Ambulante begeleiding en ondersteuningsteams

Ambulante begeleiding en
ondersteuningsteams
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
deeluitwerking
ondersteuningsplan 2014-2018
1
passend
maken
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
2
Ambulante begeleiding en ondersteuningsteams
Om Passend Onderwijs een succes te laten worden is het van belang om deskundigheid
uit het speciaal onderwijs (vso) de reguliere school in te brengen. Uit de evaluatie van de
huidige (beperkte) ab-inzet blijkt de ab-er op de werkvloer het werkplek leren te bevorderen, niet alleen voor de docenten die betrokken zijn bij de begeleiding bij LGF-ers, maar
ook voor niet-geïndiceerde leerlingen in de school. Vanaf 1 augustus 2014 zijn de abers functionarissen die onder het samenwerkingsverband ressorteren. Om de ingezette
structurele inzet van ab-ers te realiseren (en uit te breiden) zijn middelen vrijgemaakt
zodat een substantiële inbreng van ab-ers gerealiseerd kan worden. Omdat het “ambulante”(ambulare = wandelen) door de beoogde inbedding in de scholen niet meer van
toepassing is, lijkt dit het moment om deze professionals een meer adequate benaming
te geven: ondersteuner speciale onderwijsbehoeften1.
1. Het schooldeel – het deel dat integraal als lichte ondersteuning aan het samenwerkingsverband overgemaakt wordt – zal, met ingang van 1 augustus 2014, gebruikt
worden als investering in het team van ondersteuners speciale onderwijsbehoeften,
een klein deel gaat nog naar een aantal scholen ter compensatie van het verlies aan
inkomsten uit rugzakken.
2. Van het ab-deel (VSO) wordt in zowel in 2014-15 (als de gelden nog in het vso zitten)
als in 2015-2016 (verplichte herbesteding) maar ook daarna geïnvesteerd in het team
ondersteuners speciale onderwijsbehoeften. In nauwe samenwerking met de ab-coördinatoren van alle betrokken VSO’s wordt een ondersteuners speciale onderwijsbehoeften-expertisenetwerk opgezet om de kennis en vaardigheden van deze groep
te borgen en, wat betreft de nieuwe coachende taak naar docenten toe, te versterken. Uiteraard wordt hierbij gebruik gemaakt van de aanwezige expertise, zoals de
Commissie van Begeleiding, die vso-breed aanwezig is. Dit expertisenetwerk wordt
deels ook Zuid-Limburg breed en in elk geval bovenbestuurlijk opgezet waarbij het
samenwerkingsverband voor de operationele aansturing zorgt vanuit de visie van het
ondersteuningsplan.
3. De ondersteuners speciale onderwijsbehoeften, die op deze wijze ingebed worden
in de staande organisatie van de school, zorgen voor werkplek leren van de docenten. Waar nodig – en dat zal zeker de eerste twee jaren het geval zijn – worden uit de
budgetten van deskundigheidsbevordering aanvullingen gedaan om het draagvlak in
de scholen te versterken, met name de PM-structuur (professionele momenten).
4. Deze nieuwe werkwijze wordt stelselmatig geëvalueerd en waar goed bevonden
geborgd in de staande organisatie (2014-2016). De evaluatie krijgt op twee wijzen
1
Een leraar is voortdurend op zoek naar manieren om de prestaties van leerlingen te verbeteren en er voor te
zorgen dat de leerlingen zich positief en opbouwend gedragen. Meestal lukt het de leraar prima om een goede manier van werken te vinden met zijn klas als geheel en met zijn leerlingen afzonderlijk. Maar soms zijn er
kinderen die 'onbestuurbaar' lijken, die lastig te benaderen zijn en waarbij de gebruikelijke tips en trucs niet
werken. Een ondersteuner speciale onderwijsbehoeften is getraind in het vinden van de 'handleiding' bij dit
soort kinderen. Hij of zij vindt creatieve oplossingen die ervoor zorgen dat het kind zich in de schoolse situatie weer verder kan ontwikkelen. Natuurlijk speelt het kind daar zelf een grote rol in maar ook de mensen in
zijn of haar omgeving. Het coachen van collega's en andere betrokkenen is daarom een tweede belangrijke
vaardigheid van de ondersteuner speciale onderwijsbehoeften. (bron: website LBBO landelijke beroepsvereniging van begeleiders in het onderwijs)
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
3
gestalte:
a. het samenwerkingsverband evalueert een keer per zes weken op locatie met het
ondersteuningsteam (tenminste zorgcoördinator en ondersteuner speciale onderwijsbehoeften) en een vast lid van het managementteam de effecten van het o-team
op drie niveaus: ondersteuning leerlingen, ondersteuning en coaching docenten en
het monitoren van de pm-structuur.
b. de ab-coördinatoren evalueren tenminste zes maal per jaar met het team ondersteuners speciale onderwijsbehoeften de knelpunten en de coachingsvaardigheden
van de ondersteuners. Dit wordt gerapporteerd naar het samenwerkingsverband.
Jaarlijks – vier weken voor het einde van het schooljaar - wordt zowel op locatie als op
het niveau van het samenwerkingsverband een managementrapportage gemaakt
Ondersteuningsteam
Elke locatie/school creëert een ondersteuningsteam. Het ondersteuningsteam bestaat
uit de zorgcoördinator van de school/locatie, de ondersteuner speciale onderwijsbehoeften en een specialisten team (special forces) waar een beroep op gedaan kan
worden als specifieke gedragsdeskundigheid verreist is of door de omvang van de
problemen op school deze extra advieskracht kan gebruiken. De ondersteuning die een
groot aantal scholen heeft van schoolmaatschappelijkwerkers of andere ondersteuners
van de kernpartners (leerplichtzaken, schoolarts/jeugdgezondheidszorg, jeugd-ggz) vult
het ondersteunings¬team verder aan in school. De verantwoordelijkheid van de ondersteuningsteams ligt bij de scholen. De zorgcoördinator wordt ook in positie gebracht
zowel wat betreft facilitering als coördinerende (management)vaardigheden. In het ZoCo-netwerk wordt hierop collegiale ondersteuning gegeven. De bestaande interne zorg
in de scholen wordt op deze wijze versterkt waarbij het accent van zorg verschuift naar
ondersteuning.
Expertise netwerk
De ondersteuners speciale onderwijsbehoeften komen een maal per twee (werk)weken
bij elkaar (volgens een vast jaarrooster) om hun werkzaamheden te evalueren en hun
deskundigheid op peil te houden. Dat laatste zal in samenwerking met de andere samenwerkingsverbanden in Zuid-Limburg gedaan worden in het, samen met de VSO’s
en kernpartners op te zetten, Expertise Centrum Passend Onderwijs of Passend Onderwijs Academie. Op deze wijze wordt de specialistische deskundigheid van de groep
ondersteuners speciale onderwijsbehoeften op peil gehouden en hun werkwijze aangescherpt. Aanscherping zal vooral de coachende taak naar docenten toe betreffen en een
versterkende en integrerende rol van het functioneren van het O-team omvatten. Naast
ondersteuners van de voormalige REC4’s zullen ook de specifieke deskundigheden van
de ab-ers uit de voormalige REC3’s (naast INNOVO en Movare vooral ook expertkennis
van Alterius, Adelante en soms heel specifiek De Maasgouw) betrokken worden in het
expertise netwerk. Frequentie en bijdrage nader te bepalen.
Professionalisering specialisten en regulier onderwijs
De ondersteuningsteams zorgen ervoor dat leerlingen met ondersteuningsbehoeften
optimale begeleiding krijgen. Dat kan in diverse vormen plaats vinden:
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
4
•
•
•
•
•
•
•
Coaching op de werkplek (zowel leerling als docent)
Klassenobservatie (als onderdeel van werkplekcoaching)
Advisering bij leerlingbesprekingen
Deelname aan het interne zorg- of ondersteuningsteam
Bewaking van de PM-werkwijze in de school
Advisering / ondersteuning bij “tienminuten-gesprekken”
Deelname aan rondetafelgesprekken
Uit de ab-begeleiding van de afgelopen jaren zijn effectieve en minder effectieve interventies vast te stellen. Als duidelijk minder of wellicht niet-effectief zijn aan te duiden
het “op de koffie (vaak ook thee) komen van de ab-er”. Dat wil zeggen de veelal verbale
interventies om over de leerling te praten met teamleider, mentor en zorgcoördinator.
De aanpak moet niet alleen handelingsgericht zijn maar (of eigenlijk én) praktische en
concrete interventies opleveren voor de docent(en) c.q. de PM-structuur. De inzet van
de ondersteuner speciale onderwijsbehoeften is gericht op bewezen effectiviteit van hun
handelen. In het Expertise Centrum Passend Onderwijs zullen over deze “professional
evidence based” werkwijzen duidelijke afspraken gemaakt worden en de werkwijzen
zullen helder geëvalueerd worden om nog effectiever te kunnen gaan handelen.
In de jaren 2008-2012 is door het (oude) samenwerkingsverband de PM-werkwijze in
alle scholen ingevoerd. Op de diverse professionaliseringsmomenten (1 t/m 4) vinden er
gestructureerde interventies plaats. De overgang van het ene naar het andere PM-moment wordt gemarkeerd door bewust uitgevoerde en gedocumenteerde ondersteuningsacties. Er wordt alleen naar het naast hogere niveau overgestapt als de eerdere
fase adequaat afgehandeld is (en geen of onvoldoende resultaat geboekt is). Deze
PM-systematiek wordt door alle scholen in Parkstad geaccepteerd. Uit de evaluaties
van de afgelopen periode blijkt echter dat de systematiek goed begrepen wordt maar
vaak niet naar gehandeld. Scholen die uit zelfevaluaties (uit te voeren in voorjaar 2014)
van de PM-systematiek er blijk van geven hier nog een (belangrijke) ontwikkeling in door
te maken verplichten zich om een adequaat deel van het deskundigheidsbevorderingsbudget de komende twee jaren (2014-2016) te besteden aan de implementatie. Omdat
het ondersteuningsteam deel uit maakt van de PM-systematiek is het vanzelfsprekend
dat een beroep op advisering en ondersteuning gedaan kan worden van het samenwerkingsverband. Het ondersteuningsteam van de school/locatie is in elk geval (mede)
regisseur van de op de PM- werkwijze gerichte scholingsinzet omdat het O-team ook
het werkplekleren van docenten en ander personeel faciliteert.
Team ondersteuners speciale onderwijsbehoeften
Uit de middelen van het samenwerkingsverband, de vso’s en het regulier vo zullen in
het schooljaar 2014-2015 voldoende middelen beschikbaar zijn om zo’n acht fte aan
gedragsdeskundigen uit het vso in te zetten in de scholen/locaties. Deze inzet kan bij
gebleken - en verwacht - succes in de daarop volgende jaren gecontinueerd worden.
Naar mate de ondersteuners speciale onderwijsbehoeften meer ingebed raken in het
onderwijs zal hun rol gradueel veranderen. In overleg met de huidige ab-ers zal een profielomschrijving gemaakt worden voor de ondersteuner speciale onderwijsbehoeften.
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
5
Ondersteuningsteam inzet team ondersteuners speciale onderwijsbehoeften BCPL Brandenberg
0,7
BCPL Herle0,7
BCPL Holz0,7
BCPL Thermen
eigen btv ism VSO De Buitenhof & De Zonnewijzer
BCPL Praktijkschool
eigen btv ism VSO De Zonnewijzer & De Buitenhof
CMC Eykhagen 0,7
CITAVERDE College0,7
Emmacollege0,7
Grotiuscollege
0,4
in combinatie met Bernardinus
Romboutscollege
0,2
in combinatie met St Jan en Broekland
Broeklandcollege
0,2
in combinatie met St Jan en Rombouts
Bernardinuscollege
0,4
in combinatie met Grotius
Sintermeertencollege0,7
Sint-Janscollege
0,5
in combinatie met Broekland en Rombouts
6,6
Specialisten team
2,0
Maatwerkplaatsen
Op meerdere locaties worden ín een reguliere VO school of op armlengte ernaast worden maatwerkplaatsen ingericht. Er wordt voorzien in een sterk pedagogische klimaat en er wordt handelingsgericht gewerkt met dagelijkse ondersteuning van een groepsleerkracht uit het VSO. De
klassen zijn voor reguliere vo-begrippen klein: 15 tot 20 leerlingen. De leerling staat ingeschreven
in een VO-school. De overstap naar “normale” reguliere klassen is vervolgens klein. Leerlingen
volgen lesuren in een reguliere klas. De groepsdocent is op afroep beschikbaar bij onduidelijkheden / conflicten of waar preventief handelen nodig is. Reguliere docenten krijgen 'good practices'
aangereikt en zien hoe problemen/conflicten worden opgepakt. De groepsdocent bewaakt het
pedagogische klimaat en zorgt voor maatwerkoplossingen. De groepsdocent kan ook algemeen
ondersteunende taken uitvoeren als hij niet betrokken is bij de klas, bijvoorbeeld als ondersteuner speciale onderwijsbehoeften van andere (reguliere) leerlingen of begeleider van een trajektlokaal.
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
6
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
7
Stichting samenwerkingsverband VO
Passend Onderwijs Parkstad 31.06
Postbus 5
6440 AA Brunssum
[email protected]
samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO
8