Compassietraining bij terugkerende depressie: ervaringen tot nu toe

Mindfulness & Compassie
Mindfulness Based Compassievol Leven (MBCL) bij
terugkerende depressie
Rhoda Schuling / Radboud University Medical Centre for Mindfulness
August 2014
vandaag
o hoe compassie op de voorgrond is gekomen
o hoe de “testfase” is verlopen
o hoe we tot de trial zijn gekomen
o hoe we verder kijken
o wat we nu aan het doen zijn
Hoe compassie op de voorgrond is gekomen
o 2000: MBCT (mindfulness training bij terugkerende depressie)
o 3 of meer depressies
o In periode tussen depressies in
o Eigen onderzoek
o Ook tijdens depressie effectief
o Kans op nieuwe depressie nog steeds aanzienlijk (53%)
Hoe compassie op de voorgrond is gekomen
o Ontwikkeling van niet-oordelende, milde, open houding lijkt van
grote invloed
o Onderzoek Neff: zelfcompassie ontwikkelen geeft meer kwaliteit
van leven dan vergroten gevoel van eigenwaarde
o Zelf-compassie
vs.
Zelfkritiek
o Mindfulness
vs.
Overidentificatie
o Gedeelde menselijkheid vs.
Isolatie
o Verwachting dat vervolgtraining die explicieter focust op
compassie effectiviteit Mindfulness Based Interventies zal
vergroten
Wat is de effectiviteit van compassietraining
bij mensen met terugkerende depressieve
symptomen, die eerder een MBCT-training
hebben gedaan?
Hoe de “testfase” is verlopen…
o MBCL-opzet vergelijkbaar met MBCT:
o 8 sessie van 2.5 uur (NB geen stiltedag, sessies om de week)
oTwee trainers
o17 deelnemers (M:2 / F: 15, leeftijd 36-70)
o4 vragenlijsten voor en na:
o Depressieve symptomen
o Mindfulnessvaardigheid
o Mate van zorgen maken/piekeren
o Zelfcompassievaardigheid
Voorbeelden van compassie-oefeningen
Compassionele bodyscan: nadruk op niet-oordelend aanwezig zijn bij
lichaamsdelen die mogelijk ongemak geven, voor jezelf zorgen hierin
De veilige plek: je voorstellen dat er een plek is, echt of in fantasie, waar
je je helemaal op je gemak, geaccepteerd en gekoesterd voelt
Verzachten, kalmeren, toelaten: zitten met een moeilijkheid
Metta
Interviewcitaten
Zelfkritiek, Overidentificatie, Gedeelde menselijkheid
“… daarmee zit je in een heel democratisch proces van samen worstelen
met wat is het, en eh ja, dat helpt soms, zeker als je vaak depressies hebt,
dan denk je: o, help ik ben zo zielig en ik heb dat, en hier kom je gewoon in
een groep en ja, ben je deelgenoot, en ja door zo’n cursus wordt je een
beetje aan de arm genomen van ja, hoe je daarmee om kunt gaan en krijg
je weer gereedschap verder te gaan.”
Zelf-compassie
“… dat heb je natuurlijk zoveel, dat een gedachte soms ook gewoon
moeilijk is en dat je dat mag vinden, en doordat je daar ruimte voor
maakt, kan je weer verder. Heel vaak zeggen mensen: ja, maar je moet
ook positief blijven. Enneh ja, dat is ook zo, maar als je gewoon, hier mag
je gewoon zeggen van: ja, het is moeilijk…”
Zelf-compassie
“Maar dat je nu gewoon es eh tijd voor jezelf mag maken dat is heel
bevrijdend en dan heb je er net aan gesnuffeld en dan moet je alweer naar
die ander en dat is best moeilijk, ik voelde net die ruimte om die ander es
even te laten.”
Hoe we tot de trial zijn gekomen…
N=120
MBCL+TAU
6 months
TAU
MBCL+TAU
Randomisation
Baseline
End of
Treatment/
Control
6 months
FU/ET
Control
FU
Control
Primaire & Secundaire uitkomstmaten
BDI-II
FFMQ
RRS
WHO-QoL
SCS
FoCS
TTPAS
AAQ-II
CTQ
Depressie Symptomen
Mindfulness
Rumineren
Kwaliteit van leven
Zelf-Compassie
Angst voor Compassie (**)
Type Positief Affect
Experientiële Vermijding
Jeugdtrauma*
hoe we verder kijken…
Ervaringen met vragenlijsten:
o omkeereffect
o te weinig nuancering
Een-op-een interviews:
Heeft compassietraining een toegevoegde waarde boven alleen MBCT?
Interviewcitaten
“…nu is het zo ik merk op dat ik het moeilijk heb, maar ik kan er ook iets mee. Ik
kan het omarmen, […] ik kan het gewoon echt toelaten, eh. Ja, is echt heel groot
verschil…”
”…Ik heb altijd gedacht dat het aan mij lag en altijd maar mijn best gedaan voor
anderen om ze te pleasen […] En ik merk dat ik dat nu veel minder doe. Dat ik wel
er voor anderen ben, maar op een andere manier…”
“…ik ben eigenlijk heel trots dat ik door het oefenen door het, ja, doordat ik dit
allemaal door heb, door deze […] zestien weken eigenlijk heel serieus de
training te volgen en echt er mee aan de gang te gaan en het doorleven, ik dit
dus nu kan. Dit nu zo gaat zoals het gaat.”
Waar we nu zijn…
o Helft deelnemers heeft training afgerond
o Helft dataverzameling binnen
o Afgelopen week 3e cohort van start gegaan
o Nu op 108 deelnemers van de 120
o Komend half jaar nog veel data verzamelen
o April 2015: start analyse
o April 2017: afronding project
Questions, comments…?
Rhoda Schuling / Radboud University Medical Centre for Mindfulness
August 2014