© Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Woensdag, 10 september 2014 Gaten en deuken in een brokstuk van de cockpit van MH17 veroorzaakt door ‘voorwerpen van buiten’. foto DCA MH17 brak in de lucht in stukken, het voorste deel kwam als eerste naar beneden, de rest kwam kilometers verderop terecht. foto Rapport Onderzoeksraad Wat staat er niet in MH17-rapport? ‘Ja, hij is verdwenen’, roept de luchtverkeersleiding op 17 juli over vlucht MH17. Maar hoe? door Niels Klaassen en Cyril Rosman H et voorlopige rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid beantwoordt veel vragen over de crash van MH17 (zie kader). Belangrijker is echter wat er níet in het gisteren gepresenteerde rapport staat. RAKET Dat de Onderzoeksraad geen dader zou aanwijzen, was al duidelijk. Wel werd gehoopt dat ze zou zeggen of de gaten in de wrakstukken duiden op mitrailleurkogels uit een gevechtsvliegtuig of op een raket vanaf de grond. De raad houdt het nu slechts op ‘een groot aantal ob- jecten dat met hoge snelheid het toestel heeft doorboord’. Dat klinkt summier. Bij enkele bemanningsleden zijn metaalresten in het lichaam gevonden. Die worden nog verder onderzocht. Het Openbaar Ministerie (OM) had zijn eigen patholoog-anatomen echter al in Hilversum sinds de dag dat de lichamen daar arriveerden, om te zoeken naar aanwijzingen. En de Onderzoeksraad mag beschikken over gegevens van het OM. WAAR IS DIE STRAALJAGER? Ook niet in het rapport: de Oekraïense gevechtsjet SU-25 die ter plekke zou zijn geweest. Op een kaartje in het rapport staan vier verkeersvliegtuigen die op dat moment boven Oost-Oekraïne vlogen. Geen straaljagers dus. Die SU speelt een centrale rol in twee theorieën: de rebellen die zeggen dat het een SU was die MH17 neerschoot en militaire experts die zeggen dat de pro-Russische separatisten mogelijk op die SU mikten en daarbij per ongeluk MH17 raakten. Was die straaljager er niet of heeft de Onderzoeksraad geen gegevens waaruit kan blijken dat hij er wel was? Tweede Kamerleden hameren ook op dit punt. SP’er Harry van Bommel: „Er lijkt op geen enkele manier gebruik te zijn gemaakt van militaire informatie.” CDA’er Pieter Omtzigt: „Waarom zijn er wel satellietgegevens van de dagen na de crash, maar niet van het moment van de crash zelf?” De Onderzoeksraad zegt over de aanwezigheid van militaire vliegtui- gen: „Op basis van de informatie die we nu hebben, kunnen we dat niet zeggen en ook niet uitsluiten.” Meer onderzoek is nodig. Ook wil de raad niet zeggen of er informatie van veiligheidsdiensten is gebruikt. WIE HAD ER COMMENTAAR? De Onderzoeksraad heeft eerst een conceptrapport gemaakt. Dat rapport is, zoals gebruikelijk, voorgelegd aan de landen die deelnemen aan het onderzoek: onder meer Rusland, Oekraïne en de VS. Experts uit al die landen hebben suggesties geleverd, stelt voorzitter Tjibbe Joustra. Het rapport is ‘aangepast daar waar de suggesties naar oordeel van de raad terecht waren’. Wie wat heeft gesuggereerd en wat er precies is veranderd, is niet openbaar volgens de raad. Het niet overgenomen commentaar komt straks wel in het eindrapport, ergens in 2015. WAAROM STEEG MH17 NIET? Uit de gesprekken van de controletoren in Dnjepropetrovsk met MH17 blijkt dat de toren vraagt of het vliegtuig 600 meter wil stijgen om zo uit de buurt te blijven van een Boeing 777 van Singapore Airlines die achter MH17 vliegt. De piloten zeggen dat dat niet kan. Uit het rapport wordt niet duidelijk waarom niet. Wel wijkt het vliegtuig 20 mijl uit naar links vanwege slecht weer; 27 minuten later verliest de DIT STAAT WÉL IN HET RAPPORT VAN DE ONDERZOEKSRAAD 䢇䢇䢇䢇䢇 Het toestel had geen technische mankementen. De bemanning was gekwalificeerd en ervaren. MH17 overtrad geen regels of beperkingen door over OostOekraïne te vliegen. De vlucht verliep zonder bijzonderheden. Om 13.20 uur meldt de cockpit zich voor het laatst. Er is geen noodsignaal. Ook de Flight Data Recorder geeft geen bijzonderheden tot die er op het tijdstip 13.20:03 mee stopt. De schade aan de voorkant van het vliegtuig komt overeen met ‘schade die te verwachten is wanneer een groot aantal voorwerpen met hoge energie het vliegtuig van buitenaf doorboort’. 䢇 Uit het grote gebied waarin de brokstukken zijn gevonden, valt op te maken dat het vliegtuig in de lucht uiteen is gevallen. 䢇 Omdat de voorste delen het dichtst bij de laatst bekende posi䢇 tie van het toestel zijn gevonden, zijn die waarschijnlijk als eerste afgebroken. Het midden- en staartstuk lagen kilometers verderop. 䢇 De raad wil dat nog verder onderzoek wordt gedaan naar de wrakstukken ‘en onderdelen die mogelijk niet afkomstig zijn van het vliegtuig’. 䢇 Vandaag gaat Pieter-Jaap Aalbersberg, leider van de repatriëringsmissie, bespreken of het rampgebied weer toegankelijk is. toren het contact met MH17. De vlucht van Singapore Airlines, die wel 600 meter steeg, verlaat ongehinderd het luchtruim van Oekraïne. WAAR ZOUDEN WE ZIJN ZONDER DE MALEISIËRS? Mogelijk nog minder ver. Nederland pakte de leidende rol in het onderzoek, maar de meeste informatie die het rapport levert, lijkt te danken aan de Maleisiërs: zij haalden de zwarte dozen op bij de rebellen in Donetsk, zij kwamen wel snel ter plekke en leverden foto’s van de brokstukken. De Nederlandse onderzoekers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid zijn nog steeds niet op de rampplek geweest. In Den Haag wordt het werk van de Maleisiërs geprezen. Nederland zou zich – als EU-lid meer betrokken bij het conflict in Oekraïne, met het grote aantal slachtoffers en als leider van de onderzoeken – deze ‘eigenwijze’ opstelling echter niet kunnen permitteren, klinkt het in coalitiekring. Dat zou de waarheidsvinding en repatriëring in de weg kunnen staan.