Kinderen ons Vak p/a Rondelenstraat 16 6261 NP Mheer E mail [email protected] Tel. 06 53 94 77 30 Projectrapportage regio Zuid Limburg BKK tranche 4 (juli 2013 – dec. 2013) Het beroep Pedagogisch Werker in een krimpregio Inleiding In de afgelopen jaren is binnen het samenwerkingsverband tussen kinderopvang en beroepsonderwijs: Kinderen ons Vak (KoV) up to date gebracht:  de voorlichting m.b.t. studeren/werken voor/in de kinderopvang,  de inhoud van de opleiding Pedagogisch medewerker (PW) en  de Beroepspraktijkvorming (BPV).  De informatie over opleiden en opvang en de visie voor de toekomst is uitgedragen naar gemeenten en onderwijs door middel van een conferentie (beleidmakers en bestuurders) Tijdens de studiedag georganiseerd door KoV op 15 maart 2013 werd door deelnemers vastgesteld, dat samenwerking met het primair onderwijs, de (lokale) overheid en het maatschappelijke veld een duidelijke meerwaarde heeft voor het opgroeiende kind. Tegelijkertijd worden de eisen die maatschappij /overheid aan kinderopvang stelt steeds hoger en vraagt de Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) en vorming van Integrale Kind Centra om een professionele pedagogisch medewerker (PW). De demografische ontwikkeling in Zuid-Limburg met een krimp in kinderpotentieel van tenminste 25%, tezamen met de overheidsbezuinigingen in de kinderopvangtoeslag en het speciaal onderwijs maakt de problematiek van de juiste mix van opleidingsniveaus van de kinderopvang/kindcentra niet kleiner. Doel van het project Het opzetten van een visiedocument dat het beroep Pedagogisch Werker voor deze regio voor alle belanghebbenden neerzet:  Professionalisering pedagogiek jonge kind vs /doorlopend naar pedagogiek/didactiek basisschoolkind (0-13 jaar);  Inventarisatie aansluiting opleiding vs vraag uit de praktijk: zowel initieel als voor bij/opscholing;  Invloed van krimp en de kleine scholen/bezettingsgraad problematiek op beroep PW. Samenvatting In de afgelopen 6 maanden is door Kinderen ons Vak de positie van de pedagogisch werker in een veranderende omgeving ter hand genomen. De oorspronkelijke bedoeling was, om een verdere visie te ontwikkelen over de professionalisering van de pedagogisch werker in het kader van de verdere integratie tussen opvang en onderwijs. Gaandeweg werd duidelijk dat de crisis in de kinderopvang veel grotere gevolgen had dan ingeschat. Het project is in de afgelopen periode dan ook anders gefaseerd dan oorspronkelijk bedoeld. Gestart is met het opstellen van een visie op de eisen die aan de kennis en handelingsvaardigheid van de Pedagogisch medewerker gesteld worden in de verschillende fasen van het jonge kind (0-6 jaar) (persoonsvorming) en het “oudere” kind (7+ jaar) (leren en spelen). Op basis van deze eerste visie is gekeken naar de consequenties en de (eventuele) aanpassingen in initiële opleidingen en inrichten van adequate bijscholingen voor zittend personeel/zij-instromers. Een initiatief van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen met ROC’s en Calibris ondersteund door BKK Pagina 1 van 6 [email protected] www.kinderenonsvak.nl Kinderen ons Vak p/a Rondelenstraat 16 6261 NP Mheer E mail [email protected] Tel. 06 53 94 77 30 Parallel zijn de (per 2014 veranderende) financiële consequenties/mogelijkheden bekeken waarmee bedrijven rekening dienen te houden bij opleiding/bijscholing. Instellingen gaven gedurende het project aan dat het eigen budget voor opleidingen geminimaliseerd is (overlevingsstrategie). Voor de pedagogisch werkers die hun baan verliezen is veel aandacht uitgegaan naar mobiliteit naar vooral Duitsland. De versteviging van de banden met het Primair Onderwijs (PO) zijn daardoor nog niet verder aangehaald. In 2014 zal het contact met het primair onderwijs uitgebreid /verstevigd worden: een gemeenschappelijke visie over kennis/kunde/positie PW en OA en de praktische uitwerking daarvan in DO/PSZ/PO/BSO combinaties en de mobiliteit van medewerkers daarbinnen. Deze rapportage moet gezien worden als een tussenrapportage. Een eerste stap is gezet. Onderstaand worden de resultaten nader besproken. Krimp Krimp in combinatie met de versobering van de faciliteiten voor ouders heeft in de loop van dit traject verlammend gewerkt op de sector. Massa ontslagen en bezuinigen tot op het bot maken het moeilijk om je open te stellen/tijd te nemen voor een duidelijke visie ontwikkeling. Peuterspeelzaalwerk heeft door een andere financieringsstructuur momenteel minder problemen. Bij beiden speelt de structuurdiscussie (IKC). Ook BPV plaatsingsmogelijkheden leiden onder de slechte economische situatie. Voor medewerkers en werkgevers is mobiliteit en het vergroten daarvan een issue. In Duitsland en in mindere mate België is momenteel enorme vraag naar PW opgeleiden.  Gezamenlijk is de overstap van medewerkers naar Duitsland geanalyseerd en de barrières met instanties geslecht.  ROC’s lichten hun studenten voor hoe pakketkeuzes de kans op de (buitenlandse) arbeidsmarkt vergroot.  BPV plaatsen komen via de centrale weg daarentegen moeizaam tot stand, eigen opleidingen gaan voor. Visie ontwikkeling Visie op de eisen die aan de kennis en handelingsvaardigheid van de Pedagogisch medewerker gesteld worden in de verschillende fasen van het jonge kind (0-6 jaar) (persoonsvorming en spelend groeien) en het “oudere” kind (7+ jaar) (leren en spelen) Overwegingen:  Het blijkt dat het begrip kwaliteit voor de opvang van een kind is (nog) niet helder is gedefinieerd: zie bijvoorbeeld reader CCI seminar 31 okt 2013. Aangezien BKK start met het programma kwaliteitsimpuls (kwaliteitsvisie gereed zomer 2014) en nu ook Branche met een werkgroep visieontwikkeling start is de definitie kwaliteit geparkeerd.  Kwaliteit leveren is en blijft het streven, maar in deze roerige tijden staat de blik van de kindorganisaties logischerwijs primair op overleven. De wil naar meer kwaliteit is er, maar het wettelijk minimum opleidingseis + bezettingsgraad/groep is waar men allereerst op wordt afgerekend. Dat is van toepassing op zowel grote als kleine organisaties. Een initiatief van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen met ROC’s en Calibris ondersteund door BKK Pagina 2 van 6 [email protected] www.kinderenonsvak.nl Kinderen ons Vak p/a Rondelenstraat 16 6261 NP Mheer E mail [email protected] Tel. 06 53 94 77 30    De trend is onmiskenbaar dat de personeelsverdeling in de kindorganisaties (PW3/PW4/HBO) verschuift naar hogere kwalificaties. Zeker in het opvangsegment 2,5 – 4 jaar: “de voorschool”. Intensievere samenwerking/integratie met primair onderwijs ligt voor de hand bij “voorschool” en BSO medewerkers. Intensievere samenwerking met opleiders zoals ROC’s en PABO’s is voor deze ontwikkelingen noodzakelijk Voorlopige visie op kennis en handelingsvaardigheid:  De eisen die aan de kennis en handelingsvaardigheid van de Pedagogisch medewerker gesteld worden zijn voor het minimum (wettelijk kader) aanwezig.  PW 3 zonder VVE zal nauwelijks nog een baan vinden: brede inzetbaarheid wordt harde eis vanuit werkgevers.  Consequenties visie voor opleiding (uit te werken in kwaliteitsgroep): o Opleiden PW4 (geen PW3 meer) o VVE certificaat in de opleiding (Vversterk) o Reken- en taalniveau op F3 o Combinatie OA en PW moet mogelijk worden (BPV PW in onderbouw mogelijk maken; projectaanvraag werkveld met Calibris,)  Een gemeenschappelijke visie op het meerdere is in de huidige krimpende markt op korte termijn nog niet haalbaar.  Bied kinderorganisaties de mogelijkheid via “a la carte” bijscholingstraject(en) de kennis en handelingsvaardigheid van de pedagogisch medewerkers te verhogen en daarmee zich te kunnen onderscheiden van andere kindorganisaties. Visie op scholing PW: De voorlopige visie op kennis en handelingsvaardigheid van de Pedagogisch medewerker leidt tot aanpassingen in initiële opleidingen en inrichten van adequate bijscholingen voor zittend personeel/zij-instromers. (Zie ook voorgaande). Overwegingen: Gegeven de huidige situatie waarin kindorganisaties opereren wordt gekozen voor een pragmatische, maar toekomstgerichte aanpak m.b.t. (bij)scholing van haar Pedagogisch medewerkers. Overdracht van kennis en kunde van grote organisaties van kinderopvang naar kleine organisaties (zover nog mogelijk) en intensieve samenwerking van kindorganisaties en onderwijs staan daarbij centraal. Voorlopige visie op scholing:  Ontwikkeling van een modulaire (digitale) leerlijn voor zittende medewerkers  module geeft verdieping in onderdelen: Vversterk certificaat Reken- en taalniveau op F3 niveau Combinatie van OA en PW 4 Certificaat in PW4 )  totale set modules leidt tot diploma OA-PW4  Bijscholing door ROC’s  Bijscholing individueel/groepsgewijs via verschillende leer/tijdlijnen.  Voldoende stageplaatsen ook bij PO en in buitenland (nieuwe gekwalificeerde instroom)  Kindorganisaties zorgen voor stageplaatsen en gekwalificeerde stagebegeleiders Een initiatief van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen met ROC’s en Calibris ondersteund door BKK Pagina 3 van 6 [email protected] www.kinderenonsvak.nl Kinderen ons Vak p/a Rondelenstraat 16 6261 NP Mheer E mail [email protected] Tel. 06 53 94 77 30    Optimaal gebruik maken van beschikbare financiering Samenwerken met PO koepels waar mogelijk Organiseren netwerk bijeenkomsten met leereffect (voorbeeld Studium Generale OOK)  Zie schematische weergave in bijlage 1 Scholingsopties zittend personeel en financiering PWH traject is voorbeeld van PW 3  PW 4  Zie bijlage 2: Opleidingsroute bijscholing PW4 2014 ROC Leeuwenborgh en ROC Arcus Een initiatief van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen met ROC’s en Calibris ondersteund door BKK Pagina 4 van 6 [email protected] www.kinderenonsvak.nl Kinderen ons Vak p/a Rondelenstraat 16 6261 NP Mheer E mail [email protected] Tel. 06 53 94 77 30 Fasering: plan vs. realisatie (status januari 2014) tijdslijn Inventarisatie vraag en problematiek Inventarisatie bestaande studies/visies Ronde tafelgesprekken Vervolg in 2014 Landelijke scan Beeld bestaande beroeps visies Betrek visie ontwikkeling BKK en Branche Kinderopvang KO/PSZ/PO Beeld behoefte Minimaal 3 (Parkstad, Sittard/Gelee n, Maastricht) Beeld behoefte Calibris/ROC’ s allen Beeld niveaus PW 3+, PW4, OA Beeld (on)mogelijkh eden BPV PW in PO ROC’s Beeld (on)mogelijkh eden PW4 > OA BPV lopen PW4 in PO: aanvraag wordt opgesteld met Calibris Totaal aanbod (zie bijlage 2) studiedag Beelden delen Gezamenlijk beeld ontwikkelen Betrekken kleine organisaties via studie bijeenkomsten uitgesteld naar 2014 Regionale of lokale studiedag(en) Lokaal ronde tafelgesprekken: duidelijke lijn Behoefte aan verbreding naar PO  eerst juiste samenstelling tafel creëren 2014 Verbreding samenwerking met PO en HBO (evt. convenant vernieuwen) Sept/okt Inzet (on)mogelijkhed en PW in doorlopende leerlijn Opleiden/ bij/opscholen Visie ontwikkeling Realisatie/status Jan. 2014 Sept/okt Enquête Scenario ontwikkeling Profielen PW Plan tranche 4 Hoe resultaat Dec. Een initiatief van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen met ROC’s en Calibris ondersteund door BKK Pagina 5 van 6 BPV in Duitsland. Evalueren aanbod scholing [email protected] www.kinderenonsvak.nl Kinderen ons Vak p/a Rondelenstraat 16 6261 NP Mheer E mail [email protected] Tel. 06 53 94 77 30 Financieel (aanvraag vs. realisatie) Ondersteuning organisatie studiedag Communicatie aanvraag/rapportages/ verantwoording BKK diversen uren 30 30 30 Aanvraag vs. realisatie tranche 4 begroot € 2.750 € 3.000 € 2.750 € 2.750 realisatie € 3.267 € 6.500 € 1.089 € 2.541 € € 11.250 toelichting Interne sessies, (nog) geen studiedag 91 €13.288 Het tekort wordt gedekt door convenantpartners Deelnemers Kinderen ons Vak       ROC’s Kinderopvang Peuterspeelzalen Primair Onderwijs Hoger onderwijs Gemeenten/(Provincie) ja ja ja Eerste contacten Nog niet direct (via ROC) Nog niet (indirect via IKC initiatieven) Bijlagen: 1. Scholingsopties zittend personeel en financiering 2. Opleidingsroute bijscholing PW4 2014 ROC Leeuwenborgh en ROC Arcus Een initiatief van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen met ROC’s en Calibris ondersteund door BKK Pagina 6 van 6 [email protected] www.kinderenonsvak.nl