Jaargang 15, nr. 4 – 17 juni 2014
Thema: ingredients
Integrale aanpak nodig
tegen voedselverspilling
01_Cover.indd 1
Paardloze koets
en koeloze melk
05-06-14 14:28
for your next career move in food
QESH Manager
Met management ambities
Sneek
Cloetta Sneek is onderdeel van de Cloetta Group met totaal 11 fabrieken in Italië, België, Zweden, Slowakije, Engeland en Nederland.
Cloetta is een krachtig bedrijf met een leidende positie binnen de zoetwarenmarkt en exporteert wereldwijd suikerwerk, kauwgom,
pastilles, chocolade producten en sinds kort ook noten. Bij Cloetta in Sneek wordt met ± 100 enthousiaste medewerkers en ambitieuze
doelstellingen kauwgom, pepermunt en drups geproduceerd voor bekende merken zoals SPORTLIFE, XyliFresh, KING, Redband en Venco.
In verband met promotie zoeken wij een gedreven en ondernemende QESH Manager. Deze overtuigende motivator is verantwoordelijk
voor het opstellen, verder ontwikkelen en borgen van het QESH-beleid (80%). De overige 20% van de taken bestaat uit het coördineren
van het QE beleid en alle QE aangelegenheden voor de regio Middle, bestaande uit de fabrieken in Roosendaal, Turnhout en Sneek.
Consultant: Annemarie van den Bos, telefoon 0317-468686 of 06-53310126
Sr. QA Manager
Spilfunctie in een groeiende, internationale omgeving
Amsterdam
Tradin Organic is onderdeel van SunOpta, een Canadese onderneming in de biologische food branche. Het hoofdkantoor van Tradin
Organic is gevestigd in Amsterdam, naast het Centraal Station waar ruim 60 medewerkers werken. Tradin Organic is spil tussen haar
leveranciers in ruim 65 landen wereldwijd en de internationale food industrie. Daarnaast heeft Tradin Organic 4 fabrieken (Nederland,
Bulgarije, Ethiopië, China) waar biologische food ingrediënten worden verwerkt. Alle ingrediënten en producten van Tradin Organic zijn
biologisch. Om het QA-team te versterken zoeken wij een ondernemende Sr. QA Manager die verantwoordelijk is voor het opstellen en
borgen van het QA-beleid. Deze organisator met helicopterview geeft leiding aan het QA-team en houdt overzicht in een complexe,
dynamische omgeving.
Consultant: Annemarie van den Bos, telefoon 0317-468686 of 06-53310126
Masters in Cereal Technology Rotterdam
Manager Inkoop
Brede zelfstandige rol met grote toegevoegde waarde voor de organisatie
Rotterdam
Codrico Rotterdam B.V. is een succesvol, internationaal opererend en innoverend productiebedrijf van hoogwaardige half- en
eindproducten voor de levensmiddelen- en diervoedingsindustrie. Als grondstof voor het productieproces worden mais en
graanproducten gebruikt om producten te maken voor bijvoorbeeld snacks, cereals en tortilla chips. Hierbij maken ze gebruik van
hightech maaltechnieken en veredelingsprocessen. Codrico kenmerkt zich door een hands on mentaliteit waar mensen gedreven en
doelgericht te werk gaan. In de Rijnhaven staat het hoofdkantoor, van waaruit de commerciële activiteiten worden aangestuurd, en
ook Productie, R&D en Logistiek gevestigd zijn. Wij zijn voor Codrico op zoek naar een Manager Inkoop die verantwoordelijk is voor het
gehele inkoopproces van producten en diensten; van onderhandeling tot en met levering.
Consultant: Annoek Kogelman, telefoon 0317-468686 of 06-12504148
Operations Management Talent
Die de organisatie leert kennen door projecten te managen met het accent op milieu
Geldermalsen
COROOS Productie B.V. heeft productielocaties in Kapelle en Geldermalsen, met in totaal 370 medewerkers. Hiermee vormt COROOS
één van ’s lands grootste conservenfabrieken. Vers van het land worden groente en fruit direct verwerkt en in glas, blik of kunststof
verpakt. De omzet van ruim 150 miljoen euro wordt gerealiseerd door een moderne organisatie, korte lijnen, duidelijke communicatie
en een energieke aanpak. Door de groei wordt het komende jaar verder geïnvesteerd in nieuwe installaties en processen en worden de
productiefaciliteiten verder uitgebouwd. Door deze groei zijn wij op zoek naar een Operations Management Talent die verantwoordelijk
is voor het initiëren en implementeren van projecten binnen de organisatie op het gebied van milieu, veiligheid, energie en investeringen.
Een mooie opstap voor een gedreven kandidaat met ambities binnen een productieomgeving.
Consultant: Annoek Kogelman, telefoon 0317-468686 of 06-12504148
Technical Sales Manager
Creating new business in a fast-growing dynamic environment
Kilkenny, Brussels or home-office
Glanbia Plc is an international nutritional solutions and cheese group, headquartered in Kilkenny Ireland. Glanbia has almost 5,000
employees worldwide and has manufacturing and processing facilities in 7 countries and sales/technical support locations in 14
countries. Glanbia Nutritional Ingredient Technologies (GNIT) is responsible for production and supply of both nutritional and functional
ingredients to a wide range of sectors including Sports Nutrition, Clinical Nutrition, Infant Nutrition, Health and Wellness and Food
Sectors. To support their strategy for growth for the EMEA Region a new role of Technical Sales Manager is created. This role is responsible
for analysing markets, managing accounts which will provide direction and commercial insights for R&D to shape developments and
launch new products within the sector.
Consultant: Annoek Kogelman, telephone: +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-12504148
Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]
dupp - food recruitment
Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl t 0317-468686
Jaargang 15, nr. 4 – 17 juni 2014
Inhoud
nr. 4 – 17 juni 2014
Thema: ingredients
Integrale aanpak nodig
tegen voedselverspilling
Paardloze koets
en koeloze melk
01_Cover.indd 1
05-06-14 14:28
Bij de voorpagina:
Specerijen of smaakaroma’s? J.S. Polak heeft daar een
duidelijke mening over. Verder in dit nummer veel aandacht voor ingredients, met zoutvervanger OneGrain,
eiwitverrijkte producten en eiwit uit eendenkroos.
Vanaf pagina 8.
Food Top 100
18
21
25
26
28
Innovatie en inspelen
op wensen klant
Paardloze koets en
koeloze melk
Scelta Mushrooms:
champignon is sexy
Sfeerimpressie symposium
NVVL
42
44
Pittige discussie
Lean
Productie kan efficiënter
Productnieuws
46
Flexibel FMCG-centrum
Unilever
Fountainheads waarschuwt
voor ‘Kodakmomentje’
48
Sustainable Living Plan
bespaart kosten
Service
Mixed
4
Productnieuws
Kort nieuws uit de sector
Ingredients
8
10
13
16
Natriumreductie in brood
met OneGrain
J.S. Polak maalt specerijen
samen voor melange
30
31
34
39
40
Ingredients
Voedselverspilling
Integrale aanpak nodig
Taartrobot
Flexibel inzetbaar
Thermische vloeistof
Eiwitverrijkte producten
Kansen voor eendenkroos
50
Cartoon, agenda en colofon
Verkeerde olie,
minder rendement
Symach
Stapel op palletiseren
Dit keer twee extra’s bij EVMI:
• HygiëneSpecial (links), met informatie
over hygiëne in het eigen bedrijf, ongedierte, bacteriën, virussen, persoonlijke
hygiëne en een dagboek van NVWAinspecteurs.
• Products4Engineers (rechts), met informatie over nieuwe instrumenten en
machines.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
03_Inhoud.indd 3
­3
05-06-14 14:28
Kort nieuws
AkzoNobel wint award MFC met OneGrain
AkzoNobel heeft de MFC Innovatie Trophy gewonnen met het mineraalzout OneGrain. De ingezonden
producten werden geroemd vanwege de hoge culinaire kwaliteit en de heldere structuur. Ze waren
bereid met OneGrain en bevatten daardoor 33 procent minder zout.
De Molenaar Award voor Den Hartog
Leo den Hartog, directeur R&D bij diervoederproducent Nutreco en hoogleraar aan Wageningen
University, is winnaar geworden van De Molenaar
Award 2014, de prijs voor de persoon die zich het
meest verdienstelijk heeft gemaakt voor de ontwikkeling van de (grondstoffen)handel, graanverwerkende of diervoederindustrie in Nederland of België.
Onderzoeksprogramma thee
Unilever gaat zich toeleggen op een nieuw R&Dprogramma voor thee om het theeaanbod voor de
toekomst veilig te stellen. Moderne teeltmethoden
moeten leiden tot nieuwe duurzame theesoorten.
Leden stemmen in met fusie Arla en Walhorn
De leden-melkveehouders van Arla Foods en het
Belgische EGM Walhorn hebben ingestemd met een
fusie, waarbij Walhorn opgaat in Arla. De samenvoeging moet nog wel worden goedgekeurd door de
mededingingsautoriteiten.
Bernhard Url nieuwe EFSA-directeur
De Oostenrijker Bernhard Url is door het bestuur van
EFSA benoemd tot uitvoerend directeur. Url was na
het vertrek van Catherine Geslain-Lanéelle in september 2013 al waarnemend directeur van EFSA.
Hij is officieel per 1 juni aan de slag gegaan.
Ranks Meel verkoopt meelfabriek
Ranks Meel verkoopt de meelfabriek in Uithuizermeeden aan Waddenmolen ’t Hoogeland. Dat
maakte Roland Mills United, het Duitse concern dat
eigenaar is van Ranks, bekend.
Haribo sluit Hoepman
Haribo gaat de productielocatie van Hoepman in
Hoogezand sluiten. Dit kost 33 medewerkers hun
baan. De Duitse snoepfabrikant wil de snoepproductie concentreren in de Belgische productielocatie in
Kontich, nabij Antwerpen.
Aanhane CEO NSure
Theo Aanhane (44) heeft per 1 mei bij NSure de
taken overgenomen van Ton van Berkel als CEO.
Van Berkel, aandeelhouder en medeoprichter van
het bedrijf, vervulde de functie van CEO het afgelopen jaar.
4
Mixed
Unilever ontwikkelt app
tegen voedselverspilling
‘
ROTTERDAM - Unilever Food Solutions heeft een app ontwikkeld waarmee chefkoks inzicht krijgen in het afval dat ze produceren. Zo kunnen ze verspilling tegengaan én geld besparen. Met ‘Stop verspilling’ kan een chef bepalen hoeveel
voedsel er in de keuken verspild wordt en bekijken wat de verschillen zijn per
service (ontbijt, lunch, diner). De chef kan met een reeks tools, tips en recepten de
voedselverspilling in de keuken verminderen. Per week kan de kok de vooruitgang
volgen. Volgens Unilever Food Solutions verminderen de voorgestelde menu’s
de afvalberg al met 20 procent. Om inzicht te krijgen, moeten koks gedurende
drie dagen de hoeveelheid afval meten met een digitale weegschaal of hangweegschaal en de verschillende soorten afval (opslagafval, keukenafval, tafel-/
serviceafval) in drie aparte vuilnisemmers sorteren. De gegevens kunnen ze in de
app invoeren. Dat leidt tot een overzicht van de gemiddelde hoeveelheid afval per
dag en per couvert, en een procentuele indeling van het afval per categorie. Eén
of twee maanden na het begin van het experiment wordt de chef gevraagd om te
onderzoeken hoeveel voedsel hij minder heeft verspild en hoeveel extra winst hij heeft behaald.
Forum voor delen kennis kamelenmelk
HÖRSHOLM - Chr. Hansen is op LinkedIn een forum gestart voor
het delen van kennis en expertise over kamelenmelk. Het intiatief op LinkedIn volgt op een CSR-project dat de ingrediëntenleverancier in 2012 heeft uitgevoerd met het Keniaanse Oleshwa
Enterprises om de leefcondities van kleinschalige kamelenbedrijven te verbeteren.
Dit project ging vooral in op de ontwikkeling van basiskennis voor
het produceren van kamelenkaas, die kleine ondernemers konden gebruiken voor eigen consumptie en voor de verkoop. Van
hieruit ontstonden diverse kamelenkaasrecepten, die nu gebundeld in een handleiding te downloaden is.
Volgens Chr. Hansen gaat een kwart tot de helft van de jaarlijkse kamelenmelkproductie in Kenia en Ethiopië verloren door een gebrek aan infrastructuur en aan conserveringsmachines en -technieken om de melk
houdbaar te maken. De ingrediëntenleverancier verwacht dat het forum meer kennis kan ontwikkelen bij
het produceren en het verlengen van de shelf life van diverse kamelenmelkproducten op industriële schaal.
Piet Hein Merckens CEO Aviko
BREDA - Royal Cosun heeft Piet Hein Merckens (51) benoemd tot CEO van
Aviko en lid van de concerndirectie van Cosun.
Merckens was eerder CEO van Wessanen. In november 2013 werd zijn vertrek aangekondigd toen de Raad van Commissarissen hem niet meer wilde
voordragen voor een tweede termijn. Eerder werkte Merckens bij onder
andere Procter & Gamble en Sara Lee/DE. Merckens volgt Martin van de
Ven op die vanaf 2008 directievoorzitter van Aviko is geweest. Van de Ven
is sinds 1985 verbonden aan Cosun. Hij zal Merckens na diens aantreden op
1 september nog enige tijd ondersteunen. “Onder andere om een succes te
maken van de opstartende fritesactiviteiten in China”, stelt Cosun.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
04-05-06-07_mixed.indd 4
05-06-14 14:27
U
v
b
l
v
F
v
R
h
z
i
N
O
l
i
t
h
g
r
h
R
U
U
n
l
G
Z
v
b
z
z
s
s
Column
‘Conflict dierenwelzijn en CO2-voetafdruk’
UTRECHT - “Dierenwelzijn en de CO2-voetafdruk zijn conflicterende zaken.” Dat zei Aalt Dijkhuizen,
voormalig bestuursvoorzitter van Wageningen UR tijdens het openingscongres van VIV Europe in Utrecht,
bericht vakblad De Molenaar. Dijkhuizen is ervan overtuigd dat hoge productiviteit op de beschikbare
landbouwgrond de enige manier is om op termijn de wereld te voorzien van de benodigde hoeveelheid
voedsel. “Hoge productiviteit is bovendien gunstig als het gaat om de CO2-voetafdruk van de productie. De
uitstoot per eenheid product vermindert”, hield Dijkhuizen het internationale gezelschap voor.
Hij is zich ervan bewust dat deze visie niet verenigbaar is met eisen die de westerse samenleving wil stellen aan dierlijke productie op het gebied van dierenwelzijn. “Die richten zich op meer ruimte per dier en
langzamere groei. Beide aspecten verhogen de CO2-voetafdruk.” Een andere probleem is het gegeven dat
het grootste deel van de bruikbare landbouwgrond in de wereld al wordt benut. “Daarom zal het ontginnen
van nieuwe gronden onvoldoende bijdragen aan de toenemende vraag naar voedsel. Het verhogen van de
productiviteit is de enige manier om op termijn te voorzien in die vraag.” Zelfs op al goed benutte gronden,
kan volgens Dijkhuizen de productiviteit nog omhoog door gebruik te maken van nieuwe technologie, zoals
genomics, precisielandbouw en het voorkomen van na-oogstverliezen.
FNLI: ‘stemwijzer’
voor Europarlementariërs
RIJSWIJK - De FNLI heeft aan de vooravond van de Europese verkiezingen een ‘stemwijzer’ voor leden van
het Europees Parlement ontwikkeld. Met het document ‘Etiket met ingrediënten voor goed beleid’ kunnen
ze zich goed informeren en op basis daarvan een keuze maken voor een sterke Europese levensmiddelenindustrie. “De Europese Unie is cruciaal voor de levensmiddelenindustrie, de grootste maakindustrie van
Nederland”, stelde de brancheorganisatie in de aanloop naar de Europese verkiezingen.
Ook presenteerde de FNLI op haar website een vergelijking van de verkiezingsprogramma’s, op de voor de
levensmiddelenindustrie relevante punten. Bijna alle partijen besteden in hun programma’s aandacht aan
innovatie, verduurzaming en versterking van de interne markt. Er zijn echter grote verschillen tussen partijen als het aankomt op aanvullende etiketteringsregelgeving, rapportageverplichtingen voor bedrijven over
hun productieketens en grondstofsourcing en de verschuiving van belasting op arbeid naar belasting op
grondstof en vervuiling. De FNLI riep haar achterban op om te gaan stemmen. “Want bijna alle belangrijke
regelgeving die de levensmiddelenindustrie raakt, komt uit Brussel, of het nu gaat om etikettering, gezondheidsclaims, oneerlijke handelspraktijken, verpakkingen of milieunormen.”
Rentokil opent pop-up insectenrestaurant
UTRECHT - Ongediertebestrijdingsbedrijf Rentokil heeft 4 juni in
Utrecht een dag lang een ‘Pestaurant’, een pop-up insectensnackrestaurant geëxploiteerd. Ook in België, Brazilië, Australië, Denemarken, Dubai, Frankrijk, Trinidad, Turkije, de VS en
Groot-Brittannië konden die dag insectensnacks worden besteld.
Zo vroegen de ongediertebestrijdingsexperts aan de vooravond
van het ‘insectenseizoen’ op ludieke wijze aandacht voor het
bestrijden van insecten. “De zomer is op komst en ongedierte
zoals wespen, vliegen en mieren kunnen dan voor flinke overlast
zorgen. Tijd om terug te bijten”, aldus Rentokil. Op het menu
stonden onder andere minimuffins met Buffalo-wormen, chocosprinkhanen, sour cream-krekels en bbq-meelwormen.
Bij deze EVMI treft u
de HygiëneSpecial
aan, een magazine
gemaakt door de
redactie van EVMI
en enkele zusterbladen waarin
hygiëne van meerdere kanten belicht
wordt. Hygiëne kan letterlijk van levensbelang
zijn. Maar voor bedrijven kan, zeker in tijden van
recessie, kostenbesparing ook van levensbelang
zijn - voor het voortbestaan van de onderneming. Is er wrijving tussen die twee belangen?
Reinigen
We vroegen de lezers van een aantal websites
van Eisma Businessmedia of er in het bedrijf
waar ze werkzaam zijn tijdens de recessie bezuinigd wordt op reiniging en of dat ten koste
gaat van de voedselveiligheid. Een deel van de
bedrijven blijkt inderdaad op de kosten te beknibbelen, zelfs als dat ten koste gaat van de
voedselveiligheid.
We hebben de stelling: ‘Tijdens de recessie
wordt in het bedrijf waar ik werk bezuinigd op
reiniging’ voorgelegd aan de lezers van evmi.nl,
vismagazine.nl, vleesplus.nl en vakbladijs.nl. Bij
evmi.nl, dat zich richt op de gehele voedingsmiddelenindustrie, gaf maar liefst 34 procent
aan dat er tijdens recessie wel degelijk bezuinigd
wordt op reiniging, bij ijssalons is dat 30 procent,
bij slagerijen 23 procent en in de vissector 17
procent.
Van de mensen werkzaam bij bedrijven in de
vissector waar beknibbeld wordt op reiniging,
meent iedereen dat de bezuiniging ten koste
gaat van de voedselveiligheid. In de andere sectoren denkt een deel dat het ook best wat minder kon. 60 procent van de stemmers werkzaam
in ijssalons waar bezuinigd wordt, denkt dat ook,
net als 59 procent van de stemmers in de voedingsmiddelenindustrie. In slagerijen is 35 procent van mening dat wat minder reinigen mogelijk is, zonder dat de voedselveiligheid in het
geding komt. Aangezien het om een anonieme
stemming gaat, is niet duidelijk of de werknemers die erkennen dat bezuinigen schadelijk
is, verantwoordelijk zijn voor de bezuinigingen
en de risico’s op de koop toenemen, of dat dat
anderen zijn. Of weer meer uitgegeven wordt nu
de recessie voorbij is, is niet bekend. Wellicht
iets voor een nieuwe peiling?
Norbert van der Werff, redactiecoördinator
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
04-05-06-07_mixed.indd 5
5
05-06-14 14:27
Kort nieuws
Refresco Gerber verkoopt Waibstadt
Refresco Gerber heeft een overeenstemming bereikt
over de verkoop van de Duitse productielocatie in
Waibstadt aan de riha WeserGold Group. De verkoop was een voorwaarde van de Europese Commissie om de fusie tussen Refresco en het Britse
Gerber Emig toe te staan.
Zeelandia breidt uit
Ingrediëntenleverancier Zeelandia is begonnen met
de uitbreiding van de Spijs Carlo-fabriek in Zierikzee. De productiehal wordt de komende jaren in
drie fasen uitgebreid. Daarbij is veel aandacht voor
hygiëne en duurzaamheid.
FrieslandCampina sluit Roemeense fabriek
FrieslandCampina gaat de productielocatie voor kaas
in Carei in Roemenië sluiten. Ook de kaasverpakkingsactiviteiten in Targu Mures worden gestaakt.
De activiteiten worden in januari 2015 verplaatst
naar Baciu.
Prijs grondstoffen onder druk
De beschikbaarheid en de prijs van grondstoffen als
soja, visolie en suiker zullen de komende tijd onder
grote druk komen te staan. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Grip op grondstoffen: leveringszekerheid en
biodiversiteit’ van KPMG.
Vion Food versterkt organisatie
Vion Food heeft de organisatie versterkt met Tom
Heidman en John Valster. Heidman is toegetreden
tot de Raad van Commissarissen waar hij verantwoordelijk is voor de commerciële portefeuille.
Valster is aangetreden als strategisch commercieel
adviseur.
Wessanen rondt verkoop Izico af
Wessanen heeft de verkoop van de snackdivisie
Izico (met de merken Beckers en Bicky) aan investeringsmaatschappij Egeria afgerond. Izico heeft
drie productielocaties, in Katwijk, Deurne en in het
Belgische Bocholt.
Cloetta neemt Jelly Bean Factory over
De Zweedse snoepfabrikant Cloetta heeft de Ierse
branchegenoot Aran Candy Ltd, bekend van ‘the
Jelly Bean Factory’, overgenomen. Cloetta heeft 75
procent van de aandelen verworven.
Duurzaam in de lift
Nederlandse consumenten hebben vorig jaar 10,8
procent meer uitgegeven aan voedingsmiddelen die
dier- en milieuvriendelijk zijn geproduceerd. Dat
blijkt uit de Monitor Duurzaam Voedsel 2013.
6
Mixed
Foodbedrijven doen te weinig
aan beperken CO2-uitstoot
DEN HAAG - De tien grootste voedingsmiddelenbedrijven ter wereld doen te weinig om klimaatverandering
aan te pakken. Ze dragen zelf bij aan het probleem, vooral in de toeleveringsketen. Als hun gezamenlijke
CO2-uitstoot zou worden vergeleken met die van landen, zouden zij qua vervuiling op plek 25 staan. Dat
meldt Oxfam Novib in het rapport Standing on the Sidelines, dat is gepresenteerd als onderdeel van de
internationale Behind the Brands campagne. Deze campagne richt zich op het sociale en milieubeleid van
de tien grootste levensmiddelenbedrijven in de wereld. Het gaat om Associated British Foods (ABF), CocaCola, Danone, General Mills, Kellogg, Mars, Mondelez International, Nestlé, PepsiCo en Unilever. Deze tien
samen produceren jaarlijks 263,7 miljoen ton broeikasgassen, heeft Oxfam becijferd. Dit is een even grote
uitstoot als alle Scandinavische landen bij elkaar.
Ongeveer 29,8 miljoen ton hiervan komt uit de eigen directe bedrijfsvoering. De helft komt voor rekening
van de productie van landbouwgewassen in de toeleveringsketen. Juist deze uitstoot wordt niet gedekt
door de doelen die de bedrijven zich zelf hebben gesteld om de CO2-uitstoot te verminderen. Oxfam Novib
noemt ze hierin nalatig. Ook roeren ze zich te weinig in openbare debatten over de aanpak van klimaatverandering. Uitzonderingen hierin zijn Unilever en Nestlé en in mindere mate Coca-Cola en Mars.
Opnieuw minder residuen op agf
DEN HAAG - De NVWA heeft opnieuw minder residuen van gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen op groente en fruit. Bij de ruim 8000 tussen januari 2012
en december 2013 genomen monsters werd in 42 gevallen de norm overschreden. Tussen juli 2011 en juni 2013 was dat nog in 62 gevallen, aldus de NVWA.
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer 99 procent van het fruit en groente in Nederlandse winkels voldoet aan de wettelijke eisen voor resten van gewasbeschermingsmiddelen. In die gevallen waarbij resten van gewasbeschermingsmiddelen
worden aangetroffen, is de hoeveelheid zo laag dat de effecten op de gezondheid
bijna altijd verwaarloosbaar zijn. De meeste overschrijdingen komen van buiten de Europese Unie, zoals
Zuidoost-Azië, China, Kenia, Suriname en de Dominicaanse Republiek. “Dankzij strengere controles gaan
ook deze landen steeds meer aan de strenge EU-eisen voldoen. Waar de EU onvoldoende verbetering constateert, worden strengere eisen gesteld aan de import, zoals het eisen van certificaten. Dit geldt bijvoorbeeld voor okra (foto) en kerrieblad uit India”, stelt de NVWA.
‘Geen THT op pasta’
DEN HAAG - Een meerderheid van landen in de EU wil dat
de Europese Commissie de lijst met producten waar geen
THT-datum op hoeft, uitbreidt. Staatssecretaris Dijksma van
Economische Zaken en haar Zweedse collega hadden de
aanpassing van Europese regels voor houdbaarheidsdata
aangezwengeld. Ze willen dat de THT-datum op lang houdbare producten als pasta, rijst en koffie verdwijnt, omdat dat
leidt tot onnodige verspilling. Dergelijke producten kunnen
nauwelijks over de datum raken, meent Dijksma. Volgens
haar is ook nader onderzoek nodig naar belemmerende regelgeving. Daarnaast moeten landen aangespoord worden om consumenten te wijzen op beperkingen van houdbaarheidsdata.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
04-05-06-07_mixed.indd 6
05-06-14 14:27
S
P
e
s
d
r
e
E
9
A
l
g
r
k
N
(
l
D
c
t
D
m
D
w
p
t
U
R
R
t
d
K
V
M
W
D
e
w
D
A
b
d
c
v
H
v
Kort nieuws
Sial beleeft vijftigste editie
PARIJS - Sial, die dit jaar plaatsvindt van 19 tot
en met 23 oktober in Parijs, beleeft haar vijftigste verjaardag. Dit jaar wordt bij de beurs voor
de wereldwijde voedingsmiddelenmarkt een
recordaantal deelnemers verwacht: ruim 6000
exposanten en 150.000 bezoekers.
Enkele maanden voor de beurs begint, is zo’n
90 procent van alle expositieruimte al geboekt.
Alle hallen van het beursterrein Paris Nord Villepinte worden gebruikt en het bezoekersaantal
groeit elke editie met 2 tot 8 procent. De vorige editie in 2012 liet een toename in bezoekers van 10 procent zien.
Nederland was in 2012 het zesde exposerende land (met 149 exposanten) en qua bezoekersaantallen
(4782) het vierde land, na Frankrijk, Italië en België. De beurs omvat twintig categorieën waarvan de belangrijkste zuivelproducten, vlees, pluimvee, diepvries producten en kruidenierswaren zijn.
De vijftigste editie wordt gevierd met tal van evenementen. Zo zal de beurs onder meer vijftig mondiale
chefkoks ontvangen. Ook komt er een spectaculaire licht- en geluidvoorstelling en zijn er de Sial Innovation, waarbij talloze innovaties worden geëxposeerd, Sial TV en Cuisine by Sial (voor de restaurantsector).
Dit jaar ligt de focus in het bijzonder op groente en fruit in Marché de Sial. Verder is er In-Food voor equipment, met 4000 vierkante meter vloeroppervlak en 300 exposanten.
De World Tour by Sial geeft inzicht in wereldwijde consumenten- en consumptietrends. Zo neemt wereldwijd het pleasure food toe (genietproducten als chocolade) en convenience (gemaksproducten) af. Europees gezien neemt convenience juist toe. Professionals kunnen bij World Tour by Sial terecht voor informatie over mogelijk nieuwe markten.
Unilever verkoopt merken
Ragu en Bertolli in VS
ROTTERDAM - Unilever verkoopt de Noord-Amerikaanse pastasaus-activiteiten (de merken Ragu en Bertolli) aan de Japanse Mizkan Group. De verkoopprijs bedraagt 2,5 miljard dollar (1,8 miljard euro). Bij de
deal zitten ook twee productiefaciliteiten, de sausproductie- en –verpakkingsactiviteiten in Owensboro (in
Kentucky) en de tomatenverwerkingsfabriek in Stockton (Californië).
Volgens Unilever kan het potentieel van beide merken vollediger worden benut bij Mizkan. Het Japanse
Mizkan is in de VS vooral bekend van de merken Nakano (azijn), Holland House (kookwijn en azijn) en
World Harbors (marinades, barbecuesauzen).
De Bertolli en Ragu-merken hebben een jaarlijkse omzet van ruim 600 miljoen dollar (bijna 440 miljoen
euro). De verkoop moet nog worden goedgekeurd door de toezichthoudende autoriteiten en zal naar verwachting eind juni zijn afgerond.
De verkoop betekent een van de laatste stappen in het opnieuw vormgeven van het portfolio in NoordAmerika, geeft Kees Kruythoff, president van Unilever Noord-Amerika, aan. Dit om duurzame groei te
bereiken en de focus binnen de voedingsmiddelenactiviteiten aan te scherpen. De algemene strategie in
de VS is gericht op de grote merken, zoals Knorr en Hellmann’s. “Wij zijn na een herwaardering tot de conclusie gekomen dat Ragu, Bertolli en Slimfast het beste af zijn met een andere moeder”, zegt een woordvoerder van het concern. De verkoop van Slimfast loopt nog.
Het merk Bertolli blijft overigens in Europa en in Latijns-Amerika gewoon onderdeel uitmaken van Unilever, liet de woordvoerder weten. Ragu verdwijnt volledig uit het Unilever-portfolio.
Protein Competence Center van start
Het Protein Competence Center (PCC) is vorige
maand van start gegaan. Zeven levensmiddelen- en
veevoederbedrijven en zes kennisinstellingen uit
Nederland bundelen hierin hun onderzoek en kennis van eiwitten. De partners van het PCC zijn Agrifirm, Avebe, Darling Ingredients International, DSM,
Duynie, FrieslandCampina, VanDrie Group, Hanzehogeschool Groningen, RUG, NIZO Food Research,
TNO, UMCG en Wageningen UR.
Website Voeding & Kanker Info
De nieuwe website Voeding & Kanker Info moet betrouwbare en wetenschappelijk onderbouwde informatie over de samenhang tussen voeding en kanker
geven. De website is een initiatief van het Integraal
Kankercentrum Nederland (IKNL), Wageningen University en de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie (LWDO).
Joint venture FrieslandCampina en Huishan
FrieslandCampina en China Huishan Dairy Holdings
voeren exclusieve gesprekken over een joint venture voor kindervoeding in China. Ze willen in China
gezamenlijk kindervoedingsproducten van hoge
kwaliteit gaan produceren, op de markt brengen en
verkopen.
Cola-fabrikanten mijden E-433
Coca-Cola en Pepsi stoppen in Amerika met Enummer 433 in hun frisdranken. Dit gebeurt na een
online petitie van een 17-jarig meisje waarin ze pleit
voor een verbod omdat de emulgator en stabilisator
kankerverwekkend zou zijn.
Lunenburg en Egbert verder als Westfort
De gefuseerde bedrijven Lunenburg Vlees en Egbert
Kruiswijk Vleesproducten gaan samen verder onder
de naam Westfort Vleesproducten. Met de keuze
voor de naam Westfort nemen beide bedrijven de
naam over van de gezamenlijke slachterij in Gorinchem.
Straathof CFO Vion Food
Jacques Straathof (52) is benoemd tot CFO van Vion
Food. Hij volgt Kenaad B. Tewarie op, die februari
2014 vertrok, vanwege ‘een verschil van inzicht in
het te voeren beleid’.
Sluiting Tetra Pak Moerdijk
Het besluit om de fabriek in Moerdijk te sluiten is
een bedrijfsmatige keuze geweest van Tetra Pak.
Het heeft niets te maken met het Nederlandse
beleid of het Nederlandse vestigingsklimaat. Dat
schrijft minister Kamp in een brief aan de Tweede
Kamer.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
04-05-06-07_mixed.indd 7
7
05-06-14 14:27
Natriumreductie met OneGrain Bakkerszout Melange
Aan de wet houden én
smakelijk brood bakken
Naar 1 procent
In Engeland is ook veel aandacht voor zoutreductie. “In 2018
mag een bakker in Engeland nog maar 1 procent zout verwerken. Over vijf jaar is Nederland ook zo ver”, voorspelt Van Zeeburg. De pure OneGrain-variant, bestaande uit 50 procent natriumzout en 50 procent kaliumzout, brengt AkzoNobel ook in
Engeland op de markt. Voor veel bakkers in Nederland is die
stap nog te groot, weet Steur. “Bij deze variant merkten de bakkers die ik heb gesproken, wél verschil in smaak en proces. De
nieuwe OneGrain Melange is een tussenstap naar de overgang
naar 1 procent.”
Tekst en foto: Baukje van der Meer
OneGrain Bakkerszout Melange is een nieuwe zoutkorrel waarmee de
bakker gewoon zijn vertrouwde broodrecepten kan blijven gebruiken.
AkzoNobel introduceerde deze vinding op Bakkersvak samen met
Beko Nederland BV. Met 2 procent mineraalzout OneGrain voldoet de
bakker toch aan de nieuwe 1,5 procent-norm. Hoe werkt dit?
A
h
z
s
k
v
m
b
t
c
A
k
G
v
n
l
n
h
v
d
s
o
Brood van bakker Vos met OneGrain Bakkerszout Melange.
S
O
n
u
v
“
r
u
c
v
e
a
O
b
8
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
08-09_Onegrain.indd 8
05-06-14 08:53
Ingredients
‘Zo puur mogelijk’
Ondernemersvereniging NBOV stelt voorop dat iedere bakker zelf moet bepalen op welke
manier hij of zij voldoet aan de regelgeving van 1,5 procent zout in brood. “Het staat de
individuele bakker vrij om te kiezen”, laat directeur Cor Havermans weten. “De NBOV raadt
aan geen zoutvervanger(s) toe te passen om te voldoen aan de nieuwe wetgeving. Wij
werken graag mee aan zoutreductie, in het belang van de Nederlandse volksgezondheid en
het imago van brood als gezond product. Ons advies is om producten zo puur mogelijk te
houden. Vervang zout bij voorkeur niet door iets anders, want in de toekomst kunnen er
altijd groepen zijn die daar mogelijk problemen mee hebben.” Havermans wijst erop dat
zout een kwestie van gewenning is. “Alle producenten van voedingsmiddelen moeten minder zout toevoegen. Als een bakker zegt; dat lukt mij niet zonder zoutvervangers, dan is
dat zijn eigen keuze. Maar het kan wél! Van bakkers hoor ik dat je door de bereidingswijze
aan te passen, toch een smaakvol product kunt krijgen en dat dit niet alleen afhankelijk is
van het zoutpercentage.”
Als je leest over ‘zout’ in de media, dan gaat
het meestal over natriumchloride: keukenzout. De Nederlandse wet verplicht bakkers
sinds 1 januari 2014 om maximaal 1,5 procent
keukenzout te verwerken in hun brood. Zoutverlaging in brood kan gevolgen met zich
meebrengen voor zowel de smaak als het
bakproces. Als bakkers minder keukenzout
toevoegen, moeten ze sleutelen aan hun recept om hetzelfde product te kunnen leveren.
AkzoNobel stelt dat bakkerszout één op één
kan worden vervangen door de nieuwe OneGrain Bakkerszout Melange en dat aanpassing
van receptuur niet nodig is. “Door de vernieuwde samenstelling van de OneGrain Melange, kan de bakker gewoon 2 procent mineraalzout toevoegen en toch een natriumgehalte behorend bij 1,5 procent keukenzout
verwezenlijken. De kwaliteit van het eindproduct blijft hetzelfde”, zegt Tom van Zeeburg,
salesmanager bij AkzoNobel. “Ook de deegontwikkeling blijft behouden.”
Samenstelling
OneGrain bevat net als gewoon bakkerszout
natriumchloride (NaCl) en jodium. Het jodiumgehalte is niet aangepast. Het verschil zit
vooral in de hoeveelheid NaCl. Van Zeeburg:
“OneGrain Bakkerszout Melange is een mineraalzout en bestaat voor 75 procent uit natriumchloride en voor 22 procent uit kaliumchloride. Ook zit er 3 procent ‘natuurlijk flavour’ in het zout, die gevormd wordt door
een gistextract en dat is een natuurlijk
aroma.” Volgens de salesmanager sluit de
OneGrain Melange hiermee nadrukkelijk aan
bij het advies van de Wereldgezondheidsorga-
nisatie om minder natriumchloride te eten en
juist iets meer kaliumchloride. “Met OneGrain
hebben we de juiste balans gevonden tussen
twee verschillende zouten.”
Gemak
OneGrain Bakkerszout Melange is getest bij
vijftien ambachtelijke bakkers. “We keken kritisch naar de effecten op zowel het proces als
de smaak”, zegt Rob Steur, productmanager
bij Beko Nederland BV, dat de zoutmelange
exclusief in Nederland mag leveren. Na de introductie op Bakkersvak hebben al meer dan
200 bakkers het nieuwe zout geprobeerd.
Marc Vos van Bakkerij Vos in Wierden stapte
twee maanden geleden over van bakkerszout
op OneGrain Melange. Hij doseerde daarvóór
1,8 procent bakkerszout. Hij gebruikt de aanbevolen dosering: 2 procent. “Ik ervaar eigenlijk geen verschil. Mijn klanten ook niet en
die zijn kritisch. Ik ben overgestapt zonder
iets te zeggen tegen mijn klanten en heb niemand erover gehoord.” Ook wat betreft het
proces ziet de bakker geen nadelen. “Ik heb
het idee dat het brood met dit zout krachtiger
is. Voorheen duurde het narijzen een uur, nu
50 minuten. Verder werkt het precies hetzelfde als bakkerszout. Het geeft mij een
goed gevoel dat ik met dit zout gezondere
producten kan maken, zonder dat ik daarvoor
een chemisch goedje gebruik.”
Opvolger
De nieuwe OneGrain Bakkerszout Melange is
de opvolger van de pure OneGrain-variant die
AkzoNobel drie jaar geleden introduceerde.
Dat product sloeg onvoldoende aan. “De en-
kelvoudige OneGrain-variant moest de bakker
zelf nog mengen met bakkerszout”, zegt
Steur. “Dat bleek lastig, zeker als meerdere
mensen binnen een bedrijf deegzetten. Het
vraagt extra handelingen, waardoor de verhoudingen in de recepturen niet altijd even
goed waren. Wij hebben AkzoNobel gevraagd
daar iets op te verzinnen en een kant-enklare korrel te ontwikkelen.”
Het staat al bijna een half jaar in de wet,
maar het brood van veel bakkers bevat nog
steeds meer dan 1,5 procent zout. “Er wordt
nu meer gecontroleerd”, waarschuwt Steur.
Dat het zout van AkzoNobel het brood in
kostprijs 2 cent duurder maakt, mag volgens
hem geen struikelblok zijn het niet te gaan
gebruiken. “Je moet je aan de wet houden,
maar je wilt ook dat de smaak in je brood
behouden blijft.”
‘Consument reageerde goed’
Ook de NVB, werkgeversorganisatie voor de middelgrote en
grote industriële bakkerij-ondernemingen, is voor zoutreductie.
“Zoutreductie in het algemeen zien wij als een goede zaak en
wij werkten graag mee aan de uiteindelijke totstandkoming van
de nieuwe wetgeving”, zegt directeur Wim Kannegieter. De NVB
is zeer tevreden over de wijze waarop de industriële bakkerijen
invulling geven aan de wetgeving zoals die sinds begin 2013 is
ingevoerd; 1,5 procent bakkerszout levert in de praktijk geen
productietechnische problemen op. “De consument reageert hier
bovendien goed op. Het aandeel brood in de supermarkt vertoont een continu stijgende lijn.”
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
08-09_Onegrain.indd 9
­9
05-06-14 08:53
J.S. Polak bestaat 160 jaar
Specerijen sámen malen
voor beste melange
g
k
v
Ceylon kaneel
Tekst: Clara Bloemhof | Foto’s: Clara Bloemhof, J.S. Polak
Van welke boom komt kerrie? En welke kruiden zitten er in koekkruiden? De herkomst
van specerijen is niet bij iedereen bekend. Bij J.S. Polak in Steenwijk, dat zowel aan
ambachtelijke als industriële bedrijven levert, pakken ze graag die handschoen op. “Een
gedegen grondstoffenkennis maakt van jou een betere vakman.”
10
Pallets vol jutezakken met kaneelscheuten,
kurkuma, nootmuskaat, foelie, steranijs en
kruidnagel. Verderop de distributieruimte met
de bekende rode blikken, gevuld met kaneel.
In een aparte ruimte specerijen als anijs, kardemom en venkel: doordringende geuren
met af en toe een mintachtige essence die je
op de ogen slaat. “Hier moet je inderdaad
niet te lang blijven staan”, lacht René Koop,
productontwikkelaar bij J.S. Polak. “Deze specerijen staan niet voor niets apart van de kaneel. De geuren zouden op elkaar in kunnen
werken.” Elders, achter gesloten deuren, bevindt zich de vanillefaciliteit. Hier worden vanillepeulen uit de beste regio’s gekristalliseerd
en ongekristalliseerd (non-givrée) verwerkt
tot vanille, -suiker en -extracten. Wat er achter die deuren gebeurt, is topgeheim: slechts
enkele personeelsleden mogen de productieruimte betreden.
In de opslag van Polak ligt voldoende voorraad voor de komende twee jaar. Dat is nog
niet alles, want bij dochterbedrijf De Weerd
Specerijen, aan de overkant van de weg, bevindt zich nog eens zo’n grote voorraad. Ook
is daar een molen geïnstalleerd, mocht er iets
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
10-11-12_Polak.indd 10
05-06-14 16:00
G
V
r
(
m
n
d
n
l
Ingredients
Het breken van de
kaneel.
gebeuren in één van de twee bedrijven. “Zo
kunnen we onze afnemers continuïteit in levering en kwaliteit garanderen.”
Gemengd malen
Vanaf dag 1 stelt Polak eigengemalen specerijenmelanges samen. Oprichter Jitschak
(Izak) Salomon Polak specialiseerde zich in
mengsels voor diverse soorten koek, pepernoten en speculaas. Vandaag, meer dan anderhalve eeuw later, is er – op een verhuizing
naar het industrieterrein (63.000 m2) en
enige automatiseringsslagen na – niets veranderd. De melanges worden nog steeds vervaardigd op de manier zoals Polak dat deed:
op basis van gezamenlijke maling. “Dit houdt
in dat de specerijen die in een melange gaan,
gelijktijdig en in dezelfde molen worden verwerkt”, licht Corné van Loon, salesmanager
bij het jubilerende bedrijf, toe. “Polak was hier
de eerste mee en we zijn nog steeds de
enige in Nederland die op deze manier werken. Het voordeel van het samen verwerken
van specerijen, is dat smaken en etherische
oliën beter op elkaar in werken. Zou je bijvoorbeeld speculaaskruiden los van elkaar
malen en achteraf mengen, dan heb je niet
die smaakeenheid. Ten tweede is het lastiger
om de specerijen achteraf te mengen.
Kaneelpoeder bestaat uit heel fijne deeltjes.
Maar wanneer je gember of foelie maalt, ontstaan vezelachtige, grove deeltjes. Doordat dit
niet goed met elkaar mengt, kan er een
smaakpatroon ontstaan – dat je bijvoorbeeld
eerst de kaneel proeft en er vervolgens een
scheut gember of nootmuskaat vrijkomt.”
“Niet iedere producent weet waar zijn specerijen vandaan komen”, merkt Koop. De vraag
over de ‘kerrieboom’ deed hem wel even
schrikken, geeft hij toe. “Dan leg ik uit dat
kerrie een mengsel is van meerdere specerijen en dus niet van één gewas komt.” Een
ander telefoontje dat eens binnenkwam, ging
over een afnemer die ‘een stukje boom’ in
het blik kaneelpoeder had gevonden. Hij beantwoordt alle vragen met veel plezier en
hoopt daarmee het enthousiasme van zijn afnemers aan te wakkeren. Koop denkt dat
mensen er misschien makkelijk vanuit gaan
dat benodigde specerijen ‘gewoon’ op voorraad zijn en niet altijd stilstaan bij de herkomst. “Nog niemand heeft me gevraagd of
we volgend jaar wel anijs in ons assortiment
hebben, aangezien deze specerij uit onder
andere Syrië komt. Terwijl we achter de
schermen flink bezig zijn met leveranciers uit
andere herkomstlanden.”
Koekkruiden
Het woord ‘koekkruiden’ suggereert weliswaar
de aanwezigheid van kruiden, maar deze
worden enkel uit specerijen samengesteld. “In
de volksmond worden ze ‘kruiden’ genoemd,
misschien wel omdat ‘specerijen’ te exotisch
klinkt”, verklaart Van Loon de verwarring. “Als
we zeggen dat we ‘het vlees kruiden’, pakken
we de pepermolen erbij. ‘Kruiden’ is een
meer begrijpelijke term.”
Het verschil tussen kruiden en specerijen
wordt door het team van Polak graag toegelicht. “Het gemakkelijkst is te zeggen dat kruiden afkomstig zijn van de groene delen van
planten en dat specerijen van de knoppen,
zaden en andere delen komen. Daarnaast
komen specerijen van ‘ver’”. Diverse ROC’s,
hogescholen en Wageningen University tonen
interesse in demonstraties en lezingen van de
specialist. “Kruiden en specerijen komen veel
te weinig aan bod”, geeft Van Loon zijn mening over het lesprogramma van bijvoorbeeld
brood- en banketopleidingen. “Een broodbakker leert echt álles over bloem. Logisch,
omdat bloem het grootste aandeel van een
broodrecept beslaat. Specerijen zijn echt een
buitenbeentje en beslaan slechts 2 procent
van het recept. Maar daarmee voeg je wel
smaak toe. Wil een bakker onderscheidend
zijn, dan ligt het antwoord in de specerijen.”
Specerij versus aroma
Een specerij toevoegen aan een recept, is dat
niet te ingewikkeld? Is het niet veel gemakkelijker en efficiënter om een smaakaroma toe
te voegen? “Je ruikt het verschil meteen”,
merkt Van Loon op. “Een aroma komt bij het
proeven van een product meteen binnen.
Maar de smaak vervliegt net zo snel weer.
Een specerij heeft tijd nodig – de smaak komt
vrij door het aanmaken van speeksel. Ook
blijft de smaak langer hangen.” Hij voegt toe
dat een producent het om de prijs niet moet
laten. “Of je nu 4 of 5 euro per kilogram betaalt; vaak heb je maar een paar gram nodig
per recept.”
Kaneel
Koop neemt een kaneelstokje uit een zak
waarop ‘Sri Lanka - Ceylon’ staat gestempeld.
Hij breekt er een stukje af. “Proef dit eens.
Kaneel komt in veel verschillende smaken.
Het varieert van aards en bloemig tot peper
en zelfs munt. Dit stokje smaakt fris bloemig.
>>>
Kleur
Kruiden en specerijen, maar ook groenten worden steeds vaker
ingezet als natuurlijke vervanger voor kleurstoffen. Zo kan een
ijsbereider kurkuma gebruiken om ijs een gele kleur te geven.
“Eigenlijk moet de consument zich realiseren dat vanille- en
bananenijs van nature níet geel is”, merkt René Koop op. Maar
het oog bepaalt mede wat je proeft, weet ook hij. Als het nu
eenmaal in het systeem zit dat vanille-ijs geel is, dan is het
kleuren met een natuurlijk product misschien nog niet zo slecht.
Andere natuurlijke kleurgevers zijn: bietenpoeder als rode kleurstof, tomaat voor een zachtrode tint en spinazie voor een groene
kleur.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
10-11-12_Polak.indd 11
­11
05-06-14 16:01
Dat bereik je niet met een smaakaroma. Met
pure smaken kun je zó veel doen.”
Kaneel wordt gewonnen van de bast van
bomen van twee geslachten: de Cinnamomum cassia en de Cinnamomum zeylanicum
(Ceylon-kaneel). De cassiabomen groeien
verspreid over heel Indonesië (over een
breedte van circa 6.000 km), op een hoogte
tussen zeeniveau en 1.800 meter. Van de
meer dan 130 cassiasoorten heeft J.S. Polak
er circa dertig in huis. “Een busje kaneel bestaat bij ons nooit uit één soort kaneel, het is
altijd een mengsel”, meldt Van Loon. “Iedere
afnemer bij ons heeft zijn eigen ‘recept’: een
samenstelling uit diverse soorten kaneel.
Daardoor kunnen we beloven dat de kaneel
nog hetzelfde smaakt als 160 jaar geleden.
We doen eigenlijk hetzelfde als koffiebranders.”
De keuze voor de soort kaneel(mix), hangt af
van het product dat er mee gemaakt wordt.
Dat kan betekenen dat er voor een bepaald
product een nieuw kaneelmengsel gemaakt
moet worden. Van Loon: “Een appeltaart die
twee jaar in de diepvries goed moet blijven,
vergt een andere kaneel dan een product
met een tht van zes weken. Hiervoor wordt
gekeken naar het oliegehalte, het aandeel
coumarine, de kleur, smaak en structuur van
de afzonderlijk kaneelsoorten. Vervolgens
wordt er op basis van de analyse een mengsel gemaakt en door een testpanel gecontroleerd.”
Naast de kerk
Op 1 mei hing de vlag uit bij J.S. Polak – Koninklijke specerijenmaalderij in Steenwijk; het was exact 160 jaar geleden dat Jitschak (Izak) Salomon Polak de deuren opende van zijn groothandel in de Oosterstraat van Steenwijk. Een jood met als logo
de protestantse kerk van het stadje. “De kerk diende meer als
herkenningspunt”, vertelt Corné van Loon. “Als men vroeg waar
je te vinden was, zei je ‘Naast de kerk’. Van een groothandel
naast de kerk is J.S. Polak uitgegroeid tot een Europese marktspeler die het grootste deel van de productie exporteert, het
predicaat ‘Koninklijk’ mag dragen en de grote kwaliteitscertificaten (BRC, SKAL, Fairtrade en Marks and Spencer) aan zijn naam
mag verbinden.
Tegenwoordig is Jac Sars (eveneens met initialen J.S.) directeur
van de specerijenmaalderij. Sars is tevens eigenaar van en drijvende kracht achter De Weerd Specerijen, producent van specerijen voor de ‘hartige’ markt. Dit bedrijf bevindt zich nu aan de
overkant van J.S. Polak.
­12
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
10-11-12_Polak.indd 12
05-06-14 16:01
Sappenspecialist Wim van Cuijk gaat
Veel onderzoek naar eiwitverrijking
onder het merk Pure4You eiwit verrijkte verse fruitsappen en groentesoepen op de markt brengen.
High protein
foods in opmars
Ingredients
Tekst: Lisette de Jong | Foto’s: Pure4You, SignBiblio, Norbert van der Werff
In de Verenigde Staten zijn ze al een hit: snacks, yoghurt, dranken en
andere producten met een hoog of verhoogd eiwitgehalte. Waait deze
trend over naar Nederland en welke kansen en uitdagingen brengt dit
met zich mee voor fabrikanten?
Van spieren kweken tot de eetlust remmen.
De doorsnee Amerikaanse consument heeft
heel wat redenen om te grijpen naar ‘high
protein foods’. Het aantal nieuwe producten
met een hoogeiwitclaim in de VS was in 2012
goed voor 19 procent van alle introducties
wereldwijd, aldus onderzoeksbureau Mintel.
Niet alleen producten die van nature veel
eiwit bevatten, zoals vlees, kip, kalkoen en
vis, zijn populair. Ook met eiwit verrijkte
snacks, maaltijdvervangers, drankjes en ‘low
fat Greek yoghurt’ vinden gretig aftrek.
Wereldwijde trend
Volgens Rolf Bos, Global Nutrition Development Director bij FrieslandCampina, beperkt
de trend zich niet alleen tot de VS. “Vanuit
het Verenigd Koninkrijk en Scandinavië zien
we een groeiende vraag naar eiwitingrediënten voor in voedingsmiddelen.” Ook in Nederland krijgen consumenten steeds meer belangstelling voor eiwitten. “Merkwaardig is
wel dat veel mensen niet kunnen aangeven
waaróm eiwit precies gezond is, en hoeveel
ze er van nodig hebben”, zegt Bos.
FrieslandCampina vermeldt op de verpakking
hoeveel eiwit er in een product zit, maar laat
echte high protein claims vooralsnog achterwege. “We hebben wel producten die veel
eiwit bevatten, zoals Optimel yoghurt Griekse
stijl, kwark of Boerenland yoghurt, maar we
willen een claim koppelen aan wetenschappelijk onderbouwd onderzoek over gezondheidseffecten van deze producten.”
Een aantal fabrikanten in Nederland waagt
zich al wel aan claims over een hoog eiwitgehalte. Zoals Arla, dat onlangs onder het merk
Melkunie, de Breaker high protein, introduceerde voor sportievelingen. Of Carezzo, producent van eiwitrijk brood met bijna twee
keer zoveel eiwit als gewoon volkorenbrood –
vooral gericht op ouderen en chronisch zieken, mensen die een verhoogde kans hebben
ondervoed te raken. Fabrikant FoodQuest
richt zich met zijn Bouwsteentjes (eiwit- en
energieverrijkte gebakjes) op diezelfde doelgroepen. Bekend zijn ook de medische voeding van Nutricia, de maaltijdvervangers voor
mensen die willen afvallen, en de repen en
eiwitshakes voor sporters – sommige met eiwithydrolysaten, omdat die sneller opneembaar zouden zijn (zie kader pagina 14).
Fruitsap en groentesoep
Sappenspecialist Wim van Cuijk gaat onder
het merk Pure4You eiwit verrijkte verse fruitsappen en groentesoepen op de markt brengen. “Diëtisten gaven aan dat zieke of oudere
mensen automatisch grijpen naar groente en
fruit, terwijl ze juist baat hebben bij extra
eiwit”, vertelt hij. “Zij vroegen ons of we die
twee konden combineren.”
Van Cuijk is partner in het consortium Cater
with Care dat een serie producten en diensten ontwikkelt om het groeiende probleem
van (eiwit)ondervoeding onder ouderen en
ziekenhuispatiënten tegen te gaan. Ook
Heinz, Van Drie Groep, Carezzo, Sodexo, Wageningen UR, NIZO food research, Ziekenhuis
de Gelderse Vallei en zorginstelling Opella
nemen deel aan het initiatief. Komend najaar
vindt een grote interventiestudie plaats,
waarbij het Cater with Care-pakket wordt getest bij de doelgroep.
>>>
Protein Competence Center
De winning van eiwit, het maken van high protein foods, de
waarde van eiwit in voeding, en het gebruik van alternatieve
eiwitbronnen. Dat zijn de speerpunten van het nieuwe Protein
Competence Center in Wageningen, dat 13 onderzoeks- en industriële partners telt. Doel is te komen tot een optimaal gebruik
van eiwitten, die met de groeiende wereldbevolking en de toenemende welvaart steeds schaarser worden. Info: www.pcc.nl.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
13-14-15_eiwitverrijkt.indd 13
13
05-06-14 08:54
Bouwsteentjes zijn
eiwitverrijkte gebakjes, onder meer voor
ouderen en chronisch
zieken.
Wetenschappelijk bewijs
Hoewel er al heel wat met eiwit verrijkte producten op de markt zijn, staat over de gezondheidseffecten wetenschappelijk nog maar
weinig vast. Lisette de Groot, Persoonlijk
Hoogleraar aan Wageningen University: “Effecten op het behoud van spiermassa en bot-
Eiwithydrolysaten
Bij eiwithydrolysaten zijn de lange aminozuurketens waaruit eiwitten bestaan in meer of mindere mate gehydrolyseerd, oftewel in stukjes geknipt tot polypeptiden, peptiden en aminozuren. Het immuunsysteem herkent eiwithydrolysaten niet als
(allergene) eiwitten. Daardoor lokken ze geen overgevoeligheidsreactie uit bij mensen die allergisch zijn voor deze eiwitten.
Eiwithydrolysaten zijn te vinden in kunstvoeding voor baby´s
met (een risico op) koemelkallergie en in sportvoeding. Daarnaast worden ze gebruikt bij de productie van immunoglobinen,
groeifactoren en andere geneesmiddelen.
­14
dichtheid bijvoorbeeld hebben de status ‘suggestive’; effecten op bloeddruk en energieinname zijn zelfs ‘inconclusive’.”De hoogleraar
verwijst hierbij naar een review-studie in het
wetenschappelijke tijdschrift Food and Nutrition Research (Pedersen et al., 2013). Ook
argumenten om de aanbevolen eiwitinname
te verhogen van de huidige norm van 0,8
gram naar 1,2-1,5 gram per kilogram lichaamsgewicht worden nog maar beperkt
meegenomen in huidige voedingsnormen”,
benadrukt ze.
De Groot is, via de publiek-private samenwerking TI Food and Nutrition, betrokken bij
onderzoek naar de rol van eiwit en lichaamsbeweging bij spierbehoud bij fragiele ouderen:
“We hebben al aangetoond dat inname van
extra zuiveleiwit in combinatie met training
leidt tot een hogere spiermassa, grotere
spierkracht en betere prestaties.” Het vervolgonderzoek richt zich op de functie van eiwit
in combinatie met vetzuren, koolhydraten of
specifieke micronutriënten. De eerste weten-
schappelijke publicaties worden in de loop
van 2014 verwacht. De Groot is ook betrokken bij het Europese onderzoeksprogramma
Nu Age, gericht op gezond ouder worden.
“Eiwit krijgt hierin veel aandacht, naast vezels, vitamine B12 en vitamine D.”
Sporters
Ook bij InnosportNL, dat zich inzet voor de
ontwikkeling van innovatieve producten en
diensten voor Nederlandse sporters, staan eiwitten volop in de belangstelling. Jeroen
Wouters, programmamanager Sport en Voeding: “Wij zijn geïnteresseerd in de rol van
eiwit bij het behoud en het vergroten van
spiermassa, en hoe je het moment en de
hoeveelheid van inname optimaal kunt afstemmen op een wedstrijd of training. We
willen ook meer weten over de effecten en
verteerbaarheid van eiwitten en individuele
aminozuren.”
Innosport is betrokken bij diverse onderzoeksprojecten, samen met partners uit de acade-
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
13-14-15_eiwitverrijkt.indd 14
05-06-14 08:54
mische wereld en het bedrijfsleven. “Wij testen regelmatig eiwitrijke producten in het
topsportrestaurant op Papendal. Denk bijvoorbeeld aan vlees, vis, zuivel en vleesvervangers, maar ook aan een eiwitrijk graan als
quinoa of aan eiwitrepen”, illustreert hij. Innosport is partner in een nieuw samenwerkingsverband Eat2Move dat zich onder meer
richt op de rol van eiwit bij prestatie en herstel.
Zowel Bos als Van Cuijk, De Groot en Wouters verwachten dat high protein foods met
het toenemende gezondheidsbewustzijn en
de vergrijzing, ook in Nederland een trend
gaan worden. “Er is een groeiende groep ouderen die graag lang gezond en fit wil blijven.
Als bedrijf kunnen we daarop inspelen met
goede producten, marketing en voorlichting”,
zegt Bos. Daarnaast liggen er kansen bij sporters, ziekenhuispatiënten, kinderen en zwangere of lacterende vrouwen. Wouters verwacht dat er meer mogelijkheden komen
voor gericht voedingsadvies. ”Eiwitkwaliteit
en de timing van de eiwitinname worden
straks afgestemd op de behoefte van de individuele sporter.” Dat er eerst nog meer goed
onderzoek nodig is naar de gezondheidseffecten van eiwit staat buiten kijf.
derzoek naar ‘ingredient flexibility’ veel
nieuwe inzichten gaat opleveren in eiwitfunctionaliteit en cost efficiency.”
Eiwitbolletjes
Paul Venema, senior onderzoeker bij Wageningen Universiteit, werkt aan technieken om
tekortkomingen in de textuur van hoogeiwitdranken aan te pakken.”Je kunt het eiwit
‘verpakt’ in kleine eiwitdeeltjes – bolletjes gegeleerd eiwit met een diameter van 1-5 micrometer - toevoegen aan producten”, vertelt
hij. Venema en zijn collega’s slaagden er met
deze methode – enkele jaren geleden ontwikkeld binnen de publiek-private samenwerking
TI Food and Nutrition – in om een hittestabiel
drankje met ruim 20 procent wei-eiwit te
produceren. De techniek met de eiwitdeeltjes
is ook inzetbaar op andere vlakken, bijvoorbeeld voor het verbeteren van poeders van
planteneiwitten. “Deze bevatten vaak grote
eiwitaggregaten. Daardoor zijn ze lastig oplosbaar en sedimenteren ze snel” aldus Venema.
Venema en zijn onderzoeksteam aan de universiteit onderzoeken nu of je van andere eiwitbronnen ook kleine eiwitdeeltjes kunt
maken. “We hebben al proeven gedaan met
Schaarste
De toenemende populariteit van eiwitten brengt nog een andere
uitdaging met zich mee. “Dierlijk eiwit wordt steeds schaarser in
de wereld en dat brengt stijgende prijzen met zich mee”, zegt
Rolf Bos van FrieslandCampina. “Des te meer reden om uit te
zoeken hoe we zowel plantaardig als dierlijk eiwit optimaal kunnen inzetten in voedingsmiddelen.”
natriumcaseïne en gelatine en gaan ook kijken naar plantaardige eiwitten als soja”, vertelt hij.
Een ander aandachtspunt is de opschaling
van het proces. “Er gaat nog te veel tijd zitten
in de verschillende centrifugestappen. Maar
we verwachten in ieder geval van grammen
naar kilogrammen te kunnen opschalen zonder de noodzaak tot centrifugeren.”
Een vervolgstap is het verkleinen van de
deeltjes tot een diameter kleiner dan 100 nanometer. “De deeltjes worden dan ongevoelig
voor sedimentatie. Ze verstrooien dan nog
nauwelijks licht, zodat je er vrijwel transparante eiwitdrankjes mee kan maken”, aldus
Venema.
Fabrikanten richten
zich met eiwitverrijkte
producten vooral
op sporters en op
mensen die het risico
lopen ondervoed te
raken zoals ouderen
en zieken.
Oplossingen
Dranken met een hoog eiwitgehalte hebben
soms een zanderige structuur of worden
klonterig na verhitting. Vervang je vet door
eiwit – bijvoorbeeld in kaas – dan wordt een
product algauw rubberachtig. Eiwitrepen worden na verloop van tijd taai en hard. Daar
moeten dus technologische oplossingen voor
worden gezocht. “Welke oplossing je kiest,
verschilt per product”, zegt Markus Stieger,
associate-professor aan Wageningen University en projectleider Texture-taste bij TI Food
and Nutrition. “Hydrolysaten kunnen er voor
zorgen dat de structuur minder hard wordt.
Nadeel is wel dat deze vaak een bittere
smaak hebben die vraagt om maskering.”
Stieger onderzoekt binnen het Customized
Nutrition Programme van Wageningen UR,
onderdeel van het Protein Competence Center (zie kader pagina 13), of alternatieve planten- en insecteneiwitten geschikt zijn voor de
ontwikkeling van duurzamer maar smakelijke
voedingsmiddelen. “We verwachten dat oneisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
13-14-15_eiwitverrijkt.indd 15
­15
05-06-14 08:54
Kansen voor eendenkroos in voedingsmiddelen
Duurzaam voedsel
uit slootwater
Tekst: Durkje Hietkamp | Foto’s: ABC Kroos, Signbiblio
Eendenkroos is een bijzonder gewas. Het groeit razendsnel, levert zeven keer zo veel eiwit
op als soja en heeft eigenschappen die goed bruikbaar zijn voor toepassing in voeding.
Daarnaast blijkt het ook nog eens heel gezond, omdat het vol antioxidanten en omega
3-vetzuren zit. “In Thailand wordt eendenkroos al jaren gegeten”, vertelt Lourens Zwart.
Eendenkroos is het snelst groeiende plantje
ter wereld dat iedere twee à drie dagen verdubbelt. Met één hectare eendenkroos kan
net zo veel eiwit worden geproduceerd als
met zeven hectare soja. Door kroos te verwerken tot eiwitproducten voor de levensmiddelenindustrie bieden ze een milieuvriendelijk en economisch aantrekkelijk alternatief
voor eiwitten uit sojabonen die vooral worden
geïmporteerd vanuit Brazilië, Argentinië en de
VS. Voor humaan gebruik en technische toepassing wordt gemiddeld 135.300 ton soja
per jaar gebruikt, laat Cees Gauw van Hogeschool VHL weten. Hij was een van de sprekers op de studiemiddag eendenkroos, georganiseerd door het lectoraat Biobased Economy van Hogeschool Van Hall Larenstein.
De samenstelling van eendenkroos
Eiwit
Koolhydraten
Anorganische stof
Ruwe vezels
Vetten
Minimum
6,8 %
14 %
12 %
5,7 %
1,8 %
Bron: Landolt & Kandeler, 1987
16
Maximum
45 %
43,6 %
27,6 %
16,2 %
9,2 %
Groeifactoren
Eendenkroos kan prima in Nederland groeien.
Voor de kroosproductie zijn onder andere
zonlicht, voedingsstoffen en water nodig. Het
gewas groeit optimaal bij een temperatuur
van 26 tot 28 graden, een CO2-concentratie
van maximaal 1500 ppm, tussen de 10 en 50
mg stikstof per liter en een lichtintensiteit van
tot 300 µmol/m2. In Nederland zijn een aantal soorten eendenkroos te vinden. Lemna sp.
wordt het meest onderzocht.
com, dat onder meer productiesystemen voor
algenteelt ontwikkeld, op de Dairy Campus in
Leeuwarden een gesloten teeltsysteem opgezet waar experimenten worden gedaan om
een zo optimaal mogelijke kroosopbrengst te
realiseren. Het systeem bestaat uit teeltzakken (2500 m2) van polyetheen met 10 tot 15
cm water waaraan nutriënten zijn toegevoegd. Op de zakken staat een lichte overdruk. Als er voldoende kroos is gevormd, kan
het worden geoogst. Dat gebeurt aan het
einde in een doorlatende bigbag. “Het is een
eenvoudige oogstmethode die weinig arbeid
vraagt en waarmee hoge opbrengsten zijn te
behalen; 25 ton per hectare is al aangetoond”, zegt Bert Knol van Algaecom. Het eiwitgehalte in de proef was 23 procent.
Samenstelling
Eendenkroos bestaat voor ongeveer 6 tot 20
procent uit drogestof: eiwit, koolhydraten,
anorganische stof (mineralen), vezels en vetten. Gauw verwacht dat eendenkroos in Nederland ongeveer 10 tot 30 ton drogestof per
hectare oplevert. Kroos bevat onder natuurlijke, arme omstandigheden tussen de 15 en
25 procent eiwit en 15 tot 30 procent ruwe
vezel. Onder ideale omstandigheden kan dit
oplopen tot 43 procent eiwit en 15 procent
ruwe vezel.
Hoge kosten
Het systeem brengt wel hoge kosten met zich
mee. “De energiebehoefte is groot. Er draait
permanent een ventilator die de teeltzakken
bol houdt. Alleen aan stroom zijn we al 3000
euro per jaar kwijt.” Algaecom richt zich nu
op het maximaliseren van de productie en
versimpeling van het systeem. Daarvoor
wordt gebruikgemaakt van mineralenrijke
reststromen en restwarmte van de vergister
op Dairy Campus. “Door deze combinatie
kunnen we kringlopen sluiten”, zegt Knol. De
praktijktesten lopen tot eind 2015.
Gesloten systeem
Eendenkroosproductie in de open lucht heeft
snel last van schade door wind, insecten en
luizen. Om dit te ondervangen heeft Algae-
Makkelijk verteerbaar
De hoge concentraties antioxidanten en carotenoïden (70-10 mg/kg) maken eendenkroos
een interessant gewas voor voedingsdoelein-
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
16-17_Eendenkroos.indd 16
05-06-14 08:55
d
d
k
a
z
t
t
3
G
d
a
i
H
k
k
K
A
o
h
v
k
g
v
n
d
c
Z
R
H
e
t
e
b
s
Ingredients
den. Uit voerproeven is bovendien gebleken
dat de eieren van legkippen die eendenkroos
kregen gevoerd een opvallend hoog gehalte
aan omega 3-vetzuren hadden. Deze onverzadigde vetzuren zouden de gezondheid positief beïnvloeden en bepaalde functies verbeteren. “Het vet in kroos bestaat voor 30 tot
35 procent uit omega 3-vetzuren”, vertelt
Gert Hemke van Hemke Nutriconsult. “Producten van dieren die voer eten dat hier rijk
aan is, zijn dus gezonder. Zo kan kaas weer
in de Schijf van Vijf komen.”
Hemke merkt echter wel op dat kroos makkelijk zware metalen aantrekt en beperkingen
kent op het gebied van houdbaarheid.
Knalgroene kaas
ABC Kroos heeft een technologie ontwikkeld
om het oplosbaar eiwit uit eendenkroos te
halen. “Die eiwitten zijn te gebruiken in
vleesvervangers, maar ook in dranken en
kaas. Het kan caseïne-eiwit in kaas vervangen. Nadeel is de knalgroene kleur als gevolg
van het chlorofyl. De voedingsmiddelen zijn
nog niet in Nederland te verkrijgen, want
daarvoor moeten eerst voedselveiligheidsprocedures worden doorlopen”, vertelt Lourens
Zwart van ABC Kroos.
Rubisco
Het belangrijkste eiwit in kroos is Rubisco, het
eiwitcomplex verantwoordelijk voor fotosynthese, met goede nutritionele en functionele
eigenschappen. “Het zou mooi zijn als Rubisco wordt goedgekeurd voor voedseltoepassingen. Je kan dit eiwit ook uit spinazie of
Kansen en bedreigingen
ABC Kroos wint in een proeffabriek eiwit uit
eendenkroos dat onder andere is getest in kaas,
vegaburgers en diervoer.
andijvie halen, maar eendenkroos groeit tien
tot twintig keer sneller.”
Kansen voor synergie
Hoewel de verwerking niet eenvoudig is, biedt
eendenkroos veel mogelijkheden, volgens
Zwart. Het eiwit kan worden toegepast in voeding, coatings, lijmen, cosmetica en diervoeding. Daarnaast is het een bron van kleurstoffen en neemt het mineralen op, waardoor het
bijvoorbeeld nuttig kan worden ingezet in de
waterzuivering. De vezels in eendenkroos bestaan uit cellulose en kunnen in de voedingsindustrie bijvoorbeeld worden gebruikt voor het
lobbig maken van pudding. In het kader van
healthy ageing-eiwitten heeft eendenkroos tal
van kansen bij de ontwikkeling en productie
van gezond voedsel, meent Zwart. “In Thailand
wordt eendenkroos – daar watereitjes genoemd
– al jaren gegeten.” Zwart is hoopvol dat eendenkroos ook in Nederland als grondstof kan
dienen voor de voedingsmarkt.
Kenmerken:
• Makkelijk te telen.
• Groeit snel.
• Geen land nodig.
• Haalt CO2 uit de lucht.
• Trekt mineralen uit substraat.
• Laag in lignine: NDF goed verteerbaar.
• Eiwitconcentraat voor meer dan 90 procent oplosbaar.
• Aminozuren kroosconcentraat vergelijkbaar met soja.
• 30 procent van de vetzuren is omega 3.
• Bevat antioxidanten en kleurstoffen.
• Bevordert een duurzame kringloop.
• Geïsoleerd eiwit is commercieel aantrekkelijk als functioneel
ingrediënt in humane voedingsmiddelen.
• Smakelijk als groente.
Aandachtspunten
• Gevoelig voor ziekten en plagen.
• Gevoelig voor wind.
• Wanneer de vijver niet dicht is, ontstaat algengroei.
• Niet lang houdbaar.
• Accumulatie met zware metalen is mogelijk
• Via eendenkroos kunnen ziektes worden overgedragen.
• Gewasbeschermingsmiddelen moeten beperkt worden ingezet.
• Fosfor is een limiterende factor voor groei.
• Voor goede opbrengsten moet onder ideale omstandigheden
worden geteeld.
• Gesloten teeltsystemen zijn duur.
• Eendenkroos-producten worden knalgroen.
• Hoogwaardige verwerking is kostbaar.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
16-17_Eendenkroos.indd 17
17
05-06-14 08:55
Innovatie en inspelen op wensen klant steeds belangrijker
Uitreiking
Food Top 100
Chairman Unilever Benelux Frank Weijers (links) kreeg de Food Top 100 award uit handen van EVMI-redacteur Tom van der Meer. Dat gebeurde op 13 mei toen Unilever in Rotterdam de
voortgang van het Sustainable Living Plan presenteerde.
Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Henk Riswick
Unilever (Food Top 100 overall), DSM (R&D én social media) en Heineken (werkgelegenheid) gingen met de
eer strijken bij de Food Top 100. Bij de award-uitreiking aan het einde van het symposium Innoveren in de
voedingsmiddelenindustrie benadrukte menigeen het belang van innovatie en van kennis van de markt.
18
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
18-19-20_EVMI_Top100.indd 18
05-06-14 08:56
V
A
e
d
s
m
i
d
l
t
m
v
d
d
m
u
d
w
w
s
m
s
o
P
d
z
p
t
w
b
d
d
v
k
k
w
2
g
d
“
e
d
m
e
d
“
w
i
2014
Volgens dagvoorzitter Harry van Delft, lector
AgroFoodMarketing bij HAS Hogeschool, zijn
er drie aspecten die maken dat het ene bedrijf succesvol is en het andere niet. Het eerste is dat een onderneming echt innoverend
moet zijn. Over het algemeen is Nederland
innovatief. “Van de twintig grootste foodbedrijven ter wereld zijn er twaalf die in Nederland een innovatiecentrum hebben.” De
tweede succesfactor is verstand van de
markt. “Niet alleen kennis van de wensen
van de klant, maar ook van de wensen van
de klant van de klant: de consument.” De
derde factor voor succes is communicatie. “Je
moet goed communiceren met je doelgroep,
uitleggen wat je doet.” Van Delft constateert
dat de lifecycle van producten steeds korter
wordt. Bedrijven die in de toekomst succesvol
willen zijn, moeten zich snel kunnen aanpassen aan hun omgeving en hun klanten. “Ze
moeten niet alleen op technologisch gebied
slim ondernemen, maar het ook goed kunnen
overbrengen op hun doelgroep.”
Pieter van der Meulen, brewery director van
de Heineken-brouwerij in Den Bosch waar
zo’n 600 miljoen liter bier per jaar wordt geproduceerd, beaamde het belang van innovatie. Van der Meulen kreeg de award voor
werkgelegenheid. Heineken biedt werk aan
bijna 81.000 werknemers wereldwijd en is
daarmee de grootste werkgever van de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie. “Innovatiekracht wordt voor ons steeds belangrijker, daarmee kunnen we anticiperen op wat
klanten van ons vragen. Daaraan ontlenen
we ons bestaansrecht. Vorig jaar hebben we
25 nieuwe producten ontwikkeld. Dit jaar
ging het in het eerste kwartaal al om meer
dan 20 nieuwe producten.”
“Heineken stopt er samen met de overheid
en onderwijsinstellingen veel tijd in om opleiding en werk beter op elkaar te af te stemmen. Niet alleen inhoudelijk, wat betreft de
expertise, maar ook op gedragcriteria.” Hij
doelde daarmee op een innovatieve houding.
“Zestig procent van onze productie is export;
we exporteren naar meer dan 150 landen. Er
is maar één land waar onze producten moei-
??
Pieter van der Meulen (links), brewery director van de Heineken-brouwerij in Den Bosch, met de award voor werkgelegenheid.
Michael Tabeling, assistent scientist Applied Biochemistry van DSM, vertrok met twee awards: voor R&D en voor social media.
>>>
Brouwerijdirecteur Pieter van der Meulen van Heineken benadrukte het belang van innovatie.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
18-19-20_EVMI_Top100.indd 19
­19
05-06-14 08:57
lijk te krijgen zijn, Noord-Korea. Verder zijn
we overal verkrijgbaar. Daar ben ik trots op.”
De grote hoeveelheid exportlanden maakt
duidelijk dat er veel kennis nodig is van de
markten.
Van der Meulen kreeg de award voor werkgelegenheid uit handen van Bert den Uijl, directeur van werving- en selectiebureau Den Uijl
Ploeg en Partners (DUPP). Hij maakte duidelijk dat jonge mensen de laatste jaren weer
echt voor een vak kiezen, mede door de recessie. Eerder kozen jongeren vooral een studie die ze leuk vonden, nu kijken ze meer
naar het toekomstperspectief. Den Uijl meent
dat dat gunstig is voor de foodbranche. “De
voedingsmiddelenindustrie vraagt om mensen
die een vak geleerd hebben. De sector biedt
mensen die goed geschoold zijn voldoende
kansen.” Hij stelt dat robots steeds meer de
handmatige werkzaamheden zullen gaan uitvoeren, maar voor ontwikkelingsactiviteiten
zijn goed geschoolde mensen nodig. Ook
operators moeten gedegen opgeleid zijn.
“Bij een efficiënte productie komt veel meer
kijken dan alleen het bedienen van een
machine.” Om ervoor te zorgen dat in de
toekomst voldoende jongeren kiezen voor de
­20
sector is voorlichting op scholen nodig. “Als
leerlingen beter weten wat food inhoudt, zullen ze er eerder voor kiezen.”
R&D
Hendrik Jan Grievink, art director bij Next Nature Network, reikte de award voor R&D uit.
Eigenlijk had hij bezwaar tegen die term, zo
legde hij uit. Hij pleit namelijk voor RDD. Die
extra ‘D’ staat voor design, volgens hem een
integraal onderdeel van productontwikkeling.
“Ik denk dat we daar in Nederland goed in
zijn. Nederlanders zijn sterk in conceptdenken. Ze kunnen buiten de gebaande paden
treden.” Grievink reikte de award uit aan Michael Tabeling, assistent scientist Applied Biochemistry van DSM. Ook Tabeling wees op
het belang van innovatie. Daarmee kunnen
klanten worden geholpen in hun bedrijfsvoering. DSM ontwikkelde recentelijk een nieuw
coagulant waarmee mozzarella en cheddar
een langere shelflife krijgen. Dat biedt kaasproducenten grote logistieke voordelen, bijvoorbeeld als ze willen inspelen op de groeiende vraag naar pizza in Azië.
Tabeling kreeg ook de social media-award
vanwege het consistente corporate beeld op
elk medium. DSM is internationaal gericht
maar heeft ook een Twitter-account voor alleen Nederlandse volgers. Het bedrijf heeft alle
kanalen waarop het actief is strak op orde en
reageert goed op vragen die binnenkomen.
Social media
Jan-Henk Bouman van Fountainheads, dat
ondernemers inspiratie geeft bij innovatie,
reikte de social media-award uit. Hij raadde
de symposiumdeelnemers aan te gaan ‘parelduiken’. “Ga kijken met welke kennis je de
klant verder helpt. Ga daar content van
maken en kies daar het juiste platform bij. Ga
éérst luisteren, dan praten en wéér luisteren.
Ga dat gesprek aan.” Hij meent dat de social
media door een redactioneel team verzorgd
moeten worden, waarbij ieder zijn eigen inbreng heeft. “Nu verzorgt marketing vaak de
social media, maar daar zit niet altijd de benodigde kennis.”
Social media is volgens hem vooral een kwestie van bouwen. “Bouwen aan een netwerk en
bouwen aan interactie. Dat is waarde toevoegen.” Het is niet iets dat direct profijt oplevert,
maar wel op de lange termijn. Bedrijven moeten dus vooral niet opgeven.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
18-19-20_EVMI_Top100.indd 20
05-06-14 08:57
Concepten voor de toekomst
2014
Paardloze koets
en koeloze melk
Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Henk Riswick, Norbert van der Werff
Art director Hendrik-Jan Grievink ziet de kweekvleesburger als een
paardloze koets. Hij ziet kansen voor creatievere kweekvleesconcepten. Vegetarische Slager Jaap Korteweg meent echter dat kweekvlees
nu al een gepasseerd station is. Voor de toekomst ziet hij melk rechtstreeks uit een machine met vier magen komen. Beiden geloven in
technologie, bleek tijdens het symposium Innoveren in de voedingsmiddelenindustrie.
Hendrik-Jan Grievink vertelde over het door Next Nature Netwerk ontwikkelde kweekvleeskookboek met 45 recepten die je (nog) niet kunt maken.
Next Nature Netwerk is een organisatie van
onder meer filosofen en kunstenaars. Hendrik-Jan Grievink heeft een grafische achtergrond. Next Nature Netwerk onderzoekt de
veranderende relatie tussen mens, natuur en
techniek. Eén van de onderwerpen waar het
netwerk zich mee bezighoudt, is kweekvlees.
Grievink legde de verbinding met de vorige
uitreiking van de Food Top 100 in 2012 toen
prof. Mark Post op het symposium sprak over
de kweekvleesburger die hij ontwikkelde. Een
jaar later, in de zomer van 2013, presenteerde hij in Londen de kweekvleesburger
onder grote belangstelling.
Grievink schetste de geschiedenis van de productie van vlees en vleesvervangers tot aan
die gedenkwaardige presentatie van de
kweekvleesburger. Het begon twee miljoen
jaar geleden met de jacht met een speer op
groot wild. Door het uitsterven van de mammoet veranderde de maatschappelijke betekenis van vlees; konijnenvlees kun je immers
niet met het hele dorp delen. In de zevende
eeuw werden sojaproducten als tofu ontwikkeld, de eerste vleesvervangers. Eind negentiende eeuw was de industriële revolutie en
dat was het moment dat vlees volledig los
kwam te staan van de jacht. In 1931 merkte
Churchill al op dat het gek is dat we hele kip-
pen fokken, terwijl maar bepaalde delen als
de borst en de vleugeltjes worden gegeten.
Kunnen die dan niet worden gekweekt?,
vroeg hij zich af. In de twintigste eeuw kwam
de fastfoodcultuur op. In plaats van voedselschaarste kwam eten altijd en overal overvloedig beschikbaar.
Vier scenario’s
In 2013 werd met de eerste kweekvleesburger een nieuwe stap gezet. Bij de presentatie
in Londen bleek de tot dan toe geheim gebleven geldschieter Sergey Brin te zijn, medeoprichter van Google. Niet een persoon uit de
voedingsmiddelenindustrie, maar iemand uit
de informatietechnologie zag brood in de
nieuwe technologie. Brin deed de investering
vanwege dierenwelzijn, dierziektes, broeikasgassen en het verdwijnen van het regenwoud
om plaats te maken voor sojaplantages. Door
de groei van de bevolking tot 9 miljard in
2050 en door de toename van de middenklasse, bijvoorbeeld in Azië, zal de vraag naar
vlees alleen maar verder toenemen. Grievink
schetste vier scenario’s: doen alsof er niks
aan de hand is; allemaal vegetarisch worden;
allemaal insecten gaan eten; of kiezen voor
kweekvlees. De eerste drie opties noemt hij
niet realistisch en van de vierde zegt hij >>>
Jaap Korteweg werkt voor de ontwikkeling van producten veel samen met
topkoks en topslagers.
Boer
Korteweg is naast producent van vleesvervangers boer. Hij vertelde over zijn persoonlijke ontwikkeling, die leidde tot De Vegetarische Slager. Hij stapte in 1997 door de varkenspest over op
biologische landbouw. Bovendien werd hij vegetariër, aanvankelijk als ‘thuisvegetariër’ en later ook buitenshuis. De Vegetarische
Slager komt verder voort uit zijn belangstelling voor de combinatie van duurzaamheid, biologische landbouw én technologie.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
21-22-23_Vleesvervangers.indd 21
21
05-06-14 08:58
De MC2 burger van De Vegetarische Slager.
dat er nu nog geen valide model is. De kosten van die ene burger bedroegen immers
250.000 euro. Aan de andere kant heeft
prof. Post wel aangetoond dat de technologie
werkt, betoogde Grievink.
Origamivlees
Over de vorm van de kweekvleesburger is hij
echter minder enthousiast omdat iets dat al
bestaat, is nagemaakt. Grievink ziet mogelijkheden voor creatievere uitvoeringen.
Genetische manipulatie
Vegetarische Slager Jaap Korteweg besloot met een grapje over
genetische manipulatie. Slimmer dan planten of dieren genetisch
te manipuleren is het om de mens genetisch aan te passen. Als
de gemiddelde lengte gehalveerd wordt tot 90 centimeter, is
nog maar een kwart van de voeding nodig. “Verbeter de wereld,
begin bij jezelf”, aldus Korteweg.
­22
M
De mogelijkheden zijn legio, zoals vlees gebreid van gesponnen vleesdraden en gevouwen origamivlees. Ook toonde hij een afbeelding van met een knipoog nagemaakt vlees,
in de vorm van de uitgestorven dodo. Om
kinderen te kunnen laten kennismaken met
kweekvlees kunnen er gekleurde balletjes van
worden gemaakt. Met de 3D-printer kan bot
worden gemaakt in een mooie vorm, dat na
het afkluiven van het kweekvlees de afwasmachine in gaat en dan kan worden gedragen als ketting. Next Nature Netwerk heeft
een kweekvleeskookboek ontwikkeld met 45
recepten die je (nog) niet kunt maken.
Kweekvlees achterhaald
Eigenaar Jaap Korteweg van De Vegetarische
Slager hield op de dag dat prof. Post zijn burger aan de wereldpers presenteerde eveneens
in Londen een presentatie, waarmee hij wilde
aantonen dat kweekvlees achterhaald is door
de nieuwe generatie vleesvervangers. Hij
toonde daar de nauwelijks van echt vlees te
onderscheiden MC2-burger – genoemd naar
overtuigd vegetariër Albert Einstein – waar in
tegenstelling tot de kweekvleesburger géén
dierlijk materiaal voor nodig is.
Korteweg stelt dat het consumenten bij vlees
alleen gaat om smaak. Dat weegt zwaarder
dan alle andere overwegingen zoals duurzaamheid, gezondheid en diervriendelijkheid.
Vleesvervangers moeten daarom exact dezelfde beleving hebben. De Vegetarische Slager werkt daarom voor de ontwikkeling van
producten veel samen met topkoks en topslagers. Daarbij wordt de smaak en textuur
van een bestaand product zoveel mogelijk
nagebootst. Culinair journalisten en koks werden gefopt met vegetarische palingsalade en
vegetarische kip. De Vegetarische Slager won
in 2012 met de vegetarische palingsalade de
Smaak van Nederland en ook werd een prijs
gewonnen in de gehaktballentest van De Telegraaf.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
21-22-23_Vleesvervangers.indd 22
05-06-14 08:59
Medewerksters van De Vegetarische Slager bereiden hapjes die het betoog van De Vegetarische Slager Jaap Korteweg moeten ondersteunen.
Kiloknaller
Naast smaak is nog een ander aspect van
groot belang: prijs. Door de groei van de
afzet, kunnen ook de prijzen dalen, vertelt
Korteweg. “Een aantal producten is nu al in
prijs gedaald en we zitten momenteel op
het prijsniveau van biologische vleesproducten. Ik denk dat binnen niet al te lange tijd
we op het niveau van gangbare vleesproducten zitten. Het ultieme doel is een vegetarische kiloknaller worden.”
De Vegetarische Slager is sinds de oprichting fors gegroeid. Het concept sloeg zo aan
dat hij in enkele jaren van één naar 1000
verkooppunten ging. In Nederland breidt
het aantal verkooppunten nog steeds verder
uit. In april is ook AH to go gestart met de
verkoop van producten van De Vegetarische
Slager. Naast Nederland zijn de producten
te koop in België, Duitsland, Spanje en
Portugal. Korteweg vertelde dat er ook
oriënterende gesprekken worden gevoerd
met partijen in de VS, India en Australië.
De Vegetarische Slager is bezig met een
eigen fabriek voor de productie van vleesvervangers, kondigde Korteweg op het
symposium aan. De producten worden nu
nog geproduceerd door circa 10 vleesfabrikanten, afhankelijk van het type product.
“We kijken voor een eigen fabriek naar een
partner die verstand heeft van productie en
naar andere partijen. We zijn in de oriënterende fase, maar die fabriek moet er echt
komen.”
Korteweg ziet een grote toekomst voor
vleesvervangers. Hij verwacht dat over
vijfitg jaar het slachtvarken en de slachtkip
met uitsterven worden bedreigd… Ook voor
de koe als productiedier ziet het er slecht
uit, want de meest efficiënte productiewijze
is direct van plantaardig materiaal, of bijvoorbeeld algen, zonder tussenkomst van
dieren. Idealiter komt melk dan uit een
melkrobot; een machine met vier magen
waar gras in gaat en tussentijds ook melkhormonen worden toegevoegd. De output
is naast honderd procent grasmelk, groen
gas en compost.
Nanosupermarkt
Hendrik-Jan Grievink ging ook in op de nanosupermarkt, een
soort SRV-wagen waarin met nanotechnologie gemaakte producten worden getoond die over tien jaar op de markt zouden
kunnen zijn. Een voorbeeld daarvan is verf met nanodeeltjes
waarvan de kleur met behulp van een smartphone kan worden
aangepast. Ook voedingsmiddelen worden getoond, zoals nanowijn, waarbij smaakcapsules naar believen kunnen worden geopend en gesloten. “Dan heb je een fles wijn die in landen als
Frankrijk en Italie veel discussie oproept.” Helemaal onrealistisch
is een dergelijk product niet, want volgens Grievink doet Kraft
Foods al onderzoek naar het openen van smaakcapsules onder
invloed van microgolven.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
21-22-23_Vleesvervangers.indd 23
­23
05-06-14 08:59
AROVAC ADV FOOD Portrait_NL_HiRes.pdf
Bag Filling Units
Bag Vacuumisers
Palletisers
1
24/04/14
11:03
Stretchhooders
VACUÜM
M FOOD ZAKKENVUL MACHINES
Arodo ontwerpt en ontwikkelt zakkenvul machines voor het vacuüm
verpakken van diverse voedsel producten. Dit brengt vele voordelen met
zich mee ten opzichte van conventioneel verpakken:
C
M
Y
CM
ichten
w
e
g
l
u
v
Voor af 50 kg!
tot
Geen micro perforaties
Langere levensduur
100% bescherming tegen vocht
Geen geuren en/of lekkages
Zeer geschikt voor fijn poederproducten zoals melkpoeder, voedsel ingrediënten, etc.
Capaciteit op aanvraag.
Het volgende nummer verschijnt op:
dinsdag 5 augustus
De sluitdatum voor het reserveren
van uw advertentie is:
MY
dinsdag 15 juli
CY
CMY
De sluitdatum voor het aanleveren
K
van uw advertenties is:
vrijdag 18 juli
ARODO BVBA
Tel. +32 14 67 23 32
[email protected]
www.arodo.com
Neem voor informatie over adverteren contact op met
Felix Berentsen, tel. +31 (0)6-42 75 95 18 [email protected]
of Wilma Zijlstra, tel +31 (0)88-2944847 [email protected]
for your next career move in food
Onze opdrachtgever is een gerenommeerde organisatie welke onderdeel uitmaakt van een internationaal concern met meerdere productie
sites in Europa, waarvan 1 in Nederland. Met totaal 1.600 medewerkers wordt er een omzet gegenereerd van 1,4 miljard euro. Op de site in
Nederland staan een tweetal fabrieken. Op de locatie worden zowel blikverpakkingen als een variëteit aan zuivelproducten gemaakt. Deze
worden onder diverse eigen merken en voor derden geproduceerd. Alle producten worden wereldwijd geëxporteerd. Totaal zijn er dagelijks
ruim 200 medewerkers werkzaam. Om de aanhoudende groei te kunnen realiseren is en wordt er continu geïnvesteerd. Voor deze site zijn
wij op zoek naar een doortastende
Plant Manager
Die de Nederlandse organisatie gaat leiden
Friesland
Functie Eindverantwoordelijk voor het opstellen van het beleid en de P&L voor de gehele site / Direct leiding geven aan de verschillende
disciplines op de locatie; Operations, Kwaliteit, Logistiek, HR en Controlling, indirect ruim 200 medewerkers / Vaststellen en handhaven
van heldere doelen ten aanzien van het locatiebeleid / Bewerkstelligen van Operational Excellence in alle bedrijfsfacetten / Initiëren van
verbetertrajecten gericht op safety en kwaliteit, daarnaast bewaken van de efficiency / Verantwoordelijk voor het opstellen van (lange
termijn) investeringsplannen / Signaleren en creëren van kansen om de organisatie verder te professionaliseren / Vertegenwoordigen van
de site, zowel intern als extern / Rapporteren aan de Head of Operations, gevestigd in Duitsland.
Profiel Academisch niveau, bijv. richting Levensmiddelentechnologie, Techniek of Economie / Relevante managementervaring als
eindverantwoordelijke binnen een productieomgeving in de food sector, bij voorkeur zuivel / Beschikt over strategisch, financieel en
organisatorisch inzicht / Bewezen track record in het initiëren en leiden van verbetertrajecten / Inspirerend leider die de lange termijn visie
kan omzetten in day to day business / Heeft gevoel voor verhoudingen en is in staat om de organisatie in een internationale omgeving
te vertegenwoordigen / Overtuigende gesprekspartner, in Nederlands, Engels en bij voorkeur in Duits / Persoonskenmerken: analytisch,
besluitvaardig, resultaatgericht, ondernemer, energiek en flexibel ingesteld.
Reactie Indien u geïnteresseerd bent in bovengenoemde functie verzoeken wij u contact op te nemen met Annemarie van den Bos,
telefoon: 0317-468686 / 06-53310126 of te solliciteren via onze website www.dupp.nl, of uw reactie te e-mailen naar [email protected]
dupp - food recruitment
Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl t 0317-468686
Scelta Mushrooms verwaardt hele product
2014
‘Champignon is sexy
en gezond alternatief’
Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Tom van der Meer, Scelta Mushrooms
Champignons zijn sexy en moeten prominenter op de menukaart
komen. “Onze ‘winnovaties’ bieden namelijk een duurzaam, smaakvol
en gezond alternatief, óók als zoutvervanger”. Dat zei Jan Klerken van
Scelta Mushrooms tijdens het EVMI-symposium Innoveren in de voedingsmiddelenindustrie.
Champignons en champignon-onderdelen als
de champignonvoetjes, zorgen voor een
umami smaak, de vijfde smaak na zout, zoet,
zuur en bitter. Het is een honderd procent
natuurlijke smaakversterker die andere smaken beter tot hun recht laat komen, stelt
Klerken. Zo is volgens hem bijvoorbeeld in
brood een zoutreductie tot 50 procent mogelijk, zonder in te boeten aan smaak. Bij Lay’s
paprikachips wordt champignonpoeder van
Scelta gebruikt als natuurlijke smaakversterker. Het champignonpoeder en -concentraat,
dat ook kan dienen als vervanger
van msg (mononatriumglutamaat), wordt geproduceerd in de fabriek in
Belfeld. “Dat gebeurt
nu voor het zesde
jaar. Dit jaar wordt
er voor het eerst
geld mee verdiend”, vertelde Klerken.
Claim ‘gedoogd’
Scelta Mushrooms
heeft verder Murillcapsules ontwikkeld,
uit de Murill of amandelpaddenstoel. “Deze
capsules ondersteunen
het immuunsysteem en
bevatten betaglucaan
dat de aanmaak van
witte bloedlichaampjes
versterkt. Deze claims worden ‘gedoogd’ door
EFSA. Ze laten het dus verkopen”, vertelde
hij. “Positieve bijwerking is dat het onder invloed van UV-licht omgezet wordt in vitamine D.” Oorspronkelijk werd de stof toegevoegd aan veevoer, maar het kan ook als ingrediënt in brood gebruikt worden met
dezelfde gezondheidseffecten, bijvoorbeeld
voor ouderen.
Verder werd vorig jaar in het Scelta Institute
in Venlo project Eatwell gestart, waarbij diverse partners zich sterk maken voor gezonde voeding en gezondere eetgewoonten. Belangrijk onderdeel
hiervan is de eerder opgezette Kokkerelli Kids University van Scelta
Mushrooms, om kinderen op een
speelse manier
met voeding in
contact te brengen.
Fingerfoodballs kregen in april tijdens vakbeurs
Alimentaria 2014 in Barcelona de Innoval Award
als beste internationale product. Er werden 14 innovatie-awards in diverse categorieën uitgereikt.
Reststromen
Scelta Mushrooms
zet zich in om de
complete champignon te verwaarden.
Niet alleen worden
reststromen gebruikt voor diverse
producten en ingrediënten, het bedrijf
wil zelfs de reststro-
Jan Klerken (Scelta
Mushrooms) wil de
complete champignon
verwaarden.
men die daarbij vrijkomen, bijvoorbeeld compost, weer tot waarde brengen. “Zo is van
‘champost’ weer olie te maken. Leuk dat het
kan, al is dit financieel nog niet haalbaar”, gaf
de Scelta-directeur aan.
Fingerfoodballs
Het bedrijf heeft talloze innovaties op de
markt gebracht, maar blijft daarbij steeds
dicht bij het product champignons. Zo introduceerde het bedrijf onder meer Ecopouch
(stazakken met ongekoeld houdbare champignons) en vegetarische ‘sexy snacks’ onder
de naam Snex zoals Fingerfoodballs. Deze
bitterbalachtige snacks met groentevulling
konden na afloop van het symposium ook
geproefd worden.
Dutchrooms
Scelta-champignons vliegen wereldwijd uit naar 51 landen. Het
bedrijf profileert de Nederlandse champignons niet meer als
mushrooms maar als Dutchrooms. Directeur Jan Klerken is vorig
jaar verkozen tot Versmarketeer van het Jaar, omdat hij zich met
Scelta Mushrooms intensief en onderscheidend bezighoudt met
de marketing van versproducten, van vers ingevroren en lang
houdbare champignons tot gezondere snacks en natuurlijke
smaakversterkers.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
25_Scelta.indd 25
25
05-06-14 08:59
Food Top 100:
de winnaar is…
2014
y director Pieter van der
Uijl (rechts) en brewer
r
Dupp-directeur Bert de
ch bewonderen de doo
Bos
Den
en-brouwerij in
.
eid
Meulen van de Heinek
enh
leg
kge
wer
award voor
Heineken gewonnen
Paprika-ijs, ontwikkeld
door HAS-studenten Foo
d Design&
Innovation, voor aanvan
g van het evenement.
en
Tijdens het symposium
26
p getwitterd.
de uitreiking werd volo
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
26-27_Sfeerverslag.indd 26
05-06-14 09:00
legenheid.
De award voor werkge
Dagvoorzitter Harry van
Delft van HAS Hogesch
ool wees erop dat
van de twintig grootst
e foodbedrijven ter wer
eld er twaalf in Nederla
nd
een innovatiecentrum
hebben.
Volop gelegenheid tot
netwerken.
prijs voor R&D ook nog
van DSM mocht na de
,
Michael Tabelin (links)
Tot zijn grote verrassing
en.
nem
gst
ard in ontvan
eads en
inh
nta
eens de social media-aw
Fou
van
n
ma
van Jan-Henk Bou
en tot grote hilariteit
benga.
itgever Jacqueline Wij
Eisma Businessmedia-u
Komkommerthee ont
wikkeld door Nikki Gro
ote Schaarsberg, stud
ente Food
Design en Food Packag
ing aan de HAS.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
26-27_Sfeerverslag.indd 27
27
05-06-14 09:00
Fountainheads waarschuwt voor ‘Kodakmomentje’
Innoveren is kwestie
van ‘DarWin of DarOut’
Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Henk Riswick
“Pas op voor je Kodak-momentje”, stelden Jan-Henk Bouman en Wim van Rooijen van
Fountainheads tijdens het EVMI-symposium in Den Bosch. Want innoveren is volgens
hen een kwestie van je snel aanpassen aan veranderende omstandigheden. “Ben je
DarWin of DarOut? Als je vandaag doet wat je gisteren deed, ben je morgen out-ofbusiness.”
‘Trendverkenner en innovatieversneller’ Bouman nam het publiek mee naar het jaar
2040. Hij ziet de mens tegen die tijd toegevoegde intelligentie en geheugencapaciteit
hebben, waardoor mens en machine zijn samengevoegd. “Dan hebben we onze eigen
evolutie in de hand.” In een tijd van exponentiële groei gaan de stappen volgens hem heel
hard. “Het begin van exponentiële groei kan
lineair lijken. Maar als iets exponentieel
groeit, gaat het in grote stappen van verdubbeling: 1, 2, 4, 8, 16, 32, enzovoorts.” Van
daaruit ben je volgens hem in zeven stappen
op honderd en in 26 stappen rond de wereld.
“Daar zit de verrassing. Je ziet het niet aankomen en dan ineens is het er, het grote onbekende, oftewel ‘The Great Unknown’.”
Kijk naar de computer, stelt hij. “De snelheid
van een computer kwam eerst overeen met
de rekenkracht van een bacterie en groeide al
snel naar een worm om uiteindelijk uit te
komen bij de aap.” Daarna gaat de exponentiële groei ineens heel hard, met een doorgroei naar meta-intelligentie: de rekenkracht
van alle hersenen op aarde bij elkaar. Volgens
Bouman is innoveren eigenlijk dagelijks bezig
zijn om je eigen grote onbekende te ontdek-
“Het gaat niet om het
idee maar om wat je
er mee doet.”
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
28-29_Fountainheads.indd 28
3
B
m
N
v
n
e
z
V
a
t
s
m
V
l
s
“
b
p
e
w
w
e
g
P
H
e
v
n
d
v
t
h
d
k
l
é
h
p
e
d
Wim van Rooijen:
28
k
h
t
w
z
H
05-06-14 09:26
2014
ken. “Dit ligt namelijk altijd voor je. En als je
het grote onbekende of delen daarvan denkt
te hebben gevonden, ligt daarachter een nog
weer groter onbekende. Om C te kunnen
zien, moet je toch vaak eerst van A naar B.
Het is een continu proces.”
3D-printer
Bouman illustreerde exponentiële groei ook
met de 3D-printer. “De eerste stamt uit 1985.
Nu pas beïnvloedt deze een breed scala aan
vakgebieden.” Aanvankelijk leek de groei lineair, maar plots blijkt het exponentiële groei
en dan gaat het op een zeker moment ineens
zo hard dat het huidige markten verstoort.
Volgens hem zagen drukkerijen die kansen
aanvankelijk niet. Daardoor waren ze te laat,
toen anderen daar wel en met veel succes instapten. “Door anders te kijken zie je zoveel
meer.”
Volgens hem zijn de beste toekomstvoorspellers niet de trendwatchers, maar eerder de
scenarioschrijvers van sciencefictionfilms.
“Leven we al in the Matrix? Neem jij de
blauwe pil of de rode? Of straks de voedselpil? Google Glass komt dit jaar in de Verenigde Staten op de markt. Scanadu Scout
wekt de Tricorder van Star Trek tot leven. En
wordt de 3D-foodprinter straks de Replicator,
eveneens uit Star Trek? Met de exponentiële
groei van technologie lijkt alles mogelijk.”
Preventie
Hij verduidelijkte dit grote onbekende met
een slaapsensor of slaap-app. Hierdoor hoeven mensen met slaapstoornissen niet meer
naar een apart slaapcentrum, maar worden
de ruwe data gewoon thuis tijdens de slaap
verzameld. “En als je dit koppelt aan informatie over eetpatroon, leef- en bewegingsritme,
hartslag, cholesterolgehalte en de aanbevolen
dagelijkse hoeveelheid aan voedingsstoffen,
krijg je een veelheid aan ruwe data, die kan
leiden tot het vinden van het slaapprobleem
én tot andere nuttige informatie over gezondheidsaspecten. Hier kunnen de onderzochte
personen zelf, maar ook de gezondheidszorg
en de voedingsmiddelenindustrie hun voordeel mee doen, bijvoorbeeld bij preventie van
zaken als overgewicht en hart- en vaatziekten.” Welke vorm het uitgaat is nu nog onbekend. Zeker is wel dat jongens en meisjes en
jonge start-ups hier volgens Bouman achter
de schermen op zolderkamertjes en in garageboxen al volop mee aan het experimenteren zijn. “Dit soort initiatieven zal uiteindelijk
leiden tot nieuwe innovaties en toepassingen,
ook in de voedingsmiddelenindustrie.”
Kodak-momentje
Innoveren heeft volgens Fountainheads niets
met sterkte, grootte of slimheid te maken.
“Uiteindelijk wint diegene die zich het snelst
aanpast aan nieuwe omstandigheden”, zegt
Van Rooijen. Het gaat ook niet om het idee
maar om wat je er mee doet, stelt hij. Zo had
Kodak in 1975 de digitale fotocamera ontwikkeld. “Omdat Kodak zo verliefd was op haar
fotorolletjes, printpapier en printstraten en
haar cashcows niet op tijd naar de slachtbank
wenste te brengen, is het bedrijf in 2012 failliet gegaan.” De groei van de CCD-chip ging
namelijk niet lineair maar exponentieel en het
bedrijf legde het uiteindelijk af tegen nieuwe
spelers, zoals Instagram. Koetsenmakers (wederom kwamen de ‘paardloze koetsen’, auto’s
dus, voor het voetlicht), maar ook hotelketens (met start-ups als Airbnb), energiereuzen
(zonne- en windenergie) en de muziekindus­
trie (met Napster, iTunes, Spotify en Google
Play) beleefden of beleven alle hun Kodakmomentje. “Wat evolutie is voor de natuur is
innovatie voor bedrijven en organisaties”,
aldus Bouman. “Dus gaat het erom: “Ben jij
‘DarWin of DarOut?’, oftewel kun je je snel
aanpassen aan veranderende omstandigheden?”
Open source
Innoveren gaat dan ook niet meer om het
hebben van patenten maar om open source.
“Creëer met elkaar meer waarde dan alleen
de cijfermatige waarde. Door op elkaars
schouders te staan krijg je innovatieversnelling”, stelt Bouman. Volgens hem innoveren
op dit moment te weinig bedrijven vanuit de
verbondenheid met hun buitenwereld. “Dan
raak je niet verbonden met alle ‘friskijkers’ en
dwarsdenkers.” Hij adviseert om óók een friskijker te worden, die horizontale verbindingen
zoekt en buiten de eigen verticale silo (keten)
kijkt. “Er zijn altijd meer slimmere mensen.
En er is altijd meer innovatiekracht buiten je
bedrijf dan daarbinnen. Zoek naar de friskijkers in jouw markt en daarbuiten.” Bouman
raadt verder iedereen aan het eigen grote onbekende te ontdekken. “En pas op voor jouw
eigen Kodak-momentje. Het zit ook in jullie
sector.”
Jan-Henk Bouman:
“Er is altijd meer innovatiekracht buiten
je bedrijf dan daarbinnen.”
Transparantie
De wereld wordt volgens Jan-Henk Bouman steeds transparanter. “Kiest de voedingsmiddelenindustrie zelf niet voor transparantie, dan doet de consument het wel.” Hij wees op apps als
BuyCott en boodschapp, waarmee de klant in supermarkten zelf
producten scant, om op basis van bijvoorbeeld duurzaamheidsaspecten of voedingswaarden al dan niet tot aankoop over te
gaan. Als nabij toekomstbeeld schetste hij de Airo, een polsband
waarmee gebruikers - door de huid heen - een bloedanalyse
kunnen maken, zodat duidelijk wordt wat voor voedingsstoffen
er in het bloed aanwezig zijn. Maar denk volgens hem ook aan
‘consumentenmacht’ in de vorm van acties op internet en twitter. Zo kunnen fabrikanten bijvoorbeeld genoodzaakt zijn om
E-nummers uit hun producten te halen, zoals recentelijk CocaCola en Pepsi in de VS overkwam met E433 na een online petitie van een 17-jarig meisje.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
28-29_Fountainheads.indd 29
­29
05-06-14 09:26
Ingredients
Gecko Ultra houdt pitten en zaden op hun plaats
Kampffmeyer Food Innovations heeft een Gecko Ultra ontwikkeld, een granulaat
dat ervoor zorgt dat zaden en pitten aan deegstukken blijven plakken. De decoratieve toppings bestaan vaak uit waardevolle ingrediënten en die moeten gedurende het gehele proces van productie en transport intact blijven. Het product
is volgens de fabrikant effectiever dan de alternatieven, water of een mengsel
van water met guar. Kampffmeyer stelt dat het nieuwe product bovendien leidt
tot een betere hygiëne in de fabriek. Er hoeft minder tijd te worden besteed aan schoonmaak en onderhoud
van de productiefaciliteit. Gecko Ultra is op basis van tarwemeel en clean label. Volgens Kampffmeyer is het
product gemakkelijk in gebruik. Het granulaat moet worden gemengd met tien delen water. De oplossing kan
onder meer worden aangebracht met een roller of spray, of handmatig op de deegstukken worden gekwast.
Meer info:
Kampffmeyer Food Innovations
www.kampffmeyer.com
Culturen Kashkaval en Provolone kazen
Chr. Hansen heeft nieuwe starterculturen voor Kashkaval en Provolone
kazen ontwikkeld. Kaskaval is een gele kaas van schapenmelk die wordt
geproduceerd in Turkije en op de Balkan. Provolone kaas (zie foto) wordt
in Zuid-Italië gemaakt van koemelk. De wrongel wordt gekneed, waarbij
aan het begin heet water wordt toegevoegd. Deze kazen werden eerder
met culturen voor mozzarella gemaakt, maar er is nu dus een cultuur
die volgens Chr. Hansen ontworpen is voor de specifieke technische en
kwalitatieve eisen die zorgen voor de optimale smaak van Kashkaval en
Provolone kazen. DVS TCC-50 is een blend van Streptococcus thermophilus en Lactobacillus helveticus, die
zorgen voor een snelle verzuring, een optimale wrongelvorming en een mooi smaakprofiel.
Meer info:
Chr. Hansen
www.chr-hansen.com
Nieuwe producten
op ‘Free From’
Leverancier van
natuurlijke ingrediënten Döhler
heeft op de beurs
Free From Food
Ingredients, op 3
en 4 juni in Brussel, een reeks
nieuwe oplossingen gepresenteerd. Het bedrijf richt zich
op een groot assortiment natuurlijke ingrediënten; van
smaak- en kleurstoffen tot een breed spectrum aan
oplossingen voor suikerreductie en minder calorieën, en
van glutenvrije malt-extracten tot oplossingen voor lactosevrije en melkvrije producten. Zo levert Döhler oplossingen voor limonades met stevia, glutenvrije maltdranken, amandeldranken, lactosevrije yoghurtdesserts, alcoholvrije gefermenteerde druivensap (alcoholvrije wijn) en
producten met uitsluitend natuurlijke ingrediënten.
Meer info:
Döhler
www.doehler.com
Frutarom opent
nieuw lab starterculturen
Sensient Flavors heeft de sensorische eigenschappen van drie soorten mango uit India geanalyseerd en vervolgens verwerkt in verschillende mangosmaakstoffen op basis van natuurlijke extracten. “Het sensorische
spectrum van mango’s is groot”, legt Hans Jürgen Sachs, general manager van Sensient Flavors in Bremen uit.
“Dat varieert van rijk en heel zoet tot fruitig en fris tot tropisch. Met onze expertise en creatieve vaardigheden,
kunnen we unieke smaakervaringen ontwikkelen, die op maat gesneden zijn voor iedere drankapplicatie en
het bijbehorende product- of marketingconcept.” De Alphonso mango wordt
gekarakteriseerd door een aromatische, rijke en zeer zoete smaak, terwijl
Kesar een intense, fruitige en citrusachtige note heeft. De Badami-soort wordt
gekenmerkt door de onderscheidende tropische fruitige note. De smaakstoffen
kunnen worden gelabeld als natuurlijk mango aroma met andere natuurlijke
aroma’s. Er is ook een 95/5 variant op basis van Alphonso-extract verkrijgbaar
die kan worden gedeclareerd als natuurlijk mango-aroma.
Frutarom Savory Solutions heeft in mei een nieuw laboratoriumcomplex geopend, bij het customer center van
de onderneming in het Duitse Holdorf. Het lab richt zich
onder meer op onderzoek naar starterculturen. De investeringen zorgen er volgens het bedrijf voor dat Frutarom de
R&D-activiteiten kan uitbreiden, de productontwikkeling
kan versnellen en ook het portfolio van starterculturen kan
uitbreiden. Holdorf is gelegen in het geografische midden
van de vleesverwerkende industrie in Duitsland. De recente
investeringen moeten de positie als toeleverancier aan de
vleesindustrie versterken, aldus Frutarom. Het nieuwe laboratoriumcomplex biedt de mogelijkheid voor fermenteren
en vriesdrogen van kleine hoeveelheden micro-organismen, zodat pilot-hoeveelheden van starterculturen kunnen
worden gekweekt. “De voornaamste voordelen daarvan
zijn de verbeterde
flexibiliteit, de
snelle implementatie en de grotere
focus op de klant.”
Meer info:
Sensient Flavors
www.sensientflavors.com
Meer info:
Frutarom
www.frutaromsavory.com
Sensient Flavors ‘vangt’ essentie mango’s
­30
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
30_prodnwsingredients.indd 30
05-06-14 14:32
Reductie 50 procent haalbaar
Voedselverspilling
verminderen vergt
integrale aanpak
Tekst: Lisette de Jong | Foto’s: Hans Lebbe, Shutterstock
Jaarlijks gaat in Nederland voor 2 tot 3 miljard euro aan voedsel verloren. Zonde van het geld en niet duurzaam, zo beseffen steeds meer
bedrijven. Initiatieven om voedselverspilling te verminderen schieten
als paddenstoelen uit de grond. Maar structurele verbeteringen zijn
pas mogelijk als ketenpartners en overheid samen optrekken, benadrukken Toine Timmermans en Philip den Ouden.
In 2050 heeft de wereld 60 procent meer
voedsel nodig om een wereldbevolking van
zo´n 9 miljard mensen te voeden, aldus recente cijfers van de Food and Agricultural Organisation (FAO). “Dat lukt alleen als we ons
voedsel duurzamer produceren en minder
voedsel verspillen”, stelt Toine Timmermans,
programmamanager Duurzame Voedselketens
bij Wageningen UR Food & Biobased Re-
>>>
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
31-32-33_Voedselverspilling.indd 31
31
05-06-14 09:01
FNLI-directeur Philip den Ouden meent dat er vooral in de logistiek winst is
te behalen.
search en bij TI Food and Nutrition.
Alleen al in ons land belandt jaarlijks voor 2
tot 3 miljard euro aan voedsel in de afvalcontainer of in laagwaardige toepassingen. Reden
voor de Nederlandse overheid om concrete
doelstellingen te formuleren: in 2015 20 procent minder voedselverspilling dan in 2009.
Steeds meer fabrikanten en retailers zijn zich
bewust van het probleem, getuige het toenemende aantal initiatieven in de biobased economy, zoals maïs als grondstof voor bioplastic
en biobrandstof uit rietsuiker. Ook een campagne als Eetmaatje van Albert Heijn en het
Voedingscentrum maakt dat duidelijk. Eetmaatje is een maatbeker die helpt de juiste
porties af te meten.
Voedselverspilling is ook een belangrijk thema
binnen de Alliantie Verduurzaming Voedsel,
een initiatief van brancheorganisaties FNLI,
LTO, CBL, KHN en Veneca. “De Alliantie verspreidt best practices en bouwt business
cases die laten zien dat reductie van voedselverspilling geld oplevert”, illustreert Philip den
Ouden, algemeen directeur van brancheorganisatie FNLI. De Alliantie werkt sinds kort
samen met de voedselbanken, om ervoor te
zorgen dat daar meer overschotten uit de
keten naartoe gaan.
Monitor Voedselverspilling
Bij Wageningen UR lopen verschillende projecten om voedselverspilling te verminderen.
In opdracht van het ministerie van Economische Zaken ontwikkelde Food & Biobased Research in 2012 de Monitor Voedselverspilling
– een instrument dat voedselverspilling systematisch en gedetailleerd in kaart brengt, op
basis van heldere definities. De monitor helpt
overheid en bedrijfsleven gerichte maatregelen te nemen, en wordt in samenwerking met
de Alliantie Verduurzaming Voedsel verder
verfijnd naarmate meer data beschikbaar
komen.
‘Suiker onbeperkt houdbaar’
“Het voorkomen van verspillen maakt altijd al deel uit van ons beleid. In de hele keten, van suikerbiet tot kristalsuiker,
gooien we niets weg” legt Richelle van Helten, brandmanager consumer products & communicatie bij Suikerunie, uit.
“We halen zoveel mogelijk suikerbieten per hectare van het land en begeleiden onze telers met groeiadviezen. In onze
fabrieken werken we volgens Total Productive Maintenance (TPM), gericht op efficiëntie en beperken van verliezen.”
“Suikerbieten bestaan voor 75 procent uit water en 17 procent uit suiker. In de suikerfabriek wordt het water opgevangen, gebruikt als proceswater, weer gezuiverd en gebruikt als gietwater in de kassenbouw bij de fabriek. De
aanhangende klei en aarde zijn voor de aanleg van wegen of het ophogen van landbouwgrond. Van de overgebleven
pulp eindigt een deel als veevoeder. De rest gaat met afgebroken bietenpuntjes in onze biomassavergisters. We produceren hiermee jaarlijks bijna 20 miljoen kubieke meter groen gas, voldoende voor 15.000 huishoudens per jaar.”
“Daarnaast proberen we verspilling bij de consument tot een minimum te beperken. We vermelden expliciet op onze
consumentenverpakkingen dat suiker onbeperkt houdbaar is en geven een bewaarinstructie.”
“De biobased economy brengt straks nog meer mogelijkheden om suikerbieten hoogwaardig te verwerken, denk
bijvoorbeeld aan bioplastics uit bietenpulp.”
­32
Een ander project is Food2Food, waarbij Food
& Biobased Research, supermarkten en Hutten catering gezonde, kwalitatief hoogwaardige maaltijdcomponenten ontwikkelen van
niet verkocht groente en fruit. In het project
wordt gekeken naar economische haalbaarheid, positionering in de markt, organisatie en
logistiek. Daarbij staat voorop dat de voedselveiligheid niet in het geding komt.
Met de Pasteur Sensor Tag is de houdbaarheid van voedingsmiddelen te voorspellen op
basis van oogstkwaliteit en omstandigheden
tijdens de logistiek – een doorbraak in het
verbeteren van de wereldwijde distributie van
versproducten. Bovendien wordt het op termijn een onmisbaar hulpmiddel voor consumenten bij het slim plannen, kopen, bewaren
en bereiden van voedsel.
In een ander project, uitgevoerd binnen het
publiek-private samenwerkingsverband TI
Food and Nutrition, wordt in samenwerking
met FNLI en CBL het Decision Support Sys­
tem ontwikkeld. Hiermee kunnen fabrikanten
en retailers doelgericht verliezen in versproducten terugdringen, met betere ketensamenwerking en innovaties.
Systematische aanpak
Hoe bemoedigend ook, het is de vraag of
deze initiatieven voldoende zijn om de overheidsdoelstelling te halen. Timmermans denkt
van niet: “Een reductie met twintig procent is
op zijn vroegst haalbaar rond 2020, mits iedereen in de keten, van primaire producent
tot consument, erbij betrokken wordt.”
Hij pleit voor een systematische aanpak
waarbij overheid, bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties
nauw samenwerken. “De overheid moet
komen met een langetermijnstrategie, verspilling zichtbaar maken, en wetgeving ophelderen en zo nodig aanscherpen. Bestaande en
nieuwe wetgeving voor verwerking van voedselresten tot veevoer biedt ruimte voor betere
verwaarding door fabrikanten en retailers.”
Het huidige overheidsbeleid vertoont inconsistenties, aldus de programmamanager. “Bedrijven krijgen bijvoorbeeld subsidie voor ver-
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
31-32-33_Voedselverspilling.indd 32
05-06-14 09:01
P
v
gisting van organische reststromen, terwijl
sommige reststromen prima geschikt zijn voor
hoogwaardige toepassingen, voor menselijke
consumptie.”
Food & Biobased Research heeft met de systematische aanpak in het achterhoofd het initiatief genomen tot het EU Fusions project, gericht
op een geharmoniseerd beleid voor alle 28 EUlanden. Daarnaast wordt in Wageningen een
internationaal Network of Excellence opgericht.
Doel is verliezen na de oogst terug te dringen
en zo in ontwikkelingslanden de voedselzekerheid te helpen verbeteren.
Volgens Den Ouden begint een systematische
aanpak bij samenwerking tussen ketenpartners,
zowel in optimalisatie van processen als in onderzoek en innovatie. “Vooral vanuit logistiek
oogpunt is er nog veel winst te behalen”, benadrukt hij. Meer bedrijven moeten de mogelijkheden gaan zien voor hoogwaardige benutting
van grondstofstromen, inclusief bijproduct en
reststroom. “Afval bestaat niet bij biomassa.”
‘Bewust in kleine hoeveelheden leveren’
“We streven continu naar procesoptimalisatie om producten zo lang mogelijk
houdbaar te maken en verspilling in de fabriek te minimaliseren. Voor dagverse zuivel hebben we het optimum bereikt. We leveren bewust in kleine
hoeveelheden, ook bij productpromoties. Door ons transport slim te organiseren heeft dit geen negatief effect op de CO2-uitstoot”, vertellen marketingdirecteur Ernesto Kerkhof (foto) en CSR coördinator Dennis Iseger van
zuivelbedrijf Arla Foods Nederland.
“Producten die onverkoopbaar zijn omdat de minimale THT voor de klant is
verstreken, gaan naar de voedselbank. Zijn ze eenmaal voorbij de uiterste
houdbaarheidsdatum, dan worden ze - mits van voldoende kwaliteit - verwerkt tot diervoeder. Overige reststromen worden vergist en omgezet in groene energie.”
“Komend jaar breiden we ons assortiment uit met een aantal portieverpakkingen. Daarbij zetten we in op duurzame
materialen zodat de milieubelasting per saldo afneemt. Verder onderzoeken we hoe we de houdbaarheid van onze
producten verder kunnen verlengen.”
“We instrueren consumenten hoe ze een verpakking goed kunnen leegmaken en om niet te veel in een keer te kopen.
Maar dat vinden we niet meer voldoende. Daarom werken we nu via de Nederlandse Zuivel Organisatie aan een
publieke voorlichtingscampagne over de THT.”
Bewustwording
Beiden benadrukken het belang van consumentenvoorlichting. “De consument is in
westerse landen de grootste verspiller in de
keten”, zegt Timmermans. Een FoodBattle
laat zien dat bewustwording en sociale innovatie in korte tijd effect hebben: als
mensen zien hoeveel voedsel zij weggooien, dan verspillen ze binnen drie weken
gemiddeld 20 tot 30 procent minder. Ook
blijkt dat veel mensen nauwelijks het onderscheid zien tussen de TGT- en THT-datum en producten daardoor onnodig weg-
Programmadirecteur Duurzame Voedselketens Toine Timmermans meent dat 40 tot 50 procent minder
voedselverspilling haalbaar is.
gooien; een duidelijk aanknopingspunt voor
gedragsverandering.
Ook consumentenvoorlichting heeft een
systematische aanpak nodig, benadrukt Den
Ouden: “Overheid en bedrijfsleven moeten
gezamenlijk de consument benaderen met
een consistente boodschap en zonder belerend vingertje. De uitdaging is niet alleen
de ‘grachtengordelconsument´ aan te spreken, maar ook het grote publiek. “En daar
is meer voor nodig dan een serie postbus-51 spotjes.”
Optimistisch
Hoewel er nog wel wat hobbels zijn op de
weg naar minder voedselverspilling, zijn Den
Ouden en Timmermans optimistisch. “Het
thema komt steeds hoger op de agenda. Veel
bedrijven willen weten waar mogelijkheden
liggen voor hun organisatie en hoe ze maatregelen kunnen integreren in het productieproces”, zegt Den Ouden. Bedrijven kunnen
met hun vragen binnenkort terecht bij het No
Waste Network, een initiatief van het ministerie van EZ, in samenwerking met de Alliantie Verduurzaming Voedsel. Hier vinden bedrijven best practices en tools voor het verminderen van verspilling en optimale
verwaarding van reststromen.
Timmermans verwacht dat op termijn een reductie van voedselverspilling met 40 tot 50
procent haalbaar is, mits overheid en bedrijfsleven in binnen- en buitenland hun krachten
bundelen en inzetten op echte verbetering:
“Voor elk bedrijf liggen er kansen. Innovatieve
technologieën zijn noodzakelijk, maar de crux
zit in een betere ketensamenwerking en in de
overtuiging dat verspillen geen toekomst
kent.”
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
31-32-33_Voedselverspilling.indd 33
­33
05-06-14 09:01
Taartsnijrobot
flexibel inzetbaar
Tekst: Tom van der Meer | Foto: Koos Groenewold
Is een robot die taarten snijdt science fiction? Niet bij Rolan Robotics. Het bedrijf liet tijdens de beurs Bakkersvak een taartsnijrobot zien die sinds eind 2013 bij Banketpartners
in gebruik is. De robot heeft een snijmes dat door een akoestisch signaal snel en moeiteloos snijdt.
Rolan-directeur Hans
Stam demonstreert
de Stäubli-robot die
ook appeltaarten kan
snijden.
Juist in de bakkerijsector zijn robotisering en
automatisering een interessante optie, stelt
Rolan Robotics. Brood en banket worden namelijk in grote aantallen en vaak in dezelfde
series geproduceerd. De volledig geautomatiseerde taartsnijrobot van het merk Stäubli is
ontwikkeld samen met Banketpartners. De
installatie is voorzien van een mes dat met
een frequentie van 40.000 Hertz (een ultrasone, hoge trilling met kleine amplitude) soepel door verschillende soorten gebak en
structuren heen snijdt. Zo worden schnitten,
plaatgebak, lang gebak maar ook ronde taarten met hetzelfde mes in uiteenlopende vormen snel en gelijkmatig verdeeld.
Mobiel en flexibel
Werknemers op de werkvloer van Banketpartners uit Zwaag hebben actief meegeholpen met de ontwikkeling van de snijmachine.
Zij hechtten er bijvoorbeeld vooraf veel
waarde aan dat de installatie mobiel, makkelijk te reinigen en goed te integreren zou zijn
binnen bestaande lijnen. Dit is volgens Rolandirecteur Hans Stam goed gelukt. De gepresenteerde robotinstallatie op de Bakkersvak
heeft een lengte van zes meter.
“De robot is flexibel in te zetten in verschillende ruimtes van de banketbakkerij”, vertelt
Stam enthousiast. “Bij banketbakkers waar de
robot bijvoorbeeld niet fulltime wordt gebruikt
voor snijden, kan hij ook makkelijk andere activiteiten verrichten. Zo kan hij bijvoorbeeld
ook bakplaten invetten of taarten decoreren.
Zelfs 3D-printen is mogelijk.” Eigenlijk kan
een robot alles waar arbeidskracht voor nodig
is. “Denk ook aan het overzetten en inpakken
van koeken en ‘pick & place’ van snoep en
koek.”
Korte terugverdientijd
Stam bestrijdt dat robots duur zouden zijn.
“Een robot is een kostenpost, maar arbeidskosten ook en personeel wordt alleen maar
duurder. Bovendien zijn arbeidskrachten lang
niet altijd flexibel. Als je twee shifts hebt, ben
je daaraan gebonden. Een robot kan 24 uur
per dag werken. Bakkers die werken met
twee shifts, kunnen een robot al in anderhalf
jaar terugverdienen als deze één man vervangt. En als de robot meerdere mensen gaat
vervangen, is deze al in een half jaar terugverdiend.”
‘Robotiseren noodzaak’
Rolan heeft volgens Stam geen last van de
crisis. “Wij zijn in crisistijd juist gegroeid. Vanuit de metaalindustrie gingen we ook steeds
meer richting food en agri.” Wel is er steeds
meer vraag naar gebruikte robots. Goed automatiseren en robotiseren maakt in de ogen
van Stam dat je geen reden meer hebt om
elders, in lagelonenlanden, te produceren.
“Als je níet robotiseert, verdwijnt de productie
juist naar het buitenland. Robots doen daarnaast werkzaamheden die werknemers zelf
niet meer willen doen, zoals vuil en eentonig
werk.”
Rolan Robotics levert diverse grijpertechnieken robotconcepten. De leverancier uit Zwaag
heeft inmiddels al zo’n 800 systemen geleverd, vooral in de Benelux. Rolan heeft vijf
merken robots in het assortiment, waarvan
drie in de voedingsmiddelen, die onderling
weer verschillen op kleine, maar essentiële
onderdelen. Het gaat om de merken Stäubli,
Fanuc en OTC. Rolan won met de taartsnijrobot begin dit jaar de Westfriese ondernemersprijs.
34
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
34_Rolan.indd 34
05-06-14 09:27
Bedrijvengids
De EVMI-bedrijvengids is een praktische lijst van bedrijven die actief zijn in de voedingsmiddelenindustrie.
Deze lijst is ook te vinden op www.evmi.nl, waar u kunt zoeken op alfabet, categorie en regio. Staat uw
bedrijf nog niet in de EVMI-bedrijvengids? Kijk dan op www.evmi.nl/bedrijvengids voor de mogelijkheden
om ook uw bedrijf in dit overzicht op te nemen.
Advies/Consultancy
Lubron Waterbehandeling BV
Postbus 540
4900 AM OOSTERHOUT
0162-426931
www.lubron.eu
ACO BV
Postbus 217
7000 AE DOETINCHEM
0314-368280
www.aco.nl
DNV GL Business Assurance
Certificering & Training
Zwolseweg 1
2994 LB Barendrecht
010-2922700
www.dnvba.nl
Huijbregts Groep
Postbus 165
5700 AD HELMOND
0492-596300
www.huijbregts.nl
MasterLab BV
Postbus 1
5830 MA BOXMEER
0485-589470
www.masterlab.nl
MPS Red Meat
Slaughtering B.V.
Albert Schweitzerstraat 33
7131 PG LICHTENVOORDE
0544-390500
www.mps-group.nl
Improving Quality
ALControl Food & Water
Everdenberg 41
5346 VA Oosterhout
0162-488 488
http://nl.alcontrol.com/nl
Azelis Netherlands
Meerpaal 5
4904 SK OOSTERHOUT (NB)
0162-423240
www.azelis.com
Liniestraat 1 -A
4051 BN OCHTEN
06-22940774
www.improvingquality.nl
ISACert Nederland
Obrechtstraat 28 E
8031 AZ ZWOLLE
0031 (0) 88-4722378
www.isacert.nl
Nederlandsch Octrooibureau
Jan Willem Frisolaan 13
2517 JS ‘S-GRAVENHAGE
070-3312598
www.nlo.nl
Uw bedrijfsgegevens
ook op deze pagina’s?
Ga naar www.evmi.nl/
bedrijvengids of bel voor
meer informatie naar
088-2944847
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
EVMI_bedrijvengids_4-2014.indd 35
35
05-06-14 13:53
Nutrilab BV
Chr. Hansen
Postbus 7
4284 ZG RIJSWIJK
0183-446305
www.nutrilab.nl
Gelderlandhaven 5A
3433 PG NIEUWEGEIN
030-6019920
www.chr-hansen.com
O. P. & P. Product Research BV
Burg. Reigerstraat 89
3581 KP UTRECHT
030-2516772
www.opp.nl
PACCOR Netherlands B.V.
Watergoorweg 69
3861 MA NIJKERK
088-5790900
www.paccor.com
Heeft u al een gratis
abonnement op de digitale
nieuwsbrief van EVMI?
Ga naar de website en
Tebodin Netherlands B.V.
Postbus 16029
2500 BA Den Haag
070-3480911
www.tebodin.com
Ingrediënten en grondstoffen
Simac QuadCore BV
De Run 1101
5503 LB VELDHOVEN
040-2582100
www.simacquadcore.nl
Bakels Senior NV
Postbus 44
1380 AA WEESP
0294-414559
www.bakels-senior.nl
Codrico Rotterdam B.V.
Rijnhaven Z.z. 15
3072AJ ROTTERDAM
010-2906666
www.codrico.com
Fa. L.I. Frank
Postbus 46
7390 AA TWELLO
0571-272141
www.lifrank.nl
IN2FOOD
Postbus 93
6920 AB DUIVEN
026-3186704
www.in2food.nl
Puratos Nederland
Industrieweg 1
4762 AE ZEVENBERGEN
0168-326260
www.puratos.nl
registreer u!
Précon Food Management BV
Ranks Meel BV
Postbus 26
3980 CA BUNNIK
030-6566010
www.precon-food.nl
Postbus 16
4233 ZG AMEIDE
0183-606200
www.ranksmeel.nl
Beneo
Aandorenstraat 1
B-3300 TIENEN
0032-16801301
www.beneo.com
Brenntag Nederland BV
Silliker Netherlands B.V.
Postbus 153
6710 BD EDE
0318- 649444
www.silliker.nl
36
36
Postbus 79
3300 AB DORDRECHT
035-5889200
www.brenntag.nl
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
eisma voedingsmiddelenindustrie | augustus 2013
EVMI_bedrijvengids_4-2014.indd 36
05-06-14 13:53
Schobbers BV, H. CH.
Vasco da Gamaweg 8
5928 LD VENLO
077-3969120
www.schobbers.nl
Raps Benelux
Postbus 369
5680 AJ BEST
0499-373525
www.raps.com
Unifine Industry
Postbus 5631
3297 ZG PUTTERSHOEK
078-6762344
www.unifine.com
Refresco Benelux B.V.
Oranje Nassaulaan 44
6026 BX MAARHEEZE
0172-630630
www.refresco.nl
C O N T R O L
S Y S T E M S
CIMPRO
Cimpro
Postbus 3196
4800 DD BREDA
076-5317788
www.cimpro.com
Dinnissen BV
Van Delft Biscuits BV
Postbus 365
3840 AJ HARDERWIJK
0341-411624
www.vandelftbiscuits.nl
Remia C.V.
Dolderseweg 107
3734 BE DEN DOLDER
030-2297911
www.remia.nl
O P E N
Horsterweg 66
5975 NB SEVENUM
077-4673555
www.dinnissen.nl
Endress+Hauser B.V.
Verstegen Spices & Sauces B.V.
Postbus 11041
3004 EA ROTTERDAM
010-2455100
www.verstegen.nl
Nikkelstraat 6-12
1411 AK NAARDEN
035-6958611
www.endress.nl
Roem van Yerseke B.V.
Groeninx van Zoelenstraat 35
4401 KZ YERSEKE
0113-577700
www.roemvanyerseke.nl
Vipam BV
Poppenbouwing 26 a
4191 NZ GELDERMALSEN
0345-565670
www.vipam.nl
Vollebregt Fresh Company
Voor het meest actuele
nieuws uit de
voedingsmiddelenindustrie
gaat u naar www.evmi.nl
Platinastraat 10
2718 RZ ZOETERMEER
079-3610067
Machines, apparatuur en
toebehoren/ diensten
Eriks Bv
Toermalijnstraat 5
1812 RL ALKMAAR
072 515 15 14
www.eriks.nl
Hosokawa Micron B.V.
Gildenstraat 26
7005 BL DOETINCHEM
0314-373333
www.hosokawamicron.nl
BITO Systems NV
Royaan B.V.
Hoge Maat 8
3961 NC WIJK BIJ DUURSTEDE
0343-596659
www.royaan.nl
Niasstraat 1
3531 WR Utrecht
Tel 030 711 30 90
www.bitosystems.com
DPA Processing & Technology
Gatwickstraat 11
1043 GL Amsterdam
020 – 5151555
www.dpaprocessing-technology.nl
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
EVMI_bedrijvengids_4-2014.indd 37
37
05-06-14 13:53
Ishida Europe BV
De Dieze 5
5684 PR BEST
0499 39 3675
www.ishidaeurope.nl
Oxoid BV
Scharff Techniek BV
Scheepsbouwersweg 1 B
1121 PC LANDSMEER
020-4106500
www.oxoid.com
Atoomweg 51
3542 AA UTRECHT
030-2410972
www.scharfftechniek.nl
Pedak Meettechniek BV
Schouw Informatisering B.V.
Postbus 3030
6093 ZG HEYTHUYSEN
0475-497424
www.pedak.nl
Postbus 435
4870 AK ETTEN - LEUR
076-5042520
www.schouw.org
Spraybest Europe BV
Krohne Nederland b.v.
Zwanenburgerdijk 335
1161 NN ZWANENBURG
020-4976780
www.spraybest.nl
Postbus 110
3300 AC DORDRECHT
078-6306200
www.krohne.com
LSBL Services VOF
Galvanistraat 1
6716 AE EDE
0 318 69 69 99
www.lsbl.nl
Precia Molen
Franse Akker 1
4824 AL BREDA
076 524 2526
www.preciamolen.nl
Techmation B.V.
Postbus 195
4250DD Werkendam
0183-500 331
www.techmation.nl
TQC BV
Molenbaan 19
2908 LL CAPELLE A/D YSSEL
0180-631344
www.tqc.eu
Mettler-Toledo BV
Postbus 6006
4000 HA TIEL
0344 638363
www.mt.com
Rittal BV
Postbus 246
6900 AE ZEVENAAR
0316-591911
www.rittal.nl
Roma Nederland BV
Postbus 59
4940 AB RAAMSDONKSVEER
0162-512012
www.romaned.nl
Munters BV
Postbus 229
2400 AR ALPHEN AAN DEN RIJN
0172-433231
www.munters.nl
38
SCA Hygiëne Products BV
Postbus 670
3700 AR ZEIST
030-6984600
www.sca.com
De volgende editie van EVMI
verschijnt op:
Dinsdag 5 augustus
Sluitdatum reserveren
advertenties:
Dinsdag 15 juli
Voor vragen over
advertenties:
Wilma Zijlstra:
088-2944847
Felix Berentsen:
06-42759518
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
EVMI_bedrijvengids_4-2014.indd 38
05-06-14 13:53
Verkeerde olie,
minder rendement
Tekst: Tom van der Meer | Foto: Rodun
Voor het goed functioneren van ovens is behalve de kwaliteit van de
thermische installatie ook de gebruikte thermische vloeistof van belang. Specialist Rodun stelt dat goed onderhoud en de juiste olie zorgen voor een optimaal rendement.
Industriële en ambachtelijke bakkers hebben
vaak te weinig aandacht voor het rendement
van hun olieovens, stelt Theo Borsboom, managing director van Rodun. “Het onderhoud van
en de controle op de conditie van de thermische olie schiet er nogal eens bij in. Een goedkope of verkeerde thermische olie zorgt voor
een geleidelijke teruggang in de warmteafgifte.”
Wanneer de kwaliteit van de olie terugloopt,
zet verkoolde olie zich af in de buizen van het
thermisch systeem. Dat zorgt ervoor dat de
temperatuur terugloopt en dat dus harder gestookt moet worden voor eenzelfde resultaat.
Het thermische rendement kan zo op den
duur 20 tot 40 procent minder worden, weet
Borsboom. “Omdat dit geleidelijk gebeurt, valt
het bijna niet op. Toch is in dit stadium de
warmteoverdracht al niet goed meer. De
temperatuur van de brander wordt steeds
verder opgevoerd, waardoor klachten verergeren. Tot er een moment komt dat de olie
helemaal hard en brokkerig wordt. Dat kan bij
verkeerde of goedkope thermische olie al na
een jaar gebeuren. De bakker moet dan
noodgedwongen zijn productie staken. Een
zeer noodzakelijke schoonmaak van de installatie wordt dan een kostbare zaak.”
Jaarlijks analyse
Rodun raadt aan de thermische olie geregeld te laten testen.
“Wij kunnen jaarlijks een analyse maken”, aldus Borsboom. “Dan
kijken we naar de laag- en hoogkokende delen, vocht, het zuurgetal, de viscositeit, etcetera. We adviseren de klant hoe hij de
olie in een goede conditie kan houden. Het resultaat van de
analyse komt in een rapport dat thuisgestuurd wordt.” Meer
info: www.rodun.nl
“Vaak komen bedrijven bij ons als het al te
laat is”, vindt Borsboom. “Het probleem wordt
vrijwel altijd veroorzaakt door ‘misbruikte’ of
slechte thermische olie. Thermische olie op
basis van minerale olie voldoet uitstekend bij
een oventemperatuur tot zo’n 240 graden
Celsius, soms 260 graden Celsius. Maar als je
met een oven werkt waar de temperatuur
tussen de 260 graden Celsius en 330 graden
Celsius ligt, kun je beter een synthetische
thermische olie gebruiken. Synthetische olie
heeft een hogere chemische stabiliteit en dus
een langere levensduur en produceert minder
of zelfs geen koolafzetting.”
Rodun is Benelux-agent van Eastman Chemicals. Het bedrijf levert een range aan synthetische thermische olie met merknaam Therminol. “Met Therminol-SP wordt een oveninstallatie weer naar een optimaal rendement
gebracht. Deze olie is een synthetisch product
dat bij goed gebruik tot wel twintig jaar meegaat. Bij goed onderhoud en een oventemperatuur die niet veel hoger komt dan 300 graden Celsius, is het tot veertig jaar te gebruiken.” Voor hogere temperaturen worden
Therminol-62 (met een maximale oventemperatuur van 325 graden Celsius) of Therminol-66 (voor maximaal 345 graden Celsius)
aangeraden.
Oliegestookt
In bakkerijen worden verschillende warmtebronnen gebruikt om
de ovens te verhitten. Het voordeel van een thermische olieoven
is de zeer precieze temperatuurregeling, zodat bakafval wordt
vermeden. Thermische olieovens worden zowel in industriële als
in ambachtelijke bakkerijen gebruikt.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
39_rodun.indd 39
39
05-06-14 09:27
Symach overgenomen door Thiele Technologies
Stapel op
palletiseren
Tekst en foto’s: Tessa Nederhoff
De palletiseermachines van Symach trokken de
aandacht van Thiele Technologies. Per 1 maart
heeft het Amerikaanse bedrijf Symach overgenomen. “Onze machines zijn veel moderner en flexibeler. De focus ligt op ontwikkeling; we hebben
net de eerste totaal vernieuwde machines gereed”,
vertelt salesmanager John de Bat.
Het stapelen van producten in zakken, daarin
is Symach Palletizers gespecialiseerd. “We
richten onze aandacht puur op palletiseren”,
vertelt John de Bat, salesmanager bij het bedrijf in Terneuzen. Tot voor kort maakte De
Bat deel uit van de directie, maar per 1 maart
2014 is het bedrijf overgenomen door Thiele
Technologies. “We waren niet van plan het
bedrijf te verkopen, maar Thiele toonde vorig
jaar interesse. Het is een Amerikaans bedrijf
dat onder meer machines heeft voor het vullen, sealen, wegen en palletiseren. Ze waren
geïnteresseerd in ons bedrijf omdat onze palletiseermachines veel moderner en flexibeler
zijn en meer kunnen, zoals overlappend stapelen. Bovendien kunnen ze alle formaten
verpakkingen aan”, legt De Bat uit. “We leveren technisch goede, modulair op te bouwen
palletizers die zich onderscheiden door de
manier van stapelen. Voor elk product wordt
de palletizer geoptimaliseerd. Ook lastige pro-
Specificaties Mach 8
Capaciteit: 40 zakken per minuut
Stapelhoogte: 2400 of 2650 mm
Zakgewichten: 2,5 tot 70 kg
Palletgroottes: van Düsseldorf- tot havenpallets
Bediening: touchscreen
40
“
Per jaar produceert Symach momenteel veertig tot vijftig machines. In Terneuzen vindt de montage en assemblage plaats en worden de lijnen opgebouwd en getest.
ducten, zoals meel, kunnen we goed stapelen
met een hoge capaciteit.”
Afzetgebied vergroot
Het afzetgebied van Symach beslaat momenteel voornamelijk Nederland, België, Frankrijk,
Polen en Amerika. “Wij zijn vooral actief in de
agrarische markt; het stapelen van uien,
aardappelen, enzovoort. Thiele is juist in de
industrie actief, dus we vullen elkaar mooi
aan”, concludeert De Bat.
Thiele is voornamelijk werkzaam in Amerika,
waardoor de afzet van Symach in dat werelddeel zal toenemen. Omgekeerd wil Thiele in
de industriële sector meer voet aan de grond
krijgen in Europa. “Die inspanning kunnen we
nu gezamenlijk doen. En daarbij zijn we in
staat om hele lijnen te leveren en niet alleen
de palletiseermachines.”
Nieuwe machines
De palletiseermachines van Symach zijn net
totaal vernieuwd. “Ontwikkeling heeft bij ons
een hoge prioriteit. Je moet continu blijven
vernieuwen om voorop te blijven lopen”,
meent De Bat. Bij de nieuwe machines is niet
alleen de buitenkant moderner en strakker,
maar ook in de machine is er veel veranderd.
“Zo hebben we de vulbak aangepast. De invoer vindt nu vlak plaats en niet meer onder
een hoek, waardoor er een kleinere valhoogte is en losse producten verpakt in
dozen of kratten niet meer uit de verpakking
vliegen of producten meer naar één kant
schuiven. Bovendien kunnen zakken strakker
worden gestapeld”, legt De Bat uit.
De motoren in de machine zijn vernieuwd en
energiezuiniger geworden. Bovendien kunnen
draaistroommotoren nu in combinatie met een
frequentieregelaar worden ingezet bij hogere
snelheden, waar eerder servomotoren werden
gebruikt. “Dit zorgt voor eenzelfde resultaat,
maar dan energiezuiniger.” De bovenbouw is
uitgerust met een zelfreinigende formeertafel,
waardoor er geen product achterblijft in de
machine en de hygiëne verbetert. Om dezelfde
reden wordt het liftsysteem nu aangedreven
met elektromotoren in plaats van hydraulisch.
“Hydraulische olie komt er niet meer aan te
pas. Dit was onder andere een wens van bedrijven die petfood en melkpoeder verwerken.”
Bij het nieuwe liftsysteem is bovendien bij het
aandrukken geen sprake meer van een ongelijk
verdeelde belasting van de machine.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
40-41_Symach.indd 40
05-06-14 14:34
G
P
v
o
8
v
z
d
s
“We richten onze aandacht puur op palletiseren”, vertelt John de Bat, salesmanager bij Symach.
Gereed voor levering
Per jaar produceert het bedrijf momenteel
veertig tot vijftig machines. Symach leverde
onlangs enkele palletizers van het type Mach
8 (zie kader), met een maximale capaciteit
van veertig zakken per minuut. “In ongeveer
zes weken kunnen we een complete lijn produceren. Bij Symach vindt de montage en assemblage plaats, worden de lijnen opge-
bouwd en getest, waarna ze bij de klant worden geïnstalleerd en opgeleverd. De
benodigde constructiedelen worden voor ons
in Polen vervaardigd”, vertelt De Bat. “Het is
wel fijn als we in ieder geval drie maanden de
tijd hebben om de machine te leveren. Het
gaat om maatwerk.”
Wanneer de machine is opgebouwd, wordt hij
in Terneuzen getest. De klant kan daar test-
De nieuwe palletiseermachines van Symach zijn zowel van buiten als binnen vernieuwd. Zo is de vulbak
zakken in verschillende formaten voor aanleveren. Dan wordt gekeken of alles naar behoren functioneert. “Halen we de gewenste capaciteit? Ook draaien we verschillende
stapelpatronen.”
Toekomst
De werknemers van het bedrijf hoeven zich
de komende tijd waarschijnlijk niet te vervelen. Door de overname zal het aantal te
monteren, te assembleren en te onderhouden
machines toenemen. Gelukkig kan het gebouw in Terneuzen de groei voorlopig nog
aan. “De productieruimte kan qua oppervlakte nog worden verdubbeld.”
Verschillende sectoren
Symach bedient verschillende sectoren. De palletiseermachines
worden ingezet voor het stapelen van onder meer agrarische
producten, petfood, zaden, suiker, chemicaliën, kunstmest,
meelproducten, kattenbakvulling, houtpellets en diervoeding.
“Alles wat er moet worden gestapeld, kunnen wij stapelen”, stelt
John de Bat, salesmanager bij Symach.
Naast palletiseermachines produceert Symach ook wikkelmachines. Afhankelijk van het soort product, kan er worden gekozen
voor een draaitafel- of draaiarmwikkelaar. Door de overname
van Symach door Thiele wordt het assortiment uitgebreid met
machines voor het vullen, sealen en wegen van verpakkingen.
aangepast en vindt de invoer nu vlak plaats.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
40-41_Symach.indd 41
­41
05-06-14 14:34
NETWORK
FOR
FOOD EXPERTS
Pittige discussie ‘Broodje
gezond of broodje aap?’
Network for Food Experts
De NVVL is opgezet voor kennisvermeerdering en
informatieuitwisseling binnen de voedings(middelen)industrie. De vereniging telt 600 leden, van vakinhoudelijke professionals zoals levenmiddelentechnologen,
voedingskundigen en diëtisten tot andere experts in
food. De vereniging organiseert symposia, workshops
en bedrijfsuitjes voor foodexperts. Met de jaarprijzen
probeert de vereniging studenten die voedingsgerelateerde onderwerpen bestuderen te stimuleren.
Lid of donateur worden kan via www.NVVL.nl of
[email protected]
Meld je bedrijf aan
voor bedrijfsbezoek
Het gezonde imago van brood ligt onder vuur. Populaire diëten als de Voedselzandloper, Broodbuik en Oerdis mijden brood en de broodconsumptie daalt. Is er
wetenschappelijke onderbouwing voor en zijn huidige aanbevelingen voor brood
nog wel actueel? Zo’n 55 voedingskundigen, diëtisten en voedingsmiddelentechnologen discussieerden hierover tijdens de NVVL Rond de Tafel-sessie ‘Broodje
gezond of broodje aap?’, op 15 april bij HAS Hogeschool Den Bosch.
Jaren geleden stond vet in een kwaad daglicht en daarna de koolhydraten, vooral in de vorm van high-fructose corn syrup (HFCS) en toegevoegd suiker. Nu richten de giftige pijlen zich op tarwe. In de Verenigde Staten
wordt tarwe gezien als dé oorzaak van obesitas en andere ziekten en zijn er al restaurants met glutenvrije menukaarten. Deze hype is vanuit de VS naar Europa overgewaaid.
Van één van de drie inleiders, dr. Stephan Peters van het Voedingscentrum, mag de broodconsumptie in Nederland nog wel wat omhoog, omdat de aanbeveling van 6 à 7 boterhammen per dag niet wordt gehaald.
Het Voedingscentrum adviseert dit vooral vanwege het vezelgehalte en het jodiumgehalte. Volgens prof. Fred
Brouns, hoogleraar Health Food Innovation aan de Universiteit Maastricht, blijkt uit epidemiologisch onderzoek
dat volkoren brood gezond is.
De derde inleider, prof. Frits Muskiet, hoogleraar Pathofysiologie en Klinisch Chemische Analyse aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt volkoren brood helemaal niet zo gezond. In zijn ogen heeft het een lage nutriëntendichtheid en draagt het teveel bij aan de glykemische lading van de voeding. Hij vervangt brood liever door
groenten.
De verschillende meningen zorgden voor een pittige discussie onder leiding van diëtist en NVVL-vice-voorzitter
Elly Kaldenberg. Iedereen is het erover eens dat volkoren granen gezonder zijn dan geraffineerde granen en
dat tarwe te dominant aanwezig is in onze voeding. De vraag naar andere, oude en ook glutenvrije granen is
goed voor de variatie in de voeding. Het biedt ook keuze voor mensen met coeliakie, tarwe-allergie of glutengevoeligheid. In totaal kampt maximaal 10 procent van de bevolking met één van deze aandoeningen.
De presentaties van de inleidingen staan op de NVVL-website.
Netwerken doe je samen
Bedrijven van de voedingsindustrie zijn alom aanwezig maar blijven vaak onzichtbaar voor NVVL-leden.
Hoe worden de producten gemaakt, is het moeilijk,
eenvoudig of heel technisch. Wat maakt je bedrijf
speciaal? Leid de NVVL-leden door de boeiende wereld van jouw bedrijf.
Zo konden NVVL-leden eind vorig jaar een bezoek
brengen bij Huuskes in Enschede. Hier werd een
interssant kijkje in de keuken genomen bij deze landelijke leverancier van koelverse maaltijden.
Lijkt het je leuk als NVVL-leden ook eens bij jullie
langskomen, om zo aan geïnteresseerde vakspecialisten te kunnen vertellen en vooral ook te laten
zien wat jullie bedrijf doet? Meld je dan nu aan via
[email protected].
Doe mee met
LinkedIn groep
De NVVL heeft ook een LinkedIn groep. Deze kan
gebruikt worden voor vacatures, projecten of opdrachten. Dit is vooral handig wanneer je zelf meer
werk kunt gebruiken of als organisatie een vacante
functie wil melden. Door (actief) deel te nemen
aan deze groep leer je andere professionals kennen. Daarnaast deelt iedereen specifieke kennis. Dat
opent ook de weg voor het uitbesteden van werk
aan elkaar, mocht de benodigde kennis ontbreken.
Zo zie je dat LinkedIn ook op dit vlak bijdraagt aan
het vergroten van je netwerk.
Tot ziens op een van de ontmoetingsplaatsen!
De NVVL is een actieve beroepsvereniging voor en door food experts met bijna 600 leden - van diëtist tot
technoloog, van voedingskundige tot food marketeer. Het doel van de NVVL is kennisvermeerdering en informatie-uitwisseling voor en door vakinhoudelijke professionals en daarmee van de Nederlandse Voedingssector. Netwerken met food experts doen we graag samen met jou. Onafhankelijkheid van de NVVL staat hierbij
voorop. De NVVL biedt je een ontmoetingsplaats voor informatie uitwisseling. Dit doet zij door actuele thema’s
aan de orde te stellen voor de volgende vier sectoren: overheid, bedrijfsleven, onderzoek en opleiding. Via
concrete activiteiten zoals bedrijfsbezoeken, Rond de Tafel-sessies en symposia wil de NVVL dit bereiken.
42
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
42_nvvl.indd 42
05-06-14 13:29
EVMI en HAS Hogeschool
feliciteren de winnaars van de
Food Top 100
Overall winnaar:
Unilever
Categoriewinnaar R&D:
DSM
Categoriewinnaar werkgelegenheid:
Heineken
Categoriewinnaar social media:
DSM
Efficiënter werken in productieproces
Lean manufacturing
Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Tom van der Meer, Vlees+
In productieomgevingen valt nog altijd veel te besparen door efficiënter te werken. Bijvoorbeeld door verspilling te voorkomen en door medewerkers bij het productieproces
te betrekken, stelt Ton van Kollenburg van Protean. Bedrijven die denken dat ze een
nieuwe lijn nodig hebben, blijken in de praktijk vaak toe te kunnen met de bestaande
lijn, door deze te optimaliseren. Lean is hierbij het toverwoord.
Ton van Kollenburg:
“Het is een illusie te
denken dat je met
controles fouten
honderd procent afvangt. Puur vanuit de
lean-gedachte moet
je controles dus niet
willen.”
44
De grondlegger van de massaproductie is
autofabrikant Henri Ford. Minder bekend is dat
hij zijn ideeën voor een lopende band voor de
productie van auto’s ontleende aan een slachterij. “Hij zag de koeien aan de vleeshaken en
bedacht dat dat met auto’s ook kon, maar dan
andersom”, vertelt gespreksleider Van Kollenburg tijdens een rondetafelsessie over Lean
manufacturing. ‘Lean’ stamt uit de jaren 1910
tot 1930 toen bekeken werd hoe productie
beter en sneller kon. Ford startte met model
T-Ford in elke denkbare kleur, zo lang het
maar zwart was... “Zwart was namelijk de lakkleur die het snelste droogde.”
Voorraadpunten
Een volgende stap werd de productie van
meerdere kleuren en modellen. Toen ontstonden aan de lijn ontkoppelpunten en voorraadpunten voor onderdelen en planningssystemen om processen op elkaar af te stemmen. “Toyota ging kijken bij Ford en zag ook
daar weer punten voor verbetering. Zij vonden dat de omsteltijden, voor het overschakelen op een andere kleur, te lang duurden. Zij
zagen de voorraadpunten als ballast, dus
moesten de omsteltijden en dus de voorraden
worden verkort voor een betere doorstroming.” Toyota bracht met lean twee verbete-
ringen aan: JIT (just in time, oftewel het
juiste product op het juiste moment op de
juiste plaats) en Jidoka (kwaliteit inbouwen).
Dit kon het best worden bereikt door verspilling te voorkomen en door medewerkers op
de werkvloer meer verantwoordelijkheden te
geven, meent Van Kollenburg die als change
manager veel ervaring met productiemanagement heeft en grote veranderingsprocessen
leidde. Hij heeft onder meer gewerkt bij
FrieslandCampina, Heineken Den Bosch en
Danone (Nutricia).
‘Geen controles’
“Verspilling neem je weg door geen fouten
meer te maken”, zegt hij. “Fouten zorgen namelijk voor nodeloos herstellen en wachten
en dus voor het onderbenutten van kwaliteit.”
Maar ben je pas lean als alle verspillingen geelimineerd zijn? Sommige aanwezigen menen
van wel. Anderen vinden dat verspilling nooit
helemaal voorkomen kan worden, zeker in de
voedingsmiddelenindustrie, waar gewerkt
wordt met natuurproducten van wisselende
kwaliteit. Afval kan in theorie nog gebruikt
worden als grondstof voor een ander product,
maar de kosten van volledige benutting zijn
zo hoog, dat dat niet rendabel is. “Er zijn altijd
nevenstromen die je niet tot waarde kunt
brengen”, stelt Van Kollenburg. “Maar verspilling heeft geen waarde voor jouw klanten,
dus willen ze er niet voor betalen. Het gaat
dan om fouten in de producten, defecten,
maar ook om transport en handling én om
controles. De klant vraagt jou het bewijs dat
het product goed is. Hij zal echter niet extra
willen betalen voor controles. Elke controle is
puur dat je je proces niet vertrouwt. Als je je
proces beheerst, zijn controles in principe niet
meer nodig.”
“Toch eist een klant nu eenmaal controles”,
reageert een deelnemer. “Zo is vertrouwen
eigenlijk een systeem van wantrouwen geworden, want meer vertrouwen hebben we
er niet door gekregen.” “Het is ook een illusie
te denken dat je met controles fouten honderd procent afvangt”, aldus Van Kollenburg.
“Puur vanuit de lean-gedachte moet je controles dus niet willen.”
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
44-45_Lean.indd 44
05-06-14 09:28
N
“
v
M
d
n
c
(
m
o
h
n
p
c
c
v
e
n
o
B
A
g
g
Nieuwe lijn vaak niet nodig
“We kunnen ook steeds meer meten”, vervolgt hij. “Het lijkt dan of je het zeker weet.
Maar meet je wel het juiste? En krijg je
daardoor een betere kwaliteit? Ik zeg het
nogmaals: lean komt in feite neer op je proces beheersen. Dat betekent dat je verliezen
(te laat of een onjuist product) zichtbaar
maakt, om ze daarna te voorkomen. Dit kan
onder meer door zaken op de juiste plek te
hebben en op tijd weer te bestellen, zodat
niet wordt misgegrepen. De capaciteit van
productielijnen ligt vaak op 30 tot 40 procent. Dit kan makkelijk naar 60 tot 70 procent. Dat maakt dat ondernemers die al bij
voorbaat denken te moeten investeren in
een nieuwe lijn, in de praktijk vaak toekunnen met hun bestaande lijn, door deze te
optimaliseren.”
stream maps, kanban, one point lesson, kaizen, enzovoorts, om lean gedrag te krijgen.
Dus geen medewerkers die ‘ik doe alleen
mijn ding’ zeggen, maar die juist betrokken
zijn en mee- en vooruitdenken. Dat maakt
dat van personeel op de werkvloer wordt gevraagd dat ze een juiste manier van werken
hanteren, beter worden in hun werk, goed
communiceren en betrokkenheid, motivatie,
tevredenheid en eigenaarschap tonen.” De
leidinggevende moet ondertussen, volgens de
Protean-directeur, proactief sturen, aandacht
voor de medewerkers hebben en voor veiligheid, kwaliteit en kosten. “Ook moet hij ervoor zorgen ook zelf te verbeteren. De praktijk is toch vaak anders. Het komt dan
meestal neer op vergaderen, ‘brandjes blussen’ en jagen op output (volume) en niet op
kwaliteit.”
Betrokken medewerkers
Ander aspect van lean is het waarde toevoegen via eigenaarschap. Van Kollenburg: “Het
gaat dan om de juiste mind set, tools value
Samen afspraken maken
Zal het juiste gedrag van mensen automatisch leiden tot de juiste, gewenste prestatie?
Een enkeling op de bijeenkomst gaf aan dat
mensen zelf moeten blijven nadenken en dat
gedrag niet te standaardiseren is. Gedrag
raakt ook aan persoonlijke beleving en dan
bestaat het gevaar dat ze volgzaam worden
en puur doen wat ze moeten doen; niet minder, maar ook niet meer. Anderen vonden dat
je gedrag juist wél kunt standaardiseren, als
je standaardiseren ziet als vastgelegde vaste
afspraken. “Afspreken en verbeteren moet je
dan wel samen doen en niet vanuit kantoor,
ver weg van de werkvloer.”
Henri Ford ontleende
zijn ideeën voor een
lopende band voor de
productie van auto’s
aan een slachterij.
Rondetafelsessies
De rondetafelsessie over Lean manufacturing is georganiseerd
door Prodware (eerder bekend onder de naam Qurius). Het bedrijf wil meer van dit soort sessies te houden, voor mensen die
werkzaam zijn in de voedingsmiddelenindustrie. Begin juni is
gesproken over voedselvertrouwen. Andere onderwerpen zijn
levensmiddelentechnologie en kwaliteitsmanagement.
Meer info: www.prodware.nl.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
44-45_Lean.indd 45
­45
05-06-14 09:28
Ontsmetting via deurgreep
Meer flexibiliteit in FMCG
Ruim 80 procent van de infecties wordt veroorzaakt door aanraking. Om infectieverspreiding tegen te gaan, introduceert Cleanic, distributeur van handhygiëneoplossingen, de Purehold. Dit is een deurdispensersysteem met antibacteriële
coating. Firma’s die zich bezighouden met de bereiding, verwerking, behandeling
en verpakking van voedingswaren kunnen hiermee handhygiëne en infectiepreventie stimuleren. Bij het openen van de deur komt de medewerker in aanraking
met de handgreep van het Purehold deurdispensersysteem. Bij het aanraken van
de deurhendel komt een dosering alcohol-gel vrij, waardoor de gebruiker automatisch de handhygiëne toepast bij het in- of uitgaan van productieruimtes, kleedruimtes en toiletten. Dit systeem garandeert dat elke
gebruiker de handen ontsmet bij het openen van de deur. Het onderhoudsvriendelijk design van Purehold
kan iedere klassieke deurgreep vervangen. Ook klapdeuren en branddeuren komen in aanmerking voor dit
systeem. Voedingsbedrijven als Unilever, 2 Sisters Food Group en Greencore hebben de Purehold al in gebruik. Dit levert hen goede scores voor handhygiëne op bij controles door bijvoorbeeld supermarkten.
Logistiek dienstverlener Schenker heeft
geïnvesteerd in zijn
distributiecentrum voor
fast moving consumer
goods (FMCG) in het
Belgische Willebroek om flexibeler en goedkoper te kunnen
opereren voor fabrikanten in de voedingsmiddelenindustrie.
Klanten van het distributiecentrum zijn onder meer Nestlé
en Heinz. In het pand is onder meer geïnvesteerd in een
automatische loszone. Ook is een tussenverdieping van
2500 vierkante meter gebouwd voor co-packingactiviteiten. Moeder DB Schenker beschikt nu over een opslagruimte met vijf verschillende temperatuurzones (variërend
van -22 tot +18 graden Celsius). Hierdoor kan het bedrijf
flexibel inspelen op wijzigende volumes. In Willebroek zit
verder een shared truck-concept, waarbij producten van
verschillende fabrikanten in één vrachtauto worden geladen. Hierdoor kunnen de transportkosten omlaag. De verschillende fabrikanten in het logistieke FMCG-centrum kunnen alle gebruikmaken van hetzelfde personeel en dezelfde
infrastructuur. Dat maakt dat ze flexibeler zijn in tijden van
schommelende capaciteiten. Behalve kostenbesparing leidt
het ook tot een intensievere samenwerking tussen fabrikant, retail en logistiek dienstverlener. Integratie maakt dat
verdere besparingen mogelijk zijn.
Meer info:
Cleanic
www.cleanic.be/purehold
Checklist voor selectie ERP
Speciaal voor voedingsmiddelenbedrijven heeft Edan Business Solutions een gratis ERP (enterprise resource
planning)-selectieboek samengesteld met tips. Dit boek kan helpen bij het aangaan van een selectietraject
voor het vinden van een (nieuw) ERP-systeem. In 35 pagina’s wordt via een gestructureerde checklist een
productonafhankelijk en eerlijk advies gegeven, gebaseerd op 25 jaar praktijkervaring, stelt het bedrijf.
Aangegeven wordt waar op gelet moet worden bij de selectie, wat de valkuilen en succesfactoren zijn en
hoe het risico van het aangaan van een ERP-implementatieproject zo laag mogelijk gehouden kan worden,
om tijd, geld en energie te besparen. Behalve het ERP-selectieboek kan via de website ook een ERP-draaiboek verkregen worden, met een nuttige vragenlijst die specifiek gericht is op de foodindustrie. Automatisering in de voedingsindustrie is een van de specialiteiten van Edan Business Solutions.
Meer info:
Edan Business Solutions
www.edan.be/nl
Meer info:
Schenker
www.dbschenker.com/be
Marel introduceert
Revoportioner
So It Is, de fooddivisie van PR-bureau So PR, maakt bekend dat haar Radler-varianten
via levensmiddelengroothandel De Kweker in Amsterdam nu exclusief verkrijgbaar zijn
voor detailhandel en horeca. De Kweker past namelijk bij de ‘karakteristieke
So-uitstraling’. “Net als wij staat De Kweker eveneens voor passie en service”, zeggen So It Is-oprichters Thijs Willekes & Odette Schoonenberg. Union & Lasko Radler,
de premium Radlers die in 2011 in Nederland werden geïntroduceerd, komen uit
Slovenië. Ze worden volgens eigen, geheime receptuur met uitsluitend natuurlijke ingrediënten gebrouwen door de brouwers van Union en Lasko. Het huidige assortiment
bestaat uit Union Radler Grapefruit, Union Radler Non-alcoholic Vlierbloesem & citrus
0.0%, Lasko Sunny Orange, Lasko Lemon & Lime en Lasko Pineapple Malt 0.0%.
De Revoportioner (‘revolutionary seafood portioner’)
van Marel is een nieuwe
machine die incourante
stukjes vis samenbrengt in
allerlei vormen. “Het gaat
niet om snijafval dat samengeperst wordt, maar om allerlei stukjes vis die je overhoudt bij het snijden tot filets.
Die maken wij weer aan elkaar”, vertelt Jacques Roosenbrand. Dat gebeurt met de natuurlijke eiwitten van de
vis. De vis wordt onder lage druk van 1 Bar in een 3Dvorm gebracht. Dat gebeurt lekvrij en zonder productverlies. De Revoportioner is een grote machine die op de
verpakkingsbeurs Interpack in Düsseldorf stond.
Meer info:
So It Is
www.soitis.nl
Meer info:
Marel
Marel.com
Radler via De Kweker
46
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
46_productnieuws.indd 46
05-06-14 14:12
De Hygiënespecial verschijnt bij de volgende uitgaven:
Kijk voor deze en andere vakbladen van de Eisma Media Groep op www.eisma.nl
OUR high functional proteins,
YOUR natural solution
Improvement
by nature
Sonac processes raw materials of animal origin into valuable and essential
natural ingredients like proteins, fats, minerals and specialties.
• Natural, safe, tasteful, sustainable
• Wide range of ingredients for improvement of yield, color, texture, and processing
Eerlijke
EerlijkeVacuumzakken
Vacuumzakken
voor echt
voor
echteten!
eten!
www.hevel.nl
www.hevel.nl
• Clean label solutions
Unilever presenteert voortgang Sustainable Living Plan
‘Duurzaamheid levert
juist besparingen op’
Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Unilever
Unilever ligt op koers bij de doelstellingen voor duurzaamheid. Dat bleek in Rotterdam
waar het concern de resultaten van het derde jaar van het Unilever Sustainable Living
Plan bekendmaakte. Het duurzaamheidsprogramma is uitgebreid met drie nieuwe focus-
Verpakken
Sinds juni 2013 zitten de vloeibare
margarineproducten voor vlees & jus in
de Benelux in lichtgewicht PET-flessen
(in plaats van HDPE-flessen). Zo worden in Nederland jaarlijks 18.600
transportkilometers en 70 ton aan verpakkingsmateriaal uitgespaard.
punten.
Duurzaamheid is absoluut geen noodzakelijk
kwaad. Het is bittere noodzaak én levert bedrijven juist besparingen op, benadrukt Unilever. Zo stelt het concern zelf sinds 2008 wereldwijd zo’n 350 miljoen euro aan kosten te
hebben bespaard. Dit vooral door de hoeveelheid ruwe grondstoffen te verminderen en
door in de fabrieken eco-efficiënte maatregelen in te voeren op het gebied van energie,
water en afval en bij verpakkingen.
Het Unilever Sustainable Living Plan werd in
november 2010 geïntroduceerd om voor een
periode van tien jaar ketenbreed in te zetten
op meer duurzaamheid, een beter milieu en
betere leefomstandigheden. Het jaar 2013
bracht volgens het concern een goede vooruitgang, vooral bij doelstellingen waar het bedrijf zelf invloed op heeft. De consument blijft
echter nog altijd de grootste ‘verspiller en
vervuiler’. Unilever heeft dan ook diverse
programma’s om consumenten bewust te
Unilever bevordert micro-ondernemerschap bij vrouwen. In India verkopen
maken van hun niet-duurzame handelen.
Eind 2013 wordt 48 procent van de ruwe
grondstoffen van agrarische oorsprong betrokken van duurzame bronnen. In 2010 was
dat nog maar 14 procent. “We gaan voor 100
procent duurzaam geproduceerde grondstoffen in 2020”, vertelt Miguel Pestana, vice
president global external affairs van Unilever,
tijdens de toelichting bij Unilever Benelux.
‘Power’ voor vrouwen
Pestana meldt dat het Sustainable Living Plan
nu wordt uitgebreid met fairness op de werkvloer (het bevorderen van rechten van medewerkers in de hele keten), kansen voor vrouwen en het ontwikkelen van duurzame groei
die ten goede komt aan de lokale gemeenschappen. Vrouwen meer kansen bieden,
heeft een positief effect op hun families en
op de productiviteit van de lokale bevolking.
Het doel is om in 2020 vijf miljoen vrouwen
Duurzame grondstoffen
Vanaf 2015 zal 100 procent van de cacao die wereldwijd gebruikt wordt voor Magnum-ijs
worden betrokken van landbouwbedrijven die Rainforest Alliance-gecertificeerd zijn. In
Nederland hebben alle Magnum-varianten sinds 2012 al het Rainforest Alliance-keurmerk.
In België zal dit vanaf eind 2014 het geval zijn. Bij ijs van Ben & Jerry’s zijn vorig jaar alle
54 ingrediënten Fairtrade-gecertificeerd.
Eind 2013 werd wereldwijd 53 procent van de ingekochte thee voor alle theemerken van
Unilever betrokken van telers met Rainforest Alliance-certificaat. Van de melanges voor
Lipton-theezakjes werd 83 procent (tegenover 75 procent in 2012) deels betrokken van
thee die gecertificeerd is door Rainforest Alliance.
Sinds eind 2012 is 100 procent van alle door Unilever ingekochte palmolie afkomstig van
duurzame bronnen. Tegen eind 2014 is het de bedoeling dat alle palmolie wereldwijd wordt
betrokken van traceerbare, bekende bronnen.
Shakti-vrouwen Unilever-producten.
48
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
48-49_unilever.indd 48
05-06-14 09:28
m
c
v
p
n
c
p
I
e
2
e
h
f
e
w
a
m
t
C
I
d
v
W
k
m
w
Thee plukken voor
Unilever in Kenia.
meer ‘power’ te geven, bijvoorbeeld door micro-ondernemerschap te bevorderen. In India
verkochten vorig jaar 65.000 Shakti-vrouwen
producten van Unilever, terwijl dat er in 2012
nog maar 48.000 waren. Ook heeft het concern meer dan 570.000 kleine boeren geholpen en getraind.
In de eigen fabrieken wereldwijd is de CO2emissie van energie per ton productie sinds
2008 met 32 procent gedaald. Dat is het
equivalent van 200.000 auto’s. De hoeveelheid gebruikt water per ton productie is in de
fabrieken met 29 procent afgenomen; het
equivalent van twee liter water voor elke inwoner op de hele wereld. De hoeveelheid
afval per ton productie in de fabrieken daalde
met twee derde. Zo kwam in 2013 97.000
ton minder afval vrij dan in 2008.
CO2-uitstoot Benelux
In de fabrieken in de Benelux werd vorig jaar
de uitstoot per ton productie met 10 procent
verlaagd ten opzichte van 2012, zegt Frank
Weijers, chairman Unilever Benelux. Vergeleken met het basisniveau in 2008 daalde dit
met 40 procent. Dit was wat minder dan verwacht, maar dat kwam vooral door een te-
ruglopend productievolume en door het relatief grote basisenergieverbruik in de fabrieken. Het lagere productievolume (en dus
kortere productieruns en meer productiewisselingen) zorgde er ook voor dat vorig jaar
meer schoonmaakwater per ton product
nodig was.
In 2012 werd bij een van de rookworstlijnen in
Oss een deel van de warmteterugwininstallatie
van de droogtoren geoptimaliseerd. Vorig jaar
zomer gebeurde dit bij de andere rookworstlijnen. Hierdoor kon een CO2-reductie van 10
procent per jaar worden bereikt.
In 2013 werd in transport (ten opzichte van
het jaar ervoor) 15 procent CO2-reductie behaald. Dat is drie keer zo veel als de doelstelling van 5 procent. Maar de grootste CO2-uitstoot (twee derde van de milieu-impact) vindt
plaats bij de consumenten thuis. Unilever is
ook initiatieven gestart om het consumentengedrag te veranderen, bijvoorbeeld om minder lang te douchen.
Unilever-ceo Paul Polman gaf eerder al aan
dat het concern doorgaat op de ingeslagen
weg. “Ons plan is om geld te besparen, risico te verminderen en innovatie te bevorderen.”
Duurzame agf
De soepen met tomaat van Bertolli, Knorr en Unox bevatten tomaten die duurzaam geteeld
zijn. Ook pastasauzen van Bertolli en enkele Knorr-maaltijdmixen bevatten duurzaam geteelde tomaten. Eind dit jaar zal de claim ‘met duurzaam geteelde tomaten’ op alle betreffende verpakkingen worden gezet. Bij Unox-soepen gebeurt dit alleen op die producten
waar tomaat het hoofdingrediënt is. Vier van de zes varianten Knorr Aardappelpuree van
Unilever Food Solutions in de Benelux bevatten uitsluitend duurzaam geteelde aardappelen.
Zoutreductie
Meer dan 190.000 mensen in Nederland hebben de risicotest op www.
nationalecholesteroltest.nl gedaan.
Becel pro-activ startte vorig jaar in Nederland met de Cholesterol Informatie
Box. Deze is in 2013 aan 250.000 Nederlanders uitgereikt.
Vorig jaar voldeed 58 procent van het
totale foods-productassortiment in de
Benelux (in volume) aan de doelstelling
van 5 gram zout per dag. Begin 2014 is
in Nederland het zoutgehalte van vijf
Calvé Saladedressings met gemiddeld
10 procent omlaag gebracht. Het zoutgehalte van Knorr-maaltijdpakketten is
verlaagd met gemiddeld 5 procent en
dat van Bertolli-pastasauzen in pot gemiddeld met 9 procent. Vijf varianten
van Knorr Aardappelpuree van Unilever
Food Solutions Benelux bevatten inmiddels 16 procent minder zout.
Suiker en vetzuursamenstelling
Begin 2014 heeft Lipton Ice Tea Brisk in Nederland een suikerreductie van 30 procent doorgevoerd. In de Benelux bevat 100
procent van de kinderijsjes van Unilever maximaal 110 kilocalorieën per portie. Vorig jaar zat er, gemeten naar volume, 7
procent minder suiker in alle drinkklare theeproducten in de
Benelux.
De belangrijkste spreads in kuipjes (Becel, Blue Band en Planta)
bevatten, gemeten naar volume, minder dan 33 procent verzadigd vet van de totale hoeveelheid vet.
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
48-49_unilever.indd 49
­49
05-06-14 09:28
In de rubriek Agenda staan evenementen en
activiteiten vermeld voor de komende weken.
Op www.evmi.nl is de volledige lijst beschikbaar voor zover de activiteiten bekend zijn
bij de redactie. Daar vindt u ook uitgebreide
informatie over de evenementen.
Agenda
17-18 juni
Symposium Productrecall in de
foodsector, Utrecht
17 juni
Seminar Focus op Allergenen &
Wetgeving, Delft
19 juni
Training VITAL2 drempelwaarden,
Renswoude
19 juni
HAS Year Event, Den Bosch
Begin juni werd in Utrecht een pop-up insectensnackrestaurant geopend. Eten of gegeten worden, dat is de vraag…
23-27 juni
Cursus Sustainability Analysis in Food
and Biobased Production, Wageningen
25-26 juni
International Conference on Food
Supplements, Mainz (D)
25 juni
Netwerkbijeenkomst buitengebruik
rodenticiden, Breukelen
27 juni
Cursus Hygiënische engineering –
Droge processen, Utrecht
29 juni – 2 juli
International Conference on Food Oral
Processing, Wageningen
18-19 september
Protein Summit, Rotterdam
21-23 september
Beurzen InterMopro, InterCool en
InterMeat 2014, Düsseldorf (D)
22-25 september
Cursus Validatie van methoden voor
residuanalyse, Wageningen
Colofon
Eisma Voedingsmiddelenindustrie is het vakblad voor de professional
in de levensmiddelenindustrie. Het richt zich op kwaliteitsmanagers,
productontwikkelaars, marketingmanagers en algemeen managers bij
bedrijven in de voedings- en genotsmiddelenindustrie, de toeleveranciers en
de afnemers van deze bedrijven.
UITGAVE
Eisma Businessmedia bv, Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem
REDACTIE
Norbert van der Werff (redactiecoördinator), tel. (088) 2944829
Tom van der Meer (eind)redactie, tel. (088) 2944830
Clara Bloemhof, Baukje van der Meer, Lieneke Schuitemaker (redactie)
[email protected]
DIRECTIE
Egbert van Hes, algemeen directeur
Bouke Hoving, financieel directeur
Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur
UITGEVER
Jacqueline Wijbenga
ABONNEMENTEN
E-mail: [email protected]
Tel. (088) 226 66 48
De abonnementsprijs bedraagt € 188,50 (excl. 6% BTW) per jaar
(bij automatische incasso bespaart u € 2,- administratiekosten)
en is bij vooruitbetaling verschuldigd.
Voor andere landen op aanvraag.
Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden
genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden, een maand voor het einde van de abonnementsperiode;
u ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging.
BANKRELATIE
Rabobank Leeuwarden-Noordwest Friesland,
IBAN: NL64RABO0335434991
VORMGEVING
ZeeDesign, Witmarsum
DRUK
Scholma druk bv, Bedum
© 2014, Eisma Businessmedia bv Leeuwarden.
MARKETING
Ria Hoekstra, tel. (088) 2944862, [email protected]
ADVERTENTIES
Verkoop binnendienst: Wilma Zijlstra, tel. (088) 2944847, [email protected]
Senior accountmanager Felix Berentsen, tel. (06) 42759518,
[email protected]
TRAFFIC
ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810,
[email protected]
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm
of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere
manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is
samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor
de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan
ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is
van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.
Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd
te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.
Leveringsvoorwaarden: zie www.eismamediagroep.nl.
26 september
Symposium Voedselverspilling door
Microbieel Bederf, De Bilt
50
www.evmi.nl
eisma voedingsmiddelenindustrie | juni 2014
50_servicepagina.indd 50
05-06-14 09:48
for your next career move in food
Hoofd Kwaliteit
Communicatief vaardige manager met oog voor mens en proces
Den Dolder
Remia is een zelfstandige, dynamische en markt- en klantgerichte onderneming met een bekende en vooral vertrouwde “Hollandse”
naam. Remia is volop in ontwikkeling en investeert in de toekomst. Met zo’n 400 medewerkers staat zij garant voor kwaliteit en
diversiteit op het gebied van sauzen, margarines, vetten en oliën. De afzet vindt internationaal plaats in het retail- en foodservicekanaal
en de industriële markt. Naast het sterke A-merk produceert Remia ook private labels voor vooraanstaande retailers. De organisatie
kenmerkt zich door slagvaardigheid, flexibiliteit, haar informele karakter en stimulerende werkomgeving. Voor de locatie in Den Dolder
zijn wij op zoek naar een Hoofd Kwaliteit die verantwoordelijk is voor het verder ontwikkelen, realiseren, evalueren en zo nodig bijsturen
van het gehele QA/QC beleid voor de beide fabrieken op de gehele productielocatie.
Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53137885
Manager Vendor Assurance Food
Leading and exciting role at prominent successful European company
Doetinchem
The Intersnack Group is the major European producer and marketer of savoury snacks (potato chips, nuts and seeds etc.) with strong
brands like Chio, Funny-Frisch, Ültje and Jack Klijn. Intersnack is serving more than 12 million consumers every day and is present in over
15 European countries. Intersnack has more than 25 production locations throughout Europe. Vendor assurance is a technical service
to buyers as well as to operations to ensure food safety, processability and application of economical sourcing strategies. To strengthen
the Vendor Assurance team in Doetinchem, we are searching for a highly motivated Manager Vendor Assurance Food, who will lead and
develop a team of 3 Vendor Assurance Managers. This team is continuously managing and developing vendor relationships for centrally
bought items to safeguard Intersnack’s products and processes.
Consultant: Jakob Jan Verbraak, telephone: +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-51820349
Afdelingschef QC
Die bijdraagt aan de professionele groei van de organisatie
Kapelle
COROOS Conserven B.V. heeft productielocaties in Kapelle en Geldermalsen, met in totaal 370 medewerkers. Hiermee vormt COROOS
één van ’s lands grootste conservenfabrieken. Vers van het land worden groenten en fruit direct verwerkt en in glas, blik of kunststof
verpakt. De omzet van ruim 150 miljoen euro wordt gerealiseerd door een moderne organisatie met korte duidelijke communicatielijnen
en een energieke aanpak. Door de groei zullen zij het komende jaar verder investeren in nieuwe installaties en processen en hun
productiefaciliteiten verder uitbouwen. Voor de locatie Kapelle zijn wij op zoek naar een Afdelingschef QC, die verantwoordelijk is voor
het (laten) uitvoeren van de dagelijkse kwaliteitscontroles. Taken zijn o.a. het controleren en analyseren van zowel de binnenkomende
producten en verpakkingen als de eindproducten, en het signaleren van afwijkingen en zonodig actie ondernemen.
Consultant: Janneke van der Logt, telefoon 0317-468686 of 06-23637490
Corporate Sanitary Design Engineer
Global food safety expert role at leading multinational
The Netherlands or Belgium
Cargill is a unique place to grow your career, your experience and your abilities. Every day, Cargill grows its reputation as a leading
international producer of food, agricultural, financial and industrial products and services. Cargill takes pride in its global reach, ability
to contribute, and strong work ethics and values. Founded in 1865, Cargill is a privately held company and employs 139,000 people in
65 countries. Through innovation, creativity and teamwork, Cargill is transforming entire markets and people’s lives worldwide, and
can have the same impact on your career. To strengthen Cargill in the Netherlands or Belgium, we are currently searching for a highly
motivated Corporate Sanitary Design Engineer. In this role you will be responsible as the key food safety engineering and food safe
zoning expert for participating and influencing new construction (sites ans processing facilities) and remodeling projects.
Consultant: Jakob Jan Verbraak, telephone: +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-51820349
Technical Product Developer
Veelzijdige functie voor een innovatie gedreven technoloog
Leeuwarden
LaCo Crumbs, specialist in foodcoatings en crumbs is onderdeel van Koopmans Koninklijke Meelfabrieken B.V. te Leeuwarden. Met de
pure graankorrel als vertrekpunt in het productie- en ontwikkelingsproces heeft LaCo Crumbs zich ontwikkeld van paneermeelproducent
tot innovatieve en onderscheidende foodcoatingspecialist. LaCo Crumbs verkoopt een breed assortiment foodcoatingoplossingen,
waaronder batters en paneermeel. Het is de ambitie van LaCo Crumbs om preferred business partner te zijn en waarde te creëren voor
zowel klanten als haar eigen organisatie. Innovatie speelt hierin een cruciale rol. Deze ambitie heeft ertoe geleid dat wij op zoek zijn
naar een ondernemende Technical Product Developer die verantwoordelijk is voor het optimaliseren van bestaande en ontwikkelen van
nieuwe recepturen van foodcoatings voor toepassingen in verschillende voedingsmiddelensectoren.
Consultant: Michiel Dekkers, telefoon 0317-468686 of 06-86805669
Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]
dupp - food recruitment
Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl t 0317-468686
VAKBEURS VOOR PROCESAPPARATUUR,
-ENGINEERING EN -AUTOMATISERING
30 SEPTEMBER - 3 OKTOBER 2014 | JAARBEURS UTRECHT
WWW.INDUSTRIALPROCES SING.NL
BESTEL NU UW GRATIS TOEGANGSKAART VIA
www.industrialprocessing.nl/toegang
• De grootste vakbeurs voor de totale natte en droge procesindustrie in de Benelux
• Ruim 200 exposanten presenteren hun nieuwste producten en diensten
• Gelijktijdig met Macropak, Industrial European Dairy Show en de vier werelden
van World of Technology & Science
• 4 dagen lang alle industriële trends en ontwikkelingen voor u samengebracht
IP2014_registratie_230x300.indd 1
28-05-14 14:59

Page 1 Deze maatschappeliike betekenis van cultuur wordt nog niet

Langer werken dan 65 jaar is niet nodig volgens - FEB

Doe mee aan de JRT

West krachtenveld LR - VNO

Artikel doorgaan na een hartstilstand

Kwaliteitsmanager FOOD M/V

proces-verbaal - Eigen Woning en Water!

Leveranciers kwaliteitsbewijs behaald - week 51

Volgens risicogroepen

- Staatsolie Obligatielening