H3O - Milieuinfo.be

Maria Juhász-Holterman
(vml WML, Juhász Advies)
H3O-presentatie 13 maart 2014
• Algemeen
• Nut geologie en hydrogeologie (=H3O)
• Vertaling naar geohydrologie en
geohydrochemie (= voor hoeveelheid en kwaliteit
• Wensen voor optimaal gebruik
)
H3O-presentatie 13 maart 2014
2
Algemeen
NLNB
NLL
NLNB
?
Belang H3O
voor drinkwater
BL
Belangrijk aandeel
+ (nog) goed
water, maar…..
black box
Afstemming is
verruiming kennis
ca 27 (23) mln (NL-L)
NLL
NLL
?
ca 7,8 (5) mln (B-L)
BL
NLL NLL
NLL
NLL
D
NLL
H3O-presentatie 13 maart 2014
3
Nut afstemming
geologie en hydrogeologie(=H3O)
•
•
•
•
Aansluiting en verloop breuken
Aansluiting stratigrafie
Vertaling formatienamen
info diepe formaties vanaf Diest / Breda
(scheefstelling breuken + invloed geohydrochemie)
enkele voorbeelden
H3O-presentatie 13 maart 2014
4
Aansluiting en verloop breuken
H3O-presentatie 13 maart 2014
5
Aansluiting en verloop breuken
Voor …
en…. na de studie
H3O-presentatie 13 maart 2014
6
Aansluiting en verloop breuken
Sittard
Brunssumklei (kik2)
Brunssumklei (kik3)
Sittard
H3O-presentatie 13 maart 2014
7
Aansluiting en verloop breuken
Opoeteren
Brunssumklei (kik2)
Opoeteren
Brunssumklei (kik3)
H3O-presentatie 13 maart 2014
8
Aansluiting stratigrafie/ Vertaling formatienamen
Nederlandse
Nederlandse stratigrafische
hydrogeologische eenheid
eenheid (formatie - laagpakket)
(cf. REGIS II.2)
Vlaamse stratigrafische eenheid (formatie - lid)
Antropogeen - opgebrachte grond
Vlaamse hydrogeologische eenheid (cf. HCOV kartering)
(Antropogeen)
0110
Ophogingen
niet aanwezig
Singraven
0140
Alluviale deklagen
Vlaamse stratigrafische
eenheid (formatie - lid):
Bufferzone
Vlaamse hydrogeologische eenheid (cf.
HCOV kartering): Bufferzone
HL-c
Boxtel - Liempde
Boxtel - Best
Boxtel ongedifferentieerd
Beegden ongedifferentieerd
BXSC-k-1
BX-z-2
BX-k-1
BXLM-k-1
BX-z-3
BX-k-2
BX-z-4
HL-c
BE-z-1
BE-k-1
Romont Groep (nieuw)
Dilsen
Kinrooi / Molenbeersel A
herwerkt Maas-Rijn
Leut (Hepppeneert + Mullem)
Lanklaar / Stokkem + Geistingen
Kinrooi / Molenbeersel B + A
BE-z-2
Lanklaar / Maasmechelen + Eisden
Bouwel + Hechtel + Wildert
Kinrooi / Molenbeersel B
0150
Stramproy ongedifferentieerd
Waalre ongedifferentieerd
Maassluis
Kiezeloöliet - onbenoemd
Kiezeloöliet - Brunssum
Kiezeloöliet - Waubach
Oosterhout
0100
0140
Boxtel
0151
Zandige deklagen
0152+0153 Zand-lemige deklagen + Lemige deklagen
0151
Zandige deklagen
Alluviale deklagen
0173
Afzettingen Maasvlakte
0172
Afzettingen Tussenterrassen
0172
Afzettingen Tussenterrassen
0171
Afzettingen Hoofdterras
HL
BE-z-2
Beegden
0170
IE-k-1
IE-z-2
BE-k-2
BE-z-3
ST-z-1
ST-k-1
ST-z-2
SY-z-1
SY-k-1
SY-z-2
SY-k-2
SY-z-3
SY-k-3
SY-z-4
PZWA-z-1
WA-k-1
PZWA-z-2
WA-k-2
PZWA-z-3
WA-k-3
PZWA-z-4
Sterksel
Kiezeloöliet - Jagersborg (boven Reuver-klei)
0211
Zandige eenheid boven de Brunssum I-klei
0210
Mol - Maatheide
0230
0232 Zand van Mol
Stramproy
Waalre
Kempen Groep
0220
0221-0223
Klei-zand-complex van de Kempen
Maassluis
KiezeIoöliet - Jagersborg (vanaf Reuver-klei)
KiezeIoöliet - Brunssum I
KiezeIoöliet - Pey
KiezeIoöliet - Brunssum II
KiezeIoöliet - Waubach
0210
0200
0212
0213
0214
Brunssum I-klei
Zand van Pey
Brunssum II-klei
0215
Zand van Waubach
zie bufferzone
Mol - De Maat
Mol - Donk
0210/0230
0234/0215
Zand van Poederlee en/of zandige top van
Kasterlee of Zand van Waubach
0232 Zand van Mol
Kiezeloöliet
0233 Zandige top van Lillo
Oosterhout
0230
Lillo
IE-z-1
Inden ongedifferentieerd
BXSC-k-1
BX-z-2
BX-k-1
BXLM-k-1
BX-z-3
BX-k-2
BX-z-4
HL-c
BE-z-1
BE-k-1
0151+0152 Zandige deklagen
0152+0153 Zand-lemige deklagen + Lemige deklagen
0150
Lanklaar / ouder grind
Zutendaal
Zutendaal - Winterslag
Sterksel - Lommel
Sterksel - Hamont
Sterksel - Bocholt
BE-z-3
ST-z-1
ST-k-1
ST-z-2
SY-z-1
SY-k-1
SY-z-2
SY-k-2
SY-z-3
SY-k-3
SY-z-4
PZWA-z-1
WA-k-1
PZWA-z-2
WA-k-2
PZWA-z-3
WA-k-3
PZWA-z-4
MS-z-1
MS-k-1
MS-z-2
MS-c
MS-k-2
MS-z-3
Kl-z-1
Kl-k-1
KI-z-2
Kl-k-2
KI-z-3
Kl-k-3
Kl-z-4
Kl-k-4
Kl-z-5
OO-z-1 + OO-z-2
OO-c
HL-c
0153 Lemige deklagen
BE-k-2
Sterksel ongedifferentieerd
Resultaat: H3O Modeleenheid
Hydrogeologisch model
HL
Nieuwkoop - Griendtsveen
Boxtel - Singraven
Boxtel - Schimmert
Resultaat: H3O
Modeleenheid
Geologisch model
Kasterlee - zand
MS-z
Kl-z-1
Kl-k-1
KI-z-2
Kl-k-2
KI-z-3
Kl-k-3
Kl-z-4
Kl-k-4
Kl-z-5
OO-z-1 + OO-z-2
OO-c
IE-z-1
0234 Zand van Poederlee en/of
zandige top van Kasterlee
IE-k-1
IE-z-2
Inden
Inden (+ herwerkt Breda) (nieuw)
IE-k-2
Kasterlee - kleiige overgang
0240
0242 Kleiige overgang tussen de
Zanden van Kasterlee en Diest
IE-k-2
IE-z-3
Breda ongedifferentieerd
IE-z-3
BR-z-1 + BR-z-2
Breda - Vrijherenberg
Diest (ex kasterlee)
Diest
0252
Zand van Diest
0252 + 0253-1
Bolderberg - Genk
0253
Zand van Bolderberg
Ville Formatie
VI-b-1
Breda - Heksenberg
BR-z-3
Bolderberg - Genk
0253
Zand van Bolderberg
0253-2
Ville Formatie
Breda - Kakert
VI-b-2
BR-z-4
Bolderberg - Houthalen
0253
Zand van Bolderberg
0253-v2
0253-3
Veldhoven - Someren
Form atie van Veldhoven is nog
niet binnen REGIS
onders cheiden en
s am engenom en m et de
Form atie van Breda.
Veldhoven - Klei van Veldhoven
Veldhoven - Voort
Rupel - Steensel
Tongeren - Goudsberg
Tongeren - Klimmen
TO-z-2
Rupel - Vessem
Landen - Reussel
Landen - Klei van Landen
Landen - Gelinden
Landen - Heers
LA-c
0250
Voort - Someren (nieuw)
RU-z-1
RUBO-k-1
RU-z-2
RU-k-1
RU-z-3
RU-k-2
RU-z-4
TOGO-k-1
Rupel - Rupel klei
Diest / Bolderberg / Ville
0254
Zanden van Berchem en/of Voort
Voort - Veldhoven
0255
Klei van Veldhoven
Voort - Voort
0254
Zanden van Berchem en/of Voort
0256
Zand van Eigenbilzen
Eigenbilzen
Boom - Terhagen + kleiig deel Eigenbilzen
Bilzen - Kerniel
Bilzen - Kleine-Spouwen
Bilzen - Berg
Borgloon - Henis
0300
0400
Sint-Huibrechts-Hern
Hannut - Halen (+ Lincent)
Hannut - Waterschei
Hannut - Maaseik (niet officieel)
Heers - Gelinden
Heers - Orp
Opglabbeek - Eisden
0301-0303
0410
0420
0430
0440
0450
1020
1000
Boom Aquitard
0431
0441
0451
0452
1021
Zand van Kerniel
Klei van Kleine-Spouwen
Zand van Berg
Klei van Henis
Zand van Neerrepen
Zand-klei van Grimmertingen
Siltige afzetting van Halen
1022
Klei van Waterschei
1023
1032
1033
Slecht doorlatend deel vd Mergels v Gelinden
Zand van Orp
Zand van Eisden
1034
Klei van Opoeteren
1030
Landen - Swalmen
Opglabbeek - Opoeteren
0253-v1
0254-1
0255
Voort
0254-2
Eigenbilzen
Rupel Groep
(gecomb.
Eigenbilzen,
Boom en
Bilzen)
0256
Boom
0300
Bilzen
0410 + 0420 + 0431
Borgloon
0441
Sint-Huibrechts-Hern
0451 + 0452
Hannut
1021 + 1022
Heers
1023 + 1032
Opglabbeek
1033 +1034
H3O-presentatie 13 maart 2014
9
Aansluiting stratigrafie/ Vertaling formatienamen
Nederlandse
stratigrafische eenheid
(formatie - laagpakket)
Waalre ongedifferentieerd
Maassluis
Kiezeloöliet - onbenoemd
Kiezeloöliet - Brunssum
Kiezeloöliet - Waubach
Nederlandse
hydrogeologische
eenheid (cf. REGIS
II.2)
PZWA-z-1
WA-k-1
PZWA-z-2
WA-k-2
PZWA-z-3
WA-k-3
PZWA-z-4
MS-z-1
MS-k-1
MS-z-2
MS-c
MS-k-2
MS-z-3
Kl-z-1
Kl-k-1
KI-z-2
Kl-k-2
KI-z-3
Kl-k-3
Kl-z-4
Kl-k-4
Kl-z-5
Vlaamse stratigrafische eenheid
(formatie - lid)
Vlaamse hydrogeologische eenheid (cf. HCOV kartering)
Kempen Groep
0220
0221-0223 Klei-zand-complex van de Kempen
KiezeIoöliet - Jagersborg (vanaf Reuver-klei)
KiezeIoöliet - Brunssum I
KiezeIoöliet - Pey
KiezeIoöliet - Brunssum II
KiezeIoöliet - Waubach
Vlaamse stratigrafische
eenheid (formatie - lid):
Bufferzone
0210
0212
0213
0214
Brunssum I-klei
Zand van Pey
Brunssum II-klei
0215
Zand van Waubach
Vlaamse hydrogeologische eenheid (cf.
HCOV kartering): Bufferzone
Resultaat: H3O
Modeleenheid
Geologisch model
Resultaat: H3O Modeleenheid
Hydrogeologisch model
PZWA-z-1
WA-k-1
PZWA-z-2
Waalre
WA-k-2
PZWA-z-3
WA-k-3
PZWA-z-4
Maassluis
MS-z
0230
Kl-z-1
Mol - De Maat
0232 Zand van Mol
Mol - Donk
H3O-presentatie 13 maart 2014
Kiezeloöliet
Kl-k-1
KI-z-2
Kl-k-2
KI-z-3
Kl-k-3
Kl-z-4
Kl-k-4
Kl-z-5
10
Info diepe formaties (helling breuken + geohydrochemie)
H3O-presentatie 13 maart 2014
11
Info diepe formaties => helling breuken
maar …. vanaf bovenkant Formatie van Breda/Diest extrapoleren
H3O-presentatie 13 maart 2014
12
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
We hebben nu afstemming
• Geologie => wat sluit waar aan/ waar zijn breuken
• Hydrogeologie => belangrijkste waterdoorlatende en waterremmende lagen
• Hydrogeologie diepe ondergrond => voorkomen waterremmende
lagen en redelijk goed doorlatende zandlagen; lekkage langs breuken is mogelijk van
andere kwaliteit water => kationuitwisseling nog niet verzoete lagen; calcietverzadigde
mariene lagen => hardheid diepe pakketten
Maar wat is dit waard voor de drinkwaterwinning met name
te winnen hoeveelheid en voorspelling waterkwaliteit
(hardheid, Cl en ….)
•
•
•
Breuk dicht/ halfdicht/open?
Grote spreiding bodemconstanten 10 < K-waarde < 100 m/dag
Grote spreiding bodemconstanten 500< c-waarde < 100.000 dagen
H3O-presentatie 13 maart 2014
13
Vertaling en match geohydrologie /geohydrochemie
H3O + …..: detailgegevens ondergrond, pompproeven, stijghoogteanalyses,
voorbeeld: Roosteren- Maaseik
H3O-presentatie 13 maart 2014
14
Vertaling en match geohydrologie /geohydrochemie
H3O + ...: detailgegevens ondergrond (seismiek+ meer boringen+ boorgatmetingen)
Een voorbeeld: Roosteren- Maaseik
H3O-presentatie 13 maart 2014
15
Vertaling en match geohydrologie /geohydrochemie
H3O + ….: detailgegevens ondergrond, pompproeven, waterkwaliteit
Een voorbeeld: Roosteren- Maaseik
H3O-presentatie 13 maart 2014
DHV Amersfoort
16
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
H3O + ...: detailgegevens ondergrond, pompproeven, putproeven => invloed op kD,
doorlaatvermogen breuk
Een voorbeeld: Roosteren- Maaseik
?
H3O-presentatie 13 maart 2014
17
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
H3O +….pompproeven, stijghoogteanalyses
Een voorbeeld: Roosteren- Maaseik
Belang/ verbetering
regionale
stromingsmodellen
Ibrahym
H3O-presentatie 13 maart 2014
18
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
H3O+ …..: detailgegevens ondergrond, trendanalyse waterkwaliteit, kennis
geochemie => invloed op waterkwaliteit
().
Een voorbeeld: Roosteren- Maaseik
H3O-presentatie 13 maart 2014
19
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
H3O + ….. : boorbeschrijvingen, boorgatmetingen => schatting doorlaatvermogen breuk=> verlaging + waterkwaliteit
Opoeteren
?
Ca +HCO3?
HCO3<<
Brunssumklei (kik2)
kD= k x D
Opoeteren
Brunssumklei (kik3)
Ca + Cl?+ HCO3?
H3O-presentatie 13 maart 2014
20
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
H3O+ …. detailgegevens ondergrond, trendanalyse waterkwaliteit, kennis
geochemie => invloed op waterkwaliteit
Voorbeeld: PS Ospel => upconing Cl + Ca langs diepe breukzones?
PS Ospel
H3O-presentatie 13 maart 2014
21
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
Voorbeeld: PS Ospel => upconing Cl + Ca langs diepe breukzones?
PS Ospel
H3O-presentatie 13 maart 2014
22
Vertaling naar geohydrologie /geohydrochemie
H3O + ….. enz.
Info toekomst => herkomst voeding? ontharding voldoende/ nodig? ;
verzilting in evenwicht?; invloeden vanaf / naar maaiveld?;
Onthardingsinstallatie bij drinkwaterpompstation
H3O-presentatie 13 maart 2014
23
Vertaling H3O=> geohydrologie /geohydrochemie
H3O+ …… andere hulpmiddelen
Regionaal/ internationaal verbinden en matchen met
digitale geohydrologische modellen, zoals Ibrahym….
steeds weer opnieuw…
ook na H3O…….
H3O
H3O
dus … de
H3O-presentatie 13 maart 2014
is nooit af!!!!
24
Wensen (om het gebruik te vergemakkelijken)
•
•
•
•
•
•
•
één database => nu 3 tegelijk gebruiken DINO, DOV en H3O
Breuken boven Breda/Diest hellend
Eenvoudig doorsnedes maken met formatienamen of codes (zoals in
REGIS)
Weergeven namen van belangrijkste breuken/ breukzones
Pomp- en putproefgegevens bij onderzochte put/ locatie
Uitbreiding naar Zuid-Limburg
Uitbreiding Roerdalslenk naar Duitsland
H3O-presentatie 13 maart 2014
25
Tot slot
Makkie?
•
Met H3O => een……
en geen omkijken meer?
•
•
Nee (zelf) weer aan de slag; de basis ligt er
Alle nieuwe hulpmiddelen en kennis t.b.v. van de blackbox RDS
blijven voor betrouwbaar drinkwater in de toekomst nodig
•
•
niet eenvoudig en niet altijd eenduidig
Puzzel nooit compleet
??IBRAHYM??
??IBRAHYM??
??Ιβραθψμ??
H3O-presentatie 13 maart 2014
26