Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Inhoud ▪ Introductie Duurzame Energie Koepel en Sector beschrijving ▪ Algemeen – het SER Energieakkoord Proces, doelen, borging, hoofdlijnen & pijlers, concrete afspraken en procesafspraken ▪ Afspraken / domeinen Wind, Bio-energie, Zonne-energie, Bodemenergie & Warmtepompen, Energie uit Water ▪ Impact op installatiesector Kern van het Energieakkoord ▪ Basis voor consistentie in beleid ▪ Van 4% naar 16% hernieuwbare energie in 10 jr ▪ Kosten 1/3 lager dan uitvoering regeerakkoord ▪ Extra werkgelegenheid: ca. 60-100.000 arb.jaren ▪ 13 mlrd extra investeringen ▪ Meer ruimte voor burgers & bedrijven ▪ Nog niet alles is vastgelegd, maar…. ▪ Uitvoering is inmiddels in volle gang! Duurzame Energie Koepel ▪ Opgericht in 2001, om belangen van de duurzame energiesector te behartigen ▪ 6 brancheorganisaties, vertegenwoordigen: o ca. 750 bedrijven- ca. 75% van de sector o met ca. 2 mlrd aan economische toegevoegde waarde (ca. 5,5mlrd omzet) o ca. 7,500 werknemers ▪ Profiel- “groene werkgevers” ▪ Missie: kansen door energietransitie ▪ I.p.v. voor van , liever voor & Duurzame Energiesector (1) Duurzame energiemarkt in 2020:  Mondiaal: 1.600 mlrd  Grootste groeisector: 27% / jaar 100% Kosten Grondstoffen Kapitaalkosten 50% 0% Fossiel Duurzaam Duurzame Energie Sector (2) ▪ Traditionele Energie: o grootschalige opwekking, o energiebedrijven in de lead o relatieve lage kapitaalskosten o hoog aandeel brandstofkosten (gas, kolen, olie) ▪ Hernieuwbare energie: o Veel decentrale opwekking (gas, elektra, warmte) o Grote betrokkenheid van burgers en bedrijven o Relatieve hoge kapitaalskosten (apparaten om hernieuwbare energie op te wekken) o Lage / geen brandstofkosten o Dus meer economische toegevoegde waarde Duurzame Energie Sector (3) In Nederland gaat het om: ▪ Windenergie (op land en op zee; groot en klein) Duurzame Energie Sector (3) In Nederland gaat het om: ▪ Windenergie (op land en op zee) ▪ Bio-energie (bij/meestook, vergisting, warmte, brandstof, warmte/kracht combinatie) Duurzame Energie Sector (3) In Nederland gaat het om: ▪ Windenergie (op land en op zee) ▪ Bio-energie (bij/meestook, vergisting, brandstof, warmte/kracht combinatie, warmte) ▪ Zonne-energie (warmte en stroom) Duurzame Energie Sector (3) In Nederland gaat het om: ▪ Windenergie (op land en op zee) ▪ Bio-energie (bij/meestook, vergisting, brandstof, warmte/kracht combinatie, warmte) ▪ Zonne-energie (warmte en stroom) ▪ Bodemenergie (diepe geothermie en warmte/koude opslag=wko systemen) ▪ Omgevingswarmte (warmtepompen) Duurzame Energie Sector (3) In Nederland gaat het om: ▪ Windenergie (op land en op zee) ▪ Bio-energie (bij/meestook, vergisting, brandstof, warmte/kracht combinatie, warmte) ▪ Zonne-energie (warmte en stroom) ▪ Bodemenergie (diepe geothermie en warmte/koude opslag-wko systemen) ▪ Omgevingswarmte (warmtepompen) ▪ Energie uit water (getijden, rivieren, zee) Algemeen (1) ▪ Proces: o > ½ jaar onderhandelen met > 40 partijen o SER heeft gefaciliteerd, partijen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering o Glas is halfvol, en daarom een begin- nog geen einde ▪ Doelen: o Energiebesparing: 1,5% / jr – 100 PJ finaal in 2020 (is alle energie voor 1,5 mln huishoudens) o Hernieuwbare Energie: 14% in 2020, 16% in 2023 o Minimaal 15.000 netto banengroei komende jaren (gekoppeld aan scholing en werk-naar-werk trajecten) ▪ Tussendoelen: o Meetmomenten in 2016 / 2018 : 1/3 & 2/3 van de doelen. o Indien onvoldoende: aanvullend pakket van maatregelen Algemeen (2) ▪ Afspraken: soms concreet, soms proces Een aantal afspraken zijn zeer concreet, andere beschrijven een proces om een afspraak uit te werken of een doel te bereikenbijvoorbeeld:  Doelen zoals: • 4450 MW Wind op Zee en 6000 MW Wind op land • Cap op 25 PJ Biomassa – bij en meestoken in kolencentrales • 14% DE operationeel in 2020 / 16% in 2023 • 40 PJ decentraal (GO) (alle energie voor 600.000 hh)  Procesafspraken zoals bv: • Rol van gemeenten- via ondersteuning centrums • Kostenreductieplan wind op zee • Energieprestatie garanties afspraken • Energiebelasting korting voor coöperaties in Postcoderoos • Revolverend fonds Indicatieve verdeling HE in PJ’s Bron CBS Jaar 2012 Eenheid Waterkracht Windenergie RVO Indicatieve verdeling DE Groei-factor over de bronnen 2015 2020 2023 (verwacht) Intensivering Intensivering 2013-2023 PJ PJ PJ PJ 0,4 0,4 2 2 6 15,0 19,7 54 63 4 2,8 3,5 27 40 14 0,0 Windenergie op land Windenergie op zee 0,0 Zonne-energie Zonnestroom Zonnewarmte 0,9 2,4 15 19 22 1,1 1,2 5 6 6 0,0 Bodemenergie Bodemenergie, diep Bodemenergie, ondiep Buitenluchtwarmte Biomassa Afvalverbrandingsinstallaties Bij- en meestoken biomassa in centrales Houtketels voor warmte bij bedrijven Houtkachels huishoudens* Houtskool verbruik huishoudens Overige biomassaverbranding Biogas uit stortplaatsen Biogas rioolwaterzuiveringsinstallaties Biogas, co-vergisting van mest Overige biogas Biobrandstoffen voor wegverkeer TOTAAL 0,5 8,6 13 15 30 2,9 3,6 16 21 7 2,7 3,9 13 14 5 0,0 15,0 18,3 19 20 1 11,2 3,5 25 25 2 2,9 3,9 17 22 8 12,7 12,7 18 19 2 0,3 0,3 0 0 0 6,2 10,5 20 23 4 0,5 0,4 0 0 0 1,9 2,1 4 4 2 3,8 3,8 10 14 4 2,5 6,5 10 11 4 13,6 19,4 37 37 3 97 124 305 355 4 Domeinen ▪ De 12 domeinen: 1. Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving 2. Energiebesparing in de Industrie en Agro-sector 3. Grootschalige hernieuwbare energie 4. Decentrale (hernieuwbare) opwekking 5. Aanpassing van de energienetwerken (kabels & leidingen) 6. ETS (emmission trading system / EU) 7. Sluiting 80-jaren kolen centrales / CCS (= CO2 opslag) 8. Mobiliteit en transport 9. Werkgelegenheid en arbeidsmarkt 10. Commercialisering: Energie-innovatie en export 11. Financiering 12. Duurzame Warmte Installatiesector (1)  Installatiesector, impact verwacht van: Algemeen: o In 2030- doelstelling alle woningen en gebouwen A- label o Huursector label B o Stroomversnelling- nota nul renovaties o Uitrol slimme meters Woningmarkt o Geborgd EP certificaat o Aanpak vervanging oude apparatuur en installaties o Aanscherping normen Ecodesign o Revolverend fonds Energiebesparing Installatiesector ( 2)  Installatiesector, impact verwacht van: U-Bouw o Uitvoering Wet Milieubeheer: EPK systeem (maatregelenlijst) o Vergroting aandeel duurzame warmte Hernieuwbare Energie o Impuls WKO, zonthermisch, PV, Warmtepompen o Energiebelasting korting- coöperaties o Inrichting kwaliteit en certificeringssysteem DE o Aanpassing wet / regelgeving o Windenergie op zee en op land, bio-energie, etc Borging o Bewaken dat we op schema liggen o Online monitoring voortgang – 175 acties / 12 domeinen o Meten op de (tussen) doelen en maatregelen treffen indien de o doelen niet worden gehaald Jaarlijkse tussenrapportage Tot Slot Veel van de maatregelen in het SER Energieakkoord zijn gericht op het wegnemen van de belemmeringen zodat hernieuwbare energie ruim baan gaat krijgen de komende jaren. Daarmee ontstaat een sterke groei in de markt van hernieuwbare energie. ……. en - the early bird get the worm……. Partijen uit de toeleveringsindustrie, installatiesector en energie-dienstverleners die tijdig op deze ontwikkeling inzetten zullen hiervan het meest profiteren.