¡HOLA! 48 juni 2014 Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela 1 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Marc Hofman secretariaat: Varkensstraat 6, 2800 Mechelen [email protected] • [email protected] Wat doet dat vogeljong op de website van een Compostelavereniging? Dat is eenvoudig: het gaat om een jonge slechtvalk, een Falco peregrinus ... Een echte pelgrimsvogel dus. In het Frans heet hij faucon pèlerin, in het Engels peregrine, in het Italiaans pellegrino, in het Spaans halcón peregrino, in het Duits Wanderfalke. Zijn pelgrimsnaam dankt de vogel aan de grote afstanden die hij aflegt. Je vindt hem bijna overal op de aardbol. Door het gebruik van landbouwgiffen was de vogel in 1968 in België uitgestorven als broedvogel. Het Fonds voor de Instandhouding van Roofvogels begon in de jaren negentig met het plaatsen van nestbakken op torens. Vandaag is de slechtvalk terug een vrij algemene broedvogel: dit jaar 69 paren in Vlaanderen waarvan 41 tot broeden kwamen.114 jongen kwamen uit het ei. Of er slechtvalken broeden op een St.-Jakobstoren is ons niet bekend, maar langs de Via’s in België broeden ze bv. op de St.-Gummarustoren in Lier, op de kathedraaltorens van Mechelen, Brussel en Gent en op de klimrotsen in Freyr. Of er nog vogels of andere dieren zijn die naar pelgrimeren verwijzen, weet ik niet. Enkele namen verwijzen wel naar Jakobus, bv. de sint-jakobsvlinder. De rupsen vind je onder meer op het jakobskruiskruid. Hun naam kregen ze omdat het feest van Sint-Jakob in hun leef- of bloeiperiode valt. Er is ook een plant met de naam jakobsladder. Dat heeft niets met de apostel te maken maar wel met Jakob in het Oude Testament. ¡HOLA! KALENDER INHOUD 2 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela ’t Genootschap Activiteiten 3 Werkgroepen - Projecten 7 Regionieuws Brugge-Kust 11 Kempen 12 Zaterdag 14 juni Brussel. Jakobusprocessie. Zaterdag 21 juni Essen. Langs de ‘dodendraad’. Van 7 tot 13 juli Wandeltocht langs de Via Brugensis. 25 juli Ieper. Feest van Sint-Jakob. Vlaanderen, Europa, el mundo Langs de pelgrimswegen 13 Pelgrimsgidsen 19 Media, erfgoed en tentoonstellingen 20 Zoekertjes 23 ¡Hola! verschijnt de eerste dag van elke maand, behalve in augustus. Redactie: Ludo Van Lint, [email protected]. Werkten mee aan dit nummer: Jos Belmans, Christ’l Beyers, Ria Bruggen, Freddy Du Seuil, Jan Eylenbosch, Herman Merckx, Riet Van Cleuvenbergen. Vormgeving: Marc Peeters, De Wrikker. Verantwoordelijke uitgever: Freddy Du Seuil, Morganietstraat 9, 9000 Gent. Lezersbrieven en zoekertjes zijn altijd welkom! 48 juni 2014 LASJB ¡HOLA! 48 juni 2014 ’t Genootschap NATIONAAL  ACTIVITEITEN LASJB Brussel, zaterdag 14 juni Sint-Jakobsprocessie Een half millennium geleden was er in Brussel al sprake van een SintJakobsprocessie. Daarin stapten onder meer de twee pelgrims op die dat jaar laatst uit Galicië terugkeerden. Een van hen droeg een zilveren zwaard, symbool van de overwinning op de matamores …. Jozef II verbood de processie. In de jaren negentig van vorige eeuw knoopte men weer aan bij de oude traditie. Met vallen en opstaan. In 2012 ging de processie niet uit, verleden jaar weer wel. Ook dit jaar trekt de processie uit, van de kerk van Onze-Lieve-Vrouwvan-de-Goede-Bijstand via de Grote Markt naar de Kapellekerk, voluit de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Kapellekerk, vlakbij de Marollen, op het einde van de Hoogstraat. 10.30 uur Pelgrimsmis in de Goede Bijstandskerk aan de Kolenmarkt. De kerk is de parochiekerk van de Vlamingen in Brussel. Mogelijkheid om de pelgrimszegen te ontvangen. 11.30 uur Processie met het Jakobusbeeld uit de Kapellekerk, een kopie van een 17de-eeuws beeld, in de jaren negentig geschonken door de Xunta de Galicia. 13.00 uur Receptie voor alle deelnemers.  3 LASJB ¡HOLA! Het Vlaams Genootschap is een van de organisatoren en ons koor, Adelard van Aubrac, luistert de plechtigheid op. Naast leden van het Genootschap stappen in de processie leden op van de Association Belge des Amis de Saint-Jacques, de Brusselse folkloregroep Bruegel en, in klederdracht en met traditionele muziekinstrumenten, de Casa de Galicia en Bruselas en de Asturische volksdansgroep La Santina. De kerk (15de-17de eeuw) is het meest bekend omwille van het graf van Pieter Breughel de Oude. Naast het recente Jakobusbeeld is een mooie Nuestra Señora de la Soledad een tweede interessant Spaans element in deze kerk. De Kapellekerk is ook de kerk van de Poolse gemeenschap in Brussel. Graag nodigen we onze leden uit om deel te nemen, bij voorkeur met de blauwe polo van het Genootschap. 4 48 juni 2014 ¡HOLA! 5 LimoWreck Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Ieper, vrijdag 25 juli Feest van Sint-Jakob Dit jaar is het aan Regio Zuidwest om alle leden van het Vlaams Compostelagenootschap uit te nodigen om samen het feest van Sint-Jakob de Meerdere te vieren in Ieper. Afspraak vanaf 10 uur in de Kazematten, Bollingstraat 1 (nabij de Menenpoort), voor koffie of thee. In de Sint-Jakobskerk gaat Dees Van Caeyzele om 11 uur voor in de eucharistieviering, opgeluisterd door ons koor Adelard van Aubrac, onder leiding van Johan De Ridder. Daarna trekken alle pelgrims naar restaurant Pacific Eiland. ’s Namiddags heb je de keuze tussen een bezoek aan het onvolprezen In Flanders Fieldsmuseum, een wandeling op de vesten of een wandeling in De verdronken Weide. Vanaf 16 uur ben je welkom bij de Ware Jakob in de Kazematten. Een inschrijvingsformulier vind je op www.compostelagenootschap.be (diensten>activiteiten). Mail het door naar [email protected] en stort vóór 21 juli het juiste bedrag op de rekening van het Composte lagenootschap. 48 juni 2014 ¡HOLA! 48 juni 2014 Een nieuwe parochie in de grote textielstad 6 De toren van de St.-Jakobskerk op een litho van Reverend John David Glennie (1796-1874). Carolien Coenen Einde 12de eeuw was Ieper dé textielhoofdstad van Vlaanderen. Kort tevoren, in 1138, werd de St.-Jakobskerk gebouwd. Van een romaanse driebeukige kerk evolueerde de kerk naar een gotische hallenkerk. Tijdens WO1 werd de kerk, net als de rest van de stad, vrijwel helemaal vernield. Wat er vandaag staat is een gebouw dat, naar de oorspronkelijke plannen, na de oorlog, ongeveer in zijn oorspronkelijke staat hersteld is. Het interessante kerkmeubilair – stoffering komt grotendeels uit de Atliers d’art van de benedictijnenabdij van Maredsous, onder leiding van pater Sébastien Braun. Het zijn interessante, en soms gedurfde art-decocreaties, zeker het St.-Jakobsaltaar. Vijf panelen in gedreven koper vertellen over het leven van Jakobus. Andere jacobalia in de kerk: een chrismatorium (17de eeuw) met een gegraveerde afbeelding van de apostel, een reliekhouder (18de eeuw) en een plaasteren Jakobusbeeld (1948). Ieper lag in de middeleeuwen op de Compestelaroute die van Nieuwpoort (toen de belangrijkste haven aan de kust) via Sint-Jakobskapelle naar Menen liep, de Via Yprensis. Een variante liep via Wervik. De route is in het vernieuwde pelgrimswegennet niet meer opgenomen. De naoorlogse Ieperse Sint-Jakobstoren aan het Guido Gezelleplein. Jakobus verwelkomt je. ¡HOLA! GENOOTSCHAP-NATIONAAL WERKGROEPEN EN PROJECTEN Het Compostelagenootschap zoekt een Medewerker ledenadministratie Ledenadministratie op vakantie! De nieuwe vrijwilliger moet * lid zijn van het Compostelagenootschap * een eigen pc hebben en goede pc-ervaring We verwachten dat hij/zij nauwkeurig en zelfstandig kan werken en zeer regelmatig alle gegevens bijhoudt. De medewerker kan rekenen op onze grote waardering Lid worden, adresgegevens wijzigen, geloofsbrieven aanvragen: dat kan niet in juli, de ledenadministratie is dan gesloten. Wie in augustus een stempelboekje wil, moet dat tijdig aanvragen, liever vandaag dan morgen. Winkel en infopunt zijn niet alleen in juli gesloten, maar ook in augustus. Kandidaten kunnen contact opnemen met de voorzitter, [email protected]. Het secretariaat van het Genootschap is ‘s zaterdags open als infopunt. Het infoteam bestaat uit een dertigtal leden met ervaring op tal van pelgrimswegen. Je kunt er ook onze bibliotheek raadplegen. En de pelgrimswinkel biedt gidsen, naslagwerken en pelgrimsgadgets aan. Open van 10 tot 16 uur, behalve in de kerstvakantie, op paaszaterdag, op feestdagen en in juli en augustus. De openingsdata, met de namen van de teamleden: 7 juni Luc Holsters, Emiel De Smedt, Yvonne Roelof 14 juni Willy Janssens, Raymonde Godon, Hanny Pouderoyen 21 juni Willy Beyers, Richard Asselberghs, Herman Troukens 28 juni Magda Cumps, Jos Belmans, Gilbert Organe 6 sept. Jos Belmans, May Van Miert, Thomas Vandormael Lieve Mommens Infopunt op zaterdag: hulp voor al je tochtplannen! Welke camino je ook kiest, op het Infopunt helpen ze je altijd, of toch meestal, verder! 7 Informatie over hun ervaring vind je op www.compostelagenootschap.be. Je kunt ze ook hier aanklikken: Medewerkers Infopunt: tochtervaring. 48 juni 2014 ¡HOLA! Pelgrimspaden in de Lage Landen Pelgrimspaden in de Lage Landen Via Monastica Via Limburgica & Via Monastica Vessem Postel Tongerlo Averbode Zoutleeuw Namen Leffe Givet Rocroi 8 Thorn Maaseik Alden Biesen Tongeren Rutten Waremme Cognelée Namen Leffe Givet Rocroi Pelgrimspaden - Pelgrimswinkel Het Genootschap werkt hard aan nieuwe edities van de topogidsen voor de pelgrimswegen door België. Nieuwe edities voor de Via Monastica en de Via Limburgica zijn ondertussen verschenen. Prijs: € 11. Ondanks veel inzet hebben enkele technische problemen de productie van de gidsen voor de Via Brabantica, de Via Scaldea en de Via Brugensis vertraagd. Helaas moeten we jullie meedelen dat de gidsen pas in het najaar zullen verschijnen. 48 juni 2014 ¡HOLA! Via Limburgica: Bilzen – Alden Biezen Pas nu blijkt dat bij de opmaak van de Via Limburgica enkele lijnen op het allerlaatste moment ‘verdwenen’ zijn. We hebben dat helaas niet opgemerkt. Onze verontschuldigingen daarvoor. Het gaat om de wegbeschrijving van Bilzen naar Alden Biesen. 9 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Dit is de tekst: Als je uit het oude stadhuis komt, steek je de Markt schuin links over en wandel je de Demerlaan in tot aan het kruispunt met de Demerwal. Linksaf, tot je na 75 m, een pad rechts kan nemen. Zo kom je in het zuidelijke groengebied van Bilzen. Voor de vijver houd je links aan. Geniet van het kasteeltje Haffmans en de zestiende-eeuwse Bilzermolen. Je blijft het pad langs de Demer volgen tot aan een stenen brug (even voorbij een houten brug). Je steekt de Demer over en je volgt de brede, onverharde weg altijd maar rechtdoor, op de flanken van de Katteberg Wat verder merk je dat je richting fietsknooppunt 68 stapt. Op het einde van de weg sla je rechts af, je steekt de brug over de N700 over en loopt even verder rechtdoor de Lethenstraat in. Je bent nu in Rijkhoven. Vijftig meter na huis nr. 8, een eenzaam B&B-huis, verlaat je het fietsroutenetwerk en stap je rechts door een draaipoortje de natuur in. Je volgt nu de GR tot in Alden Biesen. Aan de nog te leveren gidsen voegen we een inlegblad toe met de correctie. 48 juni 2014 10 Veel volk in huis betekent hard werken voor de enthousiaste hospitaleros. Hilde Van Ingelgom Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Eylenbosch ¡HOLA! Pelgrims wachten geduldig tot de hospitalero’s weer aan het werk gaan. Hospitaleros gevraagd voor Los Arcos Sinds 1997 neemt de hospitalerowerking van het Vlaams Compostelagenootschap het beheer waar van een grote pelgrimsherberg (70 bedden) in Los Arcos, op de Camino Francés, 30 km vóór Logroño. Twee Vlaamse vrijwilligers verzekeren om beurten twee weken de werking van de herberg. De herberg opent met Pasen of ten laatste op 1 april en sluit op Allerheiligen. Voor het Spaanse stadje van slechts 1300 inwoners is die Vlaamse inbreng een niet te versmaden hulp. Ons team vrijwilligers kan best wat nieuwkomers gebruiken. Wie geïnteresseerd is kan ons bereiken via [email protected] waarna je een uitgebreide mail ontvangt met nuttige informatie. Een goede hospitalero wordt geacht een behoorlijke basiskennis te hebben van de Spaanse taal en zelf ervaring te hebben als pelgrim op de camino. Jan en Marie-Josée Eylenbosch-Gijssels. 48 juni 2014 Wouter Dursin ¡HOLA! Regionieuws REGIO BRUGGE-KUST Van 7 tot 13 juli Wandeltocht van Sluis naar Mortagne du Nord Een ‘attractie’ voor wandelaars en zeker voor pelgrims langs de Damse vaart: een zelf te bedienen veerpontje met een wel heel toepasselijke naam! 11 De tocht loopt van Sluis via Brugge en Roeselare naar Menen (Via Brugensis). Van Menen gaat de tocht naar de Schelde (Pecq) waar hij aansluit op de Via Scaldea. Langs de Via Scaldea wandel je naar Doornik en Mortagne du Nord, net over de Franse grens. Onderweg staan allerlei bezoeken op het programma en op een militaire begraafplaats staan de deelnemers even stil bij Den Grooten Oorlog. In Doornik is een verbroedering en een stadswandeling gepland met het Waals Genootschap. Logies: meestal in scholen. Busvervoer van Brugge naar Sluis en van Mortagne naar Doornik. Dagafstanden: 23, 24, 27, 21, 30, 11 en 15 km. Deelname: €182 à € 204. Meestappen zonder logies en maaltijden kan ook. Dan betaal je € 2 per dag (plus eventueel busvervoer van Brugge naar Sluis en van Mortagne naar Doornik). Een inschrijvingsformulier vind je op de website van het genootschap, www.compostelagenootschap.be. Klik opDiensten>Activiteitenkalender. Opgelet: je kunt inschrijven tot 21 juni. Voorwaarde is wel dat je lid bent van het Vlaams Compostelagenootschap. 48 juni 2014 ¡HOLA! REGIO KEMPEN Essen, zaterdag 21 juni Rond en omtrent de dodendraad Tijdens WO1 plaatsten de Duitsers een afsluiting onder stroom aan de Nederlandse grens om vluchtelingen tegen te houden. In dit herdenkingsjaar bezoeken we met een gids de herinneringen aan deze ‘dodendraad’. Op het programma staat een gecombineerde fiets- en wandeltocht langs stille wegen en de ‘dodendraad’. In Wildert (Essen) lunchen we in de Bakkersmolen. De molen is de jongste windmolen van het land: anno 1981. In WO1 kwamen langs ‘de dodendraad’ minstens 850 mensen om het leven, door elektrocutie of bij vuurgevechten. 12 Inschrijven vóór 14 juni bij [email protected]. Deelname, met lunch: € 20, zonder lunch € 5, over te schrijven op BE49973004023514 van het Vlaams Compostelagenootschap regio Kempen. Regio Kempen: [email protected]. www.dendoodendraad.be. 48 juni 2014 ¡HOLA! Vlaanderen, Europa, el mundo LANGS DE PELGRIMSWEGEN Fraternidad Internacional del Camino de Santiago (FICS) Op 27 maart werd in Santiago de Compostela de FICS gesticht. De Fraternidad wil zich, in de geest van Elias Valiña, herontdekker van de Camino, inzetten voor het behoud van de Camino als pelgrimsweg. Ze wil vermijden dat de Camino, door de acties van Xacobeo, toeristische diensten en de Xunta de Galica, verwordt tot een toeristische langeafstandsroute. De Fraternidad telt onder haar stichters zowel wetenschappers, hospitaleros, journalisten en auteurs als enamorados y conocedores del Camino en vrienden van de Camino uit de vijf continenten. Ook onze voorzitter Freddy Du Seuil is stichtend lid van de vereniging. www.ficscaminodesantiago.com Logies langs de Spaanse pelgrimswegen www.caminodesantiago.consumer.es www.caminosantiago.org www.camino.xacobeo.es www.alojamientoscaminosantiago.com 13 48 juni 2014 ¡HOLA! 14 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Korting paradores Begrijpelijk, na vele nachten eenvoudig logies in refugios wil je ook wel eens een nacht comfortabeler logeren. Dit aanbod kan dan misschien nuttig zijn ... Een aantal Spaanse paradores langs de Camino Francès, de Camino Portugués, de Camino del Norte en de Via de la Plata geven tot 29 december korting aan pelgrims: 15 % op overnachting en ontbijt, 10 % in het restaurant. Het gaat om paradores in Baiona, Benavente, Cangas de Onís, Coria, Ferrol, Gijón, Hondarribia, León, Lerma, Limpias, Pontevedra, Puebla de Sanabria, Ribadeo, Salamanca, Santiago de Compostela, Santillana del Mar, Santo Domingo Bernardo de Fresneda, Santo Domingo de la Calzada, Sos del Rey Católico, Tui, Verín, Villafranca del Bierzo, Vilalba, Zamora en Santillana Gil Blas. Enkel met je stempelboekje. www.parador.es Nieuwe caminowebsite met ﬁlmpjes Er zijn honderden websites over de pelgrimswegen naar Compostela. Er komen er elke dag bij en er verdwijnen er elke dag. http://caminohaciasantiago.com is een nieuwe, wat originelere site waarop je, voor de Camino Francès een filmpje vindt van vier, vijf minuten voor elke etappe. Dat geeft je een redelijk beeld van wat je te wachten staat. De maker legt ook links naar enkele belangrijke sites waar je terecht kunt voor onder meer logiesinformatie. 48 juni 2014 ¡HOLA! 48 juni 2014 15 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Riet en Lieve: tien keer met Femma naar Compostela Lieve Mommens en Riet van Cleuvenbergen Tien jaar geleden organiseerde Femma (KAV) voor het eerst, en met de steun van Govaka (KWB), een reis naar Compostela. Deels te voet, deels per autocar, met logies in hotels. Tien jaar lang hebben Lieve Mommens en Riet Van Cleuvenbergen groepen (23 tot 44 vrouwen) begeleid naar Compostela. Zoals ze altijd gezegd heeft, stopt Riet ermee. Lieve doet verder. Femma blijft elk jaar een reis op en rond een pelgrimsroute aanbieden. Dat zal soms Compostela zijn, maar dat kan ook een tocht zijn vanuit bv. Vézelay of Le Puy. De Femma-reizen zijn reizen voor vrouwen. Alleen vrouwen. Op weg naar Compostela wandelen ze in een langgerekte groep.. Wie alleen wil wandelen kan dat dus. Van meet af aan was er ook aandacht voor het spirituele. Elke dag worden teksten van deelneemsters en begeleidsters voorgelezen. Teksten die hen geraakt hebben. De deelnemers krijgen later alle teksten thuis toegestuurd. De vrouwen leggen ook allemaal hun steentje aan het Cruz de Ferro, plús een groepssteen, elke dag gedragen door een andere deelnemer. Een steen voor al wie naar Compostela zou willen gaan, maar het niet kan. Altijd weer bleek dat een pakkend moment te zijn van loslaten en verwerken. En zo waren er telkens wel meer sterke momenten, op de eerste dag bv., op de laatste dag, in O Cebreiro ... Met de jaren kreeg ook het culturele meer aandacht: ‹s avonds nog een stadswandeling, of zelfs ’s morgens, voor het vertrek. ‘Het is opmerkelijk hoe deugddoend zo’n reis kan zijn voor de deelneemsters,› vertellen Riet en Lieve. Velen hebben iets meegemaakt.  16 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela ¡HOLA! Over die emotioneel geladen onderwerpen blijken vrouwen makkelijker onder mekaar te vertellen dan mannen. Velen kunnen zich aan zo’n reis optrekken, velen verleggen ook hun grenzen. ‘We krijgen altijd veel bedankingen, maar’, zo zeggen Lieve en Riet, ‘wij bedanken ook de deelneemsters, als begeleidster heb je er zelf ook veel aan!’ Veel deelneemsters blijven af en toe samen wandelen. Of ze trekken met een reisgezel, of alleen, naar Compostela, iets wat ze vóór de Femmareis nooit zouden gedaan hebben. Velen zijn daarna lid geworden van het Compostelagenootschap.En dat er veel vrouwen in ons koor zingen, dat heeft ook veel te maken met de Femmareizen. Of het genootschap ook een dergelijke reis zou moeten aanbieden? Ja, maar dan geen vrouwenreis, is het antwoord. Er is zeker vraag naar, ‘maar’, vertelt Lieve, ‘vergis je niet, zo’n reis organiseren en begeleiden is wat anders dan een gewone wandeltocht begeleiden!’. Veel kans dat je over dit onderwerp later meer leest in De Pelgrim. www.femma.be Riet Van Cleuvenbergen (tweede van rechts) stopt ermee na tien Compostelareizen voor Femma-nationaal. Ze blijft wel met Femma Nerem naar Compostela stappen en blijft actief in het Vlaams Compostelagenootschap. 48 juni 2014 ¡HOLA! Nieuwe compostelas 17 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Zoals in een vorige ¡Hola! al gemeld kun je voortaan ook een Certificado de distancia krijgen met vermelding van de vertrekplaats, de route, het aantal kilometer en of je fietser, wandelaar of ruiter bent. Groepen kunnen vooraf hun compostelas laten klaarmaken. Maar er is meer. De gewone compostela werd in een heel nieuw kleedje gestoken! Pelgrimsweg Doornik – Saint-Quentin klaar De nieuwe compostela, met een Jakobus uit de Codex Calixtinus. Vooraleer de tocht naar Saint-Amand-les-Eaux aan te vangen onthulden Régis Quenesson, Pascal Duchêne en Freddy Du Seuil een eerste mijlpaal aan de oever van de Scarpe. Al enkele jaren wordt er in het noorden van Frankrijk gewerkt aan de wegen naar Santiago de Compostela. Zondag 27 april werd de nog ontbrekende schakel tussen Mortagne-du-Nord (net over de grens) en Saint-Amand-les-Eaux ingewandeld. Dat gebeurde onder meer in aanwezigheid van Freddy Du Seuil, voorzitter van het Vlaams Genootschap, Pascal Duchêne, voorzitter van de Association Belge en Régis Quenesson van de Association St.-Jacques en Boulangrie (Cambrai). Het traject maakt deel uit van de 108 km lange route tussen Doornik en Saint-Quentin, via Cambrai. De route is nu volledig bewegwijzerd. Informatie over het traject vind je op onderstaande website. Dat is nog voor verbetering vatbaar. Doornik bereik je vanuit Vlissingen via Gent en langs de Via Scaldea. Een gids voor de Scaldea verschijnt nog dit jaar. Daarin zul je ook informatie vinden voor de weg van Doornik naar Reims.. Na Saint-Quentin kun je verder naar Parijs via de GR 655 of de route  zoals beschreven op www.casajac.org. 48 juni 2014 ¡HOLA! Komende uit Antwerpen bereik je Saint-Quentin ook langs de Via Brabantica en de Via Gallia Belgica. De route loopt over Brussel, Nijvel en Maubeuge. Ook die gids verschijnt dit jaar. Vanuit Mortagne kun je ook richting Reims. Zie http://www.st-jacques.be. Een livret numérique vind je onder Antennes régionale>Tournai. Elders in deze ¡Hola!vind je informatie over een staptocht langs de Via Brugensis/Via Scaldea die op 13 juli eindigt in Mortagne du Nord. Dat is de dag voor de nationale feestdag. De deelnemers zijn al uitgenodigd op de festiviteiten! http://www.compostelle-nord.fr Via Tolosana In Bordeaux opende een nieuwe gîte zijn deuren: La Maison du Pèlerin, Rue des Argentiers, 28, 33000 Bordeaux, 0647 67 50 14, 0679 99 55 82, [email protected], www.bordeauxcompostelle.fr. Camino Francés La maison du pèlerin de Bordeau 18 In Calzada del Coto, 4 km voorbij Sahagún verving het gemeentebestuur de oude albergue door een nieuwe. De Albergue Municipal San Roque heeft 35 bedden. Geen kookgelegenheid, wel microgolf. Er is een dorpswinkeltje en een bar met keuze tussen twee schotels. Prijs voor een overnachting: donativo. 674 587 001 (Hospitalero), 987 78 12 33 (gemeente), [email protected], www.aytocalzadadelcoto.es 48 juni 2014 ¡HOLA! PELGRIMSGIDSEN 19 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Camino del Norte, Camino Inglés, Via Podiensis, Vézelay-Le Puy ... * In juni verschijnt bij Conrad Stein Spanien: Camino Inglés. De route loopt van de havenstad Ferrol naar Santiago. Afstand: 120 km. Een mooie route voor wie na aankomst in de apostelstad nog enkele dagen wil stappen. Een alternatief voor de route naar Fisterra en Muxía. Prijs: ca. € 13. www.conrad-stein-verlag.de Overigens kun je van de site van onze Engelse collega’s nog altijd een gratis gids voor de Camino Inglés downloaden. 66 blz., maar geen kaarten. www.csj.org.uk * In juli verschijnt bij Rother een Rother Wanderführer voor de Caminho Português. Zelfde formaat als Conrad Stein, gelijkaardige kwaliteit. Prijs: ca. € 15. * Bij uitgeverij Elmar verschijnt in juni een Nederlandse vertaling van de Rothergids voor de Camino del Norte, de kustroute, van Irún naar Compostela. Negenentwintig etappes plus vier naar Finisterre (Fisterra) en Muxía. Een praktische gids met ook logiesinformatie en hoogteprofielen. Prijs: ca. € 17. Bij dezelfde uitgever verscheen eerder een gelijkaardige gids voor de Camino Francés. Die kost ca. € 17 en is verkrijgbaar bij het Vlaams Genootschap. * Bij Jacobeo.net verscheen een zesde editie van de Guía del Camino del Norte, een Spaanse gids voor Costa y Primitivo. Ook een uitstekende 48 juni 2014 ¡HOLA! gids met goede kaartjes en veel praktische informatie. Ook de twintig nieuwe albergues die dit jaar hun deuren openden langs deze Camino vind je in de nieuwe uitgave. Prijs: € 22. www.jacobeo.net * Éditions Lepère pakt met een e-book uit voor de verbindingsroute van Vézelay naar Le Puy. Met topografische kaarten en logiesinformatie. Prijs: ca. € 13. www.chemin-compostelle.fr * Bij de Fédération Française des Randonnées Pédestres (GR) verscheen de zevende editie van Sentier vers Saint-Jacques-de-Compostelle: MoissacRoncevaux, een gids voor de laatste 345 km van de Via Podiensis. Prijs: ca. € 13. www.ffrandonnee.fr MEDIA, ERFGOED, CONCERTEN, TENTOONSTELLINGEN Campus Stellae Na Les deux reliques en Le premier chemin publiceerde Editions Glénat zijn derde stripverhaal rond de pelgrimsweg naar Compostela, Le pont des trois diables, d’Arles aux Pyrenées. Prijs per titel: ca. € 14. In juli verschijnt de vierde en laatste titel. www.glenatbd.com 20 48 juni 2014 ¡HOLA! De weg naar Santiago Lambert de Haas De Nederlandse zender RKK realiseerde de voorbije jaren tal van uitzendingen waarin Wilfried Kemp pelgrims volgt tijdens hun tocht naar Santiago de Compostela. Hun bijzondere verhalen en belevenissen kun je nog altijd bekijken en beluisteren op www.dewegnaarsantiago.rkk.nl. Er bestaat ook een dvd met een deel van de uitzendingen. Bestellen kan via de website. Terradillos de Templarios - El Camino es duro, pero es el Camino 21 Ik ben op weg gegaan ... Lambert de Haas maakte een lange reeks tekeningen en lino’s naar aanleiding van drie pelgrimstochten naar Santiago de Compostela. Hij exposeert ze in de Lambertuskerk van Helmond (oostelijk van Eindhoven). Woensdag van 14 tot 16 uur, zaterdag van 12 tot 16 u., zondag van 13 tot 16 uur. www.lambert-de-haas.nl 48 juni 2014 MAS ¡HOLA! Dat er een werk van Carvaggio tijdelijk naar Antwerpen verhuist is wel een héél bijzondere gebeurtenis! De vuile voeten en gescheurde kleren symboliseren de gehoorzaamheid en toewijding van de pelgrims. Christus is hier geen baby maar bijna een jongen die de pelgrims zegent. Zijn linkervoet is heel dicht bij de biddende pelgrim. Zo nabij is het goddelijke bij het menselijke. 22 Madonna van de pelgrims naar Antwerpen Heilige Boeken, Heilige Plaatsen. Jodendom, christendom, islam: één project, twee tentoonstellingen, in het najaar in Antwerpen. De tentoonstelling Heilige Plaatsen belicht het pelgrimeren naar heilige plaatsen. Voor het eerst worden voorwerpen en kunstwerken uit de drie religies naast elkaar gepresenteerd. En niet de minste. Zo komt onder meer de Madonna di Loreto of Madonna van de pelgrims van Carvaggio uit Rome naar Antwerpen. De legende verhaalt dat het huisje van Maria door engelen naar Loreto (Italië) zou gebracht zijn. De pelgrimage naar Loreto en de verering van de madonna kreeg een hoge vlucht ten tijde van de Contrareformatie. In Antwerpen was dat een taak van de jezuïeten. Er bestond ook een Broederschap van Loreto. Vanaf 1702 beheerden de Loretanen het St.-Julianusgasthuis, vandaag kunstgalerij én de door Regio Antwerpen beheerde pelgrimsherberg. De Lieve Vrouw in de gevel van het Antwerpse stadhuis is een Madonna van Loreto. Je merkt dat aan het kenmerkende, lang golvend haar. Het uitgangspunt van de tentoonstelling Heilige Boeken is eenvoudig. De drie religies ziijn ‘religies van het boek’, ze zijn verwant, Abraham is een voorvader van joden, christenen en moslims. De tentoonstelling van boekhistorische topstukken en onbekende objecten vind plaats in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek, een van de mooiste bibliotheekzalen van het land. Heilige Plaatsen loopt van 19 september tot en met 18 januari in het MAS. Heilige Boeken kun je tot 21 december bezoeken in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, aan het Conscienceplein. Tickets kun je kopen vanaf einde juni. Op 15 november organiseert het Vlaams Compostelagenootschap een info(mid)dag in het kader van deze tentoonstelling. 48 juni 2014 ¡HOLA! ZOEKERTJES 23 Voor een betere tocht Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela Tentje mee in Spanje? Ik loop met mijn partner de GR 10 van de Middellandse Zee naar St.Jean-Pied-de-Port. Ik neem tent en kookspullen mee. Vanaf St.-Jean wandel ik alleen verder naar Santiago. Omdat ik een slechte slaper ben in vreemd gezelschap wil ik ook in Spanje dikwijls in mijn tentje overnachten. Wie heeft ervaring met slapen in een tentje langs de Camino Francès? Marc Dufraing, [email protected], 0495 52 02 22. 48 juni 2014