140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 1 idA in dit Amsterdam jaargang 53 oktober 2014 9 maandblad van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam THEMA: AANPASSEN OF VERTREKKEN Sporen van mennonieten in Oekraïne – 2 Column: op bezoek – 3 Frits Groeneveld neemt afscheid als idA-redacteur – 4 Herdenking overledenen aan de Europese buitengrenzen – 5 Zoektochten naar vrede en verzoening – 5 Voelen & meebeleven – 5 Uit de kerkenraad – 6 In Memoriam – 7 Gemeente in beweging – 8/9 Prikbord – 10 Agenda – 11 Kerkdiensten / Collectebestemmingen – 12 De deze zomer gehouden ‘Mirgration’ tour bepaalt ons opnieuw bij een belangrijk dilemma in onze doperse geschiedenis en traditie. Het daagt ons uit om in deze tijd na te denken over het hoe en waarom van de keuze die veel dopers vanaf het begin maakten. De keuze om op zoek te gaan naar een andere plek om te wonen in plaats van dat zij er voor kozen om hun leefstijl en geloof aan te passen aan hun leef- en woonomgeving. Migratie of ….? Door Jaap Brüsewitz Het is bijzonder, dat juist het initiatief tot deze onderneming in ons land is ontstaan. Waarom bijzonder? Omdat juist de Nederlandse doopsgezinden vrijwel de enige groep doopsgezinden in de wereld is, die in haar geschiedenis geen migratie-achtergrond kent. Vrijwel alle andere groepen doopsgezinden in de wereld zijn ooit van huis en haard verdreven of hebben er zelf voor gekozen om hun heil ergens anders te zoeken. Al in de zestiende en in de zeventiende eeuw zijn er groepen doopsgezinden weggetrokken om op een andere plek hun geloof te belijden. Het zou een interessant onderzoek zijn om de geschiedenis van de Oude Vlamingen in dit licht eens te onderzoeken. Want juist het ontstaan van die richting binnen het Nederlandse Doperdom is misschien de sleutel tot het beter begrijpen van het dilemma, dat aan de keuze voor migratie ten grondslag ligt. Een ieder van ons kent de geschiedenis van de hopeloze verdeeldheid onder de doopsgezinden, die in de tweede helft van de zestiende eeuw haar hoogtepunt bereikt. Een belangrijk element bij al die verdeeldheid is het streven en het verlangen naar een zuivere gemeente, een gemeente zonder vlek of rimpel. Als echter de verdeeldheid langzaamaan in het begin van de 17e eeuw lijkt te worden overwonnen, is er een groep, die buiten dat proces blijft. Die groep zijn de Oude Vlamingen, die naast een strikt geloof ook geen compromis sluiten met de omringende wereld, waar het hun leefstijl betreft. Met een strakke regel wordt de eigen manier van geloven gehandhaafd. In het begin sprak ik van een dilemma of beter misschien twee mogelijke keuzes, die er binnen het geloof van de vroege doopsgezinden hebben bestaan. Een keuze met bereidheid tot compromis en met de wil om zich aan te passen aan de heersende cultuur en een keuze, die compromisloos, geen enkele concessie doet aan de heersende cultuur. En diegenen, die wilden vasthouden aan hun strikt geloof en leven, kunnen uiteindelijk, gedwongen of uit vrije wil kiezen voor migratie. Want als we kijken naar de signatuur van veel gemeenten buiten de Republiek in de 17e en 18e eeuw, migrantengemeenten, dan zijn deze veelal van Oudvlaamse of later Zonnistische signatuur. En zijn zij verwant aan een minderheid onder de Nederlandse Doopsgezinden. De komst van de Zwitserse migranten in het begin van de 18e eeuw naar de Republiek laat zien dat ook binnen de Zwitserse gemeenten het zelfde conflict speelde, waarin de keuze gemaakt moest worden, om zich of aan te passen, of om er voor te kiezen, een plek elders te zoeken, waar men ongestoord zijn of haar geloof kon belijden en zijn of haar afgezonderd leven kon leiden. Wie kijkt naar de geschiedenis en de lotgevallen van die groepen doopsgezinden, die elders door migratie zijn ontstaan, ziet ook een tragiek. Namelijk deze, dat na een aanvankelijke acceptatie er altijd weer een komt en kwam, waarop men werd gedwongen om verder te trekken. Steeds omdat de leefstijl niet langer kon worden gehandhaafd. Vaak werden na twee of meer generaties privileges afgenomen, waardoor weer de keuze kwam of men zich kon en wilde aanpassen of juist niet. De lotgevallen van onze broeders en zusters, die er voor kozen om zich niet aan te passen, zijn wellicht ook een uitdaging aan ons om nog eens na te denken over onze geleidelijke aanpassing aan de heersende cultuur. I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 1 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 2 Een groep doopsgezinden uit Nederland trok deze zomer langs plaatsen in Europa, waar wederdopers, mennonieten en doopsgezinden in de afgelopen vier eeuwen hebben gewoond. De beweging van de Wederdopers begon in Zürich aan het begin van de zestiende eeuw en breidde zich in de eerste jaren snel uit naar het Noordwesten en het Noordoosten van Europa. Sporen van mennonieten in Oekraïne Door Mieke Krebber en Puck Yntema Zij hadden in de zestiende eeuw te lijden onder vervolging. Sommige groepen bleven wonen in de gebieden waar ze in de zestiende eeuw terecht waren gekomen, andere trokken verder via NoordNederland, Noord-Duitsland, Polen en Oekraïne naar Rusland. Dit was deels een gevolg van vervolging en verdrijving maar ook van de zoektocht naar goede landbouwgronden en de mogelijkheid om de eigen levensstijl te behouden in een veranderende wereld. Migratietour De bedoeling van de Migratietour was om contacten te leggen tussen de verschillende doopsgezinde/ mennonieten gemeenten en om op zoek te gaan naar overblijfselen van bewoning door mennonieten in b.v. Oekraïne. Door de omstandigheden deze zomer in Oekraïne werd de geplande route aanzienlijk ingekort en werd de reis beperkt tot het westen van Oekraïne, de omgeving van Lviv – het vroegere Lemberg. Drie zusters uit Amsterdam – Sjoukje Halbertsma, Puck Yntema en Mieke Krebber – maakten een deel van de tocht, van Warschau naar Wenen. Dit deel van de route had het karakter van een speurtocht. We hebben veel mensen ontmoet, maar niemand noemde zichzelf een mennoniet. We speurden naar aanwijzingen op verlaten begraafplaatsen en in dorpen waar mennonieten hebben gewoond. Misschien herinnerde men zich iets van kolonies of kon men huizen aanwijzen die vroeger bewoond waren door mennonieten. Een oude vrouw wilde graag haar verhaal kwijt: het verhaal dat op een 2 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER nacht in 1939 de Duitstalige mensen op stel en sprong huis en haard moesten verlaten op last van Stalin. Een familie had de grootmoeder achtergelaten in het dorp; zij wist niet wat haar overkwam, maar de dorpsgemeenschap heeft zich over haar ontfermd. Of het mennonieten waren kon deze oude vrouw ons niet vertellen.De huizen van de ‘Duitsers’ waren verlaten en werden nadien door andere dorpsbewoners in bezit genomen. Geen van de families keerde ooit terug. Wel zijn nazaten nadien op zoek gegaan naar hun familie-roots. Alle mensen die zich iets zouden kunnen herinneren zijn nu 90 jaar of ouder. Oekraïne Wat troffen we aan? We kwamen in dorpen, waar het gras nog gemaaid werd met een zeis, waar het hooi vervoerd werd met paard en wagen en waar niemand Duits of Engels sprak. Gelukkig werden we vergezeld door een jonge Oekraïense, die twee jaar in de VS had gestudeerd en uitstekend Engels sprak. Zij bleek van onschatbare waarde voor de groep, daar we op het laatste moment de route nog verder hadden ingekort en er dus nieuwe contactpersonen gevonden moesten worden die ons een beetje de weg konden wijzen. Dat is via via wonderwel gelukt. We gingen met een officiële gids op zoek naar Einsiedel en Neuhof. Aan de hand van een kaartje van internet en veel vragen aan passanten kwamen wij uiteindelijk bij een dorpje, waar de wereld leek stilgestaan te hebben. Men putte water uit een bron met een emmertje aan een ketting. In Lviv kwamen we in contact met een vrouw die op het archief werkt. Zij dacht dat er in de archieven nog veel gegevens te vinden zouden moeten zijn. Echter, we konden het archief niet bezoeken vanwege de zomervakantie. Bovendien is er de goedkeuring nodig van verschillende mensen om de archieven te mogen inzien. Wellicht is het mogelijk om 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 3 Column Op bezoek Door Joël Friso Schuilplaats van Wederdopers. een goedkeuring te regelen zodat iemand daar eens een poosje kan gaan snuffelen. Zij bracht ons wel naar een huis dat vroeger het Mennoheim heette; een school met internaat voor kinderen uit de omgeving van Lviv. De naam van de straat was veranderd maar het nummer klopte (23) en volgens onze gegevens had het gebouw twee verdiepingen; dat waren er nu drie, maar het was duidelijk zichtbaar dat er ooit een verdieping op was gebouwd. Dus een vondst! Terug naar het Westen Na Lviv hebben we Oekraïne verlaten en zijn via Polen (Kraków) en Tsjechië (Brno) naar Wenen doorgereisd. In Kraków hebben we o.a. de fabriek van Schindler – van de lijst – bezocht, die nu is ingericht als tentoonstellingsgebouw voor de vervolging van de Joden. In Tsjechië bezochten we Nikolsburg, de burcht waar de Wederdopers zich hebben schuilgehouden – Täufergewölb. In Oostenrijk het openluchtmuseum, met o.a. een kleine tentoonstelling gewijd aan de Täufer. De reis eindigde met een bezoek aan de mennonietengemeente in Wenen en een rondleiding door de stad met eindpunt in een grote winkelstraat waar een gedenkteken is opgericht voor Balthasar Hubmaier, op 1 5 maart 1528 als Täufer verbrand. De plaquette vermeldt: Begründer des religiösen Toleranzgedankens “Christus ist nicht gekommen dass er metzge, morde und brenne” (Christus is niet gekomen om te slachten, te moorden en te branden). Een indrukwekkende ervaring Veel ontmoetingen, met Mennonieten en veel anderen, die geïnteresseerd waren in de geschiedenis van de mennonieten. In Oekraïne is waarschijnlijk nog veel te ontdekken. In de andere landen is (bijna) alles tentoongesteld in goedgeorganiseerde musea, met duidelijke uitleg bij de voorwerpen en de plaatjes. In een van de musea zag ik een afbeelding van een schilderij met daaronder de tekst: Heimatvertrieben – Deutsch geblieben. Dat gold ook voor de mennonieten. Aanvankelijk vervolgd om hun geloof, werden zij in de 20ste eeuw verdreven vanwege hun Duits-zijn in de ogen van de machthebbers. Uiteindelijk heeft dat voor sommigen in hun voordeel gewerkt: na 1970 konden velen op grond van gezinshereniging uit de Sovjetunie migreren naar West-Duitsland. Niet alleen mennonieten zijn gevlucht en verdreven; grote groepen Tsjechen, Polen, joden, veel Duitstaligen kennen in hun geschiedenis dezelfde lotgevallen. Een indrukwekkende ervaring. De foto’s van dit traject vindt u via: https://mennotour.wordpress.com/cat egory/fotoalbums-traject-3. Het was ons afgeraden om te gaan. Het was eigenlijk te gevaarlijk om je als groepje westerlingen in een dergelijk broeinest te begeven. Toch bezochten we die dag een christelijke broeder in een Palestijns vluchtelingenkamp net buiten Tripoli in Libanon. Stel je hierbij geen vluchtelingenkamp voor, zoals je ze kent uit noodsituaties, met van die lange rijen witte tenten. Het was een kleine van de buitenwereld afgesloten wijk, waar allerlei huisjes dicht op elkaar gebouwd zijn. Ontstaan in 1948, toen de staat Israël werd uitgeroepen en vele Palestijnen op de vlucht sloegen. In buurlanden als Libanon bleken ze ook niet welkom, en belandden dus in dergelijke kampen. We gingen er heen om een christelijke broeder – naar eigen zeggen de enige christen in het kamp – te bezoeken. Of te bemoedigen, zoals dat zo mooi heet. Dat ging niet zonder slag of stoot. Eenmaal binnen in het kamp, voorbij de bewakers met grote geweren, werd het onrustig op straat. Er verzamelden zich allerlei mensen, vooral kinderen rondom ons busje toen we bij het huisje aankwamen waar onze gastheer woonde. Letterlijk werd ik naar de keel gegrepen door een jongen van daar. Met verwijten dat wij westerlingen de Amerikanen, met andere woorden de vijand, waren. Eenmaal binnen, vroeg ik me af hoe ik in hemelsnaam van betekenis kon zijn voor deze broeder? Hij vertelde ons over de vele dilemma’s waarvoor hij heeft gestaan. Hij heeft moeten vechten in het leger. Hij vertelde hoe zijn geloof hem de moed gaf om door te gaan, maar er ook voor zorgde dat hij een eenzame buitenstaander was in een vijandige omgeving. Bij vertrek kregen we zo’n innige omhelzing, dat ik ineens begreep wat ik daar deed. Een broeder bezoeken, er zijn. Dat was voor hem van onschatbare waarde. Toen we terugreden en het kamp toch zeker opgelucht achter ons lieten, hebben we spontaan met elkaar gezongen. I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 3 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 4 De Doopsgezinde Gemeente Amsterdam is veel dank verschuldigd aan Frits Groeneveld die in 2008 redacteur van idA werd. Hij was bijna dertig jaar journalist geweest, bij het Algemeen Handelsblad en vervolgens bij NRC Handelsblad, voordat hij in 1997 doopsgezind predikant werd, eerst in Baarn-Soest en van 2004 tot 2010 in Amsterdam. Frits Groeneveld neemt afscheid als idA-redacteur Groeneveld was bij NRC Handelsblad jarenlang onder meer verantwoordelijk voor het religieuze nieuws. Met die ervaring, zijn heldere inzichten, zijn belezenheid en zijn gedrevenheid wist hij idA nieuw elan te geven. Dat viel ook ds. Jaap Gulmans op, oudhoofdredacteur van het Algemeen Doopsgezind Weekblad en oud-predikant van onze Gemeente. In zijn column in het ADW van 8 november 2008 schreef hij: “Worden gemeentebladen nog gelezen? Zijn er dan nog mensen die zo gek zijn om zo’n kwijnend blad te redigeren? En zo ja, zijn die dan slaafse dienaren van het kerkelijk bestuur? Of onafhankelijke geesten? Ach, vaak is een kerkenblad niet om te lezen voor een outsider. Opgeklopt kerkschuim. Privaatdomeinen van dominees. Aardige berichten voor de goegemeenten om de moed erin te houden. Altijd netjes en hoogstfatsdoenlijk. Gooi maar weg dus, die kerkblaadjes. Behalve dan dit vernieuwde blad van de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam. Met aan het roer Frits Groeneveld, een getrainde frontsoldaat in de journalistiek. Want dit blad is ANDERS. Het DURFT. Het ademt geen overdreven vroomheid. Het kraait niet bij voorbaat van vreugde over de doopsgezinderigheid. Het eerste nummer is zakelijk, geserreerd, koel en het zoekt de wrijfpunten in plaats van de consensus.” Tot zover Gulmans. Frits Groeneveld verzamelde een team om zch heen met onder anderen Mieke Krebber. En hij begon met Joke van der Heide, toen nog idA-redacteur, een cursus kerkbladjournalistiek. Daaruit zijn de huidige idAredacteuren Heleen van Gelder en Sjoukje Halbertsma voortgekomen. Ook Bart Admiraal, sinds kort namens de KR vertegenwoordiger in de redactie, volgde die cursus. Zo stak Frits Groeneveld niet alleen maand na maand zijn talenten in het samenstellen van een mooi idAnummer, maar bouwde hij ook aan de toekomst van het blad. Nu acht hij de tijd gekomen om afscheid van de idAredactie te nemen. Bij die gelegenheid past het de Doopsgezinde Gemeente om Frits Groeneveld heel hartelijk te bedanken voor het vele werk dat hij voor idA heeft gedaan. Kerkenraad en idA-redactie. Slalommen naar en door de Amsterdamse Vriendendienst Door Daan van Pagée Wat mij voor de gesloten kerkdeuren van de Singelkerk vooral opviel, toen ik daar op Bevrijdingsdag 5 mei tussen de dak- en thuislozen stond te wachten, was de afwezigheid van stress, geklaag of ongeduldig de tijd bijhouden. Al duurde ook voor iemand van de Amsterdamse Vriendendienst de aanloop naar de vrijdheidsmaaltijd wat langer dan verwacht. Binnen in de kerk zag ik het Woord loskomen van de kansel, hemelwaarts. Via dunne draadjes hingen de losse bladzijdes tot in de nok van de kerk, mooi gesymboliseerd door de doopsgezinde gemeenschap en ook zonder de woorden zelf heel duidelijk te verstaan. Begin van een artikel van Daan van Pagée in Dwars, dwars door de buurt, juni 2014, nr. 173, p. 16. Met toestemming van Daan van Pagée overgenomen in idA. 4 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 5 Voelen & meebeleven Herdenking overledenen aan de Europese buitengrenzen Op Allerzielen, zondag 2 november, vindt op de steiger voor museum De Hermitage in Amsterdam een herdenking plaats voor de overledenen aan de Europese buitengrenzen. Bij de herdenking nemen verhalen van omgekomenen een belangrijke plaats in. De herdenking wordt georganiseerd door de Catholic Worker Amsterdam en het Wereldhuis van de Protestantse Diaconie. Middagprogramma met documentairemaakster Jacqueline van Vught. Voorafgaand aan de herdenking wordt op de zolder van de Protestantse Diaconie (enkele minuten lopen van de Hermitage) de indringende documentaire ‘Borders’ getoond. Documentairemaakster Jacqueline van Vugt reisde langs alle grenzen die Afrikaanse asielzoekers passeren tijdens hun lange tocht naar Europa. Ze laat de ontberingen onderweg zien – en de ijskoude ontvangst in Europa. Jacqueline van Vugt zal na afloop in gesprek gaan met het publiek over de documentaire. Programma: 15.30 uur – Inloop, Nieuwe Keizersgracht 1a. 15.45 uur – Vertoning van de documentaire ‘Borders’ 17.15 uur – Nagesprek met Jacqueline van Vugt 18.00 uur – Start herdenking op de steiger voor de Hermitage Nazomer ik heb in het gras mijn wapens gelegd en mijn wapens gaan geuren als gras ik heb in het gras mijn lichaam gelegd mijn lichaam is geurig als hout bitter en zoet dit liggen dit nietige luchtige liggen als een gele foto liggend in water glimmend gekruld op de golven of bij het bos stoffig van lichaam en schaduw oh grote adem laat de stenen nog niet opstaan maak nog niet zwaar hun wangen hun ogen kleiner gebrilder en grijzer Doopsgezinde Zending laat ook minnaars nog liggen Zoektochten naar vrede en verzoening Tot voor kort kende Guatemala burgeroorlog, decennia lang. Nu is er democratie, maar de huidige generaties moeten leven met herinneringen, die diepe sporen trokken. Doopsgezinde gemeenten zetten in die situatie ongemakkelijke stappen in hun zoektocht naar verzoening. Broeder Perez, rector van het centraalAmerikaanse seminarie Semilla, speelt daarbij een bijzondere rol. Hij bestudeert hoe gemeenten daar aan shalom werken. Praktijkvoorbeelden helpen gemeenten in Guatemala en daarbuiten. Zijn levenswerk werd aanstaande predikanten toe te rusten om in pastoraat en verkondiging het geweld en de nasleep daarvan te weerstaan in het licht van de liefde van de Ene. Daartoe is br. Perez begonnen met verzamelen van praktijkvoorbeelden hoe doopsgezinde gemeenten in Guatemala bijdragen aan shalom. Broeder Perez moet voor dit werk een jaar vrijgemaakt worden. Semilla verleent een onbetaald sabbatsjaar; de Doopsgezinde Zending draagt samen met Evangelische Mission Werken mee in de onderzoekskosten en het levensonderhoud. Daarvoor is 1500 euro per maand nodig tot september volgend jaar. Uw financiële bijdrage ontvangen we, bij voorkeur via e-bankieren, graag op bankrekening NL 64 ABNA 0545424976 t.n.v. Doopsgezinde Zending. en stilte zwart tussen ons zilveren oren en ach laat de meisjes hun veertjes nog schikken en glimlachen Lucebert Uit: Van de afgrond en de luchtmens. De Bezige Bij, 1953. I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 5 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 6 Uit de kerkenraad Vanuit de kerkenraad Agenda ALV – 9 november 2014 In de septembervergadering is de jaarrekening van 2013 uitgebreid besproken. Tijdens de najaars-ALV zullen we met de leden en vrienden verder ingaan op de jaarrekening. In deze idA vindt u de agenda voor de ALV en hoe u de stukken kunt opvragen. Doopsgezinde Gemeente Amsterdam Het tijdelijk contract van Essemie van Dunné is verlengd voor onbepaalde tijd voor 16 uur per week. Naast haar werkzaamheden in Noord zal zij ook een aantal andere taken krijgen. Er wordt nog overlegd over de exacte invulling van haar 16 uur. Zodra hier meer over bekend is wordt u geïnformeerd. De kerkenraad kreeg bericht van het ontbreken van enkele oud–voorgangers op het bord met predikanten in de gang. Dit is meteen opgepakt en de ontbrekende namen zijn toegevoegd aan het overzicht. Nieske van der Zijpp en Cocky de Graaf zijn beide zeer actief binnen onze gemeente. Nieske is zeer actief in het Menno Simonshuis en Cocky zet zich in voor het Open Huis, de stichting beheer van de bibliotheek van de VDGA en het stoelenproject. Zij hebben beide aangegeven dat zij in het komende seizoen hun vrijwilligerstaken gaan neerleggen. De kerkenraad gaat zich beraden hoe al deze taken in de toekomst in te vullen en gaat op zoek naar vrijwilligers. 1. 2. 3. 4. 5. Opening Notulen ALV november 2013 Ingekomen stukken Mededelingen Bespreking van punten van de Broederschapsvergadering van 22 november 2014 en input voor najaars BV 6. Jaarverslagen diverse werkgroepen seizoen 2013-2014 7. Evaluatie werkplan 2014 en werkplan 2015 8. Presentatie website 9. Voorstellen invulling gemeenteavond (ideeën indienen bij secretariaat voor afgaand aan de ALV) 10. Jaarrekening a) Jaarrekening 2013* b) Verslag van de financiële controlecommissie* c) Goedkeuring van de jaarrekening* d) Decharge van de Grootboekhouder over 2013 e) Voordracht van de vacaturecommissie voor nieuwe leden voor de financiële controlecommissie 11. Begroting 2015 12. Rondvraag en Sluiting * deze stukken worden ter vergadering uitgereikt Vrijwilligersavond – 2 oktober Naast een aantal betaalde krachten is er binnen de Doopsgezind Gemeente Amsterdam een grote groep vrijwilligers actief die zich op allerlei gebieden inzetten. Ongeacht de zwaarte of grootte van de vrijwilligerstaak waarderen we de inzet van iedereen. De kerkenraad wil je hiervoor bedanken en nodigt je uit voor de vrijwilligersavond op 2 oktober a.s. Deze avond vindt plaats in de kerkenraadskamer van de Singelkerk. De avond begint om 18.00 uur en zal rond 22.00 uur weer afgelopen zijn. Het programma wordt verzorgd door een aantal van onze vrijwilligers, namelijk de transcribenten. Dit zijn de vrijwilligers die in de afgelopen jaren doopsgezinde archiefstukken van de 17e eeuw tot de 19e eeuw hebben omgezet naar leesbaar schrift. 6 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER Het programma ziet er als volgt uit: 18.00 - 19.00 Gezamenlijke maaltijd 19:00 - 19:35 Presentatie van de transcribenten over de doopsgezinde geschiedenis 19:35 - 20:00 Koffiepauze 20:00 - 20:15 Vervolg presentatie 20:45 - 21:00 Vragen en reacties uit de zaal 21:00 Borrel We hopen je deze avond te mogen begroeten in de Singelkerk. In verband met de catering willen we je vragen om je aan te melden wanneer je komt. Dit kan tot uiterlijk 1 oktober via het mailadres [email protected] of op telefoonnummer 020 6246573. Tot 2 oktober! Preek van de Leek In november start er weer een nieuwe serie van Preek van de Leek. Iedere zondag beklimt er een “dominee van deze tijd” de kansel in de doopsgezinde Singelkerk. Het programma ziet er als volgt uit: 2 november: Carolien Gehrels 9 november: Dries van Agt 16 november: Marjolein van Heemstra 23 november: Stef Bos 30 november: Anja Meulenbelt Voor meer informatie kunt u kijken op de website www.preekvandeleek020.nl We zijn nog op zoek naar enkele vrijwilligers die één of meer zondagen willen helpen als gastvrouw/heer. Wilt u helpen? Neem dan contact op met Joke Rooseboom op tel. nr. 020 6246573 of mail naar [email protected] 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 7 Periodieke schenking De eisen aan de fiscaal aantrekkelijke periodieke schenking zijn door de Belastingdienst aanzienlijk vereenvoudigd. Moest voorheen de periodieke schenking vastgelegd worden in een akte bij de notaris, tegenwoordig kan dat met een overeenkomst tussen gever en ontvanger. Dat is veel eenvoudiger en gaat zonder (notaris)kosten. De spelregels zijn eenvoudig: − u gebruikt een door de belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst, − waarbij u zich verbindt voor tenminste vijf jaar om − jaarlijks − een vast bedrag te schenken. U kunt de modelovereenkomst – bij ondergetekende opvragen per mail of telefonisch, – of bij de kosterij afhalen, in papieren vorm De voordelen van een periodieke schenking zijn: − een periodieke schenking kan in zijn geheel, zonder drempel, van het belastbaar inkomen worden afgetrokken; − dit is voordeliger dan wanneer er sprake is van een gift; ook deze mag in mindering gebracht worden op het inkomen, maar er wordt een drempel gehanteerd van 1% van het inkomen, met een minimum van € 60 en een maximum van 10% van het drempelinkomen. Voor zowel een gift als een periodieke schenking geldt dat de ontvanger een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) is. De Doopsgezinde Gemeente Amsterdam is een ANBI. Mogelijk heeft u interesse om een periodieke schenking te doen, maar heeft u nog vragen. Wij beantwoorden deze graag: [email protected]; 020-5285529 of 0625017241. Ineke Voncken Zondagse Singelkerkbloemen De bloemen, die tijdens de dienst in de Singelkerk staan, worden na de dienst gebracht bij leden die een moeilijke tijd door moeten maken, ziek zijn of iets te vieren hebben. Wilt u de namen door geven aan: Martina Simons t (020) 662 19 34, of Ineke Bremer t (020) 615 26 22. In het ziekenhuis opgenomen Onze gemeente wil graag meeleven. Wilt u van uzelf, familie, vrienden en VDGA-leden ons een opname laten weten? Eén van onderstaande contactleden zal de opgave dan doorgeven aan de desbetreffende bezoekster. Martina Simons (tevens organisatie) t (020) 662 19 34 en Ineke Bremer t (020) 615 26 22. In Memoriam Juliana Bellaar Spruyt mei 1935 – september 2014 Juul werd geboren in een doktersgezin dat sterk betrokken was op het Prinsengrachtziekenhuis. Zorg voor de ander en voor elkaar stond centraal binnen de familie. Juul was de oudste. Juul was gek op boeken. Buiten spelen, dat was niet Juuls ding. Ze beleefde avonturen door boeken te lezen. Ze leerde de wereld kennen door verhalen. Dat voelde veilig. Juul werd door vader en moeder als de intelligentste van de drie meisjes gezien. In die tijd werd dat gemeten aan cijfers op school en die konden niet alles meten! Van sociale intelligentie had men toen nauwelijks gehoord. Juul ging naar het gymnasium. Daarna ging ze Frans studeren. Na haar studie Frans was het bijna vanzelfsprekend dat ze les ging geven. Maar Juul wist zich geen raad met die tieners, die allerlei streken bij haar trachtten uit te halen. Ze was dan ook dolblij dat ze in de UB (de universiteitsbibliotheek van Amsterdam) kon gaan werken. Als kind ging Juul vaak met haar moeder naar de Singelkerk. Ze deed belijdenis en liet zich dopen. Juul was geïnteresserd in de Doperse geschiedenis, was lid van de Doopsgezinde Historische Kring. Interesseerde zich ook voor de wereldwijde broederschap: bezocht het Wereldcongres in Curitiba. Juul kreeg tamelijk jong de ziekte van Parkinson. Haar gezichtsvermogen ging zó achteruit dat ze niet meer kon lezen, dus ook niet meer werken. In de periode van ziekte was haar zuster uit Zwitserland een grote steun. Tegen ds. Ewoud Roos, die haar trouw bezocht zei ze: “Ik zie deze ziekte als een stervensproces. Of ik geloof dat er hierna nog iets is? Ik weet het niet.’’ Juul, zij ruste in vrede. Ineke Reinhold-Scheuermann I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 7 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 8 Gemeente in beweging Muziek & Meer-pad Mennomaal Doperscafé Op zondagmiddag 14 oktober is er weer een muzikale ontmoeting op het Meerpad. Deze middag zal Daan Stultiens met zijn band ‘dOPAMINE’ spelen. Daan woont aan het Meerpad en heeft vier jaar geleden tijdens de Muzikale ontmoeting ook al een keer opgetreden. Het wordt een muzikaal programma van een klein uur. Het optreden begint om 16.00 uur. Hopende u te ontmoeten tijdens deze muzikale ontmoeting van Doopsgezind Amsterdam Noord. Op 14 oktober 2014 is weer iedereen welkom bij het Mennomaal. Plaats: Singelkerk; Singel 452, 1017 AW tel. 020-6234588. Ontvangst met drankje vanaf 17.30 uur Begin maaltijd: 18.00 uur Tussen hoofdgerecht en toetje: Dinsdag 28 oktober Geboortedankzeggingsdienst Open Huis Op zondag 26 oktober 2014 is er weer een geboortedankzeggingsdienst. Informatie en aanmelding bij Natascha van der Does-Brantjes; [email protected]. Herfstmarkt Op 4 oktober is er een Herfstmarkt in Noord – zie vooraankondiging in idA september. Een rommelmarkt, spullen zijn welkom!! Tafelverhuur in het Boetje, € 10 voor een tafel, € 7,50 voor een halve. Zelf je spullen verkopen. Zelfgemaakte producten in de Bolder. Eten en drinken in het restaurant in de kerk, en daar luisteren naar het open podium. Zorgen om de zorg Yvonne Wilders, lid van de raad van bestuur van het Spaarne Ziekenhuis en het Kennemer Gasthuis Albanië atheïstisch? Van tevoren opgeven is niet nodig Opgeven wel nodig bij een speciaal dieet of vegetarisch. Kosten: 5 euro per maaltijd. Deur open om 19.30 uur tot ca. 22.30 uur. Gratis thee, koffie en soep. Door de groeiende macht van verzekeraars, de vergrijzing en de steeds hogere eisen van de mondige patiënt hebben de ziekenhuizen te kampen met lastige kwesties. Hoe moeten de schaarse middelen worden ingezet? Dreigt er door de marktwerking een tweedeling in de zorg? En hoe erg is dat? Yvonne Wilders verklaart hoe hoogwaardige zorg in zware tijden overeind kan blijven. Aanvang: 20.15 uur. Vrije toegang. Doopsgezinde Singelkerk. Vroege Nachten Leerhuis Op Zondagavond 26 oktober is er een Vroege Nacht op het Meerpad, van 20.00 tot 21.30 uur De tweede in de serie de Ook dit jaar weer twee sessies van het Leerhuis. In het najaar is het onderwerp: Bijbel in twee avonden Docente Afke Maas. Deze avond: het nieuwe testament: over wie gaat dat boek; wie zijn de schrijvers; wanneer is het geschreven; wat weten we ervan en klopt dat? In het voorjaar is het onderwerp: Vanaf vrijdag 3 oktober tot eind maart 2015 is er weer iedere vrijdag Open Huis in de Singelkerk. Iedereen, vooral dak- en thuislozen, is van harte welkom om samen TV te kijken, een spelletje te doen of tot rust te komen in de kerkenraadskamer van de Doopsgezinde Gemeente. Bevrijding uit de slavernij Veertig jaren in de woestijn Docent Douwe van der Sluis. Op zaterdag 18 en 25 oktober en 7 en 21 maart. Plaats: Singelkerk. Tijd: van 10.30 uur tot 15.30 uur. Kosten € 32.50. Aanmelden bij Hanneke de Graaf [email protected]. 8 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 9 Prikbord Fredeshiem 2014 Door Disky Baars Vrijzinnig Leerhuis 2014/2015 Op 31 oktober start het nieuwe seizoen van Vrijzinnig Leerhuis Elspeet. Bij het leerhuis worden de ‘grote thema’s’ op een nieuwe manier, intellectueel, open en niet-dogmatisch benaderd. Bedoeld voor vrijzinnig georiënteerden die hun visie op cultuur, politiek en maatschappij willen verdiepen en delen. De vier weekenden vinden plaats bij Mennorode in Elspeet. Thema’s en sprekers Thema’s die aan bod komen zijn: Opstandig (jaarthema voor de doopsgezinden), Familie, Leiderschap en Herinneren & vergeten. De docenten en gespreksleiders zijn dr. Alfred van Wijk, drs. Jeanet van Woerden, drs. Marion Bruggen en drs. Ruth Hoogewoud. Zij gaan aan de hand van film, literatuur en beeldende kunst dieper in op de thema’s in relatie tot andere disciplines, zoals sociologie, psychologie en filosofie. Opzet programma Er zijn twee identieke programma’s die parallel lopen. Per keer 3 dagdelen inclusief 1 overnachting. Elke bijeenkomst is van vrijdag 17.30 uur tot zaterdag 16.00 uur. De kosten bedragen € 490,- voor het gehele seizoen, dit is inclusief verblijf en BTW, exclusief toeristenbelasting. Inschrijven kan via de website www.mennorode.nl (Cursussen & seminars), via [email protected] of telefonisch 0577 - 498 111. Weekenden ook los te boeken. Voor meer details, kijk op www.mennorode.nl. Vaste prik: op de laatste vrijdag van augustus staat de bus van de firma Coulant uit Oldeberkoop klaar om een groep senioren naar Fredeshiem te brengen voor de jaarlijkse vakantieweek. Ditmaal kon er alleen bij het Menno Simonshuis worden ingestapt, waarna chauffeur Pieter ons rechtstreeks naar Steenwijk reed. Om even over vieren zaten we aan de koffie en de thee en werden de kamers verdeeld. De kamernummers staan trouwens op de deelnemerslijst, zodat we weten waar iedereen is te vinden. Ditmaal waren er niet minder dan zeven nieuwe deelnemers; tien mensen waren de laatste 5 jaar iedere keer van de partij, de overige 17 waren in het verleden wel een of meer keren meegeweest. Toch waren de nieuwelingen snel ingeburgerd, dat merkte je aan de manier waarop iedereen met iedereen aan de praat kwam. Dat zijn niet altijd kletspraatjes; als je merkt dat iemand naar je luistert komen er vaak hele levensverhalen naar buiten. Ook een helpende hand en een ondersteunende arm zijn altijd dichtbij, en ook niet alleen van de leiding die dit jaar weer berustte bij Ewoud Roos met zijn vaste staf. Dit laatste slechts tot dinsdag, want Anja kon niet langer blijven en zodoende werden haar taken overgenomen door Marjan. Ook voor haar gold al gauw dat ze er helemaal bij hoorde. Het programma had weer alle vaste punten, waaronder viermaal Knikken en Knakken onder leiding van Wim, twee ochtenden samenzang begeleid door Nieske, afgewisseld met het voorlezen van een gedicht of een verhaaltje. De kerkdienst op zondag en de avondsluitingenwaren inspirerend. Mij troffen bij de lezing uit Prediker 9 de woorden: “Al wat uw hand vindt om naar vermogen te doen, doe dat.” Het thema van deze week was “Tijd”, afgeleid van het landelijke thema “Wij zijn de tijden”. De diavoorstelling op woensdag ging dan ook over overblijfselen uit de oudheid, van een vóór-Griekse beschaving tot en met de Byzantijnen, gevonden op het Griekse vasteland. En in de samenvatting van het boek “The daughter of Time” van Josephine Tey kwam tot uiting hoe de tijd omgaat met de geschiedenis en latere geslachten daardoor vaak heilig geloven in iets dat nooit heeft plaatsgevonden. Met het weer hebben we het getroffen: alleen bij de rit naar de markt in Steenwijk op zaterdagmiddag regende het flink, maar die bui was gauw over en verder bleef het droog. Ook bij de gebruikelijke boottocht met de Vrijstate 2 vanaf Kalenberg via de Wetering, het Steenwijkerdiep en het kanaal Steenwijk-Ossenzijl naar het bezoekerscentrum De Weerribben op maandag hield het weer zich goed. Dinsdagavond kregen we weer bezoek van het dameskoor uit Blokzijl, dat zich nu uitdrukkelijk presenteerde als de Koopvrouwen (en niet Koopmansvrouwen) die met hun koopwaren de huizen langs gaan. De dirigente Lucie de Lange maakte er een echte cabaretvoorstelling van die erg in de smaak viel. Het museumbezoek op woensdag was ditmaal gewijd aan de Museums Vledder. In het voormalige raadhuis zijn maar liefst drie collecties bijeengebracht: Valse Kunst, Drentse Kunst en Hedendaagse Glaskunst. De oprichtster Erna Plenter hield een inleiding waarbij ze vertelde dat de eerstgenoemde collectie was ontstaan nadat het museum was opgelicht bij de aankoop van een schilderij. Daarna kregen we in drie groepen een rondleiding waarin bij de valse kunst veel aandacht was voor de vervalsers Han van Meegeren (Vermeer, de Emmaüsgangers) en Geert Jan Jansen. Met de bonte avond op donderdag waaraan maar liefst 11 deelnemers een bijdrage leverden, waaronder een rap van Marjan, was de week weer voorbij. Ook nu weer spreek ik namens alle deelnemers onze dank uit aan de leiding, het personeel van Fredeshiem, de buschauffeurs en de schippers, die deze week voor ons weer tot een onvergetelijke hebben gemaakt. I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 9 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 10 Prikbord Het team Doopsgezing Wereldcongres in 2015 Natascha van der Does-Brantjes jeugdwerk Singelkerk t 06 44 71 49 30 [email protected] Het Wereldcongres vindt plaats van 21 tot en met 26 juli in Harrisburg, Pennsylvania. Het thema van dit 15e Wereldcongres is: Walking with God, in het Nederlands vertaald: Gaan met God. Hoe gaan we door het leven, als autonoom mens, als lokale zelfstandige gemeente, als landelijke geloofsgemeenschap en als wereldwijde geloofsfamilie, verbonden met God? Staand in de wereld, maar niet ván de wereld? Het wereldcongres wordt georganiseerd door Mennonite World Conference. Op hun website is meer informatie te vinden en kan men zich opgeven voor het congres: www.mwc-cmm.org. Zie ook de website van de ADS: www.doopsgezind.nl. Essemie van Dunné jeugd- en opbouwwerk Noord t 06 48 35 07 25 [email protected] Joke van der Heide jongerenwerk t (020) 661 16 52 [email protected] Henk Leegte predikant t 06 45 62 62 70 [email protected] Hans Achterhuis verzorgt derde Menno Simons-lezing Filosoof en voormalig Denker des Vaderlands Hans Achterhuis zal de derde editie van de Menno Simonslezing verzorgen. De lezing wordt gehouden op zaterdag 1 november, aanvang 15.00 uur in de doopsgezinde kerk in Leeuwarden. Achterhuis zal zijn lezing houden over het onderwerp ‘de kunst van het vreedzaam vechten’, naar aanleiding van het gelijknamige boek dat hij samen met Nico Koning schreef. Zij gaan in op de vraag hoe het komt dat in moderne samenlevingen minder bloed vloeit dan in traditionele. Meer informatie: http://www.doopsgezind.nl/ Foto van Werry Crone Spitsuurclub Ewoud Roos predikant (020) 624 65 73 (secretariaat) [email protected] Tom Rijken predikant Noord t 06 22 51 75 65 [email protected] Op 8 en 9 november Spitsuurclub in Dopers Duin in Schoorl. We bieden een mooi weekend met het jaarthema van de doopsgezinden “Opstandig. Lef om verder te denken” . Aan de orde komt de filosofie van Albert Camus over de opstandige mens. Bijbelpassages en teksten uit de christelijke traditie worden nader onderzocht en de opstand(igheid) in onze eigen samenleving opgespoord. Er is ook tijd voor een bijpassende film en wandelingen met een goed gesprek. De doelgroep is 30-50 jaar – gezinnen met 10 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER kinderen, maar ook anderen. Voor kinderen van 4 tot 12 jaar is er een apart programma met dezelfde thematiek. Aanvang zaterdag 8 november om 10.30 uur en einde op zondag 9 november om 12.00 uur. Kosten € 62,50 à € 90,– p.p. afhankelijk van de accommodatie. Kinderen € 52,50 à € 73,50. Aanmelding voor 5 oktober. Meer informatie bij Joke van der Heide ([email protected]) of Machteld Stam ([email protected]). 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 11 Agenda Kopij voor het volgende nummer vóór 10 oktober 2014 sturen aan Mieke Krebber Mail: [email protected] Adres: Europaplein 89, 1078 GZ Amsterdam (telefoon 020-6731926). Oktober 2014 Kerkdiensten (zie achterkant) • Wo 1 okt Doperdomgroep Singelkerk 14.00 uur • Vr 3 okt Open Huis Singelkerk 19.30 uur • Za 4 okt Herfstmarkt Meerpad • Za 4 okt Singelkoor repetitie Singelkerk 10.30 uur • Ma 6 okt Zon’shofgroep Zon’shofje 20.30 uur • Di 7 okt Bijbelkring; Henk Leegte Singelkerk 20.15 uur • Wo 8 okt Vredesgroep Singelkerk 20.00 uur • Za 11 okt Singelkoor repetitie Singelkerk 10.30 uur • Zo 12 okt Wake bij Justitieel Complex Schiphol 14.00 uur • Zo 12 okt Muziek & Meer-pad De Bolder 16.00 uur • Di 14 okt Mennomaal Singelkerk 18.00 uur • Do 16 okt Open kring Menno Simons M. Simonshuis 14.30 uur • Za 18 okt Singelkerk 10.30–15.30 uur • Ma 20 okt Boeken rond de Bijbel Singelkerk 15.00 uur • Di 21 okt Geloofsgesprekskring; H. Leegte Singelkerk 20.15 uur • Za 25 okt Leerhuis; Bevrijding Singelker • Za 25 okt Singelkoor repetitie Singelkerk 10.30 uur • Zo 26 okt Vroege nachten Meerpad 20.00 uur • Di 28 okt Doperscafé; Zorgen om de zorg Singelkerk 20.15 uur • Wo 29 okt Rondom 30 Singelkerk 19.30; 20.15 uur • Do 30 okt Bijbelaars Singelkerk 11.00 uur • Zo 2 nov steiger Hermitage 18.00 uur Leerhuis; Bevrijding uit slavernij Herdenking vluchtelingen 10.00–15.00 uur 10.30-15.30 uur De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of niet op te nemen. Secretariaat en administratie Singel 452 1017 AW Amsterdam t kerk (020) 623 45 88 t secretariaat (020) 624 65 73 t boekhouding (020) 627 70 72 fax (020) 624 44 40 gironummer NL11INGB0000141442 (VDGA) website www.vdga.nl COLOFON idA, in dit Amsterdam Maandblad voor geloof en gemeenteleven van de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam. Redactie Sjoukje Halbertsma Helene Nauta-van Gelder Tobias ter Reehorst Andrea Wieffering Mieke Krebber (eindredacteur) Vertegenwoordiger van de kerkenraad: Bart Admiraal Interviews: Dirk Visser Ontwerp en realisatie Ontwerpgroep Lâle, www.lale.nl T (033) 462 46 93 I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 11 140254 IDA-oktober_IDA 29-09-14 09:35 Pagina 1 Amsterdam Centrum Amsterdam Noord Amsterdam Buitenveldert Singelkerk – Singel 452 – t (020) 623 45 88 Meerpad – Meerpad 9 – t 06 53 77 06 01 Menno Simonshuis – Noord-Hollandstraat 17a – t (020) 517 10 10 KERKDIENSTEN Singelkerk Meerpad Menno Simonshuis Centrum 10.30 uur Noord 10.15 uur Buitenveldert 10.00 uur 5 oktober Ds E.C. Roos Ds A.A. Rijken Kinderkerk en Tienertuin Geen dienst 12 oktober Ds W. Epp Kom-in-de-kring en Kinderkerk Geen dienst Ds E.C. Roos 19 oktober Ds A.A. Rijken Ds J.E. Klanderman Kinderkerk Geen dienst 26 oktober Ds H. Leegte Kom-in-de-kring en Kinderkerk Geen dienst Ds R.M.M. HoogewoudVerschoor 2 november Ds E.C. Roos Ds A.A. Rijken Kinderkerk en Tienertuin Geen dienst Collectebestemmingen in september De collecte in de blauwe/zwarte zak is altijd voor de eigen gemeente. De collecte in de rode zak is bestemd voor: • 5 oktober – Broederschapscollecte Doopsgezinde Zending De Doopsgezinde zending is gericht op toerusting van mensen die zich in willen zetten voor de kerkelijke gemeente. Zo leveren ze bijvoorbeeld een bijdrage aan het samen verstaan van Bijbelverhalen en aan wat die voor ons en anderen kunnen betekenen. Niet alleen overzee, maar zeker ook in eigen land. Rekeningnummer: NL64ABN0545424976 Doopsgezinde Zending, Amsterdam • 19 oktober - Stoelenproject Het Stoelenproject is de meest laagdrempelige avond- en nachtopvang van Amsterdam. De opvang is sober, maar veilig, warm en gratis. Elke avond en nacht verblijven er 45 daklozen in de opvang aan de Marnixstraat. Van 15 september t/m 30 april realiseren ze sinds 1989 ieder seizoen weer 10.000 overnachtingen met 75 vrijwilligers. Rekeningnummer: NL03 ABNA 0544746007 Stoelenproject, Amsterdam • 12 oktober – Fairwork Stichting FairWork wil moderne slavernij in Nederland voorkomen en bestrijden, de slachtoffers zichtbaar maken en ondersteunen. FairWork fungeert als een ontwikkelcentrum voor campagnes, trainingen en kennis op het gebied van signalering en begeleiding van slachtoffers van arbeidsuitbuiting. Uitgangspunt voor FairWork is dat we niet alles doen, maar dat we anderen stimuleren om hun verantwoordelijkheid te nemen. Rekeningnummer: NL54TRIO0198440405 t.n.v. Stichting FairWork te Amsterdam. • 26 oktober – Broederschapscollecte DG Broederschappen in Indonesië Rekeningnummer: NL19ABNA0243493886 Penningmeester Alg. Doopsgezinde Sociëteit, Amsterdam, inzake Indonesië 1 2 – I N D I T A M S T E R D A M OKTOB ER • 2 november – Broederschapscollecte t.b.v. projecten voor gemeenteopbouw Rekeningnummer: NL19ABNA0243493886 Alg. Doopsgezinde Sociëteit Amsterdam, inzake gemeenteopbouw
© Copyright 2024 ExpyDoc