risk appetite en risk management verslag: Frank Thooft ACTUARISSEN SPELEN EEN BELANGRIJKE ROL BIJ ERM “Het is belangrijk dat actuarissen bekend zijn met Enterprise Risk Management (ERM). Actuarissen spelen hierbij al een belangrijke rol, maar deze rol kan verder worden verbreed en uitgediept, met meer aandacht voor het actief beheersen van alle risico’s. Daarnaast is het minstens zo belangrijk dat de buitenwereld ermee bekend is dat actuarissen een belangrijke rol spelen op dit gebied.” John Oost is voorzitter van de recent opgerichte Commissie Enterprise Risk Management (ERM). Wil Jacobs vroeg hem naar de reden van oprichting en de visie van de commissie op het gebied van risicomanagement. “De reden van oprichting is onder meer terug te lezen in het Meerjarenplan 2014-2017 van het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG), waarbij één van de speerpunten is om de rol van de actuariële professional in onder meer integraal risicomanagement te verbreden en te verdiepen. Onze maatschappij verandert waarbij ook andere eisen worden gesteld aan het beheersen van risico’s met hierbij meer aandacht voor integraal risicomanagement oftewel ERM waarbij alle risico’s in onderlinge samenhang actief worden beheerst. Met de commissie willen wij mede zorgdragen dat het AG goed op deze ontwikkelingen kan inspelen. Doel van de commissie is ten eerste het opstellen en beheren van de visie van het AG op ERM, ten tweede het faciliteren van kennis via onder meer advies over onderwijs en Permanente Educatie (PE) en ten derde het onderhouden van externe contacten, binnen Nederland, maar zeker ook internationaal.” Kijk je ook verder dan alleen die actuariële beroepsgroep? “Ja, naast de actuariële beroepsgroep kijken wij bewust verder, waarbij wij in eerste instantie kijken naar andere beroepsverenigingen zoals de VBA en NBA en internationaal via de AAE en IAA. Wij gaan dat in later stadium nog breder trekken, ook naar bijvoorbeeld werkgevers.” Is er ook een link naar het Institute of Risk Management? “Nee, nog niet; maar wij sluiten niets uit. Wij pakken het stap voor stap aan.” Moet er wat aan bijscholing en herscholing voor actuarissen gebeuren, of is dit meer een bewustwordingsproces? “Beide, denk ik. Veel werkzaamheden van actuarissen zijn al een invulling van risicomanagement en hierbij speelt bewustwording dus een rol. Andere risicomanagement werkzaamheden zijn minder bekend en het is goed als een actuaris hier meer over leert zodat hij hiervoor ook een goede gesprekspartner is dan wel dat hij deze werkzaamheden ook zelf kan uitvoeren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het inrichten van een risk appetite framework. Tot slot is gedrag heel belangrijk. Bij risicomanagement gaat het meer dan het traditionele actuariaat om een actieve houding bij het beheersen van de risico’s. De opleiding moet continu worden aangepast aan deze ontwikkelingen. CERA is hierbij al een goede ontwikkeling. In de lopende onderwijsvernieuwing is risicomanagement ook een belangrijk onderdeel. Er gebeuren dus al veel goede dingen. Daar 44 de actuaris juli 2014 sluiten wij op aan. Wij gaan als commissie niet iets nieuws bedenken op dit gebied, maar willen hierbij vooral ontwikkelingen bij risicomanagement signaleren en hierbij verder ondersteunen.” Aan operationele risico’s wordt tot nu toe weinig aandacht besteed. Hoe ga je daar mee om? Hoe kwantificeer je operationele risico’s? “Wij hebben een referentiedocument ERM opgesteld waarin wij een overzicht geven van de risicomanagement werkzaamheden en de rol van de actuaris hierbij. Wij willen vervolgens via twee pijlers verder. Ten eerste: hoe maak je de beschikbare informatie over risicomanagement beter toegankelijk, want er is al veel informatie beschikbaar op het gebied van risicomanagement. Ten tweede: door de risicomanagement werkzaamheden waar wij als actuarissen minder mee bekend zijn nader te verkennen; de leden hiermee bekend te maken via onder meer artikelen, het opstellen van leidraden en PE. Het kwantificeren van operationele risico’s is hier een voorbeeld van.” Hoe ga je ERM bekend maken? Hoe kun je dat als AG regelen? Hoe breng je dat bijvoorbeeld in het bedrijfsleven onder de aandacht? “Laat datgene wat je goed doet zien, want voorbeelden spreken het beste tot de verbeelding. Er wordt een ERM-dossier op de website van het AG aangelegd met publicaties en interessante links en we gaan gebruik maken van rondetafelgesprekken; wij hebben ook de intentie om moderne middelen als filmpjes te gebruiken om de aandacht voor risicomanagement te vergroten.” In het referentiedocument komt het begrip risicocultuur voor. Heb je zicht op hoe en of dat bij verzekeraars goed in beeld is? “Dat is een onderwerp dat wij nog moeten oppakken en het is ook een goed voorbeeld van één van de risicomanagementonderdelen die vaak nog onderbelicht is.” Wat merken actuarissen zelf van het werk van de ERM-commissie? “Ik denk dat men gaandeweg steeds meer gaat merken, onder andere via een verhoogde aandacht voor risicomanagement bij onderwijs en PE. Voor de Summerschool in september leveren we bijvoorbeeld een bijdrage. Verder hebben we ook de intentie om artikelen en leidraden op te stellen. Echter steeds geldt dat we hierbij aansluiten bij de huidige AG-structuur en dat het uitgangspunt hierbij is dat risicomanagement via alle bestaande beschikbare kanalen een prominentere rol zal krijgen.” Hoe verhoudt Solvency II zich tot ERM? “Solvency II levert een hele belangrijke impuls aan ERM binnen verzekeringsinstellingen, maar is ook niet de enige drijvende factor. risk appetite en risk management > John Oost Solvency II en ERM liggen in elkaars verlengde en voor beide geldt dat hierdoor ons werk verandert.” Heb je een tijdspad, een einddatum? “Nee, want dat zou inhouden dat je over bijvoorbeeld drie jaar klaar moet zijn met een soort omwenteling. Het gaat om een bewustwording en het volgen van de ontwikkelingen op dit gebied. Wij moeten hierbij ook goed de internationale ontwikkelingen volgen, want daar gebeurt ook veel op ERM-gebied. En daar zie je ook al de relevantie. De AAE en de IAA hebben beiden bijvoorbeeld de intentie om standaarden op te stellen op het gebied van risk management voor hun achterban.” Dat soort standaarden, zijn dat standaarden die meer gericht zijn op financiële instellingen? “Deze standaarden richten zich inderdaad meer op financiële instellingen, het traditionele werkterrein van de actuaris.” Dat zou een gemiste kans kunnen zijn. “Van oudsher ligt de focus op financiële instellingen. Maar ook bij niet-financiële instellingen is risicomanagement belangrijk. Voor onze beroepsgroep is het belangrijk dat wij in de frontlinie mee willen doen en zichtbaarder willen maken wat actuarissen doen en kunnen bieden op het gebied van ERM. Internationaal zie je dat men prominenter actief is op ERM-gebied. Een mogelijke vervolgstap zou kunnen zijn dat de actuariële professional over zijn eigen grenzen gaat heenkijken. De kern van het werk van een actuaris is immers ook het beheersen van risico’s en ERM als algemeen kader voor risicomanagement biedt de kans om dit breder in te zetten.” Staat het creëren van waarde hierbij niet haaks op het creëren van shareholders value? “Nee, dat hangt af van welk risicoprofiel en risicobereidheid je hebt. Bij ERM gaat het juist om een goede balans tussen het nemen van risico’s en het creëren van waarde, niet alleen voor de shareholder, maar voor alle stakeholders.” De commissie ERM bestaat uit de volgende mensen: John Oost, Corné van Iersel, Juriaan Borst, Theo Lanser, Harriët Lemstra, Annemieke Ooteman, Hen Veerman en Henny Verheugen. VBA: de beroepsvereniging van beleggingsprofessionals NBA: Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants AAE: Actuarial Association of Europe IAA: International Actuarial Association de actuaris juli 2014 45
© Copyright 2024 ExpyDoc
