%! + + OVERZICHT 1. Algemene principes 2. Diagnostiek 3. Behandeling De rol van logopedie bij hoofd-halstumoren Anne-Sophie Beeckman 23 september 2014 + 1. Algemene principes: ICF + 1. Algemene principes: ICF ICF: < WHO International Classification of Functioning, Disability and Health medisch model bio-psycho-sociaal model mondbodemCA orale dysfagie, manipulatie voeding in mond, eetlust, pijn, … hulp van mantelzorgers, … + 1. Algemene principes: ICF beperking E/D (consistentie, tempo, …) problemen met dineren anderen, … motivatie, (premorbide) eetgewoonten, … + 1. Algemene principes: communicatie ICF: 2010: ICF core sets voor HNC (Tiescher et al.) 2014: core set toegepast op dysfagie (Nund et al.) “People with dysphagia were seeking greater access to services, and ongoing holistic and targeted dysphagia management from the multidisciplinary team in the post-treatment survivorship period of HNC.” (Nund et al., 2014) + 1. Algemene principes: continuïteit Begeleiding ‘from start to finish’ Aanwezig in ziekenhuis + opvolgingsdienst aan huis Pre-op + post-op Participatie MOC + Opvolgingsdienst aan huis + %! Alle logo’s eigen kennisgebied Vb. follow-up aan huis laryngectomie Micha Stassen Vb. follow-up aan huis dysfagie Liesbet Desmet OVERZICHT 1. Algemene principes 2. Diagnostiek 3. Behandeling Therapie aan huis Intensief contact familie Beter inschatten noden/moeilijkheden ICF-visie!! + 2. Diagnostiek: algemeen 2. Diagnostiek: probleemspecifiek slikken spraak ruiken gehoor stem MASA-C (Carnaby & Crary, 2014) + + Diagnostiek slikken: FEES slikvideo HRM Diagnostiek oromotoriek: Range-of movement tong Lingual Range-Of-Movement Assessment Scale (Lazarus et al., 2014) Totale ROM-score: (protrusie + lateralisatie rechts + lateralisatie links + elevatie)/4 + Diagnostiek spraakverstaanbaarheid Diagnostiek stem (met dank aan collega Kristin Daemers) NSVO-Z: Nederlandstalig SpraakVerstaanbaarheidsOnderzoek-Zinnen Wat zijn de stemmogelijkheden? Wat is de stemkwaliteit? NDO-V: Nederlandstalig Dysartrieonderzoek Volwassenen Diagnostiek ruiken + NSVO: Nederlandstalig SpraakVerstaanbaarheidsOnderzoek + %! Gestandaardiseerde vragenlijsten (AHSP, Multi-Clinic Smell & Taste Questionnaire, Present Odor Perception Scale, Chemosensory Questionnaire, …) Beoordelingsschalen (1-10, VAS, …) Perceptueel onderzoek (GRBASI) Aerodynamisch onderzoek (VC, MFT, FQ, s/z-ratio) Akoestische metingen (MDVP, Praat) VRP MDVP + Patiëntperceptie VRP Functioneel onderzoek + Hoeveel last heeft de persoon zelf van het stemprobleem? >> Voice Handicap Index Is er hyper- of hypotone compensatie? Nasometrie: verhouding orale en nasale emissie 2. Diagnostiek: Kwaliteit van Leven EORTC QLQ-H&N35 module FACT-H&N UW-QOL-R HNCI HNQOL … 3. Behandeling: patiënt én familie + OVERZICHT 1. Algemene principes 2. Diagnostiek 3. Behandeling + %! + 3. Behandeling: patiënt 3. Behandeling: patiënt slikken spraak ruiken + 3. Behandeling: patiënt Opstart sondevoeding spraak stem Orale intake mogelijk? Nee slikken gehoor gehoor Ja Welke consistentie? Compensatietechnieken? Houdingsaanpassingen? ruiken + stem Hulpmiddelen? Hulpmiddelen neusbeker tuitbeker Samen met patiënt puzzel maken! rietje glossectomielepel ! + %! + REVALIDEREN Waarom? Dysfagie (NPO) REVALIDEREN Spierversterkende oefeningen! Wanneer? Slikfrequentie↓ Preventief (vòòr start radiotherapie) Postchirurgie/postradiotherapie Wat? Mondmotoriekoefeningen Deconditioning Slikdysfunctie ↑↑ (Van der Molen, 2014) + REVALIDEREND Spierversterkende oefeningen! Wanneer? Spateloefeningen Preventief (vòòr start radiotherapie) Postchirurgie/postradiotherapie Wat? Mondmotorische oefeningen Slikoefeningen Masakomanoeuver TheraBite® REVALIDEREND Spierversterkende oefeningen! Wanneer? Mondmotoriekoefeningen Faceformer® REVALIDEREND Spierversterkende oefeningen! Preventief (vòòr start radiotherapie) Postchirurgie/postradiotherapie Wat? + + + Vuist-slik 3. Behandeling Wanneer? preventief (vòòr start radiotherapie) postchirurgie Wat? Mondmotorische oefeningen Slikoefeningen ‘Pharyngocise’ (Carnaby-Mann et al., 2012) falsetto tongduwen krachtig slikken kaakweerstand/versterkend slikken spraak ruiken gehoor stem " + %! + Spraakrevalidatie Laryngectomie 3. Behandeling Spreken via stemprothese Slokdarmspraak Spraakrevalidatie slikken cfr. Slikken Dysamix spraak ruiken + + Reukrevalidatie spraak ruiken + Stemrevalidatie stem 3. Behandeling slikken + gehoor gehoor stem 3. Behandeling: familie mantelzorger = cotherapeut!!! Afhankelijk van de ingreep: al dan niet bewaren van het eigen stemapparaat? Bezenuwing al dan niet intact? Stem sparen versus stem stimuleren Aanleren spreken met spreekknop Stimuleren middenrifbeweging (vb. LaxVox) … Lax-Vox # + 3. Behandeling: familie + Eten & maaltijden %! Fysiologische behoefte = sociaal & emotioneel gebeuren!! Leven met persoon met HHK Impact op QoL mantelzorger! Cfr.: Pt. stimuleren om te eten Aangepaste voeding voorzien Andere levensstijl Schuldgevoelens! + + 3. Behandeling: familie Psycho-educatie Informeren: Voeding (samen met diëtiste) Maaltijdgebeuren Grenzen helpen bewaken Coaching Bronnen (1/2) Carnaby, G. D., & Crary, M. A. (2014). Development and validation of a cancer-specific swallowing assessment tool: MASA-C. Supportive Care in Cancer, 22(3), 595-602. Carnaby-Mann, G., Crary, M. A., Schmalfuss, I., & Amdur, R. (2012). “Pharyngocise”: randomized controlled trial of preventative exercises to maintain muscle structure and swallowing function during head-and-neck chemoradiotherapy. International Journal of Radiation Oncology Biology Physics, 83(1), 210-219. Lazarus, C. L., Husaini, H., Jacobson, A. S., Mojica, J. K., Buchbinder, D., Okay, D., & Urken, M. L. (2014). Development of a New Lingual Range-of-Motion Assessment Scale: Normative Data in Surgically Treated Oral Cancer Patients. Dysphagia, 1-11. Nund, R. L., Scarinci, N. A., Cartmill, B., Ward, E. C., Kuipers, P., & Porceddu, S. V. (2014). Application of the International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) to People with Dysphagia Following Non-surgical Head and Neck Cancer Management. Dysphagia, 1-12. Nund, R. L., Ward, E. C., Scarinci, N. A., Cartmill, B., Kuipers, P., & Porceddu, S. V. (2014). Survivors’ experiences of dysphagiarelated services following head and neck cancer: Implications for clinical practice. International Journal of Language & Communication Disorders, 49(3), 354-363. Nund, R. L., Ward, E. C., Scarinci, N. A., Cartmill, B., Kuipers, P., & Porceddu, S. V. (2014). Carers’ Experiences of Dysphagia in People Treated for Head and Neck Cancer: A Qualitative Study. Dysphagia, 1-9. Bronnen (2/2) Tschiesner, U., Rogers, S., Dietz, A., Yueh, B., & Cieza, A. (2010). Development of ICF core sets for head and neck cancer. Head & neck, 32(2), 210-220. UKSRG (2014, 6 & 7 februari). 5th UK Swallowing Research Group Conference. UCL, London (UK). UZA, CHU Saint-Pierre & UCL Mont-Godinne. (2014, 27 september). Dysphagia in head and neck cancer: multidisciplinary treatment. Brussel. van der Molen, L. (2014, 25 april). The SLP and dysphagia. Onuitgegeven presentatie Head and Neck Cancer Dysphagia Workshop. Nederlands Kanker Instituut Amsterdam (Nederland). van der Molen, L. (2014, 25 februari). Logopedie & oncologie. [gastles]. Onuitgegeven presentatie Postgraduaat Dysfagie Arteveldehogeschool Gent. Ward, E.C., & van As-Brooks, C.J. (eds.). (2014). Head and Neck Cancer: Treatment, Rehabilitation and Outcomes. San Diego: Plural Publishing. $
© Copyright 2024 ExpyDoc
