Thomas Van Dormael. Zaterdag 22 november Willy Beyers, Rene Henquet en Gilbert Organe. Zaterdag 29 november Jos Belmans, May Van Miert en Emiel De Smedt. Zaterdag 6 december René Sterckx, Dirk De Smedt en José Maes. Jan Wieers Jos Van Montfort ¡HOLA! 52 Zowel fietsers als wandelaars kunnen op het Infopunt terecht met al hun vragen over de planning van hun pelgrimstocht. Informatie over hun ervaring vind je op www.compostelagenootschap.be. Je kunt ze ook hier aanklikken: Medewerkers Infopunt: tochtervaring. Een van de stijgers op de lijst van de camino’s is de Caminho Português/ Camino Portugués. Het aantal medewerkers met ervaring over deze camino is dan ook flink gestegen. 9 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Ludo Van Lint ¡HOLA! 52 november 2014 Infoteam: vele handen maken het werk licht! Zowel voor het infopunt in Mechelen (op zaterdag) als voor de infodagen en de Fiets-en Wandelbeurs in Antwerpen zijn wij op zoek naar enthousiaste medewerkers die ons infoteam willen versterken. Heb je al minstens één camino gefietst en/of gestapt en voel je je geroepen om toekomstige pelgrims te helpen op hun zoektocht naar informatie, sluit je dan aan bij onze gedreven groep informanten. Meer info bij: Jos Belmans, [email protected], 0476 50 55 13, Luc Holsters, [email protected], 0486 12 79 92 Ferdy Mattys ¡HOLA! Regionieuws REGIO ANTWERPEN 10 Heidi vertelt je precies welke lichte spullen je mag meenemen! Ferdy Mattys Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Antwerpen, zaterdag 15 november Info-voormiddag Compostela De tentoonstelling Heilige Plaatsen, Heilige Boeken (zie lager) heeft een uitgebreid, cultureel randprogramma. Een van de activiteiten is een infovoormiddag over de tocht naar Santiago de Compostela. Een voormiddag met getuigenissen, verhalen en praktische wenken, georganiseerd door het Compostelagenootschap. Afspraak in het Museum aan de Stroom (MAS), Atelier Boulevard + 0,5, om 9.30. Na de koffie volgt een korte inleiding en een presentatie met praktische info voor wandelaars, en daarna voor de fietsers. De voormiddag eindigt met een toelichting bij de tentoonstelling. Deelname is gratis. Je moet wel vooraf reserveren via 03 449 65 52 [email protected]. Deelnemers aan de infovoormiddag genieten van € 2 korting bij aankoop van een toegangsticket voor de tentoonstelling. Herman Van Hees, voorzitter van Regio Antwerpen. 52 november 2014 Jef Van Lint ¡HOLA! Antwerpen, vrijdag 28 november Spaanse wijn proeven Jef Van Lint Jan Liekens Glooiende wijnheuvels in Bierzo. november 2014 Ons medelid Jan Liekens is een eminent wijnkenner. De voorbije zomer trok hij door het noorden van Spanje om zijin wijnkennis nóg te vergroten. Einde november kan je met Jan een tiental Spaanse wijnen proeven uit Navarra, Rioja en Bierzo. Vooraf geeft hij bij beelden uit drie regio’s, een presentatie van de wijnen en vertelt hij je hoe je wijn moet proeven. Afspraak in zaal Why-Waai, naast de St.-Andrieskerk. Het aantal proevers is beperkt tot veertig. Deelname: € 12, over te schrijven op rekening BE85 8335 7058 7006 van Compostelagenootschap Regio Antwerpen. Info: Herman Van Hees, 03 449 65 52, [email protected] Irache. Welke pelgrim zou die bodega niet kennen? Gelukkig hebben ze daar meer kwaliteit in huis dan wat er gratis uit het kraantje komt langs de Camino. 11 52  ¡HOLA! REGIO KEMPEN Kapellen, dinsdag 2 december Met Joost Bol langs de tempels van Shikoku We gaan op een andere pelgrimstocht onder de bezielende leiding van Joost Bol, voorzitter van het Nederlandse Compostelagenootschap. In de voetsporen van de Grote Zenmeester KUKAI, stichter van het Shingon Zen-Boeddhisme, wandelde hij langs de 88 tempels van het Japanse eiland Shikoku. Een heilige pelgrimsroute! Afspraak om 20 uur in ’t Oude Gemeentehuis, Antwerpse Steenweg 2. Bijdrage: 5 €. Inschrijven voor 25 november bij [email protected]. Pelgrimeren vind je in alle culturen. Joost Bol neemt je mee op een pelgrimstocht langs 88 boeddhistische tempels in Japan. 12 52 november 2014 ¡HOLA! 52 november 2014 REGIO LIMBURG 13 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Genk, december Vertelavond-terugkomdag Heb jij iets bijzonders meegemaakt tijdens je laatste camino en wil je hierover komen vertellen? Heb je een fotoalbum of DVD gemaakt die je wil delen met andere pelgrims? Wil je komen luisteren naar die boeiende verhalen of kijken naar die mooie beelden? Wil je wel eens horen hoe Michel onderweg inspiratie kreeg voor het caminolied dat hij ook komt brengen? Of wil je gewoon al die pelgrims nog eens ontmoeten en ervaringen uitwisselen? Dan ben je welkom op onze vertelavond-terugkomdag, midden december. De juiste datum volgt zo spoedig mogelijk. Afspraak in 't Kliniekske aan de Noordlaan 6, begin december. Inschrijven doe je best via [email protected]. Voor de organisatie van de avond is het best dat je afspraken maakt over wat je wil komen vertellen Dat kan via hetzelfde adres of via 0497 59 13 48.  ¡HOLA! 52 november 2014 UITRUSTING 14 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Kamperen, met of zónder tent? Neem ik een tentje mee of niet? Een vraag die vele pelgrims zich stellen. Het grote argument contra is het extra gewicht, het argument pro is de lagere kostprijs van de pelgrimstocht ... Die prijs wordt nog lager als je opteert voor wildkamperen of kamperen in een tuin of de wei van een boer, na het vragen van toestemming. Wildkamperen is geen vanzelfsprekende zaak, veelal overtreed je de bestaande reglementering. Maar ook met toestemming je tent opstellen in een tuin of een weide mag niet zomaar overal. De vzw Wegwijzer heeft een uitstekende gedetailleerde studie gemaakt over vrij kamperen in alle Europese landen. Je kunt die studie gewoon raadplegen op www.wegwijzer.be. Je kunt er ook voor opteren om zónder tent te overnachten. Gewoon in je slaapzak en als bescherming nog een bivakzak die je in de betere buitensportzaak vindt. Af en toe ga je dan eens onder dak slapen om te kunnen douchen of je trekt je plan aan de oever van riviertjes, bij de kraantjes op het kerkhof etcetera. Ervaringen en goede raad over vrij kamperen zonder tent langs de camino vind je op de overigens erg goede website van Sylvie, Tentje mee? Vrij kamperen? Maar heb je dat tentje wel nodig? De was en jezelf wassen, dat kan je misschien ook in een riviertje? www.radiocamino.net/pratique/mes-etapes-belle-etoile-sur-le-camino-frances. ¡HOLA! 52 november 2014 15 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Cecile Hoskens Vlaanderen, Europa, el mundo Twee apostelen boven het hoofdaltaar van het Belgische Koewacht. Rechts de apostel Filippus, links een apostel met een grote knots. Dat symbool hoort bij Jakobus de Mindere. Hij zou met een knots of vollerstang om het leven gebracht zijn. LANGS DE PELGRIMSWEGEN Vlaamse Jakobskerken: 17 of 18? In 2010 vierde het Vlaams Compostelagenootschap zijn 25-jarig bestaan met een indrukwekkende wandeltocht langs de achttien Vlaamse Jakobus-de-Meerderekerken. De tocht werd Jakobskerkenpad gedoopt. Alle informatie over de tocht vind je nog altijd op de website van het Genootschap. De vraag is of er wel achttien Jakobskerken zijn. Bijgevoegde foto toont een deel van het hoofdaltaar in de St.-Filippus- en-Jakobuskerk in Koewacht (Moerbeke-Waas). Beide heiligen staan boven het hoofdaltaar maar het gaat om Filippus en Jakobus de Mindere! Koewacht ligt op de Belgisch-Nederlandse grens. Tijdens WO1 konden de inwoners van het Nederlandse Koewacht niet meer naar de mis in de kerk, gelegen in het Belgische deel. Dat resulteerde in het bouwen van een houten noodkerk. Na de oorlog bouwden de Nederlanders hun eigen stenen kerk, ook toegewijd aan de heiligen Filippus en Jakobus. Welke Jakobus? Het is niet onlogisch dat het opnieuw om Jakobus de Mindere gaat. De katholieke kerk viert immers het feest van de apostelen Filippus en Jakobus de Mindere op dezelfde dag: 3 mei. Dat heeft dan te maken met de relieken van beide heiligen die zouden berusten in de Santi XII Apostolikerk in Rome, kerk die in haar beginjaren  ¡HOLA! naar die twee apostelen genoemd werd. Toch toont een glasraam boven het altaar van de Nederlandse kerk een Jakobus de Meerdere samen met een andere apostel, wellicht Filippus .... Overigens is het voortbestaan van de Nederlandse kerk onzeker. 16 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Camino de Madrid: nieuwe gids Bij Asociación de Amigos de los Caminos de Santiago de Madrid verscheen enkele maanden geleden een Spaanstalige gids voor de Camino de Madrid, de route die van Madrid die via Segovia en Valladolid naar Sahagún loopt op de Camino Francés. Met topografische kaarten op 1: 50 000. 15 x 21 cm. Spiraalinbinding. Camino de Madrid a Santiago de Compostela kost € 15. Behoorlijk wat info over deze camino vind je ook op de site van dit genootschap. www.demadridalcamino.org Bij de Confraternity of St. James verscheen enkele jaren geleden de Engelstalige gids Madrid to Sahagún (2010). De papieren versie is nog altijd verkrijgbaar maar je kun de gids ook gewoon downloaden. Onze Britse collega’s vragen wel een donativo. www.csj.org.uk In het Frans is er een gids beschikbaar van Gérard du Camino, Le Chemin de Madrid. Prijs: € 19. www.guides-cheminsdecompostelle.com 52 november 2014 ¡HOLA! 17 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Nieuwe Rothergidsen * Camino del Norte. Een Nederlandse vertaling van de Rothergids voor de Camino del Norte verscheen onlangs bij Elmar. De gids is verkrijgbaar in onze winkel. Zie hoger. * Jakobsweg. Caminho Português is een nieuwe gids van Rother Bergverlag. De gids beschrijft uitstekend de vijftien etappes (250 km) van Porto tot Santiago. Goede, eenvoudige kaarten, reliëfprofielen, logiesinformatie. Prijs: ca. € 15. www.rother.de Andere Camino Portugués / Caminho Português-gidsen verschenen o.a. bij Findhorn (Engels), Lepère (Frans), Gérard du Camino (Frans) en Stein (Duits). www.chemin-compostelle.fr, www.caminoguides.com, www.conrad-stein-verlag.de, www.guides-cheminsdecompostelle.com Logies langs de Spaanse pelgrimswegen www.caminodesantiago.consumer.es www.caminosantiago.org www.camino.xacobeo.es www.alojamientoscaminosantiago.com www.gronze.com 52 november 2014 ¡HOLA! Voie de Tours, nieuwe refugio Chez Zébédée. In Melle, op de Voie de Tours, opende in augustus een nieuwe pelgrimsherberg: Zébédée & Co. Zes bedden, kookhoekje. Donativo. Adres: Rue Saint-Jean 10, 06 27 71 40 34. Een lange logieslijst tussen Melle en Saint-Jean-Pied-de-Port/Roncesvalles vind je op de site van de Association Saintaise des Chemins de Saint-Jacques de la Charente-Maritime. Je vindt er ook alle info over de veerboten in de monding van de Gironde en links naar de compostelagenootschappen in de wijde omgeving. www.compostelle17.fr Vasco del interior, nieuwe refugio Briviesca, zo’n 47 km van Burgos, heeft nu ook een gemeentelijke refugio.. Er zijn tien bedden en je betaalt € 5. De Camino de Vasco del Interior (of del Túnel de San Adrián) loopt van Irún (Spaans-Franse grens naar Santiago. Maar je kunt ook al in Bayonne starten. Eindpunt is Burgos of Santo Domingo de la Calzada. www.caminosnorte.org; www.caminosantiago.org; www.caminosantiagoviadebayona.com 18 Pelgrims onderweg naar de Túnel de San Adrián. 52 november 2014 ¡HOLA! Premio Elías Valiña De Premio Elías Valiña wordt jaarlijks door de Xunta de Galicia toegekend aan een persoon of vereniging die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de Camino de Santiago. De gelukkige is dit jaar het Japanse Compostelagenootschap. In 2011 ging de Premio naar het Vlaams Compostelagenootschap. De Premio is genoemd naar Elias Valiña, pastoor in O Cebreiro. De revival van de Camino is voor een belangrijk deel aan hem te danken. Teresa Na de achthonderdste verjaardag van het bezoek van Franciscus aan Santiago de Compostela viert Spanje, en ook Compostela, in 2015 de vijfhonderdste verjaardag van de geboorte van Teresa van Ávila. De heilige karmelietes en mystica is een belangrijke figuur in de Spaanse kerkgeschiedenis. 19 52 november 2014 ¡HOLA! 52 november 2014 MEDIA, ERFGOED, CONCERTEN, TENTOONSTELLINGEN 20 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Antwerpen, tot 21 december / 18 januari Heilige Plaatsen, Heilige Boeken. Heilige Plaatsen, Heilige Boeken is een groot project met twee tentoonstellingen, in twee musea, telkens met tal van topwerken. De tentoonstelling Heilige Plaatsen in het MAS belicht het pelgrimeren naar heilige plaatsen, naar Rome, Jeruzalem en Mekka, maar ook naar andere bedevaartplaatsen zoals Compostela. De tentoonstelling volgt de pelgrims van het vertrek en het bezoek aan het heiligdom tot aan hun thuiskomst. Waarom bezoeken mensen het graf van heiligen of rabbijnen? Je kan meereizen en hun gevoelens van hoop, extase en loutering beleven. Het uitgangspunt van de tentoonstelling Heilige Boeken is eenvoudig. De drie religies ziijn ‘religies van het boek’, ze zijn verwant, Abraham is een voorvader van Joden, christenen en moslims. De drie heilige boeken, Tenach, Bijbel en Koran, geven elk op hun manier zin aan de relatie tussen God en mens. Deze tentoonstelling toont je de complexe verbondenheid van de drie boeken en vertelt Jérusalem. Marc Chagall, 1932. wat hun betekenis is voor miljarden gelovigen. De in Wit-Rusland geboren kunstenaar woonde tot aan zijn dood in Frankrijk. In In 1931 reisde Chagall voor de eerste keer naar Palestina en werd er diep geraakt door het BijDe intieme sfeer van de Nottebohmzaal in de belse landschap en de heilige plaatsen. De Westelijke Muur lag toen nog aan een smal straatje. Erfgoedbibliotheek biedt het ideale kader voor In het jaar 70 verwoestten de Romeinen de Tempel in Jeruzalem. Enkel de westelijke muur bleef de eeuwenoude, sacrale teksten, manuscripten overeind. Sindsdien gaan joden op pelgrimstocht naar de muur. Bij de muur en de graven van en gedrukte boeken. bijbelse helden en rabbijnen bidden, eten en dansen de pelgrims. Ze laten briefjes met wensen achter, steken lampjes aan, geven geld aan goede doelen en kopen amuletten of souvenirs. De familie van de beroemde joodse kunstenaar geeft het werk in bruikleen aan het MAS.  ¡HOLA! 52 november 2014 Heilige Plaatsen loopt nog tot en met 18 januari in het MAS. Heilige Boeken kun je tot 21 december bezoeken in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, aan het Conscienceplein. De twee tentoonstellingen hebben een enorm rijk randprogramma: lezingen, geleide bezoeken, stadswandelingen, concert, theater, extra tentoonstellingen in de universiteitsbibliotheek, in kerken en in het Plantin-Moretusmuseum. Te veel om hier allemaal te behandelen, je vindt alle info op de www.mas.be. Speciale aandacht vragen we voor de pelgrimswandelingen van de St.-Jakobskerk naar het St.Julianusgasthuis (refugio voor pelgrims). Het MAS is minstens open van 10 tot 17 uur, de Erfgoedbibliotheek aan het Conscienceplein, van 13 tot 17 uur. Uitgebreide praktische info vind je op de website. Voor beide tentoonstellingen is ook een catalogus beschikbaar. www.mas.be Bijbel van Anjou. Dit prachtig handschrift op perkament bevat de integrale bijbeltekst en kwam tot stand in de eerste helft van de 14de eeuw. Robert I van Anjou, koning van Napels (1275–1343), bestelde het als geschenk voor zijn kleindochter Johanna. Verschillende kopiisten en miniaturisten werkten aan deze bijbel. Het resultaat is verbluffend door zijn omvang (338 folio’s) en door het grote aantal uiterst verzorgde randversieringen en miniaturen. Het handschrift is eigendom van de Leuvense universiteit en is is erkend als Topstuk van de Vlaamse Gemeenschap 21 Op 15 november organiseert het Vlaams Compostelagenootschap een infovoormiddag in het kader van deze tentoonstelling. Zie hoger. Deelnemers kunnen aan groepsprijs de tentoonstelling bezoeken.  ¡HOLA! 52 november 2014 Opnieuw een reeks Compostelastrips! 22 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Na Editions Glénat pakt nu ook Editions Dupuis met een stripreeks uit waarin avontuur en intriges zich afspelen op de routes naar Compostela. La petite licorne is het eerste album. Het scenario en het tekenwerk is van Jean-Claude Servais. Prijs: € 16,50. Het almaar stijgend aantal Compostela-gerelateerde publicaties en activiteiten vertelt natuurlijk een en ander over de groeiende populariteit van deze pelgrimstocht die daardoor voor steeds meer mensen en ondernemingen ook commercieel interessant wordt. Bij het ter perse gaan meldt zich ook nog een maker van gezelschapsspellen. Hij hoopt dat Compostelagenootschappen mee op de kar springen. Peregrinus heet het Compostelaspel. www.galileonenos.com. Utrecht, 7 december Concert: Impressions of a Pilgrimage Dick Le Mair voert op zondagavond 7 december de complete cd Impressions of a Pelgrimage uit in de Utrechtse Janskerk aan het Janskerkhof. Tussen gregoriaanse koralen, jazz en wereldmuziek nemen zijn composities de luisteraar mee op reis. Zijn ervaringen met de camino vertaalde hij in muziek die bij de luisteraar ongetwijfeld herinneringen oproept aan de eigen tocht naar Compostela. Informatie en muziekvoorbeelden: www.dicklemair.nl.  ¡HOLA! 52 november 2014 Werken mee: Gouds Kamerkoor onder leiding van Mark Lippe, Frans de Berg, piano Lee Ann Vermeulen, piano Luca Genta, thin whistle, blokfluiten en cello Peter van Essen, viool Aron de Lijster, basgitaar Ruud van der Steen, percussie Dick Le Mair, percussie en vibrafoon Aanvang om 20 uur. Toegangsprijs: € 5/ € 7,50. Vooraf aanmelden met naam en adres via [email protected]. BRIEVEN, CITATEN EN FOTO’S Een mooi citaat, van onbekende bron, ons toegstuurd door Magda Cumps. Bij iemand die zijn eigen weg gaat, groeien de vleugels. Dick Le Mair, stilaan een vaste waarde in pelgrimsland. En nog eentje, toegestuurd door Ludo Janssens. Les randonneurs font leurs chemins, le Chemin fait le pélerin. Lees in het volgend nummer van De Pelgrim • • • • • 23 een reflectie over ‘het dubbele gezicht van de hedendaagse pelgrim’ drie bijdragen over de Camino del Cid de neerslag van een bezoek aan Trier, waar Sint-Mathias wordt vereerd twee bijdragen over culturele hoogtepunten op de Via Francigena: Saint-Maurice en Montcherand het Compostela-alfabet, de letter G van Geloofsbrief, Gele pijl en Gier De Pelgrim 119 verschijnt in de derde week van december. ¡HOLA! ZOEKERTJES Wie wil meefietsen? 24 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Ik ben Hugo Corthals, 71 jaar, en zou graag nog eens naar Compostela fietsen. Ik ben in 1996 van thuis en in 2000 vanuit St.-Jean-Pied-de-Port naar Compostela gewandeld. Volgend jaar wil ik per fiets in St.-Jean-Pied-de-Port vertrekken en onderweg wel eens wat bezichtigen. Dagetappes van 60 à 80 km. Wie heeft zin om me te vergezellen? Ik wil begin juni vertrekken. [email protected], 053 41 65 19 of 0496 02 64 18 Met de mountainbike vanuit Saint-Jean. Ik wil in juni de Camino Francés fietsen, vanuitn Saint-Jean-Pied-de-Port, met de mountainbike. Ik wil proberen zoveel mogelijk in mijn tentje te overnachten. Wie heeft hier ervaring mee? Alle info is welkom. [email protected] Wandelkarretje gezocht Wie heeft een Monowalker? Wie kan er inlichtingen over geven? Bij wie kan ik het bekijken? Kan ik eventueel het kopen? Wie kent de Belgische verdelers?. Daniel Geerts, Oelegem, 0496 30 44 18, [email protected]. N.v.d.r. Misschien kunnen we je al een stukje op weg zetten. Er bestaan een viertal wandelkarren op de markt: Wheelie, Carrix, Woutdoor en Monowalker. Dit zijn de websites van de producenten: www.radicaldesign.nl, www.carrix.ch, www.woutdoor.nl, www.monowalker.com. Er kunnen goede redenen bestaan om een karretje te kopen. Maar ... soms zijn de problemen al opgelost door vooral veel thuis te laten. 52 november 2014