17 oktober 2014 , pag. 28 ACHTERGROND MYOFASCIALE PIJN ‘Triggerpoints’ heten de spierknoopjes die bij velen hoofdpijn en rugpijn veroorzaken. Toch worden ze vaak niet herkend door huisartsen en orthopedisch chirurgen. Tijd voor een congres over dit onderwerp. ¬ Fysiotherapeut Carel Bron behandelt een patiënt met dry needling. Foto Siese Veenstra Pijn door spierknoopjes Arend van Wijngaarden GRONINGEN Rugpijn, hoofdpijn en schouderklachten zijn vaak een gevolg van kleine verhardingen in de spieren, zogeheten triggerpoints. Dit stellen de fysiotherapeuten van de Praktijk voor Nek-, Schouder- en Armklachten in Groningen, die op 1 november in het UMCG een congres houden over zogenoemde myofasciale pijn. Er is meer wetenschappelijk bewijs voor hun stelling, zeggen ze, maar niet alle artsen en andere zorgverleners zijn daarvan overtuigd. Fysiotherapeut Carel Bron van deze praktijk promoveerde al op een onderzoek naar triggerpoints bij schouderklachten. Op het congres spreken ook twee Amerikaanse wetenschappers die veel gepubliceerd hebben over dit onderwerp en hoe de pijn te benaderen. Triggerpoints zijn soms niet groter dan een erwt. De spierknoopjes kunnen de diepere oorzaak zijn van aanhoudende pijnen. Ze zijn te behandelen door te masseren. Nog beter werkt dry needling, een techniek die een beetje lijkt op acupunctuur maar toch anders is. Het probleem is alleen, vinden Bron en zijn collega’s Jo Franssen, Matthijs Luitjes en Betty Beersma, dat veel huisartsen en or- thopedisch chirurgen de triggerpoints niet herkennen. Bovendien is de behandeling met dry needling nog omstreden, terwijl er volgens hen goed onderzoek naar gedaan is. Tot voor kort waren de spierknoopjes op röntgenfoto’s of scans niet te zien maar in een experimentele omgeving zijn ze met de nieuwste echoapparatuur zichtbaar gemaakt. Zo is ook aangetoond dat de concentratie aan ‘pijnstoffen’ in het spierknoopje vermindert als het behandeld wordt, bijvoorbeeld met de naaldjes van dry needling. Bij dry needling worden dezelfde naaldjes gebruikt als bij acupunctuur, maar dry needling gebruikt niet de ‘energiebanen’ en andere oosterse theorieën van acupunctuur. De fysiotherapeut prikt rechtstreeks in het spierknoopje en niet in de onzichtbare energiebaan. ,,Veel artsen zijn nog wat sceptisch en zetten dry needling ten onrechte in de alternatieve hoek’’, aldus Franssen. Chronische pijn is een van de meest voorkomende gezondheidsproblemen in de westerse wereld en vaak is er niet zo gek veel tegen te doen, zo is de heersende gedachte. Het begint vaak met een aanwijsbare oorzaak: een blessure. De beschadiging van gewricht of spier is na enige tijd hersteld maar de pijn blijft. Dit wordt sensitisatie genoemd. De zenuwen die de pijn doorgeven naar de hersenen blijven het signaal uitzenden terwijl er geen oorzaak meer is. Het signaal is te dempen met pijnstillers. Vaak verdwijnt het dan helemaal. Maar als het toch blijft, is volgens veel artsen de ‘psychosociale’ aanpak de enig haalbare. Gezondheidspsycholoog en fysiotherapeut dr. Paul van Wilgen schreef er bijvoorbeeld een boek over, Chronische pijn verklaard. Medische behandelingen helpen op een gegeven moment weinig meer: het is zaak de patiënt af te leiden, positiever te laten denken, dan wordt de pijn na een tijdje ‘vergeten’. De pijn is er nog wel maar wordt als minder storend ervaren. ,,Toch is het wel degelijk mogelijk de echte pijnbron weg te nemen’’, menen Franssen, Bron en hun collega-fysiotherapeuten. Ze zijn dan ook ingenomen met de komst van gastsprekers dr. Jay Shah van het National Institute of Health in Bethesda, Verenigde Staten, en dr. Jan Dommerholt, een Amerikaanse fysiotherapeut die veel wetenschappelijke publicaties over pijn en dry needling op zijn naam heeft staan. Dr. Gerbrand Groen, ‘pijnprofessor’ van het UMC Groningen, is ook een van de sprekers.