Financieele Dagblad

21 juni 2014 © Het Financieele Dagblad
Vluchtgedrag
Hartkloppingen, klamme handen en een gevoel van totale paniek.
Tot voor kort kregen ondernemers Jan Dekker, Koos Hendriks en
Jeanne Rausch het alleen al benauwd bij het zien van een vliegtuig.
Waar komt vliegangst vandaan en hoe komt je er net als deze
ondernem
emers vanaf?
ondernemers
Door: Thomas de Heide,, illustratie: Erik Varekamp
Z
e zijn alle drie kerngezond, leiden
een eigen bedrijf en hebben een
groot sociaal netwerk. Een trip per
vliegtuig zou dan een makkie voor
hen moeten zijn. Althans, dat zou je
denken. Niets is minder waar, want
bij ondernemers Jan Dekker, Koos Hendriks en
Jeanne Rausch liep de vliegangst zo hoog op dat
ze jarenlang niet durfden te vliegen. Uiteindelijk
klopten ze aan bij Stichting Valk, een samenwerkingsverband van KLM, Transavia, ArkeFly, de
Universiteit Leiden en Schiphol. Deze stichting
zet zich in om mensen weer te laten vliegen. Dat
doet ze met behulp van wetenschappelijk onderzoek door de vakgroep Klinische en Gezondheidspsychologie. Dankzij sessies met psychologen, groepstraining, simulatorvluchten en een
retourvlucht onder begeleiding kwamen de drie
ondernemers van hun vliegangst af.
Claustrofobie, hoogtevrees,
controledrift en stressklachten
kunnen een rol spelen bij het
ontstaan van vliegangst
Om succesvol te genezen moet eerst de oorzaak achterhaald worden. Volgens Lucas van
Gerwen, oprichter en directeur van Stichting
Valk, ontwikkelen mensen hun vliegfobie door
tal van onderliggende klachten. Zo kunnen
claustrofobie, hoogtevrees, controledrift of
stressklachten een rol spelen. Al deze klachten
openbaren zich wanneer je in het vliegtuig zit,
vertelt hij. Uiteindelijk kunnen deze angsten
zelfs zo hoog oplopen dat het leven van mensen
ontwricht wordt. Ze durven hun huis niet meer
uit of kunnen hun werk niet meer uitvoeren. Van
Gerwen en zijn team pakken deze onderliggende
klachten niet alleen aan om mensen weer te laten
vliegen, maar ook om hun leven op andere terreinen in positieve zin te veranderen.
Zo durven mensen na de behandeling opeens
weer de lift te pakken en begeven ze zich zonder
moeite in mensenmassa’s. Het belangrijkste
is, in de woorden van Van Gerwen, dat mensen
inzien dat hun angsten niet gebaseerd zijn op
reëel gevaar. De Amerikaanse socioloog Barry
Glassner deed onderzoek naar dit fenomeen.
Hij kwam tot de conclusie dat niet het werkelijke
risico, maar onze persoonlijke waarneming van
het risico bepalend is voor onze mate van angst.
De kans dat een toestel neerstort is bijvoorbeeld bijzonder klein, terwijl iemand met vliegangst er stellig van overtuigd kan zijn dat het
vliegtuig onmogelijk veilig de eindbestemming
bereikt. Filosoof Bertrand Russell concludeerde
dat een mens bij ontoereikend bewijsmateriaal
eerder en makkelijker informatie gelooft die aansluit bij wat hij toch al dacht en geloofde. Raak je
dus in paniek tijdens een vlucht, dan is het makkelijker om toe te geven aan je angsten dan jezelf
ervan te overtuigen dat er niets aan de hand is.
Jeanne Rausch dacht lange tijd dat ze een van
de weinigen was met een fobie voor vliegtuigen.
Vliegangst treft echter een groot deel van de Nederlanders. Ongeveer 35 procent heeft er in meer
of mindere mate last van. Dit varieert van gespannenheid aan boord tot helemaal niet durven
vliegen. Ook kan iedereen op elk moment in zijn
leven met vliegangst te maken krijgen, zelfs ervaren piloten en zakenmensen die de hele wereld
over reizen. Vooral bij die laatste groep bouwt de
angst zich langzaam op, vertelt Van Gerwen.
Mensen die vaak vliegen gaan zich ergeren aan
bepaalde aanvliegroutes, waar bijvoorbeeld veel
turbulentie is. Of ze vinden een specifieke luchthaven minder fijn. Zo rollen ze van ergernis in
ergernis en kan uiteindelijk vliegangst ontstaan.
Volgens Van Gerwen slaagt zijn internationaal
erkende methode bij 98 procent van de gebruikers omdat iedereen een eigen behandeltraject
krijgt. Sommige deelnemers gaan individueel in
behandeling, anderen volgen het traject volledig
in groepsverband.
‘Ik ben ervan overtuigd dat iedereen van zijn
vliegangst af kan komen’, zegt Van Gerwen. ‘Het
beste voorbeeld is een dame die de Faro-ramp
overleefde en gedeeltelijk was verbrand. Ze raakte door de training zo enthousiast dat ze haar
vliegbrevet wilde halen. Dat lukte en uiteindelijk
ben ik met haar naar Faro gevlogen, waar ze het
vliegtuig zelf heeft laten landen op de plek waar
het ramptoestel in 1992 verongelukte. Die gebeurtenis bevestigde voor mij dat angst nooit je
raadgever moet zijn, dat is eeuwig zonde.’
➜ Lees meer over ondernemers en hun angsten