Dit stukje gaat over algen. De eerste keer dat mensen algen zagen is pas een paar honderd jaar geleden. Dat lijkt lang, maar bedenk maar mensen natuurlijk al wel 100 keer langer bestaan. En algen nog weer heeeeeeeel veeeeeeel langer. Wil je weten hoe wij mensen ooit algen ontdekten? Dan maken we een klein uitstapje naar Antonie …. Antonie Een ruime 300 jaar geleden kon je schatrijk worden, als je goede lakens kon maken. Dit waren wollen lakens die werden gebruikt voor mantels en kleren. In de beste (en dus duurste) lakens zaten de vezels het dichtst op elkaar. Zo dicht zelfs .. dat je het niet meer kon zien. Een rijke lakenkoopman, Antonie van Leeuwenhoek, wilde toch kunnen zien hoe goed zijn lakens waren. Hij begon vergrootglazen te maken. En zijn vergrootglazen werden steeds beter. Tot hij uiteindelijk de allerbeste en misschien wel de allereerste echte microscoop van de hele wereld maakte. Antonie was ook nog verschrikkelijk nieuwsgierig. Wat wil je ook, onder zijn microscoop lag een wereld die nog niemand ooit had gezien. 1 van de dingen waar hij naar keek waren druppels water uit een meertje. Weet jij wat hij zag? Want daarover gaat dit verhaal. Algen Algen zijn eigenlijk superkleine plantjes. Maar ze hebben geen wortels en ook geen bloemen. Waarom het dan wel plantjes zijn? Omdat ze doormiddel van zonlicht zelf voedsel kunnen maken! Of beter gezegd: Omdat ze zonlicht kunnen gebruiken om te groeien. Net als de planten overal om ons heen. Om te groeien hebben algen natuurlijk meer nodig dan licht. Maar alles wat ze nodig hebben kunnen ze vinden in het water waarin ze leven. En dat doen ze goed want ze leven zo ongeveer in elke druppel water op aarde waar de zon op schijnt! Alles wat leeft is opgebouwd uit cellen. Cellen zijn zo’n beetje de lego-stenen van het leven. Ook jij en ik bestaan uit cellen. Een stuk of ontelbaar veel! Als je dat weet, begrijp je ook dat de ene cel heel anders kan zijn dan de andere. Een botcel is geen oogcel zal ik maar zeggen. En ook geen bloedcel. Toch zitten alle cellen wel ongeveer op dezelfde manier in elkaar. De meeste algen bestaan maar uit 1 cel. Ze zijn dus maar zo groot als een ontelbaar-veel-ste deel van een menselijk lichaam. Dat is waanzinnig klein. Zelfs nog wel wat kleiner dan de vezels van Antonie’s duurste laken. Cellen in een “gewone” plant zitten aan elkaar vast Ruud Ruud is niet schatrijk. Wel heel gelukkig. Dat komt omdat hij 20 jaar behoorlijk ziek is geweest. Bijna 10 jaar geleden werd hij beter. En sindsdien is hij niet te stoppen! Hij wil 20 jaar inhalen. Ruud besloot algenexpert te worden. Dat is hem supersnel gelukt. Uit zijn hoofd kent hij nu duizenden algen. Superkleine plantjes die je niet zomaar met het blote oog kan zien. Als je ze toch wilt zien ……... heb je daar een microscoop voor nodig. Moderne microscopen zijn nog veel beter dan die van Antonie, 400 jaar geleden. Die van Ruud kan duizenden keren vergroten! Ruud heeft iets heel bijzonders voor ons gedaan. Hij heeft tijdens onze openingsweek 1 van zijn dure microscopen naar onze tipi-tent gebracht. ’s Werelds enige tipi-algen-laboratorium! En daar heeft hij aan een paar geluksvogels algen laten zien. Had hij dan ook die algen meegebracht? Nee hoor, die hebben ze eenvoudig uit de sloot gevist. Want overal zijn immers algen. Eerst viel het nog een beetje tegen. Onder een microscoop kan je maar een heeeeel klein stukje van de druppel zien. Ze moesten eigenlijk zoeken naar de algen. Maar algen groeien ook als een laagje op grote waterplanten. En toen ze daar wat van afschraapten zagen zij … Dat vierkantje is Crucigenia tetrapedia. Crucigenia komt zo’n beetje overal op aarde voor in sloten, meren en langzaam stromend water. Algen kunnen zich in 2-en delen en zich zo vermeerderen. Als in het voorjaar de dagen langer worden en het water de juiste opgeloste stoffen bevat, dan kan dat heel snel gaan. Het water wordt dan groen. Soms krijgen andere waterplanten (met wortels in de bodem) dan geen kans meer. Trachelomonas volvocina is de naam van het bolletje. De rest zijn kleine deeltjes stof en overig dood materiaal wat in water zweeftl. Als je heel goed kijkt zie je een draadje uit Trachelomonas komen. Dat is een zweephaar (of met een duur woord “flagel”). Die is om mee te zwemmen. Een zwemmend plantje, bij jou in de sloot! Best handig als je wat dichter naar het oppervlak wilt om extra licht te vangen. Jaaah! Die is mooi!! Alleen is het een dode alg. Eentje die een soort kistje om zich heen bouwt. Dat kistje is van kiezel (waar ook zand van is gemaakt). En de groep algen die dat doet heet kiezelwieren. In heel veel bodemmonsters zitten dit soort skeletjes ook. Soms zijn die wel 100.000 jaar oud! En dan weet je bijvoorbeeld hoe die plek er vroeger uitzag en of op die plek ooit water is geweest. En hier heb je er twee die op elkaar groeien. Of groeit die ene nou op de ander? Die lange keten, dat is Melosira. Inderdaad, een alg van meer dan 1 cel. Bijna net zo mooi als loom-bandjes … En die staafjes daaraan vast, dat zijn fragillariophyceae. Dat zijn wel weer 1-cellige algen. Nog een paar leuke weetjes over algen? - Als je alle algen op de hele aarde op een grote hoop zou vegen en daarnaast een hoop zou maken van alle planten, dan zijn die hopen ongeveer even groot. Maar als je dat echt zou doen zouden we snel stikken, want we hebben de zuurstof nodig die algen en planten maken. - We denken dat er meer dan een half miljoen soorten algen op aarde zijn. We kennen er pas 35000. Veel algen maken stofjes die we best kunnen gebruiken, bijvoorbeeld in onze voeding of om “bio-plastics” van te maken. Maar andere algen zijn giftig. We weten nog heel veel NIET over algen. - Sommige algen hebben speciale cellen met een dikkere wand. Dat soort cellen kan tegen uitdrogen. Ze kunnen wel 70 jaar droog staan en dan toch weer uitgroeien als je ze nat maakt. Echt waar! Ten slotte Kan je je nu een beetje voorstellen hoe Antonie zich voelde? En die had geen Ruud of internet om hem te vertellen wat hij zag! En dat zit allemaal bij jou in de sloot! Als je trouwens zelf een microscoop wilt bouwen, dat kan! http://www.phonearena.com/news/Here-is-how-to-turn-yoursmartphone-into-a-digital-microscope-for-just-10-DIY_id48641 Misschien een leuk project voor de klas? Of met wat hulp voor in de vakantie? Je kan dan natuurlijk ook naar andere dingen dan algen kijken! Wat je van dit alles moet onthouden? Dat jij waarschijnlijk niet 20 jaar ziek zult zijn, maar dat je in al die jaren vooral iets moet doen waar je trots van wordt. Als je ook nog iets over algen onthoudt is het meegenomen. De prijsvraag Ruud heeft het water dat sommigen van jullie met hem hebben onderzocht meegenomen naar Aquon het grootste waterschaps laboratorium van Nederland waar hij werkt. Speciaal voor ons heeft hij in dat water 200 keer naar een alg gezocht. Van die 200 waren en veel dezelfde soort alg. In totaal heeft hij ?? verschillende “soortswaarnemingen” gedaan. Dat is het antwoord voor vraag 5 van de prijsvraag. En dat maken we pas bekend als alle inzendingen binnen zijn! © 2014 Aquon/Groen doet Goed - Leiden
© Copyright 2024 ExpyDoc