Draaiboek Buurt moest uinen Lise Alix Brabantse Milieufederat ie en De Twern Tilburg, 22 maart 2011 Colofon DraaiboekwBuurtmoestuinenw 21wAprilw20144wEindhoven LisewAlix Ditwdraaiboekwiswoorspronkelijkwgeschrevenwalswstage-opdrachtwvoorwdewBrabantsewMilieufederatiew enwdewTwern.wVoorwdewgemeentewEdewiswhetwaangepast.wHetwdoelwvanwditwaangepastewDraaiboekwisw omwEdenarenwtewmotiverenwenweenwhandvatwtewbiedenwbijwhetwopzettenwvanweenwbuurttuinwinwhunw eigenwwijk. Voorwvragen4wop-wenwaanmerkingenwoverwditwdraaiboek4wneemwcontactwopwmetwLisewAlix: [email protected] l 2 Met ’dank’aan:’ John’Vermeer,’Brabantse’Milieufederatie,’voor’begeleiding’en’advies.’ Anneke’ Scholte,’ Van’ Naturen,’ voor’ advies’ over’ de’ buurtmoestuin,’ voor’ haar’ aanmerkingen’ en’ bijdrage’aan’dit’draaiboek,’en’voor’de’foto’s.’ ’ De’gemeente’Ede,’voor’het’verspreiden’van’dit’Draaiboek. 3 DraaiboekTBuurt moest uinen4T InhoudsopgaveT K5 INLEIDING...........................................................................................................................................................5 75TACTIE4OVERZICHT..................................................................................................................................................7 75K VOORAF ...............................................................................................................................................................7 757 JANUARIP FEBRUARI ..............................................................................................................................................7 758 M AARTP APRIL......................................................................................................................................................7 75W M EIP JUNI .............................................................................................................................................................8 75Ï JULIP AUGUSTUS ...................................................................................................................................................8 75? SEPTEMBERP OKTOBER ..........................................................................................................................................8 759 NOVEMBER...........................................................................................................................................................8 750 DECEMBER............................................................................................................................................................8 85TTERREIN ...................................................................................................................................................................9 W5TONDERHANDELENTMETTDETGRONDEIGENAAR..............................................................................................10 W5K W ONINGBOUWVERENIGING . .............................................................................................................................10 W57 P ROJECTONTWIKKELAARTOFTPARTICULIER . ..........................................................................................................11 Ï5TMOGELIJKETPROBLEMEN.....................................................................................................................................12 Ï5K VANDALISMETENTDIEFSTAL5 .................................................................................................................................12 Ï57 VERWAARLOZING................................................................................................................................................12 Ï58 CONTINUÏTEITSCHECKLIST ...................................................................................................................................13 ?5TDETTUINGROEP.....................................................................................................................................................15 ?5K WATTVERWACHTENTMENSENTVANTDETTUIN ?.........................................................................................................15 ?57 WATTHEEFTTDETTUINTTETBIEDEN ?.........................................................................................................................15 ?58 HEBBENTMENSENTERVARING? ..............................................................................................................................15 ?5W HOEVEELTTIJDTHEBBENTMENSENTVOORTDETTUIN?..................................................................................................16 95TFINANCIEELTPLAN ................................................................................................................................................17 95K INKOMSTEN ........................................................................................................................................................17 957 UITGAVEN ..........................................................................................................................................................18 05TMATERIAAL............................................................................................................................................................19 05K GEREEDSCHAP.....................................................................................................................................................19 057 GROND...............................................................................................................................................................19 058 ZADENTENTPLANTEN ............................................................................................................................................19 /5TTUINPLAN ..............................................................................................................................................................20 K65TCONTACTENS TINTERESSANTETLINKS..............................................................................................................21 K65K BUURTMOESTUINEN ..........................................................................................................................................21 K657 KENNISTENTERVARING .......................................................................................................................................21 K658TGEMEENTETEDE555..........................................................................................................................................22 BIJLAGETVOORDELENTBUURTMOESTUIN .............................................................................................................23 4 1. Inleiding( Een( buurtmoestuin( is( een( moestuin( die( door( buren( wordt( onderhouden.( Variaties( in( buurtmoestuinen(zijn(eindeloos.(Het(gehele(terrein(kan(gezamenlijk(onderhouden(worden(waarna( de( oogst( verdeeld( wordt,( maar( het( kan( ook( opgedeeld( worden( in( individuele( kavels.( Planten( kunnen(direct(in(de(grond(gestopt(worden,(maar(ook(in(bakken.( Het( opzetten( van( een( buurtmoestuin( is( een( goed( idee( voor( jouw( buurt,( je( gezondheid,( en( het( milieu( (zie( bijlage:( Voordelen( Buurtmoestuin).( Wil( je( graag( een( buurtmoestuin( in( je( buurt( opzetten,(dan(vereist(dit(inzet(en(motivatie(om(het(op(te(starten(en(draaiende(te(houden,(maar(je( zult( er( ook( veel( plezier( en( mooie( ervaringen( uit( halen.( ( ( 5 InVhetVDraaiboekVBuurtmoestuinenVwordtVeenVaantalVzakenVtoegelichtVwaarVjeVrekeningVmeeVmoetV houdenV omV deV buurtmoestuinV totV eenV succesV teV brengen.V OokV wordenV erV tipsV gegeven,V voortgekomenV uitV ervaringV bijV hetV opzettenV vanV eenV buurtmoestuin,V zodatV nietV iedereV keerV opnieuwVhetVwielVhoeftVuitgevondenVteVworden.VWatVinVditVdraaiboekVnietVstaat,VisVeenVzaaikalenderV ofVteeltadvies.VBenVjeVhiernaarVopVzoek,VdanVverwijsVikVjeVdoorVnaarVhetVinternetVenVnaarVpublicatiesV vanVVelt.V MetV hetV DraaiboekV BuurtmoestuinenV hoopV ikV Vbewoners dieV stilletjesV metV moestuindromenV rondlopenVeenVlaatsteVduwtjeVteVgevenVomVhunVburenVaanVteVsprekenVenVgezamenlijkVhunVbuurtVteV verrijken.VHetVzalVjeVverbazenVhoeveelVmensenVerVomVjeVheenVwonenVdieVerVeigenlijkVookVeenVplekV willenV hebbenV omV hunV handenV inV deV aardeV teV stoppenMV V V Foto:VAnnekeVScholte 6 23 Act ieGoverzicht k Hierkvolgtkeenkglobaalkoverzichtkvankdekactiviteitenkdiekjekmoetkuitvoerenkomkeenkbuurtmoestuink opktekzettenkenkdraaiendektekhouden3k 231kVoorafk • EnthousiastekdeelnemerskzoekenB kterreinkzoeken3k • OnderhandelenkmetkgemeenteZkwoningbouwverenigingkofkgrondeigenaar3k • MetkdekdeelnemerskbrainstormenZktakenkverdelenkenkafsprakenkmaken3k • Talsk jek alk beschikkingk hebtk overk grond:k Tuink winterklaark maken:k bodembewerkingk enk bodembedekking3k • Fondsenkaanvragenkenksponsorskregelen3k 232kJanuariZkFebruarik • Aanwezigheidsroosterkmaken3k • Tuinplankmaken3k • Zadenkinkopen3k • Gereedschapkaanschaffen3k 233kMaart ZkAprilk • Tuinkinrichten3k • Bodemkbewerken3k • Zaaien3k • Planten3k • Verzorgen3k 7 874AMei:AJuniA • ZaaienA • PlantenA • VerzorgenA • OogstenA • EersteAcomposthoopAmaken 875AJuli:AAugust usA • AanwezigheidAinAvakantieAregelenA • NateeltenAofAgroenbemesterAzaaienA • TweedeAcomposthoopAmakenAenAeersteAomzettenA 876ASept ember:AOkt oberA • OogstfeestA • GroenbemesterAinzaaienA • WintergroentesAzaaienA EindAokt ober:A • ComposthoopAlaatsteAkeerAomzettenA • ZadenAverzamelenA 877ANovemberA • WinterklaarAmaken:A • LaatsteAoogstAvoorAdeAvorstA • BodemAgrofAbewerkenAenAbedekkenA • ZadenAordenenA • GereedschapAnalopen • MaterialenAopbergenA Foto:AAnnekeAScholte 878 DecemberA • EvaluerenA 8 3.,Terrein, Om,een,buurtmoestuin,op,te,zetten,heb,je,ten,eerste,een,terrein,nodig., Het,ideale,terrein,voldoet,aan,de,volgende,voorwaarden:, 1.,Het,ligt,goed,in,het,zicht,van,de,deelnemende,buurtbewoners., Zij,kunnen,dan,makkelijk,zien,hoe,de,groenten,erbij,staan,,en,kunnen,een,beetje,toezicht,houden., 2., Er, is, voldoende, zon., Wel, moet, er, wat, schaduw, zijn, om, te, kunnen, uitrusten, op, zonnige, werkdagen., 3., Het, ligt, niet, te, dicht, bij, een, autoweg,, zodat, de, planten, niet, alle, slechte, stoffen, van, de, uitlaatgassen,opnemen., 4.,Het,is,mogelijk,om,er,water,aan,te,sluiten,,of,regenwater,op,te,vangen., 5.,Er,is,ruimte,om,gereedschap,te,bewaren., Het,liefst,is,er,ook,een,plekje,om,samen,uit,te,rusten,of,te,schuilen,voor,de,regen., 6.,Daarnaast,is,het,belangrijk,om,te,weten,of,de,grond,gebruikt,kan,worden,om,eetbare,planten, te,laten,groeien.,Je,kunt,de,gebruiksgeschiedenis,van,het,terrein,opvragen,bij,de,gemeente,of,bij, het,Kadaster.,Blijkt,er,gif,in,de,grond,te,zitten,,dan,kun,je,op,zoek,gaan,naar,een,ander,veld,,ofwel, overwegen,de,moestuin,in,bakken,met,antiworteldoek,te,onderhouden., 9 B:fOnderhandelenfmet fdefgrondeigenaarf Vervolgensf moetf jef uitzoekenf vanf wief ditf terreinf is:f Erf zijnf verschillendef grondeigenarenf waarf jef meef tef makenf kuntf krijgen:f Inf allef gevallenf zulf jef moetenf onderhandelenf overf jef planf metf def eigenaar:f AchteraanfditfDraaiboekfisfeenfvoorbeeldfopgenomenfmetfeenflijstfvanfvoordelenfomf defbetreffendefinstantieftefovertuigen:fWiltfdefeigenaarfechtfnietfmeewerken-fgeeffjefprojectfnietf opfenfgafrustigfopfzoekfnaarfeenfanderfterreinWf Voorf def fondsenaanvraagf Pzief H7f Financieelf Planf voorf meerf informatief overf fondsenaanvraag)f loontf hetf eenf contractf metf def eigenaarf tef tekenen:f Jef verzekertf jezelf-f enf hetf fondsf waarf jef financieringf vanf wiltf ontvangen-f ervanf datf jef hetf terreinf def periodef dief jef voorf ogenf hebtf daadwerkelijkfkuntfgebruiken:f B:y fWoningbouwvereniging Woningbouwverenigingenf hebbenf baatf bijf eenf goedf werkendef buurtmoestuin-f aangezienf zij hierdoorf inf hunf beheersxf enf onderhoudstaakf wordenf verlicht:f Hebf jef eenf stukf grondf gevonden watf inf bezitf isf vanf def woningbouwvereniging-f bijvoorbeeldf eenf gezamenlijkef tuinf off hoff binnen eenf wooncomplex-f neemf danf contactf opf metf def wijkconsulentf vanf def betreffende woningbouwvereniging: Voorbeeld:fStadstuinfdefLuynhorst InfVeldhuizenfisfeenfstadstuinfaangelegdfopfhetfbraakliggendefterreinfvanfdefgeslooptefflatsfvan defLuynhorst:fOpfdezeftuinfhebbenfongeveerf25fbewonersfgetuinierd-fenfookfdefbasisschoolfDe Bongerdfheeftferfeenfstukfgehad:fDezeftuinfwerdfdoorfwoningcorporatiefWoonstedefalswel doorfdefgemeentefEdefondersteund: 10 4.3 Project ont wikkelaar of part iculier Probeer er ten eerste achter te komen wat de eigenaar voor plannen heeft met deze grond, en hoe lang de grond voor jouw project beschikbaar zal zijn. Benader je de eigenaar van de grond, benadruk dan de voordelen die de eigenaar kan halen uit jouw project. Is het een projectontwikkelaar die voorlopig niets doet met de grond, dan heeft hij er voordeel aan dat het stuk grond goed en netjes onderhouden wordt. Is het een particulier die rente betaalt voor de grond, dan kun je voorstellen de kosten deels te dekken door een deel van de oogst af te geven. 11 5.VMogelijkeVproblemenV WieV metV eenV nieuwV ideeV ofV initiatiefV komt,V krijgtV regelmatigV teV makenV metV negatieveV reactiesV enV doemdenkers.V HoewelV eventueleV problemenV geenV redenV zijnV omV hetV projectV opV teV geven,V isV hetV goedVteVwetenVdatVhetVzouVkunnenVgebeurenVomVmogelijkeVmaatregelenVteVtreffen.V 5.1VVandalismeVenVdiefst al.V EenVvrijVtoegankelijkeVmoestuinVinVdeVpubliekeVruimteVkanVverveeldeVvoorbijgangersVuitnodigenVomV dingenVkapotVteVmakenVofVomVdeVmetVliefdeVgekweekteVrodeVkoolVwegVteVoogsten.VErvaringenVmetV buurtmoestuinenVmeldenVdatVditVopvallendVweinigVgebeurt,VjuistVomdatVdeVtuinVzoVtoegankelijkVis.V TochVisVhetVhandigVomVeenVhekVofVeenVnatuurlijkeVbegrenzingVomVdeVmoestuinVteVzettenVdieVvoorV eenVafscheidingVzorgt,VzodatVdeVbalVerVnietVvoortdurendVbinnenroltVenVzodatVmensenVwelVbeseffenV datVerVeenVprojectVgaandeVisVinVdeVtuin.VDoorVeenVveldVteVkiezenVdatVgoedVinVhetVzichtVligtVvanVdeV deelnemendeVbuurtbewonersVwordtVdeVkansVopVvandalismeVofVdiefstalVverkleind.V 5.2VVerwaarlozing HetVgevaarVvanVeenVbuurtmoestuinVisVdatVbuurtbewonersVdieVenthousiastVenVgemotiveerdVbeginnenV hetV naV eenV mislukteV oogstV opgevenV enV deV tuinV latenV verwaarlozen.V HetV isV belangrijkV omV hierV rekeningVmeeVteVhoudenVbijVhetVopzettenVvanVdeVbuurtmoestuinVenVmaatregelenVteVtreffenVomVditV teVvoorkomen.VEenVhulpmiddelVhierbijVisVdeVContinuïteitschecklistVopVdeVvolgendeVpagina.V Foto:VAnnekeVScholteV 12 5B(pCont inuït eit schecklist p HetpafvinkenpvanpdezepchecklistpvergtpnetpietspmeerporganisatieMpvoordatpjeplekkerpinpdeptuinpaanpdep slagpkanBpDezepmoeitepwordtpruimpbeloondMpwantpjepprojectpheeftpuiteindelijkpmeerpkanspoppslagenBp Zijnperpeenpofpmeerdereppersonenpdiepdit pproject pwillenpt rekken?p Voorp iederp projectp hebp jep kartrekkersp nodigMp diep zorgenp datp dep organisatiep goedp verlooptp enp diepdeprestpvanpdepgroepptotpactiepaanzettenBp Isperpeenporganisat iepdiepdepcoördinat iepenphet pbeheerpvanpdept uinpregelt ?p DezeporganisatiepkanpeenptuinJpofpbuurtverenigingpzijnMpmaarpookpeenpexterneporganisatiepzoalsp WelstedeBppRichtpjepeenpeigenpverenigingpopMpverdeelpdanpdepvolgendeptaken:p • Contactpersoon:p onderhoudtp contactp metp externenMp bemiddeltp bijp conflictenp onderp dep deelnemersp • Penningmeester:pbeheertpdepgemeenschappelijkeprekeningp • Materiaalbeheerder:phoudtphetpgereedschappinpdepgatenMprepareertpofpvervangtpwatpkwijtpofp kapotpisp Inp hetp ergstep gevalp zorgtp dep organisatiep ervoorp datp hetp terreinp weerp inp oorspronkelijkep staatp hersteldpwordtBp Isperpvoldoendepmoest uinkennispaanwezig?p Hetphelptpalsperpervarenpmoestuinierderspbeschikbaarpzijnpdiepdoorpmiddelpvanpadviespkunnenp ondersteunenBp Jep kuntp hiernaarp opp zoekp bijp dep Edese p volkstuinenMp viap dep overkoepelendep organisatiep VATJEdeppppppRwwwBvatJedeBnl: Bp Bijp dep volkstuinenp zijnp mensenp tep vindenp metp 13 veelDervaringDdieDtijdDoverDhebbenDenDhetDleukDvindenDomDafDenDtoeDeenDmiddagjeDopDdeDtuinD aanwezigDteDzijnDenDmensenDteDadviseren.D IsDerDeenDaflossyst eemDopgezet DvoorDdeDvakant ieperiode?D InDdeDvakantieperiodeDmoetenDgroentenDgeoogstDwordenDenDonkruidDgewied.DNietDiedereenDkanD dusDtegelijkertijdDopDvakantie,DofDerDmoetDvervangingDgevondenDworden.D IsD erD eenD plekD opD deD t uinD waarD burenD kunnenD uit rust en,D ofD kunnenD schuilenD alsD het D regent ?D AlsD erD eenD gemeenschappelijkD terrasD isD lerenD deD buurtbewonersD elkaarD beterD kennenD enD ontstaatDerDeenDgoeieDsfeerDopDdeDmoestuin.DDitDmaaktDhetDaantrekkelijkerDomDerinDteDwerken,D enDmensenDkunnenDelkaarDeropDaansprekenDalsDiemandDzijnDtuinDnietDgoedDonderhoudt.D D 14 6G DefTuingroepf Jef werktf metf eenf aantalf mensenf samenf aanf eenf projectGf Eenf beginvereistef isf natuurlijkf datf iedereenf enthousiastf isGf Tochf kanf def matef vanf energief dief mensenf inf def tuinf willenf stekenf verschillenGfOokfdefverwachtingenfdiefmensenfhebbenfvanfdeftuinfkanfverschillenGfMensenfwerkenf opfverschillendeftijdenVfopfeenfanderefmanierGfOmfconflictenftefvoorkomenVfisfhetfgoedfomfeenf aantalfzakenfvanftefvorenfduidelijkftefhebben:f 6GZfWat fverwacht enfmensenfvanfdeft uin?f MensenfkunnenfuiteenlopendefverwachtingenfhebbenfvanfeenfbuurtmoestuinVfbijvoorbeeld:f • experimenterenfmetfverschillendeftuintechnieken;f • ervaringfopdoenfmetfmoestuinierenfomftefzienfoffhetfbevalt;f • burenflerenfkennenfenfeenfplekjefhebbenfomftefzittenfenftefkletsenGf Probeerfeenfoverzichtftefkrijgenfvanfdefverwachtingenfvanfdefdeelnemersfenfprobeerfhetftuinplanf enfdeftakenfhieropfaanftefpassenGf 6G2fWat fheeft fdeft uinft efbieden?f BepaaldefdromenfzijnfnietftefverwezenlijkenVfbijvoorbeeldfdoorfgebrekfaanfruimtefofffinancieringGf MaakfvanftevorenfduidelijkfaanfdefdeelnemersfwatferfwelfenfnietfmogelijkfisVfzodatfmensenfwetenf waarfzefaanfbeginnenGfMaakfookfduidelijkfwatferbijfkomtfkijkenGfVraagfjefbijvoorbeeldfeenfkleinef financiëlefbijdragefvanfdefdeelnemersfvoorfgemeenschappelijkefkosten?fGeeffditfvanftevorenfaanGf 6G3fHebbenfmensenfervaring?f Hetf isf zekerf handigf alsf eenf paarf mensenf ervaringf hebbenf metf moestuinierenVf zijf kunnenf anderef deelnemersf adviserenGf Zorgf datf iedereenf weetf wanneerf dezef mensenf inf def tuinf zijnGf Probeerf 15 desnoodsV eenV ervarenV moestuinierderV teV overtuigenV afV enV toeV opV deV tuinV langsV teV komenV omV adviesVteVgeven.V 6.4VHoeveelVt ijdVhebbenVmensenVvoorVdeVt uin?V SommigeV mensenV hebbenV meerV tijdV enV energieV danV anderen.V AlsV jeV ditV bijV voorbaatV vanV elkaarV weet,VontstaanVhieroverVminderVirritaties.VEventueelVkunVjeVeenVwerkroosterVmaken,VomVvanVelkaarV teVwetenVwieVwanneerVinVdeVtuinVis.VVooralVbelangrijkVzijnVdeVvakantieperiodes:VzorgVervoorVdatVnietV iedereenVopVhetzelfdeVmomentVwegVis.V Foto:VAnnekeVScholte 16 7.DFinancieelDplanD MaakDvoorafDeenDfinancieelDplan,DwaarinDjeDuitgavenDenDinkomstenDopDeenDrijtjeDzet.D 7.1DInkomst en InkomstenDbestaanDuitD 1. FinanciëleDbijdrageDvanDdeDdeelnemersD DoorD vanD iedereD deelnemerD eenD gelijkeD bijdrageD teD vragen,D voorkomD jeD datD eenD buurtbewonerD inD zijnDeentjeDvoorDdeDkostenDopdraait.DAlsDmensenDeenDeigenDbijdrageDmoetenDleveren,DzullenDzeDhunD keuzeDomDdeelDteDnemenDbeterDafwegen.D KiesDeenDbedragDdatDvoorDiedereenDaanvaardbaarDis,DookDvoorDmensenDmetDweinigDgeld.D 2. FondsenDenDsponsorenD HetDvindenDvanDexterneDfinancieringDvoorDhetDprojectDheeftDverschillendeDvoordelen:D • JeD burenD enD jijD kunnenD beterD ofD meerD materiaalD aanschaffen,D waardoorD erD meerD mogelijkD wordtDinDdeDtuin.D • ExterneD financieringD vergemakkelijktD gezamenlijkeD aankopenD voorD deD tuin,D aangezienD hetD geldDhierDspeciaalDvoorDbedoeldDis.DHierdoorDloopDjeDnietDhetDgevaarDdatDeenDbuurtbewonerD inDzijnDeentjeDvoorDdeDkostenDopdraait.D • HetDprojectDkrijgtDmeerDdraagvlakDbijDpartijenDzoalsDdeDgemeenteDenDdeDwoningbouwDalsDhetD ondersteundD wordtD doorD eenD erkendD fonds.D AndereD fondsenD sluitenD zichD snellerD bijD jeD projectDaanDalsDerDalDeenDfondsDheeftDtoegezegd.D ErDzijnDverschillendeDmanierenDomDaanDexterneDfinancieringDteDkomen:D 17 4 Je: kunt: lokale: bedrijven: als: sponsors: voor: je: project: winnen7: Bedrijven: sponsoren: over:het:algemeen:liever:met:materiaal:dan:met:geld7:Het:zal:dus:makkelijker:zijn: sponsoring:te:vinden:onder:tuinkwekerijen:en:tuincentra:dan:onder:supermarkten7: 4 Vanuit:de:gemeente:worden:wijkwaardebonnen:toegekend:om:bewonersinitiatieven: te:ondersteunen7:Meer:informatie:hierover:vind:je:opE::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: www7ede7nl>wonen4en4leven2mijn4wijk4en4wijkwerk2wijkwaardebonnen Op:deze:site:kun:je:ook:het:formulier:dowenloaden:om:een:aanvraag:te:doen7 4 Tenslotte: zijn: er: een: aantal: fondsen: die: je: kunt: aanschrijven7: Hieronder: een: overzicht: van: fondsen: waar: het: initiatief: en: de: doel: van: een: buurtmoestuin: op: kunnen: aansluiten: Pook: deze: zijn: aan: verandering: onderhevig>R7: Bekijk: bij: het: aanschrijven: van: fondsen: de: criteria: waarop: het: betreffende: fonds: zijn: projecten: selecteert7:Pas:je:projectplan:hierop:aan7: Oranjefonds: www7oranjefonds7nl: Rabobank:Foundation:www7rabobankfoundation7nl Lokale:Rabobank: www7rabobank7nl>particulieren>lokalebanken>tilburg>:sponsoring: VSB:fonds: www7vsbfonds7nl Paanvraag:,:maanden:van:tevoren>R: €7ë:Uit gaven: Als:ondersteuning:van:je:financiële:plan:volgt:hier:een:lijst:met:kosten:waar:je:rekening:mee:moet: houden7:De:grootte:van:het:startbedrag:hangt:ervan:af:of:je:alles:nieuw:koopt:of:via4via:probeert: te: regelenS: het: hangt: van: de: kwaliteit: van: je: grond: afS: de: grootte: van: je: tuinS: van: het: aantal: planten: en: van: de: soort: plantjes: die: je: wilt: aanschaffen7: Reken: ten: minste: op: een: bedrag: van: 5UU€7:Voorzie:uitgaven:voorE: • Grondbewerking: • Gereedschap: • MestS:zaden:en:plantjes: • Boomschors:of:houtsnippers:voor:de:paden: • Regenton:en:compostbakken: • Huur:aanhangwagen:voor:het:ophalen:van:materiaal: • Verzorgen:van:lunch:en:drankjes:bij:vrijwilligersdagS:opening:of:open:tuindag: • Onvoorziene:kosten4:Er:zullen:altijd:kosten:bijkomen:waar:je:niet:op:had:gerekend>: 18 8C Mat eriaal, 8C1,Gereedschap, Om, nieuw, gereedschap, aan, te, schaffen, kan, je, een, sponsorcontract, sluiten, met, tuincentra,of, bouwmarktenC,Er,is,in,Eindhoven,ook,veel,ongebruikt,gereedschap,aanwezig,in,schuurtjes,van, voormalige,moestuinierdersD,dus,wellicht,kun,je,een,inzamelingsactie,organiserenC, 8C2,Grond, • De,kans,is,groot,dat,de,grond,die,je,gaat,gebruiken,nog,niet,tuinklaar,isC,Het,kan,bij,de, opstart,flink,wat,werk,kosten,om,de,grond,te,bereidenC,Gelukkig,is,er,ieder, jaar , de,Landelijke,Vrijwilligersdag,NLdoet,3wwwCnldoetCnlZ,waarop,je,vrijwilligers,voor,jouw,klus, kan,wervenC, • Compost,of,mest,kan,je,soms,proberen,te,regelen,via,de,gemeente,of,via,een,manegeC,Bij, paardenmest,is,het,belangrijk,dat,deze,niet,te,vers,isD,dus,minstens,een,jaar,oudC, 8C3,Zaden,en,plant en, Wil, je, een, biologische, tuinD, dan, begint, dit, bij, biologische, zadeninkoopC, Biologische, planten, zijn, beter, aangepast, aan, de, lokale, omstandigheden, en, hebben, minder, behoefte, aan, kunstmest, of, ziektebestrijdingenC, Zaden, kun, je, het, beste, gezamenlijk, inkopenD, dit, komt, voordeliger, uitD, omdat, je, toch, nooit, een, heel, zakje, in, je, eentje, opmaaktC, Zaadkwekerijen, als, De, Bolster, zijn, soms, bereid, projecten, te, sponsorenC,Ook,kan,je,proberen,een,zadenruil,te,organiseren,met,andere,moestuinenC, 19 981Tuinplan1 Een1 tuinplan1 maken1 is1 het1 begin1 van1 je1 moestuin81 Het1 is1 belangrijk1 dat1 alle1 deelnemers1 het1 eens1 zijn1met1dit1plan81Neem1dus1de1tijd1om1het1plan71en1de1presentatie1ervan71voor1te1bereiden81In1een1 tuinplan1worden1de1volgende1zaken1vastgelegd:1 18 Waar1is1veel1zon1en1waar1is1veel1schaduw1op1het1terrein?1 28 Wat1ga1je1verbouwen?1Groenten71bloemen71kruiden71fruit?1 38 Waar1komen1de1paden?1Hoeveel1ruimte1nemen1deze1in1beslag?1 48 Worden1het1individuele1of1gemeenschappelijke1percelen?1 58 Hoe1worden1de1percelen1ingedeeld?1Lijnrecht1of1met1organische1vormen?1 68 Wat1voor1grond1heb1je1en1welke1gewassen1groeien1daar1goed?1 78 Komen1er1bomen1en1struiken1die1gezamenlijk1onderhoud1nodig1hebben?1 88 Maak1je1een1gezamenlijk1teeltplan?1 20 ZfL Cont act enx2int eressant e2links2 ZfLZ2Buurt moest uinen2 • wwwLbuurtmoestuinLnl Op2 deze2 site2 staat2 een2 algemeenD2 concreet2 stappenplan2 voor2 het2 opzetten2 van2 een2 buurtmoestuinD2 wat2 een2 aanvulling2 is2 op2 dit2 draaiboekL2 Ook2 staan2 er2 veel2 voorbeelden2 van2 andere2opgezette2moestuinenL2 ZfL22Kennis2en2ervaring • Lise2Alix Lise2Alix2heeft2verschillende2stadstuinen2opgezetL2Zij2kan2bewoners2in2een2wijk2betrekken2bij2 het2opzetten2van2een2stadstuinD2advies2geven2over2het2ontwerp2van2de2tuin2en2een2teeltplanD2 en2de2werkdagen2coordinerenL22 • Arjan2de2Vries wwwLresilientcultureLcomx2arjandevries@resilientcultureLcom2 2Arjan2de2Vries2ontwerpt2stadstuinen2en2helpt2met2de2aanlegL2Hij2maakt2gebruik2van2het2spel2 Tuintopia2(wwwLtuintopiaLnl)2om2samen2met2de2bewoners2tot2een2goed2ontwerp2te2komenL2 Een2goed2ontwerp2is2de2basis2van2een2mooie2productieve2tuinL • wwwL2VATWEdeLnl Dit2is2de2site2van2de2 VATD2de2overkoepelende2vereniging2van2volkstuinen2in 2 2 Ede L2Hier2kun2 je2contact2opnemen2met Edese2 2volkstuinders2die2ter2advies2zouden2kunnen2dienen2voor2je2 moestuinL2Wellicht2kun2je2hier2mensen2vinden2die2gereedschap2willen2donerenL2 21 • www.velt.beG SiteGmetGuitlegGoverGecologischGtuinieren,GpublicatiesGteGkoop.G • www.makkelijkemoestuin.com UitlegGoverGeenGsimpeleGtechniekGomGjeGmoestuinGinGbakkenGteGonderhouden,GalsGjeGgeenGgoedeG grondGvindtGwaarinGdeGplantenGgekweektGzoudenGkunnenGworden.GG 10.3GGemeenteGEde • [email protected] VoorGvragenGoverGbuurtmoestuinenGinGEde. 22 Bijlage VoordelenObuurt moest uinO DeObuurtmoestuinOheeftOtotOdoelObijOteOdragenOaanOeenOverbeteringOvanOdeOleefomgevingObinnenOdeO buurt.ODeObuurtOwordtOopOdeOvolgendeOpuntenOverbeterd:O SocialeOcohesieO BurenOzijnOsamenOaanOhetOwerkOinOdeObuurtmoestuin.OErOontstaatOintensiefOcontactOdoordatOburenO zadenO enO groentenO metO elkaarO kunnenO ruilen.O OpO hetO terreinO vanO deO buurtmoestuinO komtO eenO ruimteO waarO bewonersO kunnenO uitrustenO vanO hetO werkO enO koffieO kunnenO drinken.O DitO isO eenO momentOomOburenzakenOteObesprekenOdieOandersOnooitObesprokenOzoudenOworden.OEventueelOkanO ditObijdragenOaanOhetOvoorkomenOofOvroegtijdigOoplossenOvanOconflictenOinOdeObuurt.O Verant woordelijkheidOvoorOdeOleefomgeving DoordatO bewonersO zichO inzettenO voorO deO moestuin,O dragenO zijO deO zorgO voorO deO openbareO ruimte.O ErO ontstaatO eenO gevoelO vanO verantwoordelijkheid,O waardoorO erO eenO grotereO draagkrachtO isO voorO bijvoorbeeldO schoonmaakacties.O KinderenO uitO deObuurtO vindenO hetO overO hetO algemeenO leukO omO inO deOtuinOteOwerken,OenOwordenOopOdezeOmanierObezigOgehouden.O WelzijnO DeO buurtmoestuinO draagtO bijO aanO hetO welzijnO vanO buurtbewonersO inO deO vormO vanO gezondheidO enO armoedebestrijding.O InO deO moestuinO hebbenO bewonersO deO mogelijkheidO omO goedkoopO verseO groentenO enO aardappelsO verbouwen,O watO eenO gezondeO aanvullingO isO opO hetO voedselpakket,O enO kostenObespaartOinOdeOvoedselconsumptie.ODaarbijOzetOhetOwerkenOinOdeOmoestuinOvolwassenenOenO kinderenO aanO totO lichamelijkeO bewegingO inO deO buitenlucht.O OpO dezeO manierO draagtO eenO buurtmoestuinOaanOdeObestrijdingOvanOarmoedeOenOobesitas.O 23 LeerprocesH VolwassenenH enH kinderenH zienH doorH teH werkenH inH deH buurtmoestuinH waarH hetH voedselH vandaanH komtH enH watH erbijH komtH kijkenH omH gewassenH teH latenH groeien.H DitH soortH kennisH isH nietH vanzelfsprekendHbeschikbaarHinHeenHstadseHomgevingHalsH Ede. H Biodiversit eit H DeH buurtmoestuinHdraagtH bijH aanHdeH biodiversiteitHinH deH stad.H ErHwordenH verschillendeH plantenH enH bloemenHgeplant,HdieHweerHverschillendeHbeestjesHaantrekken.HHierdoorHwordtHhetHgroenHinHdeHstadH gevarieerder.H VerminderingHvanHfoodHmilesH SteedsH meerH voedselH wordtH overH deH heleH wereldH getransporteerd,H waardoorH deH uitstootH vanH broeikasgassenH toeneemt.H DoorH lokaalH voedselH teH producerenH wordtH ditH verminderd,H watH eenH belangrijkeHbijdrageHisHaanHdeHverbeteringHvanHhetHmilieu.H VerminderingHvanHafvalH DoorH voedselH uitH eigenH tuinH teH etenH vermindertH deH hoeveelheidH benodigdH verpakkingsmateriaal.H DaarbijH kanH deH kringloopH geslotenH worden,H aangezienH GFT-afvalH weerH totH compostH verwerktH kanH wordenHomHinHdeHtuinHteHgebruiken.H Foto:HAnnekeHScholte 24
© Copyright 2024 ExpyDoc
