Zonhoven en Heusden Zolder

Gebied: Slangebeekbron Zonhoven en
Laambeekvallei Bolderberg
Datum: 13 september 2014
Weer: 21°C en bewolkt
Verslag: Paul en Marianne (P+M)
Aanwezig: André Vanhoof, Roland Luts, Gilbert Loos, Lawrence Vanloffelt, Luc
Crevecoeur, Nobby Thys, Matthijs Koek, Maurice Schepers, Robert Delbroek, David Beyen,
Paul Wouters en Marianne Horemans.
Slangebeekbron:
Natuurgebied Slangebeekbron is gelegen tegen het centrum van Zonhoven en bestaat
hoofdzakelijk uit voedselarme tot meer voedselrijke waterplassen, moeraszones en kleine
heidepercelen met hier en daar vochtige hooilanden. De waterplassen zijn hoogstwaarschijnlijk
voormalige viskweekvijvers. De totale oppervlakte in beheer bedraagt ongeveer 11 ha en het
visiegebied is ongeveer 29 ha.
Verklaring van de toegekende Codes
TROFIE
oligotroof
oligo-mesotroof
mesotroof
meso-eutroof
eutroof
oligotroof/eutroof
toegekende
code
1
2
3
4
5
2,5
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
pH
Acido
Acido/neutraal
neutraal
neutraal/alkalisch
alkalisch
acido/alkalisch
toegekende
code
1
2
3
4
5
2,5
pH-waarde
<6,5
<6,5 =>7
6,5=>7,5
7=>
>7,5
<6,5>7,5
Pagina 1
Abundantie codes:
Code 1 = slechts incidenteel waargenomen
Code 2 = niet waargenomen in elk beeld maar wel in elk preparaat met meerdere aanwezig
Code 3 = bij 100x vergroting in elk beeld aanwezig
Staalname Ven 1 Slangebeekbron te Zonhoven: de plantengroei in en op de oevers van deze poel
bestond voornamelijk uit Veenpluis, Waterbies, Riet, Blaasjeskruid, Wateraardbei, Knolrus en
Veenmos.
Wetenschappelijke naam aangetroffen sieralgen
Bambusina borreri (met zygospore)
Closterium acutum var. acutum
Closterium costatum var. costatum
Closterium parvulum var. parvulum
Closterium pronum
Closterium setaceum
Closterium striolatum
Cosmarium amoenum var. amoenum
Cosmarium pyramidatum var. pyramidatum
Cylindrocystis brebissonii
Cylindrocystis crassa (onzeker)
Euastrum ansatum var. ansatum
Euastrum binale var. gutwinskii
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
Abundantie Toegekende Toegekende
code
Trofie- code
pH-code
3
1
1
2
2,5
2,5
1
3
1
3
4
1
2,5
2,5
1
2
1
3
2
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
2
2
1
2
1
1
Pagina 2
Hyalotheca dissiliens var. minor (met zygospore)
Micrasterias truncata var. semiradiata
Spondylosium pulchellum
Staurastrum borgeanum forma borgeanum
Staurastrum hirsutum var. arnellii (onzeker)
Staurastrum hirsutum var. hirsutum
Staurastrum margaritaceum
Staurastrum punctulatum
Staurastrum simonyi var. semicirculare
Staurodesmus extensus var. extensus
3
2
2
2
1
2
1
1
1
1
3
3
1
2
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
Samenvatting: de gemeten pH-waarde bedroeg 5,45 aan de rechterzijde, aan de linkerzijde
tussen veel veenmos, wat van nature tamelijk zuur is, bedroeg de gemeten pH-waarde 5,15.
De gemiddelde toegekende code bij de sieralgen komt op 1,31 wat volgens de tabel overeen
komt met een pH <6,5. Dit is in overeenstemming met de gemeten pH-waarde.
Als gemiddelde trofie-code komen we op 1,73 en dat is volgens de tabel oligo-mesotroof water.
Cosmarium amoenum (Roland Luts)
Hyalotheca dissiliens var. minor (Roland Luts)
Euastrum ansatum var. ansatum (P+M)
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
Micrasterias truncata var. semiradiata (P+M)
Pagina 3
Staalname Ven 2 Slangebeekbron te Zonhoven: als voornaamste plantengroei in de poel en op de
oevers, vonden we voornamelijk Veenpluis, Waterbies, Riet, Blaasjeskruid, Wateraardbei,
Struikhei, Pijpenstrootje, Wilg en Knolrus.
Wetenschappelijke naam aangetroffen sieralgen
Actinotaenium cucurbita
Bambusina borreri
Closterium striolatum
Euastrum binale var. gutwinskii
Hyalotheca dissiliens var. minor
Staurastrum borgeanum forma borgeanum
Staurastrum simonyi var. simonyi
Staurodesmus extensus var. extensus
Abundantie Toegekende Toegekende
code
Trofie- code
pH-code
3
1
1
3
1
1
1
2
1
1
1
1
1
3
2
2
1
1
1
1
2
Samenvatting: voor deze poel komen we op een gemiddelde trofie-code van 1,62 wat overeenkomt
met oligo- tot licht mesotroof water. De gemiddelde pH-code is 1 wat op zuur water duidt, de
gemeten pH-waarde bedroeg 5,15 en ligt in lijn met de toegekende pH-code.
Bambusina borreri (P+M)
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
Closterium striolatum (P+M)
Pagina 4
Bolderberg Weyerman:
Het ven aan de Weyerman ligt in natuurgebied Bolderberg te Heusden-Zolder. Dit
natuurgebied maakt deel uit van de oudste beschermde landschappen in Vlaanderen. De
Bolderberg is een getuigenheuvel uit ijzerzandsteen, die vroeger bekend stond als
"Barreberg". Onderaan de Bolderberg bevindt zich een kwelrijke zone (het Sneppekot), waar
zich natte heide en hoogveen ontwikkelen. Ook heeft het Limburgs Landschap ter hoogte van
de Weyerman in 2006 een drietal waterplassen heringericht en de natte en droge heide
hersteld, waardoor de natuur terug alle kansen krijgt. De oppervlakte van het gebied dat in
beheer is bedraagt ongeveer 50 ha en het visiegebied ongeveer 217 ha.
Staalname Ven 3 Bolderberg Weyerman: met als voornaamste plantengroei, Moerashertshooi,
Draadrus, Knolrus, Egelboterbloem, Lisdotte, Waterbies, Waterlepeltje en Waternavel.
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
Pagina 5
Wetenschappelijke naam aangetroffen sieralgen
Actinotaenium diplosporum var. americanum
Bambusina borreri
Closterium acutum var. acutum
Closterium calosporum
Closterium calosporum var. brasiliense
Closterium cynthia var. cynthia
Closterium dianae var. dianae
Closterium dianae var. pseudodianae
Closterium gracile var. gracile
Closterium incurvum
Closterium leibleinii var. leibleinii
Closterium parvulum var. parvulum
Closterium striolatum
Cosmarium contractum var. minutum
Cosmarium inconspicuum (onzeker)
Cosmarium punctulatum var. subpunctulatum
Cosmarium regnesii var. regnesii
Cosmarium tenue (onzeker)
Cosmarium thwaitesii var. penioides
Cosmarium tinctum var. tinctum
Cylindrocystis brebissonii
Euastrum ampullaceum
Euastrum ansatum var. ansatum
Euastrum bidentatum var. bidentatum
Euastrum binale var. gutwinskii
Euastrum denticulatum
Euastrum elegans
Euastrum oblongum
Hyalotheca dissiliens var. minor
Penium spirostriolatum var. spirostriolatum
Staurastrum arcuatum var. subnavicula
Staurastrum avicula var. avicula (met zygospore)
Staurastrum avicula var. lunatum
Staurastrum borgeanum forma borgeanum
Staurastrum brachiatum
Staurastrum crenulatum
Staurastrum cyrtocerum var. inflexum (zygospore)
Staurastrum subnivale
Staurodesmus dejectus var. dejectus
Staurodesmus incus var. incus
Abundantie Toegekende Toegekende
code
Trofie- code
pH-code
1
2
2
1
1
2
2,5
2,5
1
3
2
3
3
2
1
3
2
3
3
2
1
2,5
4
1
5
4
2
3
4
1
2
1
2
2
1
1
3
1
4
2,5
1
5
3
1
3
1
3
2,5
2
1
1
1
2
1
1
1
1
2
2
1
2
2
2
1
1
2
2
2
3
1
1
5
3
3
1
2
1
2,5
1
3
2
3
1
2
2
1
1
2
3
2,5
2
3
2,5
1
2
2
2
2
1
Samenvatting: uit de gemiddelde trofie-code van 2,55 kunnen we afleiden dat deze soorten zowel in
oligotroof als eutroof water kunnen voorkomen. De gemiddelde pH-code van 1,92 duidt op soorten
die een voorkeur hebben van zuur tot pH-neutraal water. In deze poel werd een pH gemeten van
5,45.
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
Pagina 6
Euastrum elegans (P+M)
Cosmarium contractum var. minutum (Gilbert Loos)
Staurastrum arcuatum var. subavicula (André Vanhoof) Closterium cynthia var. cynthia (P+M)
Bijzondere waarnemingen:
Van verschillende soorten werden zygosporen (sexuele reproductieproces) gevonden.
Bambusina borreri
Zygospore + Haploïde cellen
Staurastrum cyrtocerum var. inflexum
Zygospore + Haploïde cel
Foto: Cosmarium onbekend
Deze kleine Cosmarium spec. kwam regelmatig
tevoorschijn en heeft net niet de vorm en dimensies die
beschreven zijn in de flora. Ondanks foto’s met goede
kenmerken kon deze sieralg nog niet op naam gebracht
worden. Er werd ook raad gevraagd bij een externe
Cosmarium expert, maar ook hij kon nog geen pasklaar
antwoord geven. Misschien een soort die nog niet
beschreven werd?
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
Pagina 7
Sieralgenwerkgroep in actie
En eventjes niet in actie
Geraadpleegde bronnen: Desmids of the Lowlands, European flora of the desmids genera
Staurastrum and Staurodesmus, Sieralgen sleutel Jos Gysels, http://www.desmids.nl/index2.html,
http://desmids.science4all.nl/nl/?Afbeeldingen_van_sieralgen
SIERALGEN EN KRANSWIERENWERKGROEP
Pagina 8