zaterdag 19 juli 2014
nederlandsdagblad
jaargang 70 nr. 18.670 www.nd.nl [email protected] 0342 411711
33°
4
zeven
Shahira overleefde 2
Nooit meer alleen 7
Quinoa op ons bord 10
Stephan Bol en Hilbert Meijer nd.nl/binnenland beeld novum / Michel Utrecht
Samen rouwen is moeilijk
Aaldert van Soest nd.nl/binnenland
Boeken voor
kinderen in
de koffer
▶ Enschede
In de hal van het ministerie van Veiligheid en Justitie in Den Haag tekenden koning Willem-Alexander en koningin Máxima
vrijdagmiddag het condoleanceregister voor de slachtoffers van de vliegramp in Oekraïne. ‘Met allen die getroffen zijn, leven
wij intens mee’, schreef de koning onder meer.
…Na de vliegramp met vele Nederlandse doden klinkt de roep om een
dag van nationale rouw.
…Maar collectief rouwen valt niet mee
in een ontzuild en geïndividualiseerd
Nederland.
▶ Utrecht
Waarom geen dag van nationale rouw
voor al die Nederlanders die met rampvlucht MH17 richting Kuala Lumpur
vlogen? Het onbegrip vloog vrijdag
over de sociale media. De vlaggen op
overheidsgebouwen gingen vrijdag
halfstok, de fotosessie met het koningspaar werd afgelast, maar een dag van
nationale rouw komt er niet.
‘We zijn zo individualistisch geworden
dat we zelf willen bepalen of we meedoen aan nationale rouw’, verklaart
rouwdeskundige Daan Westerink. ‘Niet
iedereen voelt zich thuis bij herdenkingsbijeenkomsten en stille tochten.’
Rouwen om mensen die je niet kent,
kan ongemakkelijk voelen, beseft Westerink, die gespecialiseerd is in de manier waarop mensen omgaan met een
intense verlieservaring. Het neigt al
gauw naar het toe-eigenen van andermans verdriet. Als je hevig geëmotioneerd bent door de vliegramp, terwijl
er geen bekenden van je in het toestel
zaten, doe dan een stapje terug en
vraag je af waarom het je zo raakt,
raadt ze aan. ‘Die ramp is vreselijk en je
gevoelens moeten eruit, maar relativeer
het tegelijk ook: het is niet mijn familie.
We denken dat we eerst allemaal rottige gevoelens moeten krijgen en dat
we dan pas verder mogen met ons leven. Onzin. Nationale rouw moet niet
eindigen in nationale hysterie.’
Nederlanders zijn van nature terughoudend om andermans verdriet toe te eigenen, zegt psycholoog Paul Boelen van
de Universiteit van Utrecht. Door de opkomst van stille tochten en massaherdenkingen gebeurt dit steeds vaker
Maak het waar,
God, dat U
wereldwijd
oorlogen
uitbant.
commentaar op 3
wel. ‘Niet alle nabestaanden putten
daar steun uit. Sommigen vinden dat
een ander met hun verlies aan de haal
gaat.’
identificeren
Tegelijk is het logisch dat de roep om
een nationale herdenking na de vliegramp van donderdag zo luid klinkt,
vindt Daan Westerink. ‘Het komt heel
dichtbij, want we vliegen allemaal wel
eens. We kunnen ons identificeren met
de Nederlanders die op Schiphol in dat
vliegtuig zijn gestapt.’
Het is ook precies de reden dat de behoefte om het verdriet over zo’n ramp
te delen nationale proporties aanneemt. Gemeenten speelden in op de
vraag naar officiële herdenkingen na de
aanslag op Koninginnedag in Apeldoorn
(2009) en de schietpartij in Alphen aan
den Rijn (2011). Dat ligt altijd gevoelig,
omdat iedereen daarbij eigen behoeften heeft. Stichting Impact, het landelijke kenniscentrum voor psychosociale
zorg na rampen, publiceerde vorig jaar
daarom een handreiking voor gemeenten, met als belangrijkste regel: stel de
getroffenen centraal.
De behoefte om samen te rouwen is
overigens iets van alle tijden, zegt Westerink. Vroeger gebeurde dit vooral bin-
nen de zuilen in kerken en dorpshuizen, maar de behoefte om collectief
verdriet te delen is nooit verdwenen.
‘Dat zag je bij de dood van André Hazes:
de hele Amsterdam Arena zat vol. Mensen rouwden daar om Hazes, maar eigenlijk nog meer om hun eigen doden.’
Toch: samen rouwen vinden we in Nederland een stuk ingewikkelder dan samen een feestje bouwen, bewijst het
voorbije WK voetbal. ‘Plezier kun je
makkelijker met elkaar delen dan verdriet. Iedereen ervaart verdriet zo verschillend. En daarbij komt al gauw het
ongemakkelijke gevoel hoe je elkaar
daarin kunt steunen.’
Negatieve emoties slaan eerder naar
binnen, vult Boelen aan. ‘Men praat er
wel over, maar in voorzichtige termen
en niet zo uitbundig als bij de positieve
emoties van een WK.’
Een overeenkomst is dat de gedeelde
emotie helaas wordt bepaald door de
waan van de dag. ‘De nabestaanden
worden nu ondergedompeld in steun
en publieke erkenning, maar die luwt
waarschijnlijk vrij snel. Dat kan hen
daarna een extra gevoel van eenzaamheid geven. Daarom zijn herhalingen
van herdenkingen ook zo belangrijk,
ook al doen daaraan vaak veel minder
mensen mee.’ <
Blijf lezen in de vakantie! Tal van
basisscholen doen vlak voor de
zomervakantie die oproep aan
leerlingen en hun ouders. Leerkrachten merken na de zes weken
vakantie vaak dat leerlingen niet
meer het lees- en rekenniveau
hebben van voor de vakantie. Hoe
ver een leerling terugzakt, varieert.
Sommige leerlingen blijven lezen in
de vakantie of bezoeken musea,
terwijl anderen geen boek open
slaan. Uit onderzoek van de
Universiteit Twente blijkt dat de
kennisverschillen tussen leerlingen
in de zomervakantie het meest
toenemen. Volgens taal-leesspecialist Tjalling Brouwer lopen vooral
zwakke lezers het risico dat ze
tijdens de zomervakantie terugvallen in leesvaardigheid. Op de toetsen
waarmee scholen de vaardigheden
meten, vallen zij soms wel een half
jaar of nog meer terug, zegt hij. ‘Het
is buitengewoon jammer als zo veel
inspanningen teniet worden
gedaan.’ Het is natuurlijk wel
vakantie, dus het blijven oefenen
moet speels blijven. ‘Je moet niet
elke dag een half uur gaan oefenen’,
zegt Coby van Beek, directielid en
leerkracht van groep 4-5 op de
christelijke basisschool Het Kompas
in Kesteren. Toch adviseert haar
school met name ouders van zwakke
leerlingen om in de vakantie te
blijven rekenen en lezen. ‘Dat kan
best een beetje speels’, zegt Van
Beek. ‘In de auto kun je optelsommetjes maken aan de hand van
kentekenplaten.’
▶▶ zie ook pagina 8
Willeke
nd.nl/cartoons
2
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
redactie nd nd.nl/binnenland
Slachtoffers
rampvlucht
krijgen een
gezicht
▶ Schiphol
Langzamerhand wordt duidelijk wie
er allemaal aan boord van het
getroffen vliegtuig zaten. De
slachtoffers (en bijna-slachtoffers)
krijgen een gezicht.
In diverse gemeenten doen namen de
ronde van gezinnen die waarschijnlijk
aan boord waren van vlucht MH17. De
burgemeester van Hilversum: ‘We zijn
diep geschokt over het nieuws dat er
mogelijk twee Hilversumse gezinnen
betrokken zijn bij de ramp met vlucht
MH17.’ Op de site van de gemeente zijn
al verscheidene condoleances achtergelaten. De burgemeester van Naarden
heeft bevestigd dat een moeder met
haar drie jonge kinderen in het verongelukte vliegtuig zat. De gemeente Cuijk
maakte bekend dat waarschijnlijk een
gezin van vier personen uit de gemeente
aan boord zat. Ook in Neerkant hingen
gisteren vlaggen halfstok; een vader,
moeder en hun vier kinderen zaten op
de bewuste vlucht.
Bijna iedereen lijkt wel iemand te kennen die mensen kent die aan boord waren. Tweede Kamerlid voor de Christenunie Gert-Jan Segers kent zelf iemand:
‘Afschuwelijk. Dronk vorige week nog
koffie met hem en nu meldt @LousewiesvdLaan dat haar oud-stagiair @PimdeK aan boord van het toestel was.’
nieuwsanalyse
Jan van Benthem nd.nl/buitenland
De raket die Putin ontmaskerde
De Russische president Putin heeft
met vuur gespeeld, met dodelijke
gevolgen. Het Westen accepteert
niet langer het gedraai en gelieg
over de rol in Oekraïne.
▶ Den Haag
De Russische staatsmedia draaien
overuren na het neerschieten van het
Maleisische passagiersvliegtuig, donderdag, waarbij 189 Nederlandse passagiers het leven verloren. In reeksen
artikelen, als bij het staatspersbureau
Itar-Tass, wordt gesuggereerd dat het
Oekraïense leger het toestel heeft
neergehaald. President Vladimir Putin
was meteen na de ramp duidelijk: als
de Oekraïense regering geen offensief
tegen de separatisten zou hebben gevoerd, was dit nooit gebeurd. Dus ligt
volgens Moskou de schuld bij de regering in Kiev.
Maar de Russische houding rond het
conflict in Oekraïne is zó stuitend leugenachtig dat woensdag, een dag voor
de ramp, de NAVO er genoeg van had.
In een uitvoerige verklaring boorde
het alle propaganda van Moskou de
grond in.
Diezelfde dag kondigde president
Obama scherpere sancties tegen Rusland aan, waardoor ook diverse grote
Russische bedrijven worden getroffen.
De Europese Unie zei woensdag eind
deze maand ook met scherpere sancties te willen komen. Donderdagmorgen noemde de Russische premier
Dmitry Medvedev deze sancties
‘kwaadaardig’. De relaties met Rusland zouden er zeker door verslechteren, waarschuwde hij, waarbij hij zinspeelde op ‘vergelding en
tegenmaatregelen’.
leveren
Een van de redenen voor de strengere
sancties is dat Rusland maar doorgaat
met het leveren van wapens en technische ondersteuning aan de separatisten. Dat betreft ook het BUK-raketsysteem. De Russen en de separatisten
in Oekraïne beweren nu bij hoog en
bij laag dat de pro-Russische militanten daarover niet beschikken. Maar op
29 juni meldde het Itar-Tass zelf dat
‘de zelfverdedigingsstrijdkrachten van
de Volksrepubliek Donetsk beschikken over BUK-raketverdedigingssystemen’. Een dergelijk systeem is dinsdag
vrijwel zeker gebruikt bij het neerschieten van een Oekraïens militair
transportvliegtuig, een Antonov 26.
Daarnaast heeft Putin inmiddels weer
ongeveer 12.000 Russische militairen
langs de grens met Oekraïne verzameld, en overweegt hij volgens het
Russische Ria Novosti ‘chirurgische
ingrepen’ in Oekraïne.
moorden
Het neerschieten van het Maleisische
passagiersvliegtuig komt midden in
deze al verscherpte confrontatie tussen het Westen en Rusland. Daarbij
gaan de vertrouwelijke diplomatieke
analyses van het karakter en optreden
van de Russische president nu een
grote rol spelen. Die analyses zijn keihard. Op een recente bijeenkomt met
hooggeplaatste diplomaten en politici
die van dichtbij met de Russische politiek te maken hebben, constateerde
een van hen tegenover het Nederlands
Dagblad kort en scherp: ‘Putin is een
slecht mens. We zijn nog lang niet
klaar met het conflict rond Oekraïne
en andere onderwerpen, integendeel.’
Deze karakterisering van Putin slaat
op zijn achtergrond en motivatie. Hij
is een voormalig geheim agent, voor
wie macht en invloed boven alles
gaan. Desnoods zal hij moorden om
Rusland groot te maken, want het belang van Rusland gaat boven het leven
van een individu.
Het spel rond Oekraïne is zo’n
machtsspel dat al vele levens heeft
geëist en nu ook die van Nederlandse,
Britse, Franse en andere westerse bur-
gers. Het Westen kan niet anders dan
Putin de deur te wijzen, als bewezen
wordt dat de raket inderdaad van proRussische zijde kwam. Hij dient te
worden behandeld als een internationale paria, stelt de Amerikaanse senator John McCain zelfs.
vijand
De gevolgen zullen groot zijn, op allerlei terreinen. De NAVO komt nog
sterker in een ander licht te staan,
waarbij de vraag naar een grotere Europese bijdrage luider wordt. Sancties
tegen Rusland zullen vérgaande economische gevolgen hebben, vooral op
het terrein van de energievoorziening
binnen Europa. Het zal een Europese
solidariteit vragen om landen die door
Russische tegenmaatregelen worden
getroffen, te helpen.
Maar de grootste vraag blijft, hoe
Putin zal reageren op een vastbesloten westerse reactie. Donderdag, vlak
voor de ramp, kondigde de Russische
regering nog aan dat het defensiebudget verder zal worden verhoogd, omdat de relaties met het Westen inmiddels lijken op die tijdens de Koude
Oorlog in de jaren tachtig. Rusland
lijkt er al voor te hebben gekozen het
vrije Westen opnieuw als vijand te
zien.
Evangelische Omroep
Een 24-jarige freelancer van de Evangelische Omroep zou ook in het vliegtuig
hebben gezeten. De omroep liet via
Twitter weten: ‘Onze gebeden en gedachten zijn bij de slachtoffers en nabestaanden van vlucht #MH17 #bidmee’.
Er duiken ook verhalen op van mensen
die de bewuste vlucht wel geboekt hadden, maar op het laatste moment een
ander vliegtuig namen. Andrie Ochtman
vertelt op Facebook dat hij bij het inchecken op Schiphol werd gevraagd of
hij voor zeshonderd euro van vlucht
wilde veranderen en via Dubai wilde
reizen. Na telefonisch overleg met zijn
ouders, besloot hij hiervoor te kiezen en
bleef hij in leven.
Het Algemeen Dagblad heeft een interview met wielrenner Maarten de Jonge
uit Oldenzaal. Hij had donderdag aan
boord van vlucht MH17 moeten zitten,
maar boekte op het laatste moment iets
goedkopers. ‘Het is dus eigenlijk een
beetje zuinigheid die m’n leven heeft
gered.’ Ook in het verdwenen vliegtuig
van Malaysia Airlines, een paar maanden geleden, zat hij nét niet. Ook toen
koos hij op het laatste moment voor een
andere vlucht, aldus het AD. <
PvdA-senator
PvdA-senator en hoogleraar Willem
Witteveen (62) is omgekomen bij de
vliegramp met het toestel van
Malaysia Airlines. Witteveen maakte
sinds januari 2013 opnieuw deel uit
van de Eerste Kamer; van 1999 tot en
met 2007 was hij ook al lid van
dezelfde Kamer. Hij was woordvoerder veiligheid en justitie. Sinds 1990
was Witteveen hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap aan
de Universiteit Tilburg. Hij is een
zoon van oud-VVD-minister Johan
Witteveen.
Jarl van der Ploeg en Angie Wellink / vk nd.nl/binnenland beeld Julius Schrank
‘Verbazend dat mijn tranen niet op zijn’
…Om twee uur ’s middags opent
Anisah Alchatib, zoals elke dag, haar
Indonesisch restaurant in AmsterdamWest. 23 jaar geleden verhuisde ze van
Java naar Amsterdam, waar twee jaar
later haar dochter werd geboren,
Shahira.
…Donderdag bracht ze Shahira naar
Schiphol. Ze zou, voor het eerst alleen,
naar Jakarta vliegen. Met vlucht MH17.
▶ Amsterdam
Shahira (21) heeft zin in haar vakantie.
Op 2 augustus trouwt haar tante en
bijna de hele familie is uitgenodigd.
Ook haar moeder, die over een week
vertrekt. Shahira heeft nog nooit alleen
gevlogen, dus ze vindt het spannend.
Alleen inchecken. Alleen boarden.
Alleen overstappen op Kuala Lumpur.
‘We gingen vroeg weg’, zegt haar
moeder, ‘maar toen we om half tien bij
balie 29 kwamen, de balie van Malasyan Airlines, was het heel druk. Er
waren zo veel mensen. Het viel me op
dat ze vrolijk waren. Ze hadden zin in
hun vakantie.’
Anisah schudt met haar hoofd. ‘Ze
waren allemaal zo jong in die rij ... Oh
nee. Ik besef het nu allemaal pas. Zo
jong nog.’ Met haar linkerarm veegt ze
haar ogen droog. Ze heeft kippenvel.
Op Schiphol sluit Shahira aan in de rij.
Omdat ze niet precies weet of ze nog op
tijd is, schiet ze het echtpaar aan dat
voor haar staat. Ze waren zo rond de
zestig, schat Shahira. De vrouw legt
haar lief en geduldig uit wat er te
gebeuren staat en hoe het allemaal
werkt.
via Dubai
Als ze na een uur eindelijk aan de beurt
is, krijgt ze te horen dat de vlucht vol
zit. Of ze het ziet zitten om via Dubai te
vliegen, tegen een vergoeding van 600
euro. Shahira schrikt van het voorstel.
Twijfelend loopt ze naar haar moeder.
Het eten bij KLM schijnt minder lekker
te zijn, de stoelen minder groot. Haar
moeder overtuigt haar. ‘Doe het maar
gewoon’, zegt ze. Shahira loopt naar de
balie en zegt ‘ja’.
‘Ik ben zo blij’, zegt haar moeder een
Anisah Alchatib belt met haar dochter Shahira in Jakarta. Shahira had een ticket voor het op donderdag neergeschoten
vliegtuig van Malaysian Airlines, maar door een overboeking is zij via Dubai met KLM gevlogen.
dag later. Ze huilt. ‘God heeft het zo
geschreven.’ Nadat Shahira twee uur
later incheckt, snelt ze richting
Amsterdam om haar restaurant te
openen. Vanwege de commotie vergeet
ze iedereen te vertellen dat haar
dochter een andere vlucht heeft
genomen.
Dan belt om half zes haar neef Ryan.
‘Het vliegtuig van Shahira is neergeschoten.’ De rest van de avond zit ze
continu aan de telefoon. Alle familieleden, alle vriendinnen van Shahira
bellen huilend op om te vragen of het
echt waar is. ‘Nee’, zegt Anisah.
Shahira landt ondertussen op Dubai. Als
ze haar telefoon aanzet, loopt die vast.
Ze heeft te veel gemiste oproepen,
sms’jes, Whatsappjes. Er is iets.
Zodra haar moeder weer belt, neemt ze
op. ‘Mamma, waar ben ik?’, vraagt ze in
paniek. ‘Je bent in Dubai, meisje. Dubai.
Rustig maar.’ ‘Ik wil hier niet zijn,
mamma. Ik wil bij jou zijn.’
iedereen bellen
Ze komt nog vier mensen tegen met
hetzelfde verhaal. Ook zij kregen een
nieuw ticket op Schiphol. Ze zoeken
snel een café met WiFi, bellen en
mailen iedereen dat ze veilig zijn, en
vliegen door naar Jakarta. Daar wordt
Shahira opgehaald door haar tante. Als
ze een half uur later bij haar thuis zijn,
zet ze Skype aan. ‘Ik kan het nog steeds
niet bevatten. O, die oude vrouw uit de
rij. Ze was zo lief voor me. Is zij dood
mamma? En al die jongens? Ik vind het
zo erg. Ik verbaas mij dat mijn tranen
niet op zijn.’
Shahira en haar moeder praten nog
even door. Soms kijken ze elkaar
gewoon een tijdje aan in stilte.
‘Ik wil even douchen’, zegt ze tot slot.
‘Ik voel me zo raar.’ En dan, vlak
voordat ze ophangt, zegt Anisah tegen
haar dochter: ‘Shahira, wees je wel
voorzichtig? Drink je genoeg water?
Het is daar warm.’
‘Ja, mamma. Ik zal genoeg water
drinken. Tot volgende week.’ <
3
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
Een gebed
Goede God,
De zon schijnt en het is licht om ons heen en warm. Maar
vandaag zit ons hoofd vol met andere dingen. Die wrakstukken op dat boerenland. De bijna driehonderd inzittenden van dat vliegtuig, die misschien nog een schok en
angst hebben gevoeld, of waren ze op slag dood? De
honderden nabestaanden, met ineens zo’n gat in hun
leven. We willen meeleven, maar hoe doe je dat? We
bidden dat U hen nabij bent. Vang hen op. Geef mensen
om hen heen die troosten en helpen. Laat hen de komende weken, jaren, niet alleen.
Wie hebben dit op hun geweten? Misschien was het een
vergissing, en vergeef het hun dan, maar ze waren er wel
op uit om te doden. We moeten voor hen bidden, Heer. Dat
dit hun ogen opent voor wat ze aan het doen zijn.
We bidden om wijsheid voor gezagsdragers, die moeten
reageren. Om zegen over de nasleep van de ramp. Laat er
ruimte zijn voor eerlijk onderzoek. Laat schuldigen niet
voor hun verantwoordelijkheid wegduiken.
Linda Stelma nd.nl/geloof beeld ap / Joshua Paul
Kaarsen in een kerk buiten Kuala Lumpur geven het nummer van de vlucht van het neergeschoten passagiersvliegtuig weer.
‘Heer, ontferm u’
…Stil zijn, de deuren van de kerk
openzetten, een kaarsje aansteken en
korte gebeden.
…Christenen leven mee en bidden voor
de nabestaanden van de slachtoffers
van de vliegramp.
▶ Utrecht
‘Heer, ontferm u’ en ‘Maranatha, kom
Heere Jezus’, bidden christenen op
Twitter in de uren na de ramp met het
neergeschoten vliegtuig boven
Oekraïne. Ook ds. Arjan Plaisier, scriba
van de generale synode van de
Protestantse Kerk in Nederland
gebruikt deze woorden in een verklaring: ‘Woorden schieten tekort. Wij
denken aan de nabestaanden. En
bidden voor hen. Wij zullen dat ook
doen, zondag, wanneer we als gemeente samenkomen. Als we het ‘Heer,
ontferm U bidden’. Wellicht door dan
ook namen te noemen. Van omgekomen mensen. Van nabestaanden. Want
als er mensen en families lijden, dan
lijden we allen mee.’
Rooms-Katholieken roepen op tot
medeleven en gebed. ‘Wij roepen alle
gelovigen op om alles te doen wat
mogelijk is om de nabestaanden op te
vangen en te ondersteunen. En wij
roepen alle gelovigen op om in de
vieringen op komende zondag de
slachtoffers in de barmhartigheid van
God aan te bevelen en te bidden om
kracht en moed voor de nabestaanden’,
aldus de voorzitter van de Bisschoppenconferentie, kardinaal Eijk.
Op Twitter werden al snel de eerste
gebeden door christenen uitgesproken.
Zanger Kees Kraayenoord schreef:
‘Kyrie eleison. Christe eleison. So many
things so wrong in this broken world!
#MH17 #Ukraine #Israel #Palestine’,
daarbij niet alleen verwijzend naar de
vliegramp, maar ook naar de oorlog
tussen Israël en de Palestijnen.
Op de internetkerk mijnkerk.nl zijn al
verscheidene digitale kaarsjes aangestoken. ‘Voor vrienden die geschokt
hoorden van kinderen van vrienden die
omkwamen bij die afschuwelijke ramp.
28 jaar …’, laat Jennie weten. En ene
jongeren uit NGK Leidsche Rijn omgekomen
Twee jongeren van de Nederlands
Gereformeerde Kerk Rijnwaarde in de
Utrechtse nieuwbouwwijk Leidsche
Rijn zijn omgekomen bij de vliegramp
in Oekraïne.
Robert-Jan (18) en Frederique (19) van
Zijtveld uit Vleuten, broer en zus,
waren met hun opa en oma op weg
naar Borneo als afsluiting van het
schooljaar. Ze zaten op vlucht MH17
van Malaysia Airlines, die donderdag
boven Oekraïne door een raket werd
neergehaald.
Ds. Richard Roest, vertrekkend
voorganger van de gemeente is
geschokt door het bericht. ‘De
jongeren komen uit een gezin waar
we gewoon veel van houden. Ik huil
mee met de ouders die nu ineens
geen kinderen meer hebben.’
De gemeente is per mail geïnformeerd
over het overlijden van de twee
tieners. Zondag zal ze stilstaan bij het
gebeurde. Volgens Roest is dat dan
vooral het ‘delen van verdriet’. ‘We
zullen dan ook bidden voor de
duizenden nabestaanden die niet
weten hoe ze verder moeten. Wat we
dan bidden? ‘Ontferm u, help’. En we
brengen onze verontwaardiging bij
God.’
Ds. Wim Rietkerk hoopt zondag als
gastpredikant voor te gaan in
Rijnwaarde. De liturgie en preek die
hij heeft voorbereid zal hij naar alle
waarschijnlijkheid niet gebruiken. ‘We
gaan ons nu op dit verlies richten’,
aldus de predikant.
Robert-Jan en Frederique zaten op het
Minkema College in Woerden.
Frederique had net eindexamen vwo
gedaan, Robert-Jan zat in vwo 5. In
totaal zijn er drie leerlingen van de
school omgekomen. Ook Robin
Hemelrijk, havo 4-leerling was aan
boord van het vliegtuig. De school
schrijft op haar Facebookpagina: ‘Met
grote verslagenheid hebben wij dit
bericht ontvangen. Onze gedachten
gaan uit naar de families en vrienden
van deze leerlingen.’
Vrijdagmiddag is de school open voor
leerlingen, ouders en collega’s ‘om
het verdriet hierover te delen’.
Esther heeft bij haar kaarsje geschreven: ‘Voor de familie van mijn collega.
Hij zat met zijn vrouw in het vliegtuig
dat is neergestort. Onwerkelijk en zeer
verdrietig.’
Hulpbisschop van Haarlem-Amsterdam
Jan Hendriks schreef op zijn blog dat hij
‘diep geschokt’ was. Hij liet weten dat
hij in de eucharistieviering van vrijdag
de slachtoffers zou gedenken en zou
bidden voor hun zielenrust. En: ‘Voor
de vele nabestaanden wil ik bidden om
kracht en troost. Ik hoop dat zij in deze
vreselijke omstandigheden alle hulp
zullen krijgen om dit te kunnen
verwerken en een waardig afscheid
mogelijk te maken.’
Een voorganger van een zusterkerk van
de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
in Oekraïne reageerde ook op de
vliegramp. ‘We zijn in shock en huilen
mee met onze broeders en zusters in
Nederland. Tijdens onze dienst van
vandaag zullen we voor jullie bidden’,
schrijft Wasja Pilipenko, predikant van
de gemeenten in Stepan en Rivne. ‘We
begrijpen dat Putin de grootste terrorist
is in deze wereld. Maar God is Heer en
Christus is God. (...) We bidden en
huilen.’
De Gereformeerde Kerk aan de
Dorpsstraat in Bleiswijk (PKN) opende
vrijdag haar deuren vanwege de
vliegramp. Iedereen was welkom om
een kaarsje te branden, iets in een boek
te schrijven, te bidden of stil te zijn.
Voor ds. Marieke den Braber was het
heel vanzelfsprekend de kerkdeuren
open te gooien. ‘Waarom niet? Het
afgelopen jaar hebben we als gemeente
besloten meer present te willen zijn in
de samenleving op het moment dat
daaraan behoefte is. Dit past heel erg
bij ons. Het voelt correct, goed en
prettig.’ Vrijdagochtend waren er zo’n
kleine twintig mensen langsgekomen
in het kerkgebouw aan de doorgaande
weg in het dorp. Ze werden opgevangen door verschillende kerkleden. ‘Die
hoeven niet zoveel te doen. Mensen
kunnen zelf wel een kaarsje aansteken
of iets in een boek schrijven. Een
enkeling wilde zijn of haar verhaal
kwijt, en dan kan dat ook.’ In het ‘boek’
waarin mensen hun gedachten kwijt
konden, zijn vooral gebeden opgeschreven. ‘Kyrie eleison’, ‘Help hen’ en ‘God
wees nabij’. <
Nu zijn we van deze klap geschrokken. En we kunnen
wakker liggen van het geweld in Gaza. Raketten en tanks.
Vier spelende kinderen, omgekomen bij een bombardement. Een wapenstilstand en dan weer een grondoffensief.
Daar horen we elke dag van. Maar hoeveel plekken op de
wereld zijn er niet waar, haast ongezien, geweld regeert.
Waar mensen elkaar uw licht in de ogen niet gunnen. In
Syrië, Irak, Nigeria, Zuid-Sudan en Pakistan vallen elke dag
doden. Zo veel mensen op de vlucht, kinderen voor het
leven getekend, vrouwen en meisjes misbruikt.
Geef vrede, Heer, geef vrede.
Ontferm u.
Of gaat al die ellende aan U voorbij? Hoort U het roepen
van het bloed niet van de aarde? Open uw ogen, God, voor
wat mensen van uw wereld maken. Luister naar hen die
tot U roepen, of alleen maar zuchten of huilen. Maak het
waar, dat U verdrukten recht doet en vreemdelingen
beschermt, dat U wereldwijd oorlogen uitbant.
We weten wel, Heer: U hebt het zo niet bedoeld. Zelfs toen
U de mens gemaakt had, zei U: het is zeer goed. Maar toen
kwam de hoogmoed en de val. Als wij ons bedreigd voelden, als geliefden van ons waren gedood, zouden wij
misschien ook wel naar wapens willen grijpen.
We willen het geloof in uw rijk niet kwijt, want vrede op
aarde krijgen wij niet voor elkaar. We willen de droom niet
kwijt van de stad van vrede, die U zelf uit de hemel doet
neerdalen – Jeruzalem, waar alle stammen en talen thuis
zijn, waar iemand is die tranen uit je ogen wist.
We bidden dat onze stad, onze wereld daar al een beetje
op gaat lijken. En ook het land dat U ooit uitkoos voor uw
volk Israël. Waar U, Jezus, geleefd hebt en waar U zei: heb
je vijanden lief, wees goed voor wie jullie haten. U kunt dat
wonder doen. Mogen de bergen vrede brengen en de
heuvels gerechtigheid.
Wim Houtman
“QUOTE”
Als we werk willen houden en
minder willen bezuinigen,
moeten we bewuster inkopen.
▶▶ zie pagina 10: Koopjesjagen kost ons banen
nd contact
algemeen 0342 411 711
[email protected]
[email protected]
www.nd.nl
redactie
[email protected]
[email protected]
[email protected]
vandaag in
zeven
nadenken over je huwelijk ◆ de keerzijde van
quinoa ◆ mijmeren als Heimans
4
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
Anneke Stoffelen / vk nd.nl/binnenland
Neerstorten MH17 is slag
voor strijd tegen aids
▶ Amsterdam
Het neerstorten van de MH17 is ook
een aderlating voor de wereldwijde
strijd tegen aids. Een groepje
onderzoekers en lobbyisten op weg
naar een grote aidsconferentie in
Melbourne kwamen om het leven.
Onder hen professor Joep Lange.
‘Zonder twijfel de belangrijkste
aidsexpert van Nederland, en
waarschijnlijk van Europa’, zegt
collega-onderzoeker Jaap Goudsmit.
De Amerikaanse president Obama prees
de groep aidsstrijders vrijdag tijdens
zijn persconferentie. ‘Dit waren mannen
en vrouwen die hun leven wijdden aan
het redden van andermans leven. Zij
zijn van ons weggenomen met een zinloze daad van geweld.’
Lange zou op de conferentie van de International Aids Society (IAS) in Melbourne spreken over de mogelijkheden
en belemmeringen bij het op grote
schaal verspreiden van hiv-remmers in
ontwikkelingslanden, zo blijkt uit een
aankondiging die een Australische onderzoeker op Twitter plaatste.
‘Joep was niet alleen een onderzoeker,
maar ook een activist’, zegt Goudsmit,
die net als Lange aan het Amsterdam
Medisch Centrum verbonden is. ‘Hij
werkte als wetenschapper mee aan de
ontwikkeling van medicijnen, maar hij
heeft er ook ontzettend voor gevochten
dat iedereen ter wereld die middelen
kon krijgen. Hij reisde de hele wereld af
om die boodschap te verkondigen.’ Tussen 2002 en 2004 was Lange voorzitter
van de IAS.
gevoelige man
Joep Lange (59) promoveerde in de jaren tachtig bij Goudsmit op een onderzoek naar de oorzaken van de toen nog
mysterieuze ziekte aids. ‘Hij zag bij ons
in het ziekenhuis al die mannen wegkwijnen, hij kon dat leed niet aanzien. Ik
denk dat dat hem al die jaren gedreven
heeft. Behalve een intellectueel was hij
ook een gevoelige man. Hij wilde iets
voor die mensen doen.’
Lange ontdekte dat de zogenoemde virusload bepalend was voor het ontwikkelen van aids. Daarmee stond hij aan
de basis van de ontwikkeling van de eerste hiv-remmers en later de combinatietherapie, zegt Goudsmit. ‘Zijn onderzoek heeft ertoe geleid dat we hiv
eronder hebben gekregen. Joep heeft altijd in de voorhoede gelopen en is zijn
hele leven gemotiveerd gebleven. Zijn
dood is een verschrikkelijk verlies.’
Lange, vader van vijf volwassen kinderen, reisde samen met zijn partner Jacqueline van Tongeren. Zij werkte in het
verleden als verpleegkundige met aidspatiënten en deed de laatste jaren de
communicatie bij het Amsterdam Institute for Global Health and Development,
een samenwerkingsverband tussen verschillende organisaties die zich richten
op gezondheidszorg in ontwikkelingslanden.
Bij hen in het vliegtuig bevond zich ook
Lucie van Mens, bekend van haar promotieonderzoek in de jaren negentig
naar prostitutie als bedrijfstak. Zij streed
bij de Female Health Company voor de
verspreiding van vrouwencondooms in
ontwikkelingslanden, als middel om de
hiv-epidemie een halt toe te roepen.
Geen makkelijke missie, zei zij in 2009
in de Volkskrant. Het vrouwencondoom
‘heeft geen sexy imago’.
Ook cultureel antropologe Martine de
Schutter van het Aids Fonds was op weg
naar de conferentie in Melbourne. Zij
streed door de jaren heen bij verschillende ngo’s, onder meer in Bolivia, Argentinië en de Verenigde Staten, om gezondheidszorg voor iedereen bereikbaar
te maken, in het bijzonder voor hiv-patiënten. ‘Met mijn loopbaan hoop ik bij
te dragen om van de wereld een betere
plek te maken, om te leven, te werken
en lief te hebben’, schrijft zij op haar
LinkedIn-profiel. Sinds begin dit jaar
werkte de Schutter als programmaleider van Bridging the Gaps, een project
dat vecht voor betere zorg voor onder
anderen homoseksuelen, sekswerkers
en drugsverslaafden. <
Gerard Beverdam nd.nl/politiek beeld novum / Freek van den Bergh, Patrick van Katwijk en Rein van Zanen
Minister Ivo Opstelten (Binnenlandse Zaken), premier Mark Rutte en minister Timmermans (Buitenlandse Zaken) geven een
persconferentie over de crash van het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne.
Kabinet kiest beheerste, maar b
…Premier Rutte zal, ‘als de vliegramp
een aanslag is’, zich er persoonlijk voor
inzetten dat de daders worden gepakt
en bestraft.
…Het Nederlandse kabinet kiest in de
grootste crisissituatie sinds jaren voor
een beheerste, maar besliste toon.
▶ Den Haag
redactie nd nd.nl/buitenland
V-raad eist diepgravend en
onafhankelijk onderzoek
▶ Den Haag
De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties wil dat er snel een ‘diepgravend en onafhankelijk internationaal onderzoek’ komt naar de
vliegramp in Oost-Oekraïne.
De raad, die vrijdagmiddag in spoedzitting bijeenkwam, op verzoek van GrootBrittannië, sprak zijn ‘diepe medeleven’
uit met de families van de slachtoffers
en hun landgenoten en regeringen. De
leden namen een minuut stilte in acht
ter nagedachtenis aan de 298 inzittenden van vlucht MH17. De Amerikaanse
VN-ambassadeur Samantha Power riep
de internationale gemeenschap op, de
slachtoffers te beschouwen ‘als van ons
allemaal’.
Het onderzoek dat de Veiligheidsraad
voor ogen staat, moet verlopen volgens
‘de richtlijnen van de internationale
burgerluchtvaart’. De raad wil zorgen
dat de verantwoordelijken ‘rekenschap
afleggen’.
Alles wijst er volgens Power op dat proRussische separatisten de hand hadden
in het drama met vlucht MH17. Maar
het is volgens de Amerikaanse onwaarschijnlijk dat de rebellen alleen hebben
gehandeld. Zonder deskundige hulp,
mogelijk uit Rusland, zouden zij de ingewikkelde raketten niet hebben kunnen afschieten.
Als de separatisten en hun grote bondgenoot inderdaad de schuldigen zijn,
vreest Power het ergste voor het onderzoek. Zij zullen er dan immers alles aan
doen, en ‘met reden, om de waarheid te
verhullen’. De inmiddels op de rampplek gearriveerde OVSE-waarnemers
moeten volgens haar daarom zo snel
mogelijk aan het werk om de plaats delict te beschermen. Al het bewijsmateriaal moet bewaard blijven en indien nodig worden teruggegeven. Amerikaanse
deskundigen staan klaar om bij te springen, aldus de VN-ambassadeur.
Vooral Rusland moest het ontgelden in
Powers toespraak. Zij verweet Rusland
de oorlog in Oekraïne gaande te houden.
De Russische ambassadeur bij de VN gaf
vrijdag Oekraïne de schuld van de vliegramp. Volgens Vitali Tsjoerkin hadden
de autoriteiten geen vluchten moeten
toelaten boven een gebied waar wordt
gevochten.
Van Mark Ruttes doorgaans ontspannen houding is niets meer over. Vrijdagmiddag zien we een minister-president die, vergezeld van harde tikken op
het spreekgestoelte, zegt dat hij ‘niet
zal rusten voordat degenen die dit hebben gedaan voor het gerecht staan’. De
enorme ramp die zich in Oekraïne heeft
voltrokken, plaatst het Nederlandse kabinet voor de grootste crisissituatie in
jaren. De buitengewoon lastige diplomatieke context komt daar nog eens bij
en vraagt het uiterste van Rutte en zijn
regeringsploeg, en van de Nederlandse
diplomatie.
Maar Rutte is ‘tot op het bot gemotiveerd’ om erachter te komen wie verantwoordelijk kan worden gehouden
voor wat ‘hoogstwaarschijnlijk’ een
aanslag is op een burgervliegtuig. Om
te laten zien dat Nederland de kwestie
zeer hoog opneemt, vertrok vrijdagavond minister Frans Timmermans
(Buitenlandse Zaken) naar Oekraïne.
Nederland is daarmee de komende dagen volgens Rutte ‘op het hoogste niveau’ vertegenwoordigd in de regio.
Het lijkt de bedoeling dat Timmermans
in Oekraïne maximale druk uitoefent
om onderzoekers vrij toegang te geven
tot het gebied waar de Boeing 777 van
Malaysia Airlines is neergestort.
feiten
Ondanks de enorme impact van de
ramp op de Nederlandse samenleving,
kiest het kabinet vooralsnog een beheerste, maar besliste toon. ‘We moeten op basis van harde feiten vervolgstappen zetten.’ Rutte formuleert
zorgvuldig. ‘Het is zeer waarschijnlijk
dat er sprake is van een raket die vanaf
de grond is afgeschoten’, zegt hij. Maar
ook dát moet eerst onafhankelijk worden vastgesteld. ‘We kunnen allemaal
onze vermoedens hebben, maar wij
willen ons baseren op de feiten. We
hebben met regeringsleiders en presidenten van vele landen gesproken, tot
en met de president van Rusland, en
allemaal zeggen ze dat ze nu een onafhankelijk onderzoek willen.’ Daarom
moet Nederland ‘niet op basis van speculaties gaan vingerwijzen’, stelt Rutte.
Wel zegt hij dat de komende dagen zal
moeten blijken wat alle beloftes waard
zijn. Op de vraag of hij vertrouwen
heeft dat onderzoekers ongehinderd
hun werk kunnen doen, zegt Rutte dat
‘de komende tijd dat vertrouwen moet
worden gewonnen’. Zonder Rusland te
noemen, laat hij zich – ook met het oog
op het onderzoek – wel ontvallen ‘dat
iedereen die invloed heeft op de (proRussische, red.) separatisten, een bijzondere verantwoordelijkheid heeft’.
Minister Timmermans nam vrijdagavond een onderzoeksteam mee naar
Oekraïne. Op de vraag of de eerste verantwoordelijkheid voor het onderzoek
niet bij Oekraïne ligt, erkent Rutte dat
dat inderdaad het geval is. Tegelijkertijd laat hij duidelijk blijken dat Nederland op dit moment de leiding neemt.
naar rampgebied
Malaysia Airlines keert de nabestaanden
van de omgekomen passagiers elk vijfduizend dollar uit. Het geld is bedoeld
als voorlopige compensatie voor de financiële nood, maakte vicepresident
Huib Gorter bekend op een persconferentie op Schiphol. Familieleden en
vrienden van de slachtoffers zijn voorlopig ondergebracht in hotels. Velen van
hen willen volgens Gorter gebruikmaken van mogelijkheid om naar Oekraïne
af te reizen. De luchtvaartmaatschappij
wil dit zo snel mogelijk faciliteren, maar
volgens Gorter is het moeilijk om bij het
rampgebied te komen. ‘Op dit moment
werken we aan de logistiek.’ <
Op Paleis Noordeinde, het werkpaleis van koning Willem-Alexander, wapperde
vrijdag de koninklijke standaard met rouwwimpel.
Bossen bloemen zijn neergelegd bij
Vertrekhal 3 op Schiphol.
5
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
Herman Veenhof nd.nl/buitenland
Herman Veenhof nd.nl/buitenland
BUK-systeem
is te moeilijk
voor rebellen
Moskou, Donetsk en Kiev
hebben eigen waarheden
▶ Donetsk
Het BUK-systeem, de Russische
‘Patriot’ kan volgens defensie-experts niet worden bediend door
gewone militairen of rebellen.
esliste toon
‘Gezien het enorme aantal slachtoffers,
begrijpt de hele internationale gemeenschap dat Nederland hier een grote rol
zal spelen.’ Ook gelet op de instabiele
situatie in Oekraïne, lijkt Nederland die
leidende rol naar zich toe te trekken.
‘Wij zullen ook indirecte bewijzen moeten verzamelen’, zegt Rutte bijvoorbeeld. Hij heeft zorgen over hoe onderzoekers op de rampplek moeten
komen. ‘Het is belangrijk dat er veilige
corridors zijn. Al zou de plek van de
ramp beschikbaar zijn, dan nog moeten
de mensen er kunnen komen.’
Het onderzoek naar de tragedie moet
beginnen met een ‘niet mis te verstaan
signaal van de VN-Veiligheidsraad’ over
een onafhankelijk internationaal onderzoek, aldus Rutte. ‘We zijn een land
in shock en in tranen’, zegt de Nederlandse VN-ambassadeur Karel van Oosterom tijdens de spoedzitting van de
Veiligheidsraad in New York, verwijzend naar de ten minste 189 Nederlandse doden. ‘De slachtoffers en nabestaanden en de landen die getroffen
zijn, verdienen te weten wat er is gebeurd.’ <
Volgens Oekraïense bronnen betekent
het dat de macht binnen de pro-Russische rebellengroepen is overgenomen
door speciale troepen. Voor Dimitri
Dymtsjoek is het duidelijk. Het vliegtuig
van Malaysian Airlines is neergeschoten
door ‘Rasjisten’, Russische fascisten.
Zo betitelt de Oekraïense defensiespecialist de ‘pro-Russische rebellen’ die zich
nu hebben geconcentreerd in de stad
Donetsk. Het zijn gewoon Russen, denkt
de man die twintig jaar in het leger zat
en nu in Kiev het Centrum voor Militaire
en Politieke Research leidt. Dymtsjoek
geldt als uithangbord van de Oekraïense
regering, die zegt wat Porosjenko als
staatshoofd niet kan zeggen. Dymtsjoek
denkt dat de beschietingen samenhangen met de economische sancties die de
VS en Europa aankondigden. Ze doen
echt pijn en dus is er wraak.
De MH17 was het derde vliegtuig dat in
het oosten van zijn land werd neergehaald deze week. Woensdag was het
een Suchoj Su-25 straaljager, door een
vanaf Russisch grondgebied afgevuurde
raket. Dinsdag was het een Antonov AN26 transportvliegtuig.
Tot nu toe ging het bij die raketten om
het type Grad of SAM (Surface to Air
Missiles), vanaf de schouders afgevuurde ‘manpad’-projectielen, die niet hoger
kunnen komen dan 6500 meter. Het gebruik van de BUK-systemen biedt een
reikwijdte tot 25 kilometer hoogte; genoeg om verkeersvliegtuigen op tien tot
dertien kilometer hoogte te treffen.
De Russische ‘Patriot’ is al sinds 1972 in
ontwikkeling. De recente uitvoeringen
behelzen een zeer mobiel complex van
trucks die drie of vier SAM 11 Gadfly of
de moderne SAM 17 Grizzly vervoeren
en afschieten. Radar, focus, lock en vuren vereisen specialistische training.
Het zwakke punt is dat bij de oudere
uitvoeringen niet goed kan worden bepaald welk type vliegtuig in het vizier
wordt genomen. Het lijkt erop dat de
MH17 als een vijandelijk toestel prematuur uit de lucht is gehaald.
Dat vinden ook Igor Soetjagin en Jonathan Eyal, van het gezaghebbende
Royal United Services Institute in Londen. Eyal zei tegen het Britse dagblad
The Guardian dat zowel Russen als Oekraïense eenheden de BUK konden afvuren. ‘Maar als je de balans opmaakt,
zijn de Russen verantwoordelijk.’
Het BUK-systeem is onder de exportnaam Ural verkocht aan veel landen:
India, China, Finland, Egypte, Birma,
Servië en Georgië hebben het. In 2008
werden tijdens de oorlog in Georgië vier
Russische vliegtuigen neergehaald door
dat BUK-systeem. <
novum
Verzekeraars soepel
bij claims na ramp
…Zowel Rusland als de pro-Russische
rebellen stelden hun verklaringen
sinds de crash met de MH17 bij.
ris en lichamen en het gerucht gaat dat
als eersten niet de rebellen, maar Russische specialisten ter plekke waren.
…Kiev is consistenter, maar heeft op
de rampplek weinig te zeggen.
verwijt
▶ Grabovo
Zowel vanuit Kiev als vanuit Donetsk
kwam vrijdagmorgen de toezegging dat
de plek waar de MH17 neerstortte, zou
worden afgesloten voor verder onderzoek. In het vliegtuig van Malaysia Airlines zaten 298 mensen, onder wie tenminste 189 Nederlanders. Niemand
overleefde de ramp.
De Oekraïense president Petro Porosjenko verzekerde de Amerikaanse president Barack Obama ‘dat de situatie
rond het gecrashte vliegtuig intact blijft
totdat internationale onderzoekers daar
aan het werk gaan’. Nog geen drie uur
later zei Aleksander Borodaj, een van de
leiders van de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne de rampplek ‘af te
sluiten om een onderzoek mogelijk te
maken’. De rebellen willen een staakthet-vuren van drie dagen.
De twee mededelingen geven aan dat
de plaats van de crash formeel in handen is van de staat Oekraïne en feitelijk
in die van de Nationale Volksrepubliek
Donetsk. De rampplek ligt tussen Donetsk en Loehansk en de grens met
Rusland – van die drie kanten is het ongeveer vijftig kilometer. Het wrak ligt
op een stuk land bij het dorp Grabovo.
Het gebied is allang niet meer intact.
Media van Oekraïense en rebellenzijde
deden onbeschaamd hun werk, lokale
inwoners plunderden vliegtuiginventa-
vogel
De rebellen in Donetsk ontkennen het
vliegtuig te hebben neergeschoten. Dat
gebeurde echter na opmerkingen op
VKontakte, het Russische Facebook, van
Igor Girkin, alias Strelkov (‘Schutter’),
een 43-jarige hoge militair die zijn leven lang bij de GRoe diende, de Russische militaire geheime dienst. Strelkov
meldde donderdagmiddag om 13.30
uur dat er een Antonov-26 uit de lucht
was gehaald en even later dat er ‘nog
een grote vogel’ was neergestort bij de
Progress-mijn bij Torez. ‘Ik heb toch gewaarschuwd: vlieg niet in ons luchtruim!’ Toen bleek dat het om de MH17
ging, werden de berichten verwijderd.
Probleem is echter dat Strelkov verscheidene accounts heeft, waarvan een
deel als vals wordt gezien. Het is niet te
checken. Dat geldt ook voor de fragmenten van drie opgenomen telefoongesprekken die de SBU enkele uren na
de ramp op internet zette. Daarin
spreekt Igor Bezler, de Russische commandant van de rebellen in Horlivka
die nu vanuit Donetsk opereert, met
Vasili Geranin, een kolonel van de Russische geheime dienst FSB en de proRussische kozakkenleider Nikolaj Kozitsyn met rebellen. Uit de gesprekken
zou moeten blijken dat de rebellen de
MH17 neerschoten in de veronderstelling dat het een Oekraïens vliegtuig
was. <
gebeurtenissen die leidden tot verlies van MH17
Malaysia Airlines Boeing 777
RUSLAND
Kiev
OEKRAÏNE
RUSLAND
Deelkaart
REGIO
LOEHANSK
Krim
Kramatorsk
Lysytsjansk
OEKRAÏNE
Loehansk
Slovjansk
Krasnyi
Luch
Artemivsk
Horlivka
Avdiivka
2
5
1
4
Donetsk
Izvaryne
3
50 km
Amvrosiivka
REGIO
DONETSK
Marioepol
zov
an A
Zee v
Snizhne
Grabove: Vliegtuig stort neer
bij het dorp. Brokstukken verspreid over gebied van 15 km
Geschatte gebied onder controle
pro-Russische separatisten
9K37 BUK-RAKETSYSTEEM
Codename NAVO: SA-11 Gadfly
Luchtdoelraketsysteem van middellange afstand,
in dienst bij de Sovjet-Unie sinds 1979
Raketten: Vier naast elkaar, op draaischijf
van 360° gemonteerd.
Systeem kan in vijf
minuten klaar zijn
voor lancering.
▶ Amsterdam
Verzekeraars zeggen alles in het werk
te willen stellen om de nabestaanden
van de slachtoffers van de vliegramp in
Oekraïne te helpen als zij een claim
indienen die met de ramp te maken
heeft. Het Verbond van Verzekeraars
liet vrijdag weten dat schade-, levens-,
pensioen- en uitvaartverzekeraars ‘één
lijn trekken en dekking en hulpverlening zullen bieden voor alle particuliere verzekeringen’.
Het Verbond van Verzekeraars zal geen
beroep doen op de zogeheten molestclausule, die ervoor zorgt dat verzekeraars in geval van terrorisme of
oorlogssituaties niet hoeven uit te
keren omdat de financiële risico’s te
groot worden. <
Donetsk, Moskou en Kiev zien de ramp
verschillend. Opvallend is dat alleen
Kiev zijn versie niet hoefde bij te stellen. President Vladimir Putin belde vrijdag met premier Rutte om hem zijn
medewerking aan een ‘diepgaand en
onpartijdig onderzoek’ voor te stellen.
Meteen na de ramp had Putin gesteld
dat ‘deze vliegramp nooit zou hebben
plaatsgevonden als Kiev niet opnieuw
een militaire operatie was begonnen’,
tegen de rebellen in Oost-Oekraïne.
Russische media blijven echter de toon
zetten waarmee Kiev als schuldige
wordt aangewezen. Een Oekraïense
Suchoj-27 straaljager zou de Boeing
777 hebben beschoten met raketten,
wellicht omdat de kleuren van Malaysian Airlines lijken op die van het presidentiële vliegtuig van Putin. Rusland
meldde ook dat het toestel werd neergeschoten door een BUK-installatie die
onder Oekraïens beheer stond opgesteld ten zuiden van Donetsk. Maar
juist die installatie is op 29 juni veroverd door de pro-Russische rebellen;
dat meldde het Russische persbureau
Itar-Tass die dag nota bene zelf.
Kiev bleef opmerkelijk eenduidig: president Porosjenko gaat uit van een terreurdaad en verwees impliciet naar de
rebellen als daders. Het Oekraïense ministerie van Defensie zei bij de ‘antiterreuroperatie’ tegen de rebellen geen
luchtdoelraketten te hebben ingezet of
zelfs verplaatst. De Oekraïense geheime
dienst SBU zoekt naar ‘Russische militairen’ die de BUK-installatie hebben
bediend. Twee man zijn gearresteerd,
zei SBU-chef Valentin Nalivajtsjenko
vrijdag.
9M38 raket
Geleid naar doel
door grondradar.
Lengte: 5,5 m
Lading: 70 kg
Snelheid: 850 m/s
20 juni: President Oekraïne
Petro Porosjenko kondigt
wapenstilstand van week af.
1 21 juni: Pro-Russische
separatisten doen een aanval
op een Oekraïense basis in
Avdiivka,waar luchtdoelraketten
(SAM) zijn gestationeerd.
29 juni: Russische persbureau ITAR-TASS en
Kremlins belangrijkste televisienetwerk Vesti citeren
het separatistische Donetsk Volksleger dat een BUKraketsysteem heeft veroverd. Het Oekraïense ministerie van Defensie ontkent dat een SAM-systeem in
handen is gevallen van rebellen.
2 14 juli: Oekraïens
Antonov-26 (AN-26)
militair transportvliegtuig – op 6500 m –
neergeschoten boven
Izvaryne. Porosjenko
waarschuwt dat het
regeringsleger wordt
geconfronteerd met een nieuw Russisch raketsysteem.
3 16 juli: Oekraïense Sukhoi Su-25 neergeschoten
bij Amvrosiivka.
4 17 juli, vroege morgen: Lanceerwagen als BUKraketsysteem gezien door journalisten in de buurt van
door rebellen bezette stad Snizhne.
5 14.15 GMT: Radarcontact
verloren met Vlucht MH17
als het over Oekraïne vliegt
op een hoogte van 10.000 m.
Radar: Kan doel opsporen
tot op hoogte van 22.000 m
Mobiele
lanceerwagen.
Lengte: 10 m
Bronnen: RUSI, Kiev Post, IHS Jane’s Information Group, BBC World, Global Security
14:50 GMT (17:50 lokale tijd): Igor Strelkov
(boven), leider van rebellen Donetsk Volksleger plaatst
bericht op VKontakte – Ruslands meest populaire
sociale media site – dat zijn troepen een tweede
Oekraïense AN-26 hebben neergeschoten.
15:00 GMT: Bericht is verwijderd na meldingen
over verlies van Vlucht MH17.
17 juli ’s avonds: Inlichtingendienst van Oekraïne
(SBU) onderschept mobiele gesprekken waarin een
rebellencommandant aan Russische geheime aan
dienst GRoe bevestigt dat zij MH17 hebben neergehaald.
Foto’s: Associated Press
© GRAPHIC NEWS
6
nieuws kort
zaterdag 19 juli 2014 nederlands dagblad
Eerste tropische dag
van 2014 een feit
Duitse kunstenaar
Otto Piene overleden
Overslag goederen in
Rotterdam groeit licht
Meer handel met
opkomende economieën
Vrijdag gaat de boeken in als de eerste
tropische dag van dit jaar. Rond 14.00
uur bereikte het kwik in De Bilt de
grens van 30 graden. Hiermee is het relatief laat in het jaar voor het eerst officieel tropisch warm in Nederland. Records sneuvelen vrijdag naar
verwachting niet, meldt een woordvoerder van weeronline.nl. Zaterdag
wordt het naar verwachting nog warmer. De maxima liggen dan rond de 33
graden, maar in het zuidoosten wordt
het op sommige plaatsen zelfs 35 graden. Ook op de Wadden worden tropische waarden behaald. <
Otto Piene is donderdag overleden, kort
na de opening van een tentoonstelling
van zijn werk in Berlijn. De Duitse kunstenaar stond bekend om zijn kleurrijke
schilderijen en gigantische sculpturen
in de buitenlucht. Hij is 86 jaar oud geworden. Piene werd in 1928 geboren in
Bad Laasphe. Hij volgde kunstopleidingen in München en Düsseldorf en studeerde filosofie aan de Universiteit van
Keulen. Samen met andere kunstenaars
richtte hij in 1957 de kunstbeweging
Zero op. Zij experimenteerden met materialen en wilden in hun kunst tot een
nieuw evenwicht komen tussen natuur
en mens. Zijn werk was te zien in meer
dan honderd galerieën en musea over
de wereld. <
De haven van Rotterdam heeft in eerste
halfjaar nauwelijks meer goederen
overgeslagen dan in de eerste zes
maanden van 2013. De totale overslag
groeide met 0,6 procent. De omzet nam
toe met 8,6 miljoen euro, terwijl de
winst met 1,8 miljoen euro steeg. De
winst over de periode werd deels gedrukt door afschrijvingen en rentelasten voor de haven. De investeringen komen dit jaar bovendien lager uit dan
vorig jaar. <
Hoewel de Nederlandse handel in het
eerste kwartaal bijdroeg aan de krimp
van het bruto binnenlands product,
groeide de import uit en de export naar
opkomende economieën flink. Dat
meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag in zijn internationaliseringsmonitor. De export naar
BRICS-landen Brazilië, Rusland, India,
China en Zuid-Afrika is in het eerste
kwartaal met 7,1 procent toegenomen
op jaarbasis. Vooral naar Brazilië werd,
met een groei van 26,6 procent, veel
meer geëxporteerd. Naar China nam de
export met 18,5 procent toe. <
Omzet Zalando boven
miljard na eerste jaarhelft
Toch klein feest bij sobere
afsluiting Vierdaagse
De vliegramp in Oekraïne heeft de
wandelaars van de Nijmeegse Vierdaagse er niet van weerhouden om
toch een klein feestje te bouwen. Ondanks de versoberde intocht was de
sfeer op de Via Gladiola opgetogen en
feestelijk, liet de organisatie vrijdagmiddag weten. De toeschouwers compenseren het gebrek aan muziek met
gezang, geklap en aanmoedigingskreten. Wandelaars hebben begrip voor
de maatregel en lijken niet gebukt te
gaan onder het ontbreken van opzwepende klanken. De Vierdaagse heeft
vanwege de vliegramp alle muziek in
de ban gedaan. Ook de hitte op de laatste dag van het wandelevenement
heeft niet tot grote problemen geleid.
De meeste wandelaars gaven gehoor
aan de oproep van de organisatie om
het hoofd en de nek tegen de zon te
beschermen en tussendoor goed te
eten en te drinken. <
Ruim 5500 burgerdoden
in Irak in halfjaar tijd
beeld novum
Serieverkrachter blijft
langer vast in cel
Het voorarrest van de vermoedelijke
serieverkrachter uit de regio Utrecht is
verlengd. De rechter-commissaris bepaalde vrijdag dat de 51-jarige man nog
zeker twee weken vast blijft zitten. De
man werd woensdag opgepakt. Hij was
eerder aangehouden voor fietsendiefstal, waarna hij DNA moest afstaan. Het
Openbaar Ministerie maakte donderdag
bekend dat zijn DNA overeenkomt met
genetisch materiaal dat destijds tijdens
het onderzoek naar de serieverkrachter
werd veiliggesteld. De serieverkrachter
verkrachtte tussen 1995 en 2002 zeker
zes vrouwen en deed meer dan tien pogingen daartoe. <
Het geweld in Irak heeft in de eerste zes
maanden van dit jaar aan zeker 5576
burgers het leven gekost. Dat staat in
een vrijdag verschenen rapport van de
missie van de Verenigde Naties in Irak.
Nog eens 11.665 burgers raakten tussen
1 januari en eind juni gewond en 1,2
miljoen mensen werden uit hun huizen
verdreven. In heel 2013 kwamen in Irak
7800 burgers door geweld om het leven
en dat was het hoogste dodental sinds
jaren. De sterke stijging van het aantal
burgerdoden dit jaar moet worden toegeschreven aan de opmars van de soennitische jihadgroep Islamitische Staat
(IS). Het geweld ‘heeft onmetelijke ontberingen en onmetelijk lijden bij de
burgerbevolking teweeggebracht, in de
vorm van grootschalige moord, verwondingen en de vernietiging van middelen van bestaan en eigendommen’,
stellen de VN. <
Bulgarije komt met naam
dader aanslag op bus
beeld novum
Uitspraken zandpad
burgemeester niet fout
De Utrechtse burgemeester Jan van Zanen (VVD) is niet de fout in gegaan
met kritische uitspraken over misstanden aan het Zandpad. Dat heeft de
rechtbank in Utrecht vrijdag geoordeeld in een kort geding. Twee exploitanten van boten uit de voormalige
prostitutiezone aan het Zandpad hadden de burgemeester voor de rechter
gesleept omdat hij hen in een kranteninterview ten onrechte in verband zou
hebben gebracht met mensenhandel.
‘Wat daar gebeurde, tart elke beschrijving’, zei Van Zanen in het artikel in
het AD. De prostitutiezone aan het
Zandpad moest vorig jaar sluiten vanwege aanwijzingen van mensenhandel. Ook de twee exploitanten verloren
hun vergunning. <
Fors lagere straf voor
Nederlandse spion
Een 62-jarige oud-medewerker van
het ministerie van Buitenlandse Zaken
die staatsgeheimen wilde doorspelen
aan Rusland heeft vrijdag een flink lagere straf opgelegd gekregen. Het gerechtshof in Den Haag veroordeelde de
man tot acht jaar cel, waar de Haagse
rechtbank eerder nog kwam tot een
gevangenisstraf van twaalf jaar. Het
Openbaar Ministerie had in hoger beroep vijftien jaar cel geëist. Acht jaar
cel is volgens het hof echter de maximumstraf die de man kan krijgen. Dat
komt doordat het hof niet bewezen
acht dat de man ook echt staatsgeheimen aan de Russen heeft verstrekt. <
Bulgarije zegt te weten wie twee jaar
geleden een bus met Israëlische toeristen opblies. Het zou gaan om de 23-jarige Mohamed Hassan El-Husseini, een
Libanese Fransman. Het betrof een zelfmoordaanslag. De naam van de vermoedelijke dader werd vrijdag bekendgemaakt door het Bulgaarse Openbaar
Ministerie en de nationale veiligheidsdienst. De aanslag werd gepleegd bij de
luchthaven van de Bulgaarse stad Burgas aan de Zwarte Zee. Behalve de dader kwamen vijf Israëlische toeristen en
de Bulgaarse chauffeur om het leven. <
Berlusconi vrijgesproken
in Ruby-zaak
Ex-premier Silvio Berlusconi is vrijdag
vrijgesproken van betaalde seks met
een minderjarig meisje. Het hof van beroep vernietigde de gevangenisstraf van
zeven jaar die de rechter in eerste aanleg Berlusconi vorig jaar had opgelegd.
Datzelfde geldt voor zijn levenslange
uitsluiting van politieke ambten. Het
hof van beroep achtte niet bewezen dat
Berlusconi tegen betaling seks heeft gehad met het destijds minderjarige
meisje. Ruby Rubacuori, zoals haar artiestennaam luidt, was een van de attracties op de beruchte bungabungafeestjes van Berlusconi. <
beeld ap
beeld ap
Politicus Sri Lanka
veroordeeld om dood Brit
Een Sri Lankaanse politicus is vrijdag
veroordeeld tot twintig jaar gevangenisstraf met dwangarbeid in verband
met de gewelddadige dood van een
Britse toerist en de verkrachting van
diens Russische vriendin. Drie andere
verdachten kregen dezelfde straf. Het
viertal werd veroordeeld voor dood
door schuld. Twee verdachten werden
vrijgesproken. De 32-jarige Brit Khuram
Shaikh, die voor het Rode Kruis werkte,
werd met Kerst 2011 neergeschoten en
-gestoken in een hotel in de vakantieplaats Tangalle. Dat gebeurde toen hij
een eind probeerde te maken aan een
gevecht. <
Bloedbad na verovering
Syrisch gasveld
Jihadisten hebben bij de verovering van
een gasveld in de Syrische provincie
Homs zo’n honderd soldaten, bewakers
en personeelsleden gedood. Het in de
woestijn van Palmyra gelegen gasveld
werd volgens Tellawi donderdag veroverd door de Islamitische Staat (IS).
Het Syrische Observatorium voor de
Mensenrechten maakte melding van
115 doden. De Syrische regering hulde
zich in stilzwijgen en de autoriteiten in
Homs zeiden niet over informatie te beschikken. De gevechten om het gasveld
duurden volgens Tellawi en het Observatorium een dag. <
beeld novum
Amazon lanceert
Netflix voor e-books
Amazon heeft een abonnementsdienst
voor e-books en audioboeken geïntroduceerd. Kindle Unlimited is vergelijkbaar met de online videodienst Netflix.
Voor 9,99 dollar (zeven euro) per
maand krijgen lezers toegang tot meer
dan zeshonderdduizend e-books en
‘duizenden’ audioboeken. Dat heeft het
bedrijf vrijdag bekendgemaakt. Geïnteresseerden kunnen de dienst drie
maanden lang gratis uitproberen. Amazon Kindle is voorlopig alleen toegankelijk voor de Amerikaanse markt. <
Minder vertrouwen in
Amerikaanse economie
Amerikaanse consumenten hebben
minder fiducie in de economie van de
Verenigde Staten. De voorlopige index
van Thomson Reuters en de universiteit
van Michigan daalde in juli van 82,5 in
juni naar 81,3 punten deze maand, zo
bleek vrijdag. In een voorspelling was
gehoopt op een stijging naar 83 punten,
schrijven Amerikaanse media. De vertrouwensindex geeft een beeld van het
consumentenvertrouwen door te meten in hoeverre consumenten bereid
zijn geld uit te geven. Twee derde van
de economie van de VS bestaat uit consumentenbestedingen. <
IMF: mogelijk te veel
optimisme op markten
De financiële markten zijn misschien
wel te optimistisch over de economie in
de eurozone. De regio wordt ondanks
een opleving nog altijd gekenmerkt
door hoge overheidsschulden en hoge
werkloosheid. Dat heeft voorzitter van
het Internationaal Monetair Fonds
Christine Lagarde vrijdag gezegd tijdens
een toespraak in Parijs, meldt persbureau Bloomberg. Welke markten volgens haar te veel vertrouwen in de economie hebben, zei Lagarde er niet bij.
Wel zei ze te hopen dat de Europese
Centrale Bank (ECB) zijn beleid handhaaft tot het herstel is gevorderd. <
Omzet General Electric
stijgt minder dan gedacht
General Electric heeft vorig kwartaal
minder omzet behaald dan verwacht.
Het industriële conglomeraat verdiende
tussen april en juni 36,2 miljard dollar
(26,7 miljard euro), zo maakte GE vrijdag bekend. Dat is weliswaar 3,2 procent meer dan in dezelfde periode van
vorig jaar, maar driehonderdduizend
dollar minder dan analisten hadden
verwacht. Het aandeel van het Amerikaanse concern steeg echter wel in de
handel voorbeurs. Dat kwam vooral
doordat GE bijna 13 procent meer winst
wist te behalen. <
Online kleding- en schoenenwinkel Zalando heeft in het tweede kwartaal van
het jaar tussen de 520 en 560 miljoen
euro omzet behaald. Daarmee is het
Duitse bedrijf al in de eerste jaarhelft
over de grens van een miljard euro
heen. Dat meldde het bedrijf vrijdag in
een handelsupdate. Vorig jaar had Zalando een omzet van 437 miljoen in het
tweede kwartaal en 809 miljoen na zes
maanden. De webshop spreekt in een
verklaring dan ook van een ‘erg positief
kwartaal met sterke groei’. Dit jaar wil
het bedrijf quitte draaien. <
Nibali wint bergrit en
vergroot voorsprong
Vincenzo Nibali heeft zijn greep op de
Tour de France vrijdag verstevigd. De
geletruidrager van Astana won op
Chamrousse de eerste Alpenrit. Achter
de Astana-renner werd Rafal Majka
(Tinkoff-Saxo) tweede voor Leopold König (Netapp). Laurens ten Dam werd op
1.36 minuten achtste, Belkin-ploegggenoot Bauke Mollema kwam op 2.09
binnen. Voor de start in Saint-Étienne
hielden de 177 nog overgebleven renners een minuut stilte, vanwege de
vliegramp in Oekraïne. De Nederlandse
ploegen Belkin en Giant-Shimano reden
met rouwbanden en rouwstrikjes. <
Directeur verlaat ADO
vanwege overname
Algemeen directeur Piet Jansen vertrekt
bij ADO Den Haag. Aanleiding is de
overname door het Chinese bedrijf United Vansen Sports. De directeur kan
zich niet verenigen met het feit dat de
aandelen overgaan naar één buitenlandse aandeelhouder, schrijft ADO.
Jansen vertrekt per 1 september. Jansen
was pas een jaar actief als directeur. <
Russische zwemkampioen
Djattsjin test positief
Openwaterzwemmer Vladimir Djattsjin
is betrapt op het gebruik van doping.
De tweevoudig wereldkampioen op de
tien kilometer testte vorige maand na
het Russisch kampioenschap positief op
een nog onbekend verboden middel.
Het Russische dopingagentschap heeft
Djattsjin voorlopig geschorst. De 31-jarige Djattsjin werd in 2003 en 2007 wereldkampioen. Ook werd hij twee keer
tweede en twee keer derde. Op de
Olympische Spelen van 2012 tikte hij
als zevende aan. <
beeld ap
7
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
Hilbert Meijer nd.nl/binnenland beeld nd
‘Onverteerbaar’ afscheid van Kris en Lisanne
▶ Amersfoort
Zo’n negenhonderd mensen woonden
vrijdagavond in Amersfoort een
emotionele herinneringsbijeenkomst
bij voor Kris Kremers en Lisanne
Froon, die omgekomen zijn in Panama.
Bij de herinneringsbijeenkomst waren
niet alleen familie en vrienden welkom,
maar iedereen die de afgelopen maanden met de families hebben meegeleefd.
Tijdens de bijeenkomst in een volle
Sint-Joriskerk spraken vrienden en familie over het leven van Kris en Lisanne.
Voor in de met bloemen versierde kerk
stonden grote foto’s van de beide vrouwen. Tijdens de bijeenkomst werd hun
favoriete muziek gespeeld, onder meer
van Marco Borsato en Coldplay. Vanwege de grote belangstelling volgden tientallen mensen de bijeenkomst buiten
via een geluidsverbinding.
De burgemeester van Amersfoort, Lucas
Bolsius, voerde mede namens de ouders
het woord. Hij dankte iedereen voor het
meeleven en noemde de afgelopen
maanden ‘onvoorstelbaar, onverdraaglijk en onverteerbaar’. Ook refereerde
hij aan de ‘wrange’ vliegtuigcrash, donderdag in Oekraïne. Over de in Panama
In de met bloemen versierde kerk stonden foto’s van Kris en Lisanne.
omgekomen jonge vrouwen zei Bolsius:
‘Ze wilden van betekenis zijn. Als ouder
weet je dat je kinderen uitvliegen, hun
droom volgen. En na zo’n reis komen ze
weer thuis om hun verhalen te doen. Ze
horen thuis te komen. Daarom willen
we geen gedag zeggen, maar zeggen we:
tot morgen.’
De 21-jarige Kris Kremers en de 22-jarige Lisanne Froon werden sinds 1 april
vermist. Eind vorige maand werd weefsel aangetroffen in de Panamese jungle,
dat DNA van de Amersfoortse vrouwen
bevat. Twee vriendinnen van Lisanne
spraken van een bijzondere vriendin,
met wie je ‘alles kon bespreken, echt alles’. Geëmotioneerd verhaalden ze over
hun ‘geweldige en een tikkeltje gekke
vriendin’. Ook twee in het wit gekleden
vriendinnen van Kris haalden persoonlijke herinneringen op aan hun ‘liefste,
leukste en gekste vriendin’ die als motto
had ‘slapen doen we wel in het bejaardentehuis’.
Martijn Froon, de broer van Lisanne,
probeerde zich voor te stellen hoe het
leven was gelopen als zijn ‘zusje’ nog
had geleefd. De reis naar Panama was
volgens hem het begin van een nieuw
hoofdstuk in haar leven. ‘De afgelopen
jaren zijn niet de makkelijkste geweest
voor Lisanne. Haar leven zou nu echt
gaan beginnen. Overal waar ik kom
staar ik naar een leegte, maar ik zie geen
leegte, ik zie beelden, ik zie herinneringen.’ Aan het slot van de bijeenkomst
staken de aanwezigen waxinelichtjes
aan, die bij de portretfoto’s van Kris en
Lisanne werden geplaatst.
Beide families zijn bezig met de voorbereidingen van het vervolg van de zoektocht naar Kris en Lisanne. Er liggen volgens hen nog te veel vragen open om te
berusten. <
feest in de hemel
Sophia Geuze nd.nl/geloof beeld Carel Schutte
Door het geloof nooit meer alleen
Hoe komen mensen die niet zijn opgegroeid
met het geloof bij een gemeente terecht?
Deze zomer vertellen negen bekeerlingen
over de ommezwaai in hun leven. Vandaag:
Rini Hellinga-Salemink (59).
■ Hoe kwam u in aanraking met het
geloof?
Ik ging mee met mijn vriend Sipco.
■ Wat trof u daarin?
De gastvrijheid en hulpvaardigheid van de
mensen in de kerk.
■ Van welke gemeente bent u lid?
De Kruiskerk in Arnhem, een samenwerkingsgemeente van de Christelijke Gereformeerde
Kerken en de Nederlands Gereformeerde
Kerken.
■ Wat roept nog steeds vragen op?
Waarom mensen kiezen voor kleine bekertjes
bij het vieren van het avondmaal en waarom
er zo weinig over Jezus’ jeugd in de Bijbel
staat.
‘De kerk voelde meteen als thuis.’ Rini HellingaSalemink (59) uit Arnhem wordt omringd door
haar drie hondjes, Maltezer leeuwtjes, als ze
vertelt over haar eerste kerkdienst. ‘Ik weet niet
meer waar dominee Vrijhof over preekte, maar
er kwam een rust over me heen.’ Ze bezocht de
Kruiskerk in Arnhem, een samenwerkingsgemeente van de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlands Gereformeerde Kerken.
‘De mensen zeiden me allemaal gedag.’
Ze vindt het jammer dat het vijftig jaar duurde
voor ze God vond. ‘Als ik hem eerder had gekend, was mijn leven misschien anders gelopen.
En dan had ik mensen gehad met wie ik kon
praten. Maar misschien geniet ik nu bewuster
van het geloof dan mensen die ermee opgegroeid zijn.’
Hellinga’s leven was niet altijd eenvoudig.
‘Thuis was het moeilijk. Mijn vader had losse
handjes.’ Als het moeilijk was, deed ze een
schietgebedje om God om hulp te vragen. Op
haar achttiende trouwde ze om het ouderlijk
huis te ontvluchten, maar het huwelijk hield
geen stand. Haar tweede man, op zijn beurt,
dronk, ging vreemd en gaf te veel geld uit. Ook
dat huwelijk liep spaak.
mooie verhalen
Ze wist van Gods bestaan door de godsdienstlessen op school. ‘Ik zat op een openbare basisschool en ging naar de godsdienstlessen. Van
mijn ouders hoefde dat niet, maar ik vond de
‘Als ik God eerder had gekend, was mijn leven misschien anders gelopen’, zegt Rini Hellinga.
verhalen mooi. Die van Adam en Eva in het paradijs bijvoorbeeld.’ Ze ziet het als Gods leiding
dat Sipco, haar man, op haar pad kwam. ‘Ik
werkte in de thuiszorg en had hem weleens gezien omdat hij medicijnen rondbrengt voor de
apotheek. Toen ik op een avond in een kroegje
zat, stapte hij binnen. Ik sprak hem aan. Ik geloof dat hij gestuurd werd door God, want hij
kwam nooit in dat cafeetje.’
De christelijke Sipco vroeg niet of ze meeging
naar de kerk. Hij wilde dat het haar eigen keuze
zou zijn. ‘Op een dag zei ik dat ik eens mee wilde om te zien waar hij steeds heen ging.’ Sinds
die zondag is ze een trouw bezoekster van de
middagdienst. ‘Wij zijn geen ochtendmensen.’
Ze was geraakt door de warmte en hulpvaardigheid van de kerkgangers. Hellinga volgde de
Alpha-cursus en belijdeniscatechisatie, deed belijdenis en werd gedoopt. ‘Het was een heel bewuste keuze. Ik had rust gevonden bij God.’
‘Ik ben geen lezer. Maar ik luister heel goed als
een ander uit de Bijbel leest. En ik ben gek op de
psalmen, gezangen en opwekkingsliederen. We
kijken naar Nederland zingt op zaterdagavond
en zondagmorgen. Dan zing ik uit volle borst
mee.’ Haar favoriete nummers zijn Groot is uw
trouw, o Heer, Wat de toekomst brenge moge,
Heer ik kom tot u en Kom tot de Vader. ‘De zin
“Al voordat ik bestond, kende hij mijn naam”,
vind ik zo mooi. Ik vind het heel bijzonder dat
God zijn eigen zoon heeft geofferd voor de zonden van de mensen.’ Rini is geen vrouw van lange gebeden. ‘Ik, ben de hele dag door met God
bezig. Ik voel Hem dichtbij en vraag Hem om
kracht. In God heb ik een Vader gevonden die
wel liefde kan geven.’
druilerige dag
De liefde die ze voor Sipco voelt en hij voor
haar, werd bezegeld tijdens een trouwdienst in
het Zeeuwse kerkje in het Openluchtmuseum.
‘Ik zei daar niet alleen ja tegen Sipco, maar ook
tegen God. Het was een druilerige dag, maar
toen ons ja-woord klonk, scheen de zon de kerk
binnen. Dat voelde als warmte van God. Onze
trouwtekst kwam uit het verhaal over de bruiloft in Kana. “Jezus en zijn leerlingen waren op
de bruiloft uitgenodigd.” (Johannes 2:2).’
Met een groep uit de kerk bezocht ze samen
met haar man Israël. ‘In Kana kochten we twee
flesjes wijn. Die gaan nooit open’, verzekert ze.
Ze kregen een plek op de schoorsteenmantel in
huis, dat rijk versierd is met rode hartjes, tegenover de tafel waar de katten hun eten krijgen.
Ze is blij met de verrijking die de kerk haar leven geeft. ‘Ik mag zijn zoals ik ben. Ik ben niet
meer zo achterdochtig. Ik zie het goede weer in
mensen, hoewel ik vaak bedrogen ben. En ik
heb rust gekregen omdat er altijd iemand is die
van mij houdt en ik nooit meer alleen zal zijn.’
8
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
Aaldert van Soest nd.nl/binnenland beeld novum
Kennis sijpelt weg in vakantie
…Bij veel leerlingen zakken in de
zomervakantie kennis en vaardigheden weg.
…Basisscholen adviseren met name
zwakke leerlingen om te blijven lezen
en rekenen.
▶ Enschede
Zes weken zomervakantie. Sommige
basisschoolleerlingen bezoeken in die
periode met hun ouders musea of lezen
voor hun plezier kinderboeken. Anderen slaan in al die weken geen boek
open. Uit onderzoek van de Universiteit
Twente blijkt dat tijdens de zomervakantie de kennisverschillen tussen leerlingen het meest toenemen. ‘In Nederland is nog niet zo veel bekend over de
precieze omvang van het kennisverlies
in de zomervakantie’, zegt onderzoeker
Kim Schilkamp. ‘Maar alle internationale onderzoeken bevestigen dat leerlingen in de vakantie vaardigheden
kwijtraken.’
Het fenomeen staat bekend als de ‘zomerdip’ of ‘vakantiedip’. Leerkrachten
merken de gevolgen hiervan na de vakantie, vertelt Coby van Beek, directielid en leerkracht van groep 4-5 op de
christelijke basisschool Het Kompas in
Kesteren. ‘Wij zien regelmatig dat leerlingen na de vakantie onder het niveau
van voor de vakantie zitten. Vooral bij
de basisvaardigheden – lezen, rekenen
en spelling – is dat kennisverlies merkbaar. Ze raken die vaardigheden niet
helemaal kwijt, maar soms zijn we wel
twee tot drie weken bezig hen weer op
het oude niveau te krijgen.’
Het Kompas probeert ouders en leerlingen daarom te stimuleren om tijdens
de vakantie in ieder geval te blijven lezen, zegt Van Beek. Alle leerlingen krijgen een uitnodiging voor de Vakantiebieb, een digitale applicatie waarin de
openbare bibliotheken gratis boeken
beschikbaar stellen in de vakantieperiode. ‘Die Vakantiebieb-app ontwikkelen we in overleg met het onderwijs’,
zegt Francien van Bohemen van de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB).
‘Er zitten veel jeugdboeken in, omdat
ook wij signalen krijgen dat kinderen
achterstanden oplopen in de vakantie.’
Leerkracht Van Beek denkt dat een oproep aan kinderen om een boek te lezen
in de vakantie helpt. ‘Als leerlingen zien
dat ze regie kunnen voeren over hun
eigen leerproces, vinden ze dat wel belangrijk. Zelf vinden ze het ook niet
leuk dat hun leesvaardigheid achteruit
gaat. Voor de zomervakantie praten we
er daarom over met hen.’
Bij het bestrijden van de vakantiedip
richten scholen zich veelal op lezen.
Mogelijk komt dat doordat een oproep
Leesvaardigheid is nodig voor alle vakken. Daarom is het belangrijk de zomerdip bij lezen te voorkomen, zegt Tjalling Brouwer.
om te blijven lezen in de vakantie meer
voor de hand ligt, dan een oproep te
blijven rekenen. Daarnaast is leesvaardigheid fundamenteel voor het onderwijs, zegt onderwijskundige Tjalling
Brouwer. Hij werkte vijftien jaar als
leerkracht en directielid op een school
en heeft nu als taallesspecialist een eigen bedrijf voor onderwijsadvies.
‘Leesvaardigheid heb je bij alle andere
vakken nodig. Daarom is het belangrijk
de zomerdip bij lezen te voorkomen.’
zwakke leerlingen
Het probleem van de zomerdip is het
meest nijpend bij zwakke lezers , legt
Brouwer uit. ‘Zwakke lezers hebben
vaak al een achterstand en zij zijn ook
de eersten die in vakanties terugvallen
in vaardigheid.’ Op de toetsen waarmee
scholen de vaardigheden meten, vallen
leerlingen soms een half jaar of nog
meer terug. ‘Het is buitengewoon jammer als zo veel inspanningen in die zes
weken teniet worden gedaan.’
Brouwer adviseert scholen dan ook om
ouders van zwakke lezers materiaal
mee te geven voor in de vakantie. Zelf
maakte hij bij de technisch leesmethode Lekker Lezen die hij voor scholen
ontwikkelde, materiaal waarmee ouders in de zomerperiode aan de slag
kunnen. Het bevat stukjes die ouders
met hun kinderen kunnen lezen, met
instructies. Maar wat als ouders zelf
ook weinig hebben met lezen? Gaan ze
dan met hun kinderen aan de slag? ‘Een
bepaalde groep ouders is moeilijk te
bereiken’, erkent Brouwer. ‘Maar je
moet het toch proberen. Veel ouders
zijn helemaal niet op de hoogte van het
mogelijke vaardigheidsverlies in de zomervakantie. Mijn advies aan scholen is
om een ouderavond te beleggen voor
ouders van zwakke lezers. Als je ze uitlegt wat het onderzoek uitwijst en wat
zij daar als ouders tegen kunnen doen,
kun je ze motiveren om in de zomervakantie in te blijven zetten op lezen.’
speels
Naast de deelname aan de Vakantiebieb, krijgen op Het Kompas in Kesteren de zwakke leerlingen huiswerkboekjes mee voor de vakantie. ‘Dat
werkt alleen als je ouders goed uitlegt
wat het nut ervan is’, vertelt Van Beek.
‘Wij nodigen die ouders kort voor de
vakantie uit op school, meestal in combinatie met een tienminutengesprek.
Als wij uitleg geven, willen ouders er
wel mee aan de slag gaan. We adviseren hun om het in de vakantie wel een
beetje speels te houden. Je moet niet
elke dag een half uur gaan oefenen.
Maar als je in de auto zit, kun je best
even optelsommetjes maken aan de
hand van kentekenplaten. Dat soort
tips geven wij.’
Veel lokale bibliotheken ontplooien ook
initiatieven om kinderen in de vakantie
aan het lezen te houden. Zo stelde de
FlevoMeer Bibliotheek, de koepel van
openbare bibliotheken in Flevoland,
rugzakjes beschikbaar tegen de zomerdip. In de rugzak zaten vier leesboeken
en materialen die kinderen uitdagen te
gaan lezen, zoals een speurtocht met
briefjes door het huis. De vraag naar de
rugzakken, was behoorlijk groot. Er
werden er zo’n 350 weggegeven, laat de
bibliotheek weten.
Is de meest effectieve tip aan ouders
niet gewoon om kinderboeken in de
koffer te stoppen? ‘Dat is een prima
aanbeveling, maar daarmee ben je er
niet’, zegt Brouwer. ‘De kinderen die
het het hardst nodig hebben, zullen dan
nog niet zo snel grijpen naar een boek.
Je moet het dus regisseren als ouders.
tips tegen zomerdip
▶ Blijf zelf lezen! Laat kinderen zien
dat lezen leuk is. Goed voorbeeld
doet goed volgen.
▶ Neem kinderboeken mee op reis,
of download (nog in Nederland!)
digitale boeken via de Vakantiebieb.
▶ Doe spelletjes op de achterbank
van de auto. Woordspelletjes,
rekenen met nummerborden, of
bedenk iets anders.
▶ Bezoek in de zomervakantie eens
een museum. Nederland kent tal van
interessante musea voor kinderen én
ouders.
▶ Overdrijf het niet. Het is vakantie,
er hoeven niet elke dag educatieve
activiteiten op het programma te
staan.
Het maakt eigenlijk niet uit wát je leest,
áls je maar leest. Het mag ook best een
stripboek zijn, bijvoorbeeld, of de posters onderweg.’ <
blogs & bladen
Stephan Bol nd.nl/binnenland
ap
■ moeders van de Schilderswijk
■ ‘Openbaar Ministerie knoeit met bewijs’
In de Haagse Schilderswijk trekken veertien moeders van zeven verschillende nationaliteiten op met
vrouwen in een isolement. Elsevier maakte een reportage. De vrijwilligers stuiten soms op zware problematiek. Vooral vrouwen die door gezinshereniging naar Nederland worden gehaald, integreren
nauwelijks. Roma leiden een zwervend en geïsoleerd bestaan. Ze leren de taal niet en hebben geen
ziektekostenverzekering. Lichtpuntje is dat het met
Marokkaanse en Turkse moeders steeds beter gaat.
Volgens Amel is de tweede en derde generatie moeders veel meer betrokken bij het sociale leven. Voor
de meeste vrouwen die worden begeleid door de
‘Schilderswijkmoeders’ is dat ondenkbaar. Zij leven
in een isolement, soms met risico op mishandeling
door hun man. Het vrijwilligerswerk gaat ver. De
vrouwen nemen soms zelfs iemand in huis, als het
thuis te gevaarlijk wordt. Ze moeten daarom op
hun grenzen passen. ‘Ik ben alles voor haar; van
vreemdelingenadvocaat tot verwarmingsmonteur.’
Wetenschapsfilosoof Ton Derksen heeft het aantonen van gerechtelijke dwalingen tot zijn levensmissie gemaakt. Vrij Nederland interviewt hem over
zijn drijfveren en methode. Zijn onderzoek pleitte
Lucia de B. vrij. In latere boeken van de emeritus
hoogleraar komen fouten in de onderzoeken naar
de Deventer moordzaak en de drugszaak rond de
Turkse Koerd Huseyin Baybasin aan het licht. Volgens Derksen is het Openbaar Ministerie opvallend
slecht in waarheidsvinding. Onder druk om boeven
op te sluiten worden bewijzen, indien nodig, verdraaid, om te voorkomen dat de rechter kan gaan
twijfelen aan de schuld van de verdachte en tot
vrijspraak besluit.
In zijn nieuwste boek veegt Derksen de vloer aan
met de bewijsvoering tegen Baybasin. Volgens hem
is er gesjoemeld met telefoontaps die de basis waren voor de rechter om tot veroordeling te komen.
In de elf taps kwam hij 101 manipulaties tegen.
Volgens Derksen gaat het OM slecht om met kritiek
en durven officiële instanties als de Hoge Raad de
fouten die worden gemaakt, niet te onthullen, om
te voorkomen dat het volk het vertrouwen in de
rechtsstaat verliest. ‘De Hoge Raad heeft geen behoefte aan herzieningen. Maar ik vind: fouten verdoezelen is erger dan fouten maken en corrigeren.’
■ Kazachse ouderenarts in Nederland
Injou Alhashime verhuisde twintig jaar geleden
naar Nederland. In haar moederland was ze kinderarts, maar in Nederland richtte ze zich op ouderengeneeskunde, vertelt ze in Medisch Contact. Het
vakblad staat deze week in het teken van globalisering. Alhashime vertelt dat ze aanvankelijk erg
moest wennen aan de Nederlanders die hun ouderen wegstoppen in een bejaardenhuis. In haar moederland wonen ouderen tot hun dood bij de kinderen. ‘Maar op een gegeven moment begreep ik het
wel. Iedereen hier heeft zijn eigen leven, eigen
werk. Ik heb het genomen zoals het is, dat hoort bij
integreren.’ Alhashime kijkt liever naar de overeenkomsten: in beide landen worden mensen oud en
verdienen ze goede zorg. Ze beklaagt zich nu zelfs
over de bezuinigingen in Nederland op de ouderenzorg. De Kazachse ouderenarts is gewaardeerd onder haar collega’s. Ook al neemt ze op medischethisch vlak een principieel standpunt in.
Euthanasiegevallen zal de moslima altijd doorverwijzen. ‘Leven en dood worden door God geschonken.’
Abbvie koopt Shire
voor 40 miljard euro
▶ Amsterdam
In de farmaceutische industrie is een
grote overname aanstaande. Medicijnenproducent Abbvie koopt branchegenoot Shire voor meer dan 32 miljard
pond (40,5 miljard euro). Dat hebben
de bedrijven vrijdag in een gezamenlijke verklaring laten weten. Het
Amerikaanse Abbvie betaalt 52,48
pond per aandeel in cash en aandelen.
Aandeelhouders van Shire krijgen
24,44 pond in contanten en 89 procent
van een aandeel Abbvie voor elk
aandeel Shire. Na de fusie kan Abbvie
zijn fiscaal hoofdkwartier naar
Groot-Brittannië verplaatsen, waardoor het veel minder vennootschapsbelasting gaat betalen. Abbvie deed de
afgelopen weken verwoede pogingen
om Shire over te nemen, aanvankelijk
zonder succes. Pas na vier mislukte
pogingen leek Abbvie begin deze week
eindelijk de interesse van het Ierse
Shire te hebben gewekt. <
9
opinie debat analyse
nederlands dagblad zaterdag 19 juli 2014
Reageren?
Brieven: maximaal 200 woorden.
Artikelen: maximaal 700 woorden. Mail uw reactie met
naam, adres en telefoonnummer naar [email protected] of
Nederlands Dagblad, Postbus 111, 3770 AC Barneveld.
Meer informatie: nd.nl/contact
ND-lezers,
Waarvoor
zou Rutte in
hongerstaking mogen
gaan?
Bert Westerink,
organisatieadviseur
Bij een bezetting door een
vreemde mogendheid. In elke
andere situatie verliest een
premier in hongerstaking volledig zijn gezag en (schijn van)
geloofwaardigheid.
Martien Stam,
gepensioneerd chauffeur
Als de (mede)veroorzaker van
de problemen gaat hongerstaken, is dat op z’n minst erg raar.
Klaas Jan Hoff, akkerbouwer
Niet voor geldzaken of politiek
gewin, maar wel tegen het
einde van de bij wet geregelde
immoraliteit als abortus, prostitutie en homohuwelijk.
Henk Kooistra, veehouder
De niets ontziende haat tegen
het menselijk leven wereldwijd,
op grond van de meest krankzinnige waandenkbeelden.
Raymond Meijer, apotheker
De erbarmelijke positie van
christenen in de islamitische
wereld en de uitbuiting en
mishandeling van buitenlandse
arbeiders in de Golfstaten.
Socialistische en liberale
vrienden mogen meehongeren.
Cor Verkade, vastgoedbelegger
Rutte zou in hongerstaking
mogen gaan voor het beëindigen van het wettelijk toegestane onrecht dat het in
Nederland zonder medische
noodzaak mogelijk is kinderen
in de moederschoot te vermoorden.
Suze de Wolff, vrijwilliger
Rutte mag van mij in hongerstaking gaan, om de bezuinigingen in de zorg te verminderen.
Frea Kroese, fotograaf
Ik vind dat niemand in hongerstaking mag gaan voor welke
zaak dan ook. Ik vind het een
rare vorm van druk uitoefenen.
Het is manipulatie van de
ergste soort.
Kees van Baardewijk, schrijver
In het uiterste geval (op je
premier moet je zuinig zijn) zou
hij in hongerstaking mogen
voor een verbetering van de
omstandigheden van de
allerarmsten in ons land.
Nelleke Berntsen, docent mbo
Het zou voor mij geloofwaardig
zijn als Rutte in hongerstaking
zou gaan als de EU bepaalde
afspraken zou schenden die te
maken hebben met de identiteit van een land. Want hij
heeft steeds volgehouden dat
die gerespecteerd worden.
Koos de Geest, arts
Om dezelfde reden als de
koning van Nineve in Jona
3:6. Kijken we toe van onder de
wonderboom, of doen we mee?
Hinke Smit • contextueel hulpverlener nd.nl/opinie
Een helend verlangen
… Het boek ‘Hulpeloos maar schuldig’
van Aleid Schilder wordt heruitgegeven
(ND 12 juli). Als je denkt dat God niet
van je houdt, ken je Hem niet goed.
Het boekje van Aleid Schilder, Hulpeloos
maar schuldig, maakte destijds veel indruk op mij. Enerzijds begreep ik dat de
gereformeerde leer tot depressie kan
leiden; anderzijds had ik iets van heilige verontwaardiging: zo is mijn God
niet, ergens begrijp je Hem niet goed
Ze zijn gebleven, beide kanten. In mijn
praktijk kom ik regelmatig in aanraking
met mensen die diep, soms heel, heel
diep in de put zitten door schuld en
schaamte. Mijn hart gaat naar hen uit,
wat ik ben ervan overtuigd: dit wil God
niet. Zo heeft Hij het niet bedoeld. Ik
ben ervan overtuigd dat het Hem ook
pijn doet aan zijn hart, wanneer mensen zo’n beeld van Hem en van zichzelf
hebben gekregen.
goed en betrouwbaar
De andere kant is dat ik steeds meer het
vaderhart van God heb leren kennen. Ik
weet dat Hij goed is en betrouwbaar,
ook als er erge of moeilijke dingen gebeuren in mijn leven.
Een vriendin vertelde eens dat haar
dochter met ADHD verdrietig van
school kwam omdat niemand met haar
wilde spelen. Ze zei: ‘Mam, als ze mij
niet aardig vinden, dan kennen ze me
gewoon niet goed genoeg.’ Wat een
wijze uitspraak voor zo’n jong meisje.
En hoe waar.
Dat geldt ook voor God: als je denkt dat
Hij jou niet aardig vindt, dan ken je
Hem niet goed genoeg. En als je Hem
niet aardig vindt dan ken je Hem niet
goed genoeg.
Pas als je iemands hart kent, kun je een
mening hebben over iemand (geen oordeel!).
gereformeerde benadering
Wat ik vroeger ‘de gereformeerde leer’
noemde, bestempel ik nu als de ‘gereformeerde benadering’. Gereformeerden hebben een bepaalde benadering
gekozen om God te leren kennen. Daarin wordt eerst duidelijk gemaakt hoe
slecht en zondig de mens van zichzelf
is. Vervolgens wordt verteld hoe groot
het offer van Jezus is. Vanuit die ellende
moet je dan eigenlijk wel tot de conclusie komen: ik kan het niet alleen, dus ik
heb Hem nodig. En als je die keus gemaakt hebt, kun je leven in dankbaarheid.
De theorie klopt. Maar helpt dit mensen
om dichter bij God te komen? Hoe kun
je je overgeven als je je onveilig voelt
en veroordeeld? Hoe kun je iemand
liefhebben die weergegeven wordt als
streng en straffend?
Toen ik als vrijwilliger voor de VBOK
werkte, werd er ‘reclame gemaakt’ met
plaatjes van geaborteerde baby’tjes.
Schokkende beelden, die mensen
moesten oproepen lid te worden van
en hulp te zoeken bij deze organisatie.
Gelukkig was er een slimmerd die adviseerde: dit is niet de manier. Eerst
kom je met een enorm schokeffect, dat
mensen afstoot, en dan moet jij veilig
zijn om naartoe te komen? Begin eer-
Mam, als ze mij
niet aardig vinden,
dan kennen ze me
gewoon niet goed
genoeg.
der aan de kant van de hulp die mensen nodig hebben. Bied je hulp aan
zonder oordeel, maar vanuit mededogen. Dat werkte beter. Dat was aantrekkelijk.
Jezus laat door zijn leven zien hoe Hij
het bedoeld had. Hij ging niet met een
wijzende vinger naar Zacheüs, maar
vroeg: ‘Mag ik bij je komen eten?’ In
zijn tegenwoordigheid ontdekte en erkende deze tollenaar dat hij niet zuiver
met zijn zaken was omgegaan. Hij beleed en koos vanuit zijn hart, vanuit
vrijheid: ‘Ik wil dit goedmaken en vergoeden!’
Is dat niet wat de Geest in ons hart bewerkt? Werkt het niet veel beter wanneer God op deze manier zelf iets aan
ons duidelijk maakt, dan wanneer wij
mensen elkaar de wet gaan lezen en
met een wijzend vingertje komen?
Ik zeg hiermee niet dat we nooit een
ander op zijn fouten mogen wijzen. Dat
hebben we – en ik – ook nodig, maar
dan vanuit een warm kloppend hart.
met de ogen van Jezus
niet uit angst
Mijn hart gaat uit naar allen die God en
zijn familie zijn kwijtgeraakt. Ik spreek
de wens en het gebed uit dat God – ook
door mensen heen – zijn liefde gaat
openbaren. Dat mensen zijn hart leren
kennen en door koorden van liefde getrokken worden. Niet uit angst of
dwang, maar vanuit een diep verlangen: hiervoor zijn we gemaakt! Hier
kunnen we pas echt ons hart tot rust
laten brengen. Hier kunnen we geheeld
en hersteld worden.
Wat is daarvoor nodig? Dat wij in Gods
grote familie met de ogen en met het
hart van Jezus gaan kijken naar al die
andere mensen – soms niet heel aantrekkelijke mensen, vanuit hun pijn en
verwondingen. Dat we door ons heen
de liefde van God kunnen weerspiegelen zoals Hij het bedoeld had. <
10
opinie debat analyse
zaterdag 19 juli 2014 nederlands dagblad
Klaas Boer • ondernemer in kantoormachines en -benodigdheden nd.nl/opinie
Jan Martijn Abrahamse • predikant in Aalsmeer, wetenschappelijk medewerker aan het Baptisten Seminarium nd.nl/opinie
beeld novum
beeld ap / RJ Sangosti
Koopjesjagen
kost ons banen
Verklein de kloof tussen
… Economische groei kunnen we in
Nederland zelf realiseren. Maar iemand
moet beginnen.
Wie winkelt er nu niet graag voor de
laagste prijs? Wist u dat deze Nederlandse zuinigheid het grootste probleem is van de Nederlandse economie? Alles doen we om de prijs te
drukken. Meer efficiëntie in de productie. Personeel behandelen als productie-eenheden in plaats van als mensen.
De Duitse economie groeit sneller dan
de Nederlandse. Hoe komt dat? Duitsers zijn chauvinistischer en kijken
meer naar de binnenlandse productie.
Nederlanders kijken veel meer internationaal en voelen zich meer aangesproken door buitenlandse producten.
Nederland is een kenniseconomie geworden en door de prijs voor de arbeid
continu op te drijven, is er geen ruimte
meer voor productie. We willen immers ieder jaar meer verdienen?
Onze productie gaat naar lagelonenlanden, met vaak mensonterende lonen en
arbeidsomstandigheden. Maar dat vergeten we graag als de tomaten daardoor tien eurocent goedkoper in de supermarkt liggen. Het gevolg is ook dat
we in Nederland bijna geen werk meer
hebben voor lagergeschoolden.
Misschien is wel een van de grootste
problemen van de Nederlandse economie, dat we te veel geld uitgeven in
winkels en winkelketens met buitenlandse eigenaren of Nederlandse eigenaren die hun vermogen in het buitenland uitgeven of stallen. Op deze
manier verdwijnen jaarlijks miljarden
uit de Nederlandse economie. Het is
een soort permanente lekkage, waaraan
niemand iets lijkt te willen of te kunnen doen.
De Nederlandse economie schiet er niets
mee op. Eenmalig wordt er over de goederen BTW betaald en de bedrijven betalen vennootschapsbelasting, maar het
meeste van de winst wordt in het buitenland opgepot of uitgegeven. Bewuste
aankopen door u en door mij kunnen
daar wel het verschil in gaan maken.
Als we werk willen houden en minder
bezuinigingen willen, moeten we dus
bewuster gaan inkopen, om te zorgen
dat het geld binnen onze regio en
landsgrenzen blijft. Dit scheelt ook in
de kosten van de producten. Onder
meer landbouwproducten hoeven dan
ook minder ver te reizen.
We moeten bewust meer lokaal gaan
denken en lokaal ons geld besteden.
Het wordt dan weer rondgepompt in
onze eigen leefwereld. Ja, dat is soms
duurder, maar we krijgen er veel werkgelegenheid voor terug.
Als ieder die dit leest, dit jaar een week
lang bewuster gaat inkopen, zal dit al
een merkbaar effect hebben op onze
nationale economie. Ik ga uit van enkele tientallen banen, maar als deze
denkwijze breed gedeeld gaat worden,
zal dit op een termijn van enkele jaren
vele honderden banen opleveren. Bewust geld uitgeven op een andere plek
kan ook u een baan opleveren. Leef bewust, koop bewust. Iemand moet ermee beginnen. Doet u mee? <
…Amerikaanse baptisten dopen
steeds vaker jonge kinderen. In
Nederland is een andere trend
zichtbaar: de gevoelswaarde van de
geloofsdoop neemt af. Verder gesprek
over de doop is nodig.
Bij de Zuidelijke Baptisten in de Verenigde Staten is een opmerkelijke
trend te zien. Het aantal dopelingen
neemt jaar na jaar af, maar er worden
steeds meer jonge kinderen – in de
leeftijd tot zes jaar – gedoopt.
Dat is spannend binnen een kerkelijke
traditie die zich vanouds sterk maakt
voor ‘doop op persoonlijk geloof’. Het
maandblad Christianity Today had er
onlangs een verhaal over. In het artikel
wordt deze trend in verband gebracht
Nieuwkomers
wachten langer
met lidmaatschap
en ook de doop
wordt uitgesteld
met de angstige poging van ouders om
hun kinderen bij de kerk te trekken,
nog voordat het te laat is.
In Nederland is er van zo’n ontwikkeling niet of nauwelijks sprake en menig baptist zou er waarschijnlijk ook
de grootst mogelijke moeite mee hebben. Maar ook in ons land is een heleboel gaande rondom de doop.
Onder baptisten zijn er plaatselijk verscheidene gesprekken geweest over
doop en lidmaatschap. Want waar
twintig jaar geleden de geloofsdoop
onwankelbaar overeind stond als de
opdracht voor elke gelovige – wel of
niet als baby gedoopt – en als voorwaarde voor lidmaatschap, daar is van
die vanzelfsprekendheid geen sprake
meer. Nieuwkomers wachten langer
met lidmaatschap en ook de doop
wordt uitgesteld.
Dat is niet alleen omdat in onze
postchristelijke maatschappij de sterke
polemiek tussen zuigelingendoop en
geloofsdoop tanende is, maar ook omdat de ‘toegevoegde waarde’ gemist
wordt.
In de praktijk kan het voorkomen dat
mensen volop meedraaien in de kerk
en dan worden voorgedragen als oudste of kringleider. En dan blijkt ineens
dat hij of zij niet op persoonlijk geloof
gedoopt is, en ja, wat dan?
Laatst nog sprak ik iemand die als baby
is gedoopt en al jaren actief lid is van
een evangelische kerk met doop op geloof, die zei: ‘Ik zie er het nut niet zo
van in.’
compleet losgeschroefd
De verklaring hiervoor is niet zo moeilijk. In de theologie hoort de doop bij
bekering, maar ‘geloofsdopers’ hebben
die twee compleet losgeschroefd. Dopen wordt meestal uitgesteld tot de
dopeling het ‘echt zeker weet’ of wanneer hij of zij ‘het podium op durft’,
terwijl er soms al jaren sprake is van
persoonlijk geloof.
Hiermee samen hangt het eenzijdige
accent op de doop als iets van ‘mij naar
God’, waarin ‘ik laat zien dat ik voor
Jezus kies’. Zonder dat af te wijzen, is
daarmee de primaire actie van God
naar ons mensen naar de achtergrond
verdwenen. Dopen is ‘kiezen voor Jezus’ en dat is vreemd voor mensen die
al jaren voor Hem gekozen hebben en
al jaren deelnemen aan de viering van
de maaltijd van de Heer. Zo is dat waterbad een beetje mosterd na de maaltijd geworden.
Zelf denk ik dat het ook iets te maken
heeft met het antisacramentalisme dat
onder de dooptheologie van de meeste
geloofsdopers ligt. De doop is jarenlang neergezet als uiterlijk symbool
van een eerdere gebeurtenis: de doop
met de Geest. Het is enkel een teken:
‘er gebeurt niets’.
Zolang men zich nog conformeert aan
gewoonte en gezag – eerst doop, dan
lidmaatschap – is dat geen probleem.
Maar in onze mondige cultuur vragen
mensen zich af: ‘Ja, maar als er niets
gebeurt, als de doop niets ‘extra’s’
brengt, waarom zou ik dan nog?’
God komt naar ons toe
Als we gaan nadenken over de doop,
zouden we misschien ook eens moeten
gaan nadenken over de doop als middel
waardoor Christus zich met ons verbindt. Als iets waarin God naar ons toekomt.
In het Nieuwe Testament wordt over de
doop consequent gesproken als een
middel waardoor God handelt: Hij be-
politieke analyse
Geen ingezonden
stuk, wel een
verhaalsuggestie?
Piet de Jong • politiek redacteur, schrijft hier tweewekelijks een politieke analyse nd.nl/opinie
Bij de SGP is een ‘refolutie’ gaande
Als een partijleider zegt dat zijn partij niet is veranderd, heeft dat meestal een politieke bedoeling. Zo’n
uitlating heeft vaak het karakter van een bezweringsformule. De leider wil de verontrusten binnen
de partij gerust stellen en bezweert dat hij niet van
het padje is geraakt en nog steeds op de goede koers
ligt.
Van deze bekende redenering bediende SGP-leider
Kees van der Staaij zich onlangs. In het Reformatorisch Dagblad liet hij optekenen dat ‘de omstandigheden zijn veranderd, waardoor je nu meer de mogelijkheden hebt om invloed uit te oefenen. Maar ik
vind oprecht dat als je kijkt naar onze werkwijze, die
exact hetzelfde is zoals de SGP zich altijd heeft opgesteld.’ Zou het echt?
Ik denk dat Van der Staaij hier op klassieke wijze reageert op het verwijt van de zijde van de altijd verontruste rechtervleugel. Voor die krimpende flank
binnen de SGP is elke verandering als een vloek. Zoals een woordvoerder van de verontrusten het formuleerde: ’de SGP zakt weg in het moeras van haalbaarheid’.
onbevangen
Wie van dergelijke interne gevoeligheden geen last
heeft en de SGP met onbevangen blik beziet, stemt
eerder in met de waarneming van religiehistoricus
Fred van Lieburg dat er sprake is van een ‘stille refolutie’ bij de SGP.
Het kost weinig moeite om, aan de hand van enkele
sjibbolets, de veranderingen bij de staatkundig gereformeerden aan te wijzen. Het meest vermaard zijn
natuurlijk ‘de vrouw’ en de omgang met de media.
Meer dan dertig jaar lang heeft de vrouwenkwestie
de SGP beziggehouden, om niet te zeggen verlamd.
Het partijbestuur keek bij dat, soms hoog oplaaiende, debat vaak en veel over de rechterschouder. De
standpunten werden steeds scherper geformuleerd.
Nog in 2005 verbood het partijbestuur enkele lokale
lijstverbindingen met de ChristenUnie omdat die
partij vrouwen op de kandidatenlijst had staan. Ook
werd in de jaren negentig in de statuten vastgelegd
dat alleen mannen SGP-lid mochten worden. Juist
die radicalisering gaf de vele tegenstanders een juridisch breekijzer in handen, waarvan de afloop bekend is. De hoogste rechter tikte de oudste partij van
Nederland hardhandig op de vingers. Intussen weet
heel Nederland dat de stoere Zeeuwse Lilian Janse
namens de SGP in de Vlissingse gemeenteraad zit.
Over het veranderde mediagebruik kunnen we kort
zijn. De tijden van partijdecreten om de tv-camera
te mijden zijn voorgoed voorbij. Kamerlid Elbert
graaft ons in de dood van Jezus en wast
ons geweten schoon. Bekering loopt
door in het doopwater. De doop hoort
zozeer bij het omkeren naar Jezus, dat
Petrus én Paulus schrijven dat we door
het doopwater worden gered (1 Petrus
3, Titus 3). Bekering is geen geestelijk
proces, dat losstaat van het water, maar
iets van water en geest, materieel en
immaterieel, zoals ons geloofsleven niet
alleen iets is van woorden, maar ook
van daden.
Dijkgraaf glundert van oor tot oor als de pestkoppen
van Pownews hem aanklampen. Ook Van der Staaij
weet de weg naar de studio van voorheen Pauw en
Witteman en Knevel en van den Brink moeiteloos te
vinden.
ndmeedenken.nl
advertentie
binnen- en buiten
zonweringen
regeermacht
Waarschijnlijk veel groter nog is de verandering in
het actief meedoen van de SGP met de regeermacht.
Na de periode van het ‘stille gedogen’, onder Rutte I
(2010-2012), is de SGP voortgegaan op die weg. Samen met de politieke aartsvijand D66 en de ChristenUnie maakt Van der Staaijs partij deel uit van de
C3, de constructieve oppositie.
Dat is toch echt een andere houding in de politiek
dan in eerdere tijden. Toen Bas van der Vlies in 2007
reageerde op het meeregeren van de ChristenUnie
was zijn commentaar uitermate zuinigjes. Het glas
bij het regeerakkoord was niet half vol maar half
leeg, stelde hij vast.
Nu doet de SGP met gedogen en meesturen op afstand wat het de ChristenUnie zeven jaar geleden
nog verweet. Wie al deze kleine en grote veranderingen bij elkaar optelt, moet Van Lieburg wel gelijk geven. Er is bij de staatkundig gereformeerden een refolutie gaande.
Faradaystraat 5, Zwolle | Tel. 038-4656555
www.aldura.nl
11
opinie debat analyse
nederlands dagblad zaterdag 19 juli 2014
column
Mgr. dr. Gerard de Korte is bisschop van GroningenLeeuwarden.
Hij schrijft op deze plaats maandelijks een column.
doop en bekering
Gerard de Korte nd.nl/columns
Balk, splinter
en waarheid
Binnen praktisch alle christelijke gemeenschappen zijn er enkele
thema’s die al snel de vlam in de pan doen slaan. Deze krant besteedde recent veel aandacht aan de verdeeldheid binnen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt over vrouw en ambt. Ook in mijn
eigen Rooms Katholieke Kerk blijft dat een spannend thema. Hoewel het kerkelijk leergezag bij monde van paus Johannes Paulus II
de onmogelijkheid van de wijding van vrouwen nog vrij recent
heeft bevestigd, blijft het thema boven de markt hangen. Met
name in het westerse deel van de Romana duikt de vrouwenwijding steeds weer op.
Een andere spannende kwestie binnen alle christelijke geloofsgemeenschappen vormt natuurlijk homoseksualiteit. Met name
rechtzinnige christenen worstelen met dit thema en komen tot
verschillende standpunten. Wat voor de een ontrouw aan de traditie vormt, is voor de ander een heilzame vernieuwing in kracht van
Gods Geest. De rooms-katholieke gemeenschap in Nederland heeft
na het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) helaas te maken gekregen met een vaak onvruchtbare polarisatie. Voor de een ging de
vernieuwing van de Kerk veel te snel; voor de ander juist veel te
traag. Het resultaat was veelal hete hoofden en koude harten. Behoudend stond tegenover progressief; rechts tegenover links. Veelal zat men ingegraven in loopgraven om elkaar te beschieten. Het
oordelen over elkaar is altijd makkelijker dan de dialoog met elkaar aangaan.
voorzichtigheid
Zo wil ik ook de doop als sacrament verstaan, als – met de woorden van Clark
Pinnock – de physical side of being spiritual: de materiële kant van geestelijk
leven. Het is het bewustzijn dat God als
Schepper het geschapene gebruikt om
ons mensen genadevol tot zich te trekken.
Wie sacramentalisme afwijst, heeft met
het water ook het kind weggegooid. Johannes Calvijn waarschuwde reeds voor
een al te radicale afwijzing daarvan.
Bovendien, wie doop en bekering zo
dicht bij elkaar houdt, hoeft ook niet
bang te zijn voor een heilsautomatisme,
waarin dat water iemand tot christen
maakt. Immers, water brengt niet tot
bekering, maar bekroont en verzegelt
de bekering.
ingezonden Paul Stroes, Hoofddorp
ingezonden Henk Algra, Alkmaar
Tegen die achtergrond las ik recent weer de uitdagende woorden
van Christus: ‘Oordeelt niet; opdat gij niet geoordeeld wordt’ (Mattheus 7:1). En iets verderop in datzelfde evangelie waarschuwt Jezus om niet te kijken naar de splinter in het oog van de ander terwijl de balk in het eigen oog
wordt vergeten. Het zijn spannende woorden, juist ook voor
verdeelde christenen vandaag. Ik
hoor de woorden van onze Heer
als een oproep tot voorzichtigheid en mildheid. Niet voor niets
vormt prudentie een klassieke
christelijke deugd. Veeg eerst je
eigen pad schoon voordat je
klaagt over het portiek van de
ander. Kritiek op de ander kan goed zijn, maar zelfkritiek is altijd
beter. Ik hoor de woorden van Jezus ook als een oproep tot onderlinge aanvaarding. Hier raken wij een zenuw van ons christelijk geloof. Ieder van ons kan immers alleen voor de heilige God bestaan
omdat Hij ons in Christus principieel heeft aanvaard. Het is altijd
goed te beseffen dat de kerk niet van ons is maar van de Heer. En
Hij geeft ons aan elkaar. Ook die lastige mevrouw of die mijnheer
met zijn eigenaardige opvattingen. Over ieder van ons is bij de
doop Gods Naam uitgeroepen. Anders gezegd: wij zijn elkaar gegeven als tochtgenoten.
Hudna
Duivelse ov-chip
onderling beraad
Israël wordt geacht tot een allesomvattende vredesregeling te komen met de
Palestijnen. Dat zou tevens de vijandigheid met de omliggende Arabisch islamitische landen wegnemen. Zo’n vredesregeling is echter onmogelijk.
Artikel 13 van het handvest van Hamas
stelt dat iedere vredesregeling met Israël tegenstrijdig is met de principes
van de ‘Islamitische Verzetsbeweging’.
Hamas is eerder al weleens tijdelijke
wapenstilstanden overeengekomen
met Israël, maar die vallen binnen goed
Arabisch en islamitisch gebruik onder
het principe van de ‘Hudna’. Moslims
mogen met niet-moslims een Hudna
aangaan, voor maximaal 10 jaar, maar
mogen die op ieder willekeurig moment weer verbreken. Een dag na de
gesloten Oslo-akkoorden verwees Arafat hiernaar en gebruikte voor de akkoorden ook de term Hudna. Hudna is
een strategische overeenkomst en
wordt gebruikt op momenten dat het
moslims niet lukt om de overwinning
te behalen. De wapenstilstand kan dan
helpen om bijvoorbeeld de militaire
slagkracht weer op te bouwen. Met
deze wetenschap is het natuurlijk luguber Israël te dwingen tot allerlei gevaarlijke concessies in het kader van
het land-voor-vrede principe. <
Al eeuwenlang worden door christenen
in tijden van politieke en technologische veranderingen allerlei tekenen van
de duivel gezien. De komst van de
stoomtrein, het invoeren van de bankrekening, de komst van het sofinummer, de streepjescode. In 1970 hoorde
ik een preek dat de bankpas dé aankondiging van de eindtijd was. De predikant adviseerde geen bankrekening te
nemen, omdat je dan blootgesteld zou
worden aan duivelse invloeden. En nu
is er de OV-chipkaart als teken van het
beest (ND 16 juli). Misschien ontdekt
iemand straks nog een versleuteld cijfer
666 op het plastic. Precies zoals men
achter de namen van Hitler en Bill
Gates en in het telefoonnummer van
Visa de 666 heeft ontdekt als bewijs
van duivelse invloeden.
Dat baptisten in Amerika steeds vaker kinderen op jonge leeftijd laten dopen, is in elk geval een poging de ontstane kloof
tussen bekering en doop, zoals ook bij ons, te dichten. Het zou goed zijn als daar ook in Nederland over gepraat wordt.
lovenswaardig
De Amerikaanse trend om gelovige kinderen al op jonge leeftijd te dopen, is in
elk geval een poging de ontstane kloof
tussen bekering en doop, zoals bij ons,
te dichten. Dat is op zichzelf lovenswaardig en het zou goed zijn als dat gesprek ook bij ons gevoerd zou worden.
Voor Nederland blijft er het probleem
van de ‘overdoop’, zoals het door sommige nieuwkomers in baptistenkringen
wordt aangevoeld. Geloofsdopers zouden zich daarom deze vraag mogen
stellen: als een te late doop geldig is,
kan een te vroege doop dat dan ook
zijn? <
De Bijbel wijst inderdaad in de richting
van een grote politieke, economische
en militaire macht die de totale controle over mensen zal hebben. Dat de
OV-chipkaart daar een bewijs van zou
zijn, is mij een te gemakkelijke verklaring. Als ik denk aan een grote economische macht, is dat voor mij veel meer
het verlangen (ook bij christenen) naar
steeds meer. De 24 uurseconomie, waar
ook christenen steeds vaker aan mee
doen. Dat lijkt mij in religieus opzicht
een veel groter gevaar voor christenen
dan de OV-chipkaart (hoe weinig klantvriendelijk ik dit product ook vind). Aan
mensen die in die kaart toch een religieus gevaar zien, adviseer ik eenmalige,
losse kaarten te kopen en bij de automaat te betalen met muntgeld. Dat kan
ook nog steeds. <
advertentie
oȗFieel serYiFeFenWrXP Yoor 9olNswDgen en 6eDW
Autoservice Pruijs BV
Osloweg 127, 9723 BK Groningen
Telefoon 050 - 544 50 90
www.autopruijs.nl
Het evangelie
suggereert
dat de ander
scherper kan
zien dan ikzelf.
Maar is dan alles even goed en waar? Nee, natuurlijk niet. Jezus
vindt niet alles even goed en fijn. Tijdens zijn openbare leven was
Christus geen Joris Goedbloed die alles zalvend en zegenend heeft
geaccepteerd. De waarheidsvraag en de vraag omtrent rechtvaardig
leven moeten wij niet wegrelativeren. Integendeel, er zijn balken
en splinters in ogen van mensen. Niet iedereen ziet even scherp.
Maar het evangelie suggereert dat de ander weleens scherper zou
kunnen zien dan ikzelf. De woorden van Christus zijn dan ook een
hartstochtelijke oproep tot onderlinge dialoog. Wij zijn geroepen
tot een beraad over wat Gods Geest vandaag tot de kerk zegt. Wat
is de waarheid omtrent de plaats van de vrouw in de gemeente
van Christus? Welke ruimte is er voor de homoseksuele man of
vrouw in onze geloofsgemeenschap? Steeds weer worden wij uitgenodigd om samen naar Christus te gaan.
En wij mogen elkaar vertellen wat wij bij Christus hebben gezien
en gehoord. Vanuit katholiek perspectief ligt er een grote verantwoordelijkheid op de schouders van de gewijde herders, heel bijzonder de bisschoppen. Maar iedere bisschop moet goed luisteren
naar wat de Geest vaak op onverwachte plaatsen zegt. Niet voor
niets kent de kerk de notie van de ‘sensus fidei’, de geloofszin van
de gelovigen. Uiteindelijk moet ons streven zijn om de waarheid en
de goedheid van de Heer gestalte te geven, tot heil van onze kerk
en de wereld van vandaag.
12
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
redactie vk nd.nl/buitenland beeld ap / Hatem Moussa
Grondoffensief Gaza moet Hamas verzwakken
▶ Amsterdam
er bij de regering weinig behoefte aan
een grondoorlog. Dit vanwege het risico
waaraan Israëlische soldaten worden
blootgesteld en de internationale verontwaardiging over het stijgende aantal
Palestijnse doden. Maar toen na ruim
tweeduizend luchtaanvallen in tien dagen nog geen eind kwam aan de Palestijnse rakettenregen en dertien Hamasstrijders donderdag hadden gepoogd via
een tunnel Israël binnen te dringen,
werd tot de grondoperatie besloten.
Het Israëlische grondoffensief in
Gaza lijkt eerder weken dan dagen te
gaan duren. Premier Netanyahu zei
vrijdag dat hij de strijdkrachten
opdracht heeft gegeven tot een
‘aanzienlijke uitbreiding’ van de
operatie. Het offensief, dat donderdagavond begon, is vooral gericht op
lanceerinstallaties en de tunnels die
Hamas heeft aangelegd.
Netanyahu zei dat het niet mogelijk is
vanuit de lucht alle tunnels, die kunnen
worden gebruikt voor aanvallen in Israel, te vernietigen. ‘Daarom gaan onze
soldaten dat ook op de grond doen.’ Volgens de premier is pas tot het grondoffensief besloten nadat andere mogelijkheden waren uitgeput. ‘Zonder deze
operatie kan de prijs die we moeten betalen heel hoog worden.’ Verscheidene
Israëlische ministers zeiden te verwachten dat de aanval lang zal duren. ‘We
moeten binnentrekken en het karwei
afmaken. We moeten iedere terrorist
elimineren’, zei minister Uri Ariel van de
religieuze politieke partij Het Joodse
Huis.
aangeslagen
twee weken
Volgens militaire zegslieden zullen de
Israëlische troepen eerst oprukken in
het noordelijk, zuidelijk en oostelijk
deel van de Gazastrook. Vervolgens zou
het tunnelnetwerk van Hamas moeten
worden verwoest. Dat zou twee weken
in beslag kunnen nemen.
Hoe langer de Israëliërs in Gaza blijven,
hoe groter is het risico dat het aantal
slachtoffers aan beide zijden oploopt.
Volgens Palestijnse zegslieden zijn sinds
het begin van het grondoffensief 27 Pa-
Rook stijgt op boven Gaza-Stad nadat een Israëlische raket is ingeslagen. Israël is inmiddels ook begonnen aan een
grondoffensief, met de bedoeling Hamas militair te verzwakken.
lestijnen gedood, onder wie twee kinderen en een baby.
De Israëlische strijdkrachten lieten weten 17 Palestijnse strijders te hebben
gedood. Eén Israëlische soldaat kwam
om het leven. Daarmee is het dodental
aan Palestijnse zijde gestegen tot boven
de 260 en staat het aan Israëlische zijde
op twee.
Vrijdag drong het leger met artillerie en
tanks dieper het dichtbevolkte Palestijnse gebied binnen. Volgens Israël zijn
in de eerste uren van de invasie twintig
verborgen raketlanceerinstallaties aan-
gevallen en acht tunnels ontdekt. In de
kuststrook werden meer dan 150 locaties bestookt. In Gaza-Stad waren zware
explosies te horen en stegen dikke rookwolken op.
Dit is het eerste Israëlische grondoffensief in Gaza in vijf jaar. Aanvankelijk was
Met het offensief hoopt Israël Hamas,
dat de dienst uitmaakt in Gaza, militair
te verzwakken. De beweging heeft eerdere grondaanvallen overleefd. Na de
vorige operatie in 2009, die drie weken
duurde, was Hamas aangeslagen, maar
wist de organisatie zich toch te herstellen. De Palestijnse beweging beschikt
over duizenden raketten en ondergrondse bunkers.
Zegslieden van Hamas klonken gisteren
strijdbaar. ‘Wij zijn niet bang voor het
grondoffensie en we zijn vastbesloten
om het bezettingsleger te laten vastlopen in de modder’, aldus een woordvoerder. Hamasstrijders zouden Israëlische
tanks
aanvallen
met
mortiergranaten.
Volgens waarnemers is Israël er niet op
uit Gaza, waaruit het zich in 2005 terugtrok, weer te bezetten. Het wil vooral
dat de rust in de Palestijnse enclave terugkeert. Door de druk op te voeren,
hoopt de regering-Netanyahu dat Hamas instemt met een permanent staakthet-vuren. Tot nu toe heeft de beweging
Egyptische voorstellen voor een bestand
afgewezen. <
familieberichten tarief € 0,93 per mm, per kolom (incl. 21% btw); bij opgave via www.nd.nl/adverteren 10% korting; over telefonisch opgegeven advertenties kunt u niet reclameren
Blij en God dankbaar
zijn wij met de
geboorte van onze
zoon en broertje
Roel Herman
Remco
Op 20 juli 1949 zijn onze ouders, opa en oma
Jannis Kasper Lootens en Maartje van Dongen
getrouwd. Morgen, 20 juli 2014, is dat 65 jaar
geleden. We zijn de Here dankbaar voor alles wat
Hij aan zegeningen gaf gedurende al die jaren. Ook
voor de hun nog gegeven tijd verwachten we voor
elke dag alles van Hem.
13 juli 2014
Kinderen, klein- en achterkleinkinderen
Arjan en Dieneke
Prins-Bouwhuis
Benthe
Arendshorst 22
9502 HE Stadskanaal
0599-614418
Noord Houdringelaan 156,
3722 BW Bilthoven
uw eigen
familiebericht
via www.nd.nl
Als u uw familiebericht
opgeeft, houdt u rekening
met het volgende:
▶ vermeld of u standaardof eigen opmaak wenst.
▶ Geef nadrukkelijk uw
voorkeuren aan voor
lay-out en opmaak.
▶ geboorte- en overlijdensberichten: één dag voor
plaatsing tot 16.00 uur
▶ overige familieberichten:
één dag voor plaatsing
tot 13.00 uur
▶[email protected]
▶ tel 0342 - 411711
fax 0342 - 411612
▶ postbus 111
3770 AC Barneveld
20 juli 2014
„Geliefden, indien God ons zo heeft lief gehad,
behoren ook wij elkander lief te hebben”
1 Joh. 4:11
Met deze woorden zijn wij 60 jaar geleden
in het huwelijk verbonden.
Daniel Cornelis Hogewoning
&
Aaltje Hogewoning-Bakker
Wij vieren dit vandaag samen met kinderen,
klein- en achterkleinkinderen.
Rijnsburg, De Poel 1, 2231 TK
1964
21 juli
2014
"Ik wil juichen voor U, mijn Heer"
nd.nl/familieberichten
20 juli 1954
Wij zijn blij en dankbaar dat wij het 50-jarig
huwelijksjubileum van onze (groot)ouders mogen
vieren.
Henk & Fennie Veldman
Voor het overweldigende aantal kaarten, bezoeken
en contacten na het overlijden van onze vader
Peter de Graaf
willen we een ieder bedanken.
Kas & Jeannet, Erwin, Mariska, Walter
De vele uitingen van medeleven, betrokkenheid en
liefde aan ons hebben ons diep geroerd en troost
gegeven.
George, Myrthe
Wij kijken dankbaar terug op zijn leven.
Riët & Matt
Amalia van Solmslaan 2
3832 CE Leusden
Kinderen de Graaf
Leerdam, juli 2014
Wij willen jullie bedanken voor het medeleven na
het plotselinge overlijden van
"Looft de Here mijn ziel en al wat in mij is Zijn
heilige Naam."
Met dank aan God vieren wij dat op
D.V. 21 juli onze lieve ouders en
(over)grootouders 65 jaar getrouwd zijn
W.J. Kortes
en
A. Kortes-Hansman
kinderen en (achter)kleinkinderen
Molenhoekje 6
3832 GG LEUSDEN
Geanne van Deelen
De enorme betrokkenheid, de liefde en de warmte
in de vorm van aanwezigheid, kaarten, brieven,
telefoontjes, advertenties en bloemen gaven ons
veel steun en kracht.
Het gaf ons troost te merken dat Geanne niet
alleen voor ons heel veel betekende, maar ook
voor vele anderen.
Evelien Meinten
Kinderen en kleinkinderen
Startenhuizen, juli 2014
Psalm 121
“Ik hef mijn ogen op naar de bergen: van waar
zal mijn hulp komen? Mijn hulp is van de HERE
die hemel en aarde gemaakt heeft”.
Heden nam de HERE tot Zich in Zijn heerlijkheid
onze moeder, oma en overgrootmoeder
Jantina Bijker - Oosterhof
weduwe van Egbert Bijker
in de leeftijd van 80 jaar.
Jan en Anneke Bijker - Lubbelinkhof
Johannes Bijker in herinnering
Atsje en Joop van der Wijngaard - Bijker
Reina Bijker - Bert Helder
Kleinkinderen en achterkleinkinderen
Mama wij zullen je missen.
Zonnekamp, Steenwijk, 17 juli 2014
Correspondentieadres:
J. Bijker, Veldkamp 15, 7931 TL Fluitenberg.
De dienst van Woord en Gebed zal worden
gehouden op D.V. dinsdag 22 juli om 14.00 uur
in de kapel van De Laatste Eer, Kornputsingel 42,
Steenwijk.
Aansluitend zal de begrafenis plaatsvinden op
de begraafplaats De Nieuwe Landen.
Na de begrafenis is er gelegenheid tot condoleren
in de koffiekamer aan de Kornputsingel.
Geen bloemen.
Alles gaat voorbij
je wereld verkleint
je trekt naar binnen
alles gaat voorbij
leven wordt
wachten op wat komt
alles gaat voorbij
onrust vertrekt
verlangt naar rust
alles gaat voorbij
wat zwaar was
wordt lichter
alles gaat voorbij
wat je bezit
laat je los
alles gaat voorbij
liefde blijft liefde
liefde wordt Licht.
Indien u geen rouwbrief heeft ontvangen dan
kunt u deze advertentie als zodaning beschouwen.
13
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
aan de ketting – verlengde kerkweg
nd.nl/aandeketting
Kerkstraat noch klooster
Redacteuren van het Nederlands Dagblad fietsen
deze zomer in estafette door Nederland en
proberen aan een Kerkweg, Kerkplein of
Kerkallee bij iemand binnen te komen.
Sint Jansklooster
‘Klooster’
Vandaag: redacteur Rick Timmermans
Berlikum
Harlingen
Buitenpost
Aduard
Ried Leeuwarden
Groningen
Engelbert
Paterswolde
Zurich
Norg
Kloosterveen
Den Hoorn
Den Helder
Hippolytushoef
Diever
Schagen
Benningbroek
Sint Jansklooster
Avenhorn
Wormerveer
Hoorn
De Rijp
Kampen
Almere Buiten
Almere-Haven
Haarlem
Hoofddorp
Nijkerk
Nes aan de Amstel
Hij wil naar Kampen. Dat nieuw Jeruzalem.
Waar bruggen van goud zijn. Veenhof was
hem gisteren niet tegenkomen, maar mocht
er ergens een Warekerkweg zijn, dan toch in
Kampen!
De hoofdconducteur stapt ferm door het
gangpad. Er staat geen foto op de ov-chipkaart van een van de vrouwen naast hem,
meent de in NS-uniform gestoken vrouw. Of
toch, op de achterkant. Ja, ze kijkt er consequent naar. Er is altijd wel iemand die misbruik van zo’n pas maakt. En ‘jaaa, neee, dat
mag niet’ – nu is Meppel niet ver meer.
Fietsend is het prima verdwalen in Meppel:
zon, wind die achter huizenrijen stokt, plezierboten in het water. Die zullen hier moeten keren, schiet het door het hoofd van de
jongen.
Hij zit in groep vijf. Bij topografie is Drenthe
aan de beurt. In Meppel de kop keren, zegt
de meester. Dat ging toch over boten? Twee
vrouwen op straat weten het niet. ‘Ja, dat
zeggen we hier, maar waar het vandaan
komt …’ Ze roepen er een man bij en nog
een. Niemand die het weet. Maar even later
komt hij een van de vrouwen opnieuw tegen
en dan weet haar schoonzus het. ‘In Meppel
de kop niet keren, dat zeggen ze eigenlijk.
Het was hier voor boten te smal om te draaien.’ Erg overtuigend klinkt het niet, maar de
jongen knikt.
Buiten Meppel vliegt even een geelgors met
hem mee en kevers en libellen. Daar fietst hij
dan, van Meppel naar Wanneperveen, en hij
mijmert. Want over dit asfalt fietste hij vaker. Vanaf het moment dat hij halverwege de
eerste klas van Zeeland naar Vollenhove verhuisde, fietste hij een winterstaart, voorjaar
en de eerste zomerweken over deze wegen
naar school en terug. En wat ben je jong dan,
denkt hij nu. En wat gebeurt er veel als je
twaalf bent. Ja, op deze route, beseft hij,
langs Beulaker- en Belterwijde, werd hij iemand; een puber, die later volwassen werd
en die hij nu de ik-die-ik-zijn-moet probeert
te noemen.
Aan de einder prikt een watertoren door het
landschap. Daar ligt Sint Jansklooster, of
‘Klooster’, zoals ze er zeggen. Hij schakelt op,
schudt de nostalgie uit de benen. Het was
goed toen, denkt hij, dat gefiets hier.
Tussen Klooster en Heetveld bloeien schrale
dahlia’s. En dat is niet best, vertelt een man.
In Sint Jansklooster draait de zomer namelijk
om het bloemencorso. Praalwagen na praalwagen rijdt hier dan door de smalle straten.
Het is een gekte, zegt hij, en elk jaar wordt
het gekker. Zo gek zelfs dat de man er niet
meer aan meedoet. Ze beginnen er steeds
vroeger mee. Maar dit jaar? Het natte voorjaar ruïneerde de oogst. Toch zal het corso
wel doorgaan. Dat moet.
Waar het klooster staat? De muur, zal de
jongen bedoelen. Het laatste overblijfsel.
Ach, veel weet de man er ook niet van. Het
verleden, wat moet hij ermee? Hij leeft in
het heden – en dat lijkt de jongen verstandig.
Meppel
Zwartsluis
Barneveld
▶ Traject:
Van Meppel naar Kampen, via
Wanneperveen, Sint Jansklooster,
Zwartsluis, Genemuiden,
Kamperzeedijk, Grafhorst,
IJsselmuiden.
▶ Aantal kilometers: 52
▶ De sfeer ter plekke:
smoorhiet (zoals ze zeggen in
Klooster)
▶ Verrast door:
het verleden en een gebed van
dankbaarheid met sporen van
pijn en vreugde.
Met dank aan: Bike Totaal Boom
Tweewielers, Berkenwoude
Maar hij is ook nieuwsgierig, dus fietst hij
terug. Richting het muurtje waar ooit monniken uit Zwolle woonden, moderne devoten
in het spoor van Thomas à Kempis. Bij cafetaria Het wapen van Utrecht vertelt de uitba-
ter een mythe over het klooster. Er zou een
gangenstelsel zijn tussen het klooster hier en
het vrouwenklooster in Vollenhove. De jongen moest maar eens bij een van de boerderijen verderop vragen.
De ‘gouden’ hefbrug’ over de IJssel tussen Kampen en IJsselmuiden is niet van goud, maar
heeft wel goudkleurige wielen.
En daar zit Klaas van der Linde, op een steen
in de zon. Hij draagt, ook met dit warme
weer, een mosgroen vilten hoedje met veren
en speldjes erop, herinnering aan de jaren
dat hij jachtopzichter was.
‘Allemaal fantasie’, zegt hij over het gangenstelsel. ‘Die gang zou hier beginnen, in onze
kelders, want hier stond vroeger het klooster. Maar er is niets.’
In zijn vergeelde vingers verast langzaam
een peuk. De jongen luistert geamuseerd
naar de verhalen over vroeger. Over kou, jagers, Duitsers en de bisschop van Utrecht die
hier regelmatig kwam. Een kwartier later
laat hij een verse mythe armer Klooster achter zich.
Langs Zwartsluis gaat hij en met de pont
naar Genemuiden. Hij drinkt er Amstel radler en verheugt zich over het laatste deel van
de etappe.
De Kamperzeedijk. Ook daar was hij vroeger
weleens geweest. Maar de herinnering was
gekleurder dan de werkelijkheid. Rechts zijn
er lege vlakten, met in de verte een windmolen. Links een polder, met aan de horizon
twee torens van een bank. ‘Welvaart’, had de
oude man gezegd, ‘brengt ellende. Echtscheidingen, drugs, het hoort er tegenwoordig allemaal bij.’ De jongen trapt naar Kampen en
geeft de man wat gelijk.
En ineens is hij er. Een bochtje om en daar is
die brug van goud, met tegen de achtergrond
majestueus, als ’t niet waar is, een kerk (aan,
ongetwijfeld, een ware straat).
▶▶ maandag stapt Roeland van Mourik op in
Kampen. In de krant van 22 juli doet hij
verslag.
14
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
advertenties
tips / vakantie tarief € 11,75 voor de eerste drie regels en voor elke volgende regel €
4,36 (incl. 21% btw); tekst wordt achter elkaar doorgezet;
maximaal drie woorden vetgedrukt; opgave via www.nd.nl/adverteren.
tips
■ activiteiten
Wandel mee langs Hollandse Waterlinies. Vanaf
juli 2014 tot en met januari
2015 worden er door het
ND elke maand twee wandelingen georganiseerd.
Een keer mee? Meld je aan
via nd.nl/wandelingen of
bel 0342-411711
de krant in uw vakantie
nd.nl/vakantieservice
▶ Bezorgen op een ander (vakantie)adres
In Nederland geen portokosten, binnen Europa € 3,30 per dag,
buiten Europa € 3,50 per dag.
Verzending naar buitenland is geheel voor eigen risico.
▶ Bezorging stoppen, bonnen voor gratis krant
Op te halen bij elk verkooppunt in Nederland waar nd© verkrijgbaar is.
Kijk voor verkoopadressen op nd.nl/losseverkoop.
▶ Bezorging stoppen, wel toegang tot de digitale krant
▶ Bezorging stoppen
Deze mogelijkheden gelden alleen voor een periode van minimaal 1 week.
Uw gegevens:
naam:
postcode:
huisnr.:
plaats:
telefoon (vast):
telefoon (mobiel):
e-mail:
Ik/wij gaan op vakantie van
t/m:
Uw keuze:
□ Bezorgen op een ander (vakantie) adres
naam:
Evt. nummer/kamer/plaats:
straat:
postcode:
huisnr.:
plaats:
dit exploot is verkrijgbaar
bij: Gerechtsdeurwaarderskantoor Bazuin &
Partners, Westerstraat 5 7, 3016 DG Rotterdam,
o.v.v. doss. nr. 60124671.
■ diversen
Binnenkort verhuizen?
Verhuizersmetinhoud.nl
■
Uw KEUKEN laat u vervangen door: BOBKEUKENBOUWER.NL (tevens keu■ cursussen
kenrenovatie door heel
Twijfel je nog of je Pabo in Nederland) tel: 0513 Deeltijd wil doen? Lees
410919 JOURE.
dan nu over de switch die
Klaas de Graaf maakte op ■ gerechtelijke
www.gh.nl/klaasdegraaf
publicaties
of kijk op www.gh.nl
Op 15 juli 2014 heeft gerechtsdeurwaarder Gaytrie
■ kennismaking
Ganesh bij exploot op verOp zoek naar een goede,
zoek van de Stichting
veilige en succesvolle da- Stichting Ouderenhuisvestingsite voor christenen?
ting Rotterdam, gevestigd
www.crosspoint.net.
en kantoorhoudende te
(2001-2014). Duizenden
ROTTERDAM, een dagvaarhebben inmiddels hun
ding betekend aan de
partner gevonden via
ambtenaar ter parkette
Crosspoint. Meld je aan en van het Openbaar Ministeneem een gratis proefrie bij de Rechtbank te
abonnement! Privacy geRotterdam aan het adres
waarborgd.
Wilhelminaplein 100-125,
zulks ten laste van 1. Jo■ te koop
hannes de Graaf, geboren
FIETSEN, nieuw, gebruikt
op 8 juni 1951, zonder been elektrische fietsen,
kende woonplaats en begrote voorraad, scherpe
kend werkelijk verblijf
prijs, De Leiding 15 Witha- binnen Nederland of daar
ren, www.veurink-fietsen. buiten en aan 2. Hendenl
rika Theresia Maria Foort,
geboren op 22 december
■
1956, tevens zonder beVakantiewoning 34 m²;
kende woonplaats en beOberschledorn/Sauerland kend werkelijk verblijf
te koop. Tel.: 0049-2982- binnen Nederland of daar
900555.
buiten, waarbij laatstgenoemden zijn opgeroepen
■ personeel
om op dinsdag negen en
De GH is voor het project
twintig juli tweeduizendDyslexiezorg op zoek naar veertien des voormiddags
een GZ-psycholoog / Kin- om 11:00 uur te verschijder- jeugdpsycholoog NIP nen ter terechtzitting van
/ Orthopedagoog NVO
de Rechtbank Rotterdam,
generalist m/v. Kijk voor
alsdan en aldaar te houmeer informatie op www. den aan het adres Wilhelgh.nl
minaplein 100-125 te Rotterdam. Een afschrift van
Vakantie?
Wat doen we
met de krant?
straat:
■
Docent ECONOMIE (1 fte)
gevraagd in regio Utrecht,
bij voorkeur 1e graads. Bel,
06-10993322 Advance4u.nl
■
Te koop: Op unieke plek
met uitzicht op weilanden
aan de rand van camping
Bergzicht in Ommen, chalet bouwjaar 2007. 2
slaapkamers, douche,
toilet. c.v. Ook in de winter toegankelijk. Inl. Gerrit
Lamberink 06-44791880
■
Te huur onze Gezellige
Groepshuizen Knabbel en
Babbel of ‘t Ole Hoes voor
■ drenthe
16 personen zeer geschikt
Last minute NORG Groot
voor familie/vrienden
vakantiehuis, t/m 7 persoweekend of reünie. Nieuw
nen. € 200-250 pwk. Zie
op ons park het Overdekte
prismavastgoed.nl of bel
Zwembad met glijbaan
0596-572114.
50m en whirlpools. Info
en boeken vakantiepark
■
De Kleine Belties HardenDrents-Friese Wold, 9
berg 0523-261303 / www.
pers.bungalow, v.a.€ 250,
kleinebelties.nl
www.huisjedfw.nl
vakantie
■ overijssel
Camping de Oldemeyer
bestaat 40 jaar! Daarom
diverse evenementen extra zoals o.a. goochelaar,
Gerald Troost op 2 aug.
Martin Brand op 13 aug. De
gezellige christelijke camping in het Overijssels
Vechtdal. Verwarmd
zwembad met waterglijbaan en apart peuterbad.
Recreatie team aanwezig
van 5 juli - 30 aug. Beschikbaar: Kampeerpl.
voor 26 juli en v.a. 2 aug.
en caravans v.a. 9 aug.
Aanbied. en meer info
over de recreatie activiteiten, kijk op de site. Bel:
0523-262805 www.
oldemeyer.nl
■
boerderijappartementen.
nl 2/4 en 8 pers. nabij
OMMEN midw. v.a. €80,
Mooi fietsgebied. 0546671703.
land:
■ gelderland
Lekker recreëren op de
VELUWE? CHALET aan de
bosrand in Lunteren, 2-4
personen. 2 Fietsen aanwezig. Tel:06-41579449
■ utrecht
Christelijke Vakantiemidweek, speciaal voor 55+ers in bosrijk Amerongen!
Lezen uit Gods Woord,
elkaar ontmoeten, samen
er op uit. Geheel verzorgd.
1-5 sept. 2014. Zie www.
zdh.nl.
■ diversen
Grijp uw kans. Uw lastminute vakantie zoekt u
snel en gemakkelijk op
www.christelijkevakantie
site.nl
■ diversen
Nederlandse vakantiekerkdiensten in het buitenland. Een overzicht
vindt u op www.christelij
kevakantiesite.nl
Gasthof Edelweisshaus
Königsleiten, Zillertal
□ Bezorging stoppen, bonnen voor gratis krant
□ Bezorging stoppen, wel toegang tot de digitale krant
14 =een1ka2mpeaerplcaattsie
□ Bezorging stoppen
Boek nu
betaal
voor 14 dagen en
gen. Geldig
da
slechts voor 12
comfort en
d,
ar
da
an
voor de st
tsen.
Privé sanitair plaa
▶ Deze bon minstens twee weken voor uw vakantie opsturen naar:
Nederlands Dagblad Vakantieservice, Postbus 111, 3770 AC Barneveld
www.deklimberg.nl 0523 - 261955, Hardenberg
ZOMERAANBIEDING
2 volbetalende = 1 kind graƟs
Prijs € 49,- incl. halfpension
Zondags rustdag en kerkdienst
023 553 19 55 of EDELWEISSHAUS.NL
12 en 19 september 2014
Dagtocht Groninger Hogeland
Bezoek ND-expositie
LezersKunst 2014
In het gebouw van het
Nederlands Dagblad in Barneveld
kunt u de gratis expositie LezersKunst 2014 bezoeken, met dertig
kunstwerken van ND-lezers.
waar
Nederlands Dagblad,
Hermesweg 20, Barneveld
(bedrijventerrein
Harselaar-Oost)
wanneer
De expositie is nog t/m
25 september 2014 op
werkdagen te bezichtigen,
van 9 - 16 uur.
info
[email protected]
rde
Mens en aa
Zwolle
s,
it
Sm
Elen
n
Nieuw leve
huize,
en
uw
ie
N
Leo
Meppel
U bent hartelijk welkom. De expositie is
gratis en u krijgt koffie of thee.
Voor € 2,50 kunt u een catalogus kopen.
mens
Mens aarde
en,
st
Oo
n
va
Ria
Delft
nd.nl/kunst
programma
De dagtochten op 12 en 19
september beginnen in Assen
om 09.00 uur of in Groningen
om 09.30 uur. Met een luxe
touringcar rijdt u via
schilderachtige dorpjes en
middeleeuwse kerken naar
het Groninger Hogeland.
De dagtochten eindigen in
Groningen om ongeveer
18.15 uur of in Assen om
ongeveer 18.45 uur.
In september organiseert
het Nederlands Dagblad
voor de 16e keer een
prachtige dagtocht door
het Groninger Hogeland.
7ILLEMDE-ÃRODEDICHTTEALIN
OVERHET'RONINGER
(OGELAND$AARLIGTHETSTILLE
ZONBESCHENENLANDDEINENDE
ZEEÅNVANGEELGROENKORENc
$ITWEIDSEGEBIEDISNOGALTIJD
EVENMOOIALSINDETIJDVAN$E
-ÃRODEENNAUWELIJKSDOOR
TOERISTENONTDEKT7ESTOPPEN
OPDRIECULTURELEPLEKKEN
5ITHUIZERMEEDEN3PIJKEN
7ESTEREMDEN
$EDAGTOCHTWORDTBEGELEIDDOOR
7ILLEMDE-ÃRODEKENNER(ANS
7ERKMANEN4INY$OORNBOS
kosten en aanmelden
De dagtochten zijn inclusief
entrees, koffie/thee en een
uitgebreide lunch. De kosten
per persoon zijn € 55,--.
U kunt zich aanmelden via
nd.nl/dagtochten of
telefonisch via 0342-411711.
Als uw aanmelding verwerkt
is, ontvangt u van ons een
bevestiging met meer
informatie.
nd.nl/dagtochten
15
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
Bart Dirks / vk nd.nl/binnenland beeld novum / Kees Spruijt
novum nd.nl/binnenland
Wonen op spoor in Delft is mooi, ooit
…Het spoorviaduct dwars door Delft
wordt vervangen door een tunnel.
Maar de kosten van de Spoorzone
lopen hard op.
▶ Oranjestad
Minister-president Mike Eman van
Aruba heeft zijn hongerstaking
beëindigd, zo heeft hij laten weten.
…Uit nood probeert de gemeente nu
kavels aan particulieren te slijten.
Hij protesteerde met de hongerstaking
tegen de Nederlandse bemoeienissen
met de begroting van het eiland die hij
een ‘enorme verkrachting’ van de Arubaanse autonomie noemde. Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ronald Plasterk (PvdA) gelastte een onderzoek naar de begroting
van Aruba. In afwachting daarvan
mocht de gouverneur op het eiland de
begroting niet goedkeuren. Volgens ingewijden is afgesproken dat er maandag
een tussenrapportage komt. Wat de uitkomsten daarvan zijn en of dan alsnog
kan worden getekend, is nog niet duidelijk. Eman gaf eerder aan zijn actie desnoods door te zetten tot de dood. Tijdens de hongerstaking bivakkeerde hij
in een tentje in Oranjestad voor de deur
van het kantoor van de gouverneur. Hij
kreeg weinig steun voor zijn protest. <
▶ Delft
Binnen, bij de maquettes in de het informatiecentrum in de Barbarasteeg,
ziet de Spoorzone Delft er al piekfijn
uit. Verdwenen is het lelijke spoorviaduct dat de stad nu nog doorklieft.
Dankzij een spoortunnel van 2,3 kilometer met een ondergronds station
krijgt Delft een nieuw aanzien. Bovengronds zijn een kolossaal stadskantoor,
een groene corridor, waterpartijen en
duizend woningen verrezen en in de
spoorsingel stroomt water.
Buiten zwemt het stationnetje uit 1886
in een zee van beton. Het valt in het
niet naast het nieuwe stadskantoor met
het ‘geavanceerde ondergrondse ovknooppunt’. Treinreizigers zoeken via
een kruip-door-sluip-doorroute de historische binnenstad.
De 350 treinen die nu nog dagelijks
door Delft denderen, gaan vanaf maart
2015 ondergronds. Maar de financiële
consequenties van de ‘integrale herontwikkeling van het spoorzonegebied’
zullen zich nog jaren laten voelen. Het
stadsbestuur waarschuwt voor een tekort van 30 miljoen euro in 2030, als
het niet nóg meer wordt. De reservepot
van 25 miljoen euro is al leeg. Dus moet
Delft fors sparen (lees: bezuinigen): 3
miljoen euro.
‘Ik heb al een aantal ronduit minder
prettige mededelingen moeten doen
aan de gemeenteraad’, zegt de twee
maanden geleden aangetreden wethouder Lennart Harpe (VVD). Kort voor
het nieuws over de Spoorzone meldde
hij ook al een miljoenenstrop bij de
nieuwbouwwijk Harnaschpolder. De
bouw van het aantal woningen blijft
daar ver achter bij de prognosen.
vastgoedcrisis
Ook bij de Spoorzone is volgens Harpe
de woningbouw het hoofdprobleem.
‘De vastgoedcrisis speelt ons parten.
Het oorspronkelijke plan was dat een
projectontwikkelaar duizend tot
twaalfhonderd woningen zou bouwen.
De gemeente zou 78 miljoen euro krijgen voor de grond.’
Met dat bedrag dacht de prinsenstad
een groot deel van de spoortunnel te
financieren. Delft draagt daaraan 117
miljoen euro bij. Harpe: ‘We hebben al
zo’n 80 miljoen aan het Rijk betaald, de
rest moet in 2017 zijn overgemaakt.
Delft is goed voor zijn geld, maar het
zou ons enorm helpen als we er iets
Premier Aruba
beëindigt
hongerstaking
2011: Een tunnelbak staat nog bovengronds in de begintijd van de bouw van de Spoorzone in Delft. Inmiddels is het werk een
eind gevorderd, maar wil het niet vlotten met de verkoop van woningen bovengronds. Dat levert financiële problemen op.
langer over mogen doen. We gaan er
met het ministerie van Infrastructuur
over praten.’ Het ministerie houdt zich
op de vlakte. ‘Delft laat nog een second
opinion uitvoeren. Daarna praten we
over de betalingsregeling’, aldus een
woordvoerster. ‘Het is te vroeg om daar
op vooruit te lopen.’
Hoe dan ook staat Delft pijnlijke ingrepen te wachten. Het nieuwe college
hield al rekening met bezuinigingen
van 9 miljoen tot 18 miljoen euro. ‘Dat
wordt nu eerder 18 miljoen dan 9 miljoen’, voorziet Harpe. De bezuinigingsvoorstellen komen in oktober. ‘Er zijn
geen taboes. De vraag is eerder: waar
gaan we niet op bezuinigen dan waar
wel? We hebben geen cent voor nieuw
beleid.’
‘Er zijn geen heilige huisjes’, beaamt
fractievoorzitter Huub Halsema van coalitiepartij D66. ‘Dit is een behoorlijke
waarschuwing.’ Waar de klappen gaan
vallen, wil ook hij niet zeggen. ‘Het
laaghangend fruit is al geplukt door het
vorige college.’
lijkbare importantie vonden’, aldus
Smals, zoals de legalisering van de
wietteelt en naaktrecreatie op het
strandje van de Delftse Hout.
‘We moeten hoofd- en bijzaken scheiden. Het gaat om de toekomst, betaalbaarheid en kwaliteit van belangrijke
voorzieningen, zoals de bibliotheek.’
Intussen tracht Delft de nieuwbouw in
de Spoorzone alsnog vlot te trekken.
Niet met projectontwikkelaars, maar
door particulieren te verleiden een kavel te kopen. Daarop mogen ze naar eigen inzicht een huis bouwen. ‘In de
Coendersbuurt kun je je eigen droomhuis ontwerpen’, juichen de brochures
in het informatiecentrum. De eerste
honderd kavels gaan binnenkort in de
verkoop.
‘De belangstelling is groot’, zegt wethouder Harpe. ‘Maar het kost ons meer
tijd en geld om particuliere opdracht-
gevers te begeleiden. Ik weet nog niet
hoeveel geld het oplevert.’
‘Laat het desnoods een tijd braak liggen,
de grond kost niks’, stelt raadslid Jan
Peter de Wit van oppositiepartij Onafhankelijk Delft. ‘Die mooie stadsvilla’s
leveren veel te weinig ozb op. Bouw er
dan flats in plaats van villa’s.’ Zijn partij
was tegen het nieuwe stadskantoor, dat
bij de opening in 2016 een maatje te
groot zal zijn voor het aantal ambtenaren dat Delft dan nog heeft. De Wit:
‘Het is een prestigeproject dat volgens
het college andere bouw zou aantrekken. Nou, je ziet het.’
Wethouder Harpe wuift de kritiek weg.
‘De Spoorzone blijft een prachtig project. Er komt een dag dat het klaar is en
dat mensen zeggen: hier wil ik wonen.
Risico’s nemen hoort erbij. Anders zou
Delft er nog precies zo uitzien als in
1500.’ <
flessenhals
De Spoorzone Delft omvat een
spoortunnel (2,3 kilometer), ondergrondse stalling (5.000 fietsen),
parkeergarage (650 auto’s), stadspark
(24.000 hectare) en 1.000 woningen.
Onder het stadskantoor ligt het
station. Nu nog is het spoor hier een
flessenhals. Ondergronds is ruimte
voor vier sporen, al worden er
kavel kopen
VVD-fractieleider Bart Smals vreest dat
de ernst van de situatie nog niet tot iedereen is doorgedrongen. ‘Op de laatste
raadsvergadering stipten alle fracties
weliswaar kort de financiële situatie
aan, maar daarna gingen ze over tot onderwerpen die zij blijkbaar van verge-
voorlopig twee aangelegd. De
Spoorzone kost 1 miljard euro
(infrastructuur en vastgoed), te
financieren door het ministerie van
Infrastructuur, Delft, provincie
Zuid-Holland, Stadsgewest Haaglanden en Stadsregio Rotterdam. Voor
het oude station wordt nog een
bestemming gezocht.
novum nd.nl/binnenland
Oud-docenten
Ibn Ghaldoun
verliezen zaak
▶ Rotterdam
Twaalf oud-docenten van de voormalige islamitische scholengemeenschap
Ibn Ghaldoun hoeven hun baan niet
terug te krijgen.
De rechtbank in Rotterdam heeft vrijdag
in een kort geding bepaald dat onvoldoende aannemelijk is dat de instantie
waarbij de leraren hebben aangeklopt
het Ibn Ghaldoun heeft overgenomen
en dus hun werkgever zou moeten zijn.
De twaalf willen aan de slag bij de nieuwe school die na het faillissement van
het Ibn Ghaldoun is ontstaan. Daarvoor
hadden ze een kort geding aangespannen tegen de Rotterdamse vereniging
voor Christelijk Voortgezet Onderwijs
(CVO), die heeft geholpen bij het opzetten van de nieuwe school.
Het Ibn Ghaldoun kwam vorig jaar in
het nieuws vanwege de diefstal van 27
eindexamens. Uit onderzoek van de inspectie bleek dat de onderwijskwaliteit
al jaren ondermaats was. <
advertenties
2 weken
tis!
Nu 2 weken
nd.nl/bezorging
nederlands dagb
lad
gratis!
dinsdag 27
18°
▶ Jeruzalem
gisteren
tijdens zijn
Israël
In toespraken
naar Jordanië,
afgesloten reis
paus
refereerde
en Betlehem,
aan de Bijbel
als
Franciscus veelvuldig
voor kinderen
en nam het op
en leven’.
‘teken van hoop
aan de
uitnodiging
Bij zijn verrassende Abbas en de IsraëPalestijnse voorzitter om bij hem in het
Peres
paus
lische president
om vrede, legde
een link
Vaticaan te bidden
in Betlehem
‘Op deze
Franciscus zondag
geboorteplaats.
naar Jezus’
is geboren,
de Vredevorst
plaats waar
intens geuit voor een
nodig ik u beiden
huis in het
om vrede. Mijn
bed tot God
bidstond.’
open voor zo’n
Vaticaan staat
tijdens zijn driedaagse
het
De paus verbond
gebed’ nadrukkelijk
‘bedevaart van
met de bescherming
christelijk geloof
Jezus een
Zoals het Kind
van kinderen.
kinderen
is, zo zijn de
teken van God
hoop en le‘een teken van
voor de
van vandaag
een graadmeter
ven, en tevens
de maatvan gezinnen,
gezondheid
hele wereld’.
schappij en de
eraan dat misFranciscus herinnerde
geweld en mensenbruik, dwangarbeid,
smoort van miljoenen
huilen
handel het huilen
hun moeders
Willen
kinderen. ‘Maar
moderne Rachels.’ en met
voor hen, als
zorgen, voor
we voor kinderen
hen, omdat
Of negeren wij
hen bidden?
onze eigen zahebben met
we het druk
Gerhard Wilts nd.nl/geloof beeld
is.
pagina 7
▶▶ vervolg op
van de Klaagmuur
Rabinowitz, rabbijn af.
door Shmuel
gisteren
gadegeslagen
en Betlehem
in Jeruzalem,
Jordanië, Israël
bidt bij de Klaagmuurpaus sloot zijn bezoek aan
Paus Franciscus
Israël. De
plaatsen van
en de heilige
België betaalt
een hoge prijs
voor verlies
Vlaams Belang.
commentaar
Willeke
nd.nl/cartoons
CDA verliest aan
Soest nd.nl/binnenland
Aaldert van
op 3
advertentie
Geslaagd!
CU en SGP
stemmen
procent van de
maar
daar met 44
De
stip de grootste,
28 naar 10 procent.en
nog steeds met
ten opzichte
gemeente van
een procentje
met
anderhalf procent
verliest wel
een half proPVV verloor er
de stemCDA wint er
…Door een lijstverbinding het CDA zijn
in
11 procent van
van 2009. Het
behoudt
kwam uit op
steeg de opkomst
ChristenUnie/SGP
Parlement.
cent en bovendien 43 naar 48 procent.
het Europees
men.
van
nergens zo exvijfde zetel in
Rijssen-Holten
stemmenkaHoewel de beweging
symbolisch
het ‘Twentse
deze uitslag
De oorzaak:
De numverloren de christenvertreem was, is
in
…Op de Biblebelt
van de Europese
non’ Annie Schreijer-Pierik.
landelijk
kiezers aan CU/SGP,
voor de uitkomst
In de 55 geCDA-lijst kreeg
Twente
democraten veel
en
de Biblebelt.
mer 25 op de
D66 en VVD, maar
de
kiezingen op
voorkeurstemmen in
Limburg aan
ChristenUnie/SGP
bijna 110.000
op Annie Schreijer.
meenten waar
op eigen kracht
structustemde massaal
wint de fractie
komt ruimschoots Twee derde van de
grootste werd,
CDA leprocenten. Het
ging
het Europarlement.
proreel een aantal
in Rijssen-Holten
▶ Urk
overal een aantal
donderdag
CDA-stemmen
stemmen die
vert juist vrijwel
uit Hengevelde.
Van de 5576
ging maar
naar de boerin
uitgebracht
centen in.
pagina 2
op dit beeld:
op Urk werden
▶▶ vervolg op
naar de ChristenUnie/
is
Er is een uitzondering
liefst 74 procent
ChristenUnie/SGP
was dat nog
jaar geleden
Rijssen-Holten.
SGP-lijst. Vijf
in deze
CDA kelderde
58 procent. Het
prijs € 1,40 zaterdag
In toespraken tijdens
zijn gisteren
afgesloten reis
naar Jordanië,
Israël
en Betlehem, refereerde
paus
Franciscus veelvuldig
aan de Bijbel
en nam het op voor
kinderen als
‘teken van hoop
en leven’.
€ 2,10
dinsdag 27 mei 2014
nederlands dagblad
18°
4
met
MODE
bijlage!
Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22
Gerhard Wilts nd.nl/geloof beeld ap / Oded Balilty
Paus neemt het op voor kinderen
▶ Jeruzalem
In toespraken tijdens zijn gisteren
afgesloten reis naar Jordanië, Israël
en Betlehem, refereerde paus
Franciscus veelvuldig aan de Bijbel
en nam het op voor kinderen als
‘teken van hoop en leven’.
Bij zijn verrassende uitnodiging aan de
Palestijnse voorzitter Abbas en de Israëlische president Peres om bij hem in het
Vaticaan te bidden om vrede, legde paus
Franciscus zondag in Betlehem een link
naar Jezus’ geboorteplaats. ‘Op deze
plaats waar de Vredevorst is geboren,
nodig ik u beiden uit voor een intens gebed tot God om vrede. Mijn huis in het
Vaticaan staat open voor zo’n bidstond.’
De paus verbond tijdens zijn driedaagse
‘bedevaart van gebed’ nadrukkelijk het
christelijk geloof met de bescherming
van kinderen. Zoals het Kind Jezus een
teken van God is, zo zijn de kinderen
van vandaag ‘een teken van hoop en leven, en tevens een graadmeter voor de
gezondheid van gezinnen, de maatschappij en de hele wereld’.
Franciscus herinnerde eraan dat misbruik, dwangarbeid, geweld en mensenhandel het huilen smoort van miljoenen
kinderen. ‘Maar hun moeders huilen
voor hen, als moderne Rachels.’ Willen
we voor kinderen zorgen, voor en met
hen bidden? Of negeren wij hen, omdat
we het druk hebben met onze eigen zaken?’
Vaak haalde de rooms-katholieke kerkleider symbolische voorbeelden uit de
Bijbel aan. In de Heilig Grafkerk in Jeruzalem erkende hij dat de weg naar relatieherstel met de Orthodoxe Kerk lang
is.
▶▶ vervolg op pagina 7
België betaalt
een hoge prijs
voor verlies
Vlaams Belang.
commentaar op 3
ap / Oded Balilty
▶ Jeruzalem
België
B
ellg
lgië
lgië
gië b
betaalt
een
ee
e
en
e
n hog
hoge
ho
h
og
ge prijs
ge
voor
vo
v
oor
o
o
or v
verlies
ve
e
Vlaam
Vl
V
laa
ams
a
ms
ms B
Belang.
cco
commen
comme
comment
om
mm
mmentaa
mentaa
me
en aa
aar
a op 3
advertentie
Geslaag
G
eslaa
agd!
d!
Paus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen door Shmuel Rabinowitz, rabbijn van de Klaagmuur
en de heilige plaatsen van Israël. De paus sloot zijn bezoek aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren af.
Willeke
Aaldert van Soest nd.nl/binnenland
voor kinderen
Bij zijn verrassende
uitnodiging aan
de
Palestijnse voorzitter
Abbas en de Israëlische president
Peres om bij hem
in het
Vaticaan te bidden
om vrede, legde
paus
Franciscus
us zondag
zond in Betlehem
een link
naar Jezus’ geboorteplaa
ge
ts. ‘Op deze
plaats waar de
Vredevorst is geboren,
nodig ik u beiden
beide uit voor
een intens gebed tot God om
vrede. Mijn huis
in het
Vaticaan staat open
op voor zo’n bidstond.’
De paus verbond
tijdens zijn driedaagse
‘bedevaart van
gebed’
g
nadrukkelijk het
christelijk geloof
met de bescherming
van kinderen. Zoals
Zo
het Kind Jezus
een
teken van God
is,
i zo zijn de kinderen
van vandaag ‘een
teken van hoop
en leven, en tevens
een
ee graadmeter
voor de
gezondheid van
gezinnen, de maatschappij en de hele
hel wereld’.
Franciscus herinnerde
herinn
eraan dat misbruik, dwangarbeid
dwangarbei , geweld
en mensenhandel het huilen
smoort
s
van miljoenen
kinderen. ‘Maar
hun
h
moeders huilen
voor hen, als moderne
mode
Rachels.’ Willen
we voor kinderen
zorgen, voor en
met
hen bidden? Of
negeren
neg
wij hen, omdat
we het druk hebben
met onze eigen
zaken?’
Vaak haalde de
rooms-katho
room
lieke kerkleider symbolische
voorbeelden uit
de
Bijbel aan. In de
Hei Grafkerk
Heilig
in Jeruzalem erkende hij
da de weg naar
dat
relatieherstel met de
Or
Orthodoxe
Kerk lang
is.
▶▶ ver
vervolg
r volg op pagina
7
nd.nl/ges
d.
laagd
nd
d
Op zoek naar het
ware ‘ik hou van
Holland’-gevoel
22
Paus neemt het
op
kerkken?’
de rooms-katholiekeuit de
Vaak haalde
voorbeelden
in Jeruleider symbolische
de Heilig Grafkerk
Bijbel aan. In
naar relahij dat de weg
zalem erkende
Kerk lang
de Orthodoxe
tieherstel met
d.
nd.nl/geslaagd
Het Nederlands Dagblad.
De krant met de C,
van cadeautje en van christelijk.
Relschopper-met
-een-reden 5
22
voor kinderen
neemt het op
Balilty
beeld ap / Oded
Paus
4
met
MODE
bijlage!
4
met
MODE
bijlage!
hou van Holland’-gevoel
het ware ‘ik
Op zoek naar
5
Relschopper-met-een-reden
Relschopper-met-een-reden 5
Gratis! Bel 0342 411711 of
kijk op nd.nl/2weken
18°
mei 2014
ad
nederlands dagbl
nd.nl/geloof
Gerhard Wilts Origineel
feliciteren?
Heeft u deze krant vandaag gekocht
en bent u nieuwsgierig wat wij op
andere dagen te bieden hebben?
Geef u zelf dan 2 weken
het Nederlands Dagblad cadeau.
dinsdag 27 mei
2014
Geen krant ontvangen?
Stuur ons een bericht en binnen 10 minuten heeft u
de krant in digitale vorm in uw mailbox.
Ga naar nd.nl/bezorging of bel 0342 411711.
Mailen kan ook: [email protected].
nd.nl/cartoons
CDA verliest aan CU en SGP
Origine
O
Ori
rigin
neel
felicite
fel
fe
elic
iciite
eren?
re
en?
Abonneeservice nd©
Het ND Fonds helpt
Het ND Fonds helpt als het financieel even
wat moeilijker is. Kijk op ndfonds.nl wat
het ND Fonds voor u kan doen. Of vraag
een formulier aan.
Paus Franciscus
bidt bij de Klaagmuur
in Jeruzalem, gadegeslagen
en de heilige plaatsen
van Israël. De paus
door Shmuel Rabinowitz,
sloot zijn bezoek
rabbijn van
aan Jordanië, Israël
en Betlehem gisteren de Klaagmuur
af.
Aaldert van Soest nd.nl/binne
nland
CDA verliest aan
…Door een lijstverbindin
g met
ChristenUnie/SGP
behoudt het CDA
zijn
vijfde zetel in het
Europees Parlement.
…Op de Biblebelt
verloren de christendemocraten veel
kiezers aan CU/SGP,
in
Limburg aan D66
en VVD, maar Twente
stemde massaal
op Annie Schreijer.
▶ Urk
Van de 5576 stemmen
die donderdag
op Urk werden
uitgebracht ging
maar
liefst 74 procent
naar de ChristenUnie
/
SGP-lijst. Vijf jaar
geleden was dat
nog
58 procent. Het
CDA kelderde in
deze
CU en SGP
gemeente van 28
naar 10
PVV verloor er anderhalf procent. De
procent en
kwam uit op 11
procent van de stemmen.
Hoewel de beweging
nergens zo extreem was, is deze
uitslag symbolisch
voor de uitkomst
van de Europese
verkiezingen op de
Biblebelt. In de
55 gemeenten waar ChristenUnie
/SGP de
grootste werd, wint
de fractie structureel een aantal procenten.
Het CDA levert juist vrijwel
overal een aantal
procenten in.
Er is een uitzondering
op dit beeld:
Rijssen-Holten.
ChristenUnie/SGP
is
daar met 44 procent
van de stemmen
nog steeds met
stip de grootste,
maar
verliest wel een
procentje ten opzichte
van 2009. Het CDA
wint er een half
procent en bovendien
steeg de opkomst
in
Rijssen-Holten van
43 naar 48 procent.
De oorzaak: het
‘Twentse
non’ Annie Schreijer-Pier stemmenkamer 25 op de CDA-lijst ik. De numkreeg
bijna 110.000 voorkeurstem landelijk
men en
komt ruimschoots
op eigen kracht
in
het Europarleme
nt. Twee derde van
de
CDA-stemmen in
Rijssen-Holten ging
naar de boerin uit
Hengevelde.
▶▶ vervolg op pagina
2
Willeke
nd.nl/cartoons
prijs € 1,40 zaterdag
christelijk betrokken
€ 2,10
ND Fonds, Postbus 185, 3770 AD Barneveld
of mail naar: [email protected]
16
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
vijf vragen
Gerard Reijn / vk nd.nl/buitenland beeld ap / Silvia Izquierdo
Tilly Dodds nd.nl/buitenland beeld nd
Bank opkomende landen nog krap bij kas Metaaldieven in Zuid-Afrika
stelen tien kilometer rails
De vijf grootste opkomende landen willen zich met
een eigen bank ontworstelen aan de almacht van
het IMF en de Wereldbank.
▶ Johannesburg
▶ Fortaleza
Metaaldieven hebben in Zuid-Afrika
bijna tien kilometer rails gestolen
van een spoorlijn in Zuid-Afrika.
Daarbij is voor naar schatting bijna
1,7 miljoen euro schade aangericht.
■ Wat is dat, die BRICS-bank?
De bank lijkt op een combinatie van de Wereldbank, die
kredieten verstrekt voor ontwikkelingsprojecten, en het
Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat landen met monetaire problemen te hulp schiet met kredieten. De officiele naam luidt New Development Bank, NDB.
Zij is opgericht door de vijf grootste opkomende landen:
Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Zij waren
deze week bijeen voor hun zesde jaarlijkse BRICS-top in
Fortaleza, Brazilië. Andere ontwikkelingslanden mogen
ook lid worden.
Het hoofdkantoor komt in Shanghai. India mag de eerste
president leveren. De bank krijgt een vermogen van 100
miljard dollar (74 miljard euro) voor ontwikkelingsactiviteiten en nog eens 100 miljard voor monetaire steun aan
landen. In 2016 worden de eerste kredieten verwacht.
■ Waarom doen die landen dat, als er al een Wereldbank en een IMF zijn?
De BRICS-landen, samen goed voor 20 procent van de wereldeconomie, vinden dat ze te weinig invloed hebben. Zo
komt de president van het IMF altijd uit de Europese Unie
(nu Christine Lagarde), en die van de Wereldbank uit
Amerika (nu Jim Yong Kim, een Amerikaan geboren in
Korea). Binnen het IMF is Nederland machtiger dan Brazilië, en België groter dan Mexico.
Sinds 2010 liggen er plannen klaar om de stemverhouding te veranderen, maar het Amerikaanse Congres blokkeert de uitvoering ervan.
■ Hebben de BRICS-landen ook andere motieven?
Zeker. China wil zijn eigen munt, de renminbi, versterken.
De nieuwe bank is dus ook een aanval op de dollar. En
Rusland wil zijn relatieve isolement doorbreken. President Putin zei in Fortaleza dat de BRICS-landen samen
moeten optreden ‘tegen de intimidatie waarmee elk land
te maken krijgt dat zich niet neerlegt bij de buitenlandse
politiek van de VS en zijn bondgenoten’.
■ Vult de BRICS-bank een gat in de markt?
Wel in de politieke markt, zie boven. In de financiële
De politieke leiders van de BRICS-landen dinsdag in het
presidentiële paleis in Fortaleza, Brazilië.
markt is dat minder duidelijk. De wereld zit vol ontwikkelingsbanken (die projecten financieren). China en Brazilië hebben nationale ontwikkelingsbanken die veel groter zijn dan de Wereldbank. Dan zijn er regionale
ontwikkelingsbanken, zoals de Caribische, de Islamitische, de Aziatische, de Afrikaanse en de Inter Amerikaanse Ontwikkelings Bank. En de Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling.
Voor monetaire steun is dat anders. De eurolanden hebben het Europees Stabiliteits Mechanisme ESM en verder
is er alleen het IMF. Een concurrent erbij is best goed,
denkt Steven Brakman, hoogleraar internationale economie in Groningen. ‘Dan kunnen landen in Latijns-Amerika
die een monetair probleem hebben, kiezen bij wie ze
steun vragen.’
De rails werden weggehaald van een
spoorlijn die loopt tussen Johannesburg
en het mijnstadje Nigel, in de provincie
Gauteng. De spoorlijn wordt geregeld –
maar niet dagelijks – gebruikt voor het
vervoer van treinen en wagons van en
naar een onderhouds- en reparatiedepot van Commuter Transport and Locomotive Engineering (CTLE). Dit bedrijf
repareert materieel van onder meer
spoorwegmaatschappij Metrorail, die
dagelijks zeker twee miljoen passagiers
vervoert in de provincies Gauteng, de
Westkaap, Kwazulu-Natal en de Oostkaap. Als gevolg van de diefstal zijn 34
wagons die gereed waren om ingezet te
worden, vast komen te staan op het depot in Nigel.
In verband met de diefstal zijn vijf mannen gearresteerd. Zij werden door patrouillerende spoorwegbewakers aangetroffen bij de spoorlijn en hadden
gasflessen en snijbranders bij zich. Die
■ Is de BRICS-bank sterk?
Vooralsnog haalt de nieuwe bank het niet bij zijn tegenvoeters. Het IMF heeft een eigen vermogen van 755 miljard dollar, de Wereldbank 39 miljard dollar. Daarbij vergeleken stelt de 200 miljard dollar van de BRICS-bank
weinig voor. Bovendien hebben het IMF en de Wereldbank een dijk aan ervaring in huis, en die heeft de NDB
voorlopig nog niet.
Maar deze bank is wel een serieus begin.
Het is niet bekend wanneer begonnen
wordt met de aanleg van nieuwe rails.
zouden zij hebben gebruikt om de rails
los te branden en het staal in stukken te
snijden.
Volgens spoorwegfunctionarissen maken de dieven deel uit van een professionele bende. ‘Het zijn experts. Ze maken
geen vergissingen’, verklaarde Thumbu
Mahlangu, lid van de transportcommissie van de grootstedelijke gemeente
Ekurhuleni, tegenover de krant The Star.
Mike Asefovitz van vrachtvervoerder
Transnet Freight Rail is het daarmee
eens. ‘Dit zijn geen kleine jongens. Om
een zo grote hoeveelheid aan staal in
stukken te snijden en mee te nemen,
heb je gespecialiseerde apparatuur nodig.’ Tien kilometer rails staat volgens
Mahlangu gelijk aan pakweg 960 ton
staal. Op de schrootmarkt is deze hoeveelheid momenteel ruim 180.000 euro
waard.
banen op de tocht
De gemeente Ekurhuleni laat nieuwe
rails leggen, waar de oude zijn gestolen.
Wanneer daarmee wordt begonnen, is
echter nog niet bekend. CTLE maakt zich
inmiddels grote zorgen. Thembaletu Fikizolo, personeelsmanager van het bedrijf, wijst erop dat de wagons die vast
zijn komen te staan geen inkomsten opleveren, totdat ze weer kunnen gaan rijden. Volgens hem zouden diefstallen als
deze er uiteindelijk toe kunnen leiden
dat het depot in Nigel gesloten wordt.
Dat zou betekenen dat zevenhonderd
mensen hun baan kwijtraken.
In Zuid-Afrika is metaaldiefstal een
groot probleem. Het gaat de dieven
vooral om koper (uit kabels), ijzer en
staal. De diefstallen kosten de Zuid-Afrikaanse economie jaarlijks honderden
miljoenen. Bovendien zorgen ze voor
overlast door vertragingen en treinuitval. <
advertenties personeel
* Ben
jij een TOP-docent met
een LB salaris?
TOP
De Meerwaarde
Wij bieden voor Toppers als jij LC en misschien wel LD!
DE MEERWAARDE ZOEKT:
DOCENTEN*:
Elektro- en/of installatietechniek (PIE)
NASK
Wiskunde
Biologie
Engels
Technologie
ONDERZOEKER
0,8-1,0 fte
0,6-1,0 fte
0,6-1,0 fte
0,6-1,0 fte
0,6-1,0 fte
0,6 fte
IETS VOOR JOU?
*SALARIS
LB/LC en LD schaal mogelijk
kijk dan snel op:
vacatures.demeerwaarde.nl
INSTRUCTEUR:
Elektro- en/of installatietechniek (PIE)
DOCENT
TOP
SCHO
OL
0,8-1,0 fte
Christelijk Onderwijs - www.demeerwaarde.nl - De weg naar: Werk • MBO • HBO
In verband met een sterke groei van ons bureau zoeken wij een
CE consulent / Safety Project engineer
en
Junior CE consulent (trainee)
ESV Technisch Adviesbureau BV is gespecialiseerd in het geven van adviezen over de Europese
Nieuwe Aanpak Richtlijnen. In het bijzonder de Machinerichtlijn, de EMC richtlijn, de ATEX
richtlijnen, de Richtlijn Drukapparatuur en de Richtlijn Arbeidsmiddelen.
Door de jaren heen hebben onze klanten ons leren kennen als een praktisch gericht
adviesbureau.
Daarom hebben wij onze dienstverlening in 2013 uitgebreid met het begeleiden van
praktische veiligheidsprojecten bij onze klanten. Daarmee gaan wij verder in onze
dienstverlening dan andere adviesbureau’s op ons vakgebied.
Onze dienstverlening
F
CE veiligheidsadvies.
F
Detachering.
F
Uitvoeren van Risico-analyses op machines.
F
Schrijven van gebruiksaanwijzingen.
F
Verzorgen van technische vertalingen.
F
Safety project management (technische en organisatorische begeleiding bij de uitvoering
van machineveiligheid projecten).
Een junior CE consulent (trainee) zal in principe in een opleidingstraject bezig zijn met dezelfde werkzaamheden. Alleen dan
onder begeleiding van een ervaren CE consulent. Voor een Junior CE consulent (trainee) is het (gaan) volgen van een
technische HBO opleiding een must. Deze opleiding zal volledig door het bedrijf betaald worden.
Wij vragen:
·
Opleiding voor de CE consulent een afgeronde HTS werktuigbouwkunde of elektrotechniek of gelijkwaardig plus een aantal
jaren ervaring in een technische functie. Voor de junior CE consulent een opleiding op MBO niveau in dezelfde richtingen.
Op onze eigen trainingslocatie geven wij:
F
Trainingen Machineveiligheid en andere Europese Richtlijnen.
F
Training veilig werken.
Trainingen kunnen ook In-company gegeven worden.
De werkzaamheden van CE consulent / Safety Project engineer zijn consultancy werkzaamheden op het gebied van de
Europese Richtlijnen, het verzorgen van risicoanalyses en machineveiligheidsrapporten, het schrijven van
gebruikershandleidingen en het opstellen van technische dossiers. Een steeds groter wordend onderdeel van de
werkzaamheden is naast de consultancy het technisch uitwerken van praktische veiligheidsoplossingen (zowel mechanisch als
elektrisch), het opstellen van investerings-aanvragen en het begeleiden van veiligheidsprojecten bij onze klanten (van
uitbesteding, uitvoering tot uiteindelijke afname). Kortom een uitdagende zelfstandige functie voor een echte techneut of
technische projectleider.
·
Goede taalbeheersing van het Nederlands en Engels.
·
In bezit van een rijbewijs.
ESV Technisch Adviesbureau BV Mercuriusweg 30 3771 NC Barneveld tel. 0342-424251 fax. 0342- 424172 e-mail: [email protected]
17
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
kerknieuws
ongewoon
novum • beeld novum / Michel van Bergen
■ protestantse kerk
Aangenomen naar IJsselmuidenGrafhorst (hervormd, De Hoeksteen):
G.H. Labooy te Papendrecht-Bethlehemkerk.
jubileum
Ede | 25 juli | zestig jaar gereformeerd predikant | ds. J. Hengeveld
(1928).
■ gereformeerde gemeenten
Beroepen te Barneveld-Zuid:
A. Verschuure te Scherpenzeel (Gld).
Geen ingezonden
stuk, wel een
verhaalsuggestie?
ndmeedenken.nl
De Schipholweg in Amsterdam is afgesloten doordat de weg is verzakt. Een
berg zand voor de nieuwe weg is verzakt. Die berg zand is daar vanwege de
omlegging van de snelweg A9 neergegooid. Een elektriciteitshuisje is naar
beneden geschoven en de weg, die normaal helemaal recht is, heeft nu een
soort S bocht. Het is nog onduidelijk wanneer de weg weer open kan.
■ fors meer valse eurobriefjes in omloop
advertentie
kerkdiensten
vakantie 2014
Nederlandstalige
kerkdiensten in
het buitenland
De hoeveelheid valse eurobiljetten is in de eerste helft van dit jaar met bijna
een kwart toegenomen. Tussen januari en eind juni werden in Nederland
bijna 24.000 nepbiljetten onderschept. Vorig jaren waren dat er nog ruim
negentienduizend. De Nederlandsche Bank (DNB) maakte dat vrijdag bekend. Waar in Nederland meer vals geld in omloop was, daalde het aantal
valse euro’s in de rest van de wereld met 6 procent. Wereldwijd werden
331.000 biljetten onderschept, liet de Europese Centrale Bank vrijdag weten. De kans dat consumenten op een nepbriefje in hun beurs stuiten, is volgens DNB echter laag. In totaal zijn er zestien miljard wettige eurobiljetten
in omloop. Valsemunters maken het liefst coupures van twintig en vijftig
euro na. Eind september komt het nieuwe tientje in omloop uit de Europaserie. Die serie is beter bestand tegen namakers dan de vorige briefjes.
■ vliegtuig landt op openbare weg in Uganda
nd.nl/
vakantiekerkdiensten
beurs
novum nd.nl/economie
DSM uitblinker
▶ Amsterdam
De Amsterdamse beurs is vrijdag
met een klein verlies gesloten na
een rustig verlopen handelsdag. De
AEX leverde 0,1 procent in op
404,40 punten, terwijl de omringende beurzen ook dicht bij huis
bleven. De markt kwam wat tot rust
na de schrikreactie van donderdag
op het neerstorten van het vliegtuig
van Malaysia Airlines in Oekraïne.
Beleggers moesten het vrijdag
zonder veel impulsen stellen met
een vrijwel lege beursagenda.
Diverse Amerikaanse bedrijven
kwamen met de resultaten over het
afgelopen kwartaal en die vielen
overwegend in de smaak. Vooral
Google deed goede zaken en won
circa 3 procent. Een tegenvaller was
de daling van het Amerikaanse
consumentenvertrouwen in een
voorlopige meting. De meeste
hoofdfondsen werden vrijdag lager
verhandeld. De grootste daler
was OCI met een dagverlies van
1,4 procent, gevolgd door de
oliedienstverleners Fugro en SBM
Offshore met elk een verlies van 0,9
procent. De grootste stijger was
DSM met een koerswinst van 4,3
procent. Het fonds steeg toen
hedgefund Third Point van Daniel
Loeb meldde een belang in DSM te
hebben genomen.
Een vliegtuigje met acht Amerikaanse militairen aan boord heeft in Uganda
een noodlanding gemaakt op de openbare weg. Dat meldt de NOS op zijn
website. Geen van de inzittenden raakte gewond en het vliegtuig liep geen
schade op. Het toestel was op weg van de luchthaven Entebbe in Uganda
naar Juba in Zuid-Sudan. Volgens een woordvoerder van de Ugandese politie kreeg het vliegtuig geen toestemming om te landen in Zuid-Sudan en
was het gedwongen om te keren. Waarom het toestel niet mocht landen, is
onduidelijk. Op de terugvlucht naar Entebbe merkte de piloot dat hij te weinig brandstof aan boord had. Hij zag zich genoodzaakt het toestel neer te
zetten op een weg bij het dorp Mityana, zo’n zestig kilometer van de Ugandese hoofdstad Kampala. Lokale media melden dat het leven in het dorp tot
stilstand is gekomen. Iedereen is uitgelopen om het toestel te bekijken.
colofon
Uitgave van Nederlands Dagblad B.V.
Hermesweg 20, 3771 ND Barneveld,
tel. 0342 411 711. postbus 111, 3770 AC Barneveld,
www.nd.nl
Nederlands Dagblad B.V. maakt
deel uit van Nedag Uitgevers B.V.
Directie: Rinder Sekeris en Sjirk Kuijper
Uitgever: Rinder Sekeris
abonnementen
tel. 0342 411711
fax 0342 411613
e-mail: [email protected]
abonnementsprijzen:
Digitale versie:
per maand
€ 32,10
€ 18,60
per kwartaal € 91,50
€ 55,15
per jaar
€ 348,50
€ 208,50
In de abonnementsprijs voor de papieren versie
is 1,25% toeslag opgenomen voor toegang van
alle digitale producten.
weekendabonnementen:
Papier: zaterdag per kwartaal € 35,65,
per jaar € 137,95; vrijdag + zaterdag per kwartaal
€ 59,45, per jaar € 232,85.
Papier en online editie: zaterdag per kwartaal
€ 62,90, per jaar € 245,00; vrijdag + zaterdag per
kwartaal € 77,40, per jaar € 304,00.
studentenabonnementen:
Papier: € 16,05 per maand, per kwartaal
€ 45,75, per jaar € 174,25.
Digitaal: € 9,30 per maand, per kwartaal
€ 27,58, per jaar € 104,25.
algemene voorwaarden:
Prijzen zijn inclusief BTW en gelden bij
automatische incasso. Per acceptgiro € 2,50
toeslag per betalingsperiode. Abonnementen
kunnen op elk gewenst moment ingaan.
Opzeggen van een abonnement kan zowel
telefonisch, schriftelijk als per e-mail. Daarbij
willen wij graag weten wat de reden van
opzegging is. De opzegging moet een maand
voor de betalingsperiode binnen zijn bij de
afdeling abonneeservice. Het moment van
opzeggen is de dag waarop de opzegging bij de
afdeling abonneeservice binnen is. Tijdige
opzegging van een abonnement voorkomt een
stilzwijgende voortzetting.
Van abonnees legt Nedag Uitgevers B.V.
gegevens vast voor de uitvoering van de
abonnements-overeenkomst.
Deze gegevens kunnen gebruikt worden om
abonnees te informeren over de andere
diensten en producten van titels en
werkmaatschappijen van Nedag. Als u die
informatie niet wenst, kunt u dat schriftelijk
melden of een formulier aanvragen bij onze
afdeling abonneeservice.
advertenties
tel. 0342 411711, ma. t/m vr. 8.30-17.00 uur;
fax 0342 411612; e-mail: [email protected]
familieberichten € 0,93 per mm (incl. btw.),
per kolom; e-mail: [email protected]
rubrieksadvertenties zie nd.nl/adverteren
sluitingstermijn rubrieksadvertenties één dag
voor plaatsing vóór 12.00 uur; zakelijke
advertenties reserveren vóór 09.00 uur,
aanleveren vóór 11.00 uur; familieberichten vóór
13.00 uur; geboorte- en overlijdensadvertenties
vóór 16.00 uur. Advertenties voor
maandageditie: zakelijke advertenties vrijdags
tot 12.00 uur; rubrieksadvertenties vrijdags tot
12.00 uur; familieberichten e-mail of fax
zaterdags tot 17.00 uur.
redactieadressen
algemeen postbus 111, 3770 AC Barneveld;
tel. 0342 411711; fax 0342 411611;
e-mail: [email protected]
politieke redactie: postbus 20018,
2500 EA Den Haag; tel. 070 3183180;
fax 070-3453101; e-mail: [email protected]
auteursrechten
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van de inhoud van deze uitgave worden
uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten
berusten bij Nederlands Dagblad B.V., c.q. de
desbetreffende auteur.
bank
IBAN NL21INGB0659441144
BIC code INGBNL2A
Identificatienummer: NL44ZZZ090569430000
bezorging
Informatie over bezorging tijdens kantooruren:
0342 411711. Op zaterdag van 8.30 tot 10.30 uur.
Mailen kan ook: [email protected] of ga naar onze
site nd.nl/bezorging. Of SMS 222 naar 1008
(55 cent per bericht) wanneer u vandaag
geen krant hebt ontvangen. Wanneer u voor
het eerst gebruik maakt van deze service
vermeld dan uw e-mailadres, postcode en
huisnummer.
leeshandicap
Voor mensen met een leeshandicap verschijnt
de krant ook dagelijks in elektronische vorm.
Inlichtingen: De Luisterpost/Bralectah,
postbus 499, 8000 AL Zwolle, 038 4270448,
e-mail: [email protected]
redactie
hoofdredactie Sjirk Kuijper (hoofdredacteur),
Daniël Gillissen (adjunct-hoofdredacteur),
Frans Tijssen (secretaris)
eindredactie Hugo de Bruijne, Cees Dorland,
Hilbert Meijer, Maarten Vermeulen (dagkrant),
Annemarie Eversdijk-Cornelisse (Leven),
Dick Schinkelshoek (Gulliver), Reina Wiskerke
(Zeven), Marieke Westerterp-van Vuren (internet)
cultuur, media & wetenschap
Rien van den Berg, Maurice Hoogendoorn,
Marc Janssens, Roel Sikkema, Peter Sneep
wereld
Jan van Benthem, Tilly Dodds-Reijnen,
Hilbrand Rozema, Ruurd Ubels,
Herman Veenhof, Gerhard Wilts, Peter Bergwerff
(Europa).
politiek & economie: Gerard Beverdam,
Piet de Jong, Sjoerd Mouissie, Eduard Sloot
kerk & religie Gerald Bruins,
Sophia Geuze-Verboom, Daniël Gillissen,
Gerard ter Horst, Dick Schinkelshoek,
Linda Stelma-de Haan
binnenland & samenleving Stephan Bol,
Willem Bouwman, Reiny de Fijter,
Hans Hopman, Hilbert Meijer, Petra Noordhuis,
Aaldert van Soest
opinie & debat Peter Bergwerff,
Wim Houtman, Frans Tijssen, André Zwartbol
bureauredacteuren
Jenneke van Garderen-Hoogland,
Roeland van Mourik, Harco Ploegman
Jan-Willem Veenhof
vormgeving Egbert Bonte, Lieneke Eefting,
Bert Hagenaars, Hendrik Jan Vermeer, Wilco Pot,
Christel Versteeg-van de Pol
18
nederlands dagblad
zaterdag 19 juli 2014
WEER NEDERLAND
MICHIEL SEVERIN
EUROPA
VANOCHTEND
VANMIDDAG
zonnig
3
1025
opklaringen
4
bewolkt
Zeer warm
0
HELSINKI
onweer
OSLO
MOSKOU
4
regen
4
DUBLIN
sneeuwregen
LONDEN
3
3
4
00:35 uur
14:52 uur
wind in Bft
LISSABON
warmtefront
ZONDAG
19° 33°
20% ZO 4
MAANDAG
20° 25°
50% W 3
NEDERLAND
VA N DA AG
stad
Amsterdam
Arnhem
Breda
Den Haag
Enschede
Groningen
weer
regenbui
bewolkt
regenbui
onweer
onweer
bewolkt
°C weer
32 onweer
34 onweer
33 onweer
32 onweer
29 onweer
33 onweer
WERELD
VA N DA AG
MORGEN
stad
Bangkok
Delhi
Dubai
Kaapstad
Mexico City
New York
Paramaribo
Peking
Sydney
Tel Aviv
Vancouver
weer
regen
regenbui
bewolkt
bewolkt
regenbui
bewolkt
regenbui
bewolkt
neerslag
zonnig
neerslag
DINSDAG
18° 26°
50% O 4
°C
26
37
43
16
25
26
32
37
14
29
20
weer
regen
bewolkt
bewolkt
zonnig
regenbui
bewolkt
regenbui
bewolkt
neerslag
zonnig
bewolkt
WOENSDAG
17° 27°
20% NO 3
MORGEN
stad
Leeuwarden
Maastricht
Utrecht
Vlissingen
Zwolle
Saba
weer
bewolkt
bewolkt
bewolkt
onweer
bewolkt
bewolkt
VA N DA AG
°C
26
40
42
17
25
27
32
38
15
29
17
stad
Athene
Berlijn
Brussel
Kopenhagen
Londen
Madrid
Moskou
Parijs
Rome
Stockholm
Wenen
weer
zonnig
zonnig
onweer
zonnig
onweer
bewolkt
zonnig
onweer
zonnig
regenbui
zonnig
weer
onweer
onweer
onweer
onweer
onweer
zonnig
ROME
hogedrukgebied
L
lagedrukgebied
CANARISCHE
EILANDEN
<-15°
TUNIS
-15°/ -10° -10°/ -5° -5°/ 0°
0°/ 5°
weer
zonnig
bewolkt
onweer
zonnig
neerslag
zonnig
zonnig
onweer
regenbui
zonnig
bewolkt
5°/ 10° 10°/ 15°
15°/ 20° 20°/ 25° 25°/ 30° 30°/ 35°
>35°
NEDERLAND
WEERFOTO
°C
26
27
25
23
26
28
M ALEEG
RTIN HERMS
-
EXTREMEN
Warmst:
Koudst:
Natst:
- leeg -
35,7 °C
in 2006
5,4 °C
IN
61,2 mm IN
VORIG JAAR
Maximum:
Minimum:
Aantal mm:
26,3 °C
15,1 °C
0,00 mm
De vroege vogels genieten vandaag van een
HOOGWATERSTANDEN
rustig strand,
Delfzijl:
05:55
18:16 om 11 uur
zal het zeer
druk zijn.
Den Helder:
13:35
23:40
MORGEN
°C
30
30
33
25
27
29
25
28
32
26
32
ISTANBOEL
DUBROVNIK
ATHENE
H
-1000- isobar
MORGEN
°C
31
35
33
31
33
28
MADRID
koufront
18° 28°
20% NO 3
VA N DA AG
°C
25
26
25
24
22
29
1015
1010
MAAN
05:40 uur
21:49 uur
ZATERDAG
1
WARSCHAU
PARIJS
sneeuw
mist
ZON
BERLIJN
10 15
sneeuwbuien
°C
31
31
25
24
24
29
25
22
33
27
31
Scheveningen: Vlissingen:
08:08
21:40
20:36
puzzel
feuilletons
zoektocht in oorlogstijd
62. ‘Waar keek je naar?’ vraagt Niek.
Hij klappertandt. ‘Ik vraag me af … of
het vliegtuig nog terugkomt.’
‘Ik mag hopen van niet.’
Versuft blijven ze in het gras zitten. Op
de landweg knielen mensen neer bij
iets wat een gewonde moet zijn.
‘Oorlog is de hel’, zegt Niek. Huug
zwijgt. Van pa mag je de hel met niets
vergelijken. De hemel ook niet. Maar hij
begrijpt precies wat Niek bedoelt.
‘We moeten verder’, zegt Huug na een
tijdje.
Niek knikt. Ze staan op. Weer verliest
Niek bijna zijn evenwicht.
Huug gaat naast hem staan. ‘Steun
maar op mij. Ik zal wel roeien.’
‘Dank je’, zegt Niek terwijl hij zijn hand
op Huugs schouder legt.
‘Mijn hoofd doet even een beetje raar.
Zal wel van de schrik zijn.’
Huug zegt niets. Het komt niet van de
schrik, dat weet hij bijna zeker. Daarnet
102
Het weekendweer laat twee
gezichten zien met vandaag extreme
hitte en morgen wolken en buien.
Vanochtendvroeg is het meteen al
WARMENSCHIJNTDEZONðINK/M
uur ligt de temperatuur tussen 20
en 25 graden en met een matige
zuidoostenwind, 3 tot 4 Bft, blijft
de aanvoer van zeer warme lucht
aanhouden. Vanwege deze wind
is er langs de westkust nauwelijks
kans op een invallende zeewind.
Uiteindelijk wordt het rond 30 graden
op de Waddeneilanden en mogelijk
zelfs 34 of 35 graden in het oosten en
zuidoosten van het land. Vanochtend
ZIJNERðINKEPERIODENMETZON
Vanmiddag beginnen sluierwolken
vanuit het zuiden het land binnen
te trekken. Eerst zijn ze dun, maar
later in de middag en avond worden
de wolken dikker. De eerste buien
bereiken Nederland waarschijnlijk in
de avonduren, mogelijk met onweer.
Met minima van 20 graden blijft het
warm. Morgen breiden de wolken
en buien zich naar het noordoosten
uit. Daarbij wordt de zeer warme
lucht verdreven. In het oosten en
noordoosten stijgt het kwik nog snel
NAARTOTMISSCHIENGRADENMAAR
zodra de buien er zijn, gaat ook hier
het kwik dalen. In Zeeland wordt het
23 graden. De wind draait overal naar
west, 1 tot 3 Bft.
buien
SUDOKU LIGHT
in de boot stond Niek ook al te wankelen.
‘Ik neem het zo weer van je over’, zegt
Niek. ‘Hoe ver is het nog naar Oosterhout?’
‘Zo’n drie kilometer. En dan ongeveer
vier naar Geertruidenberg, schat ik.’
Huug maakt het touw los. In de boot
slaat Niek het zeildoek om zich heen en
sluit zijn ogen. Huug roeit. Zijn armen
en schouders beginnen pijn te doen.
Vlak bij Oosterhout laat Huug de roeiriemen los. De pijn in zijn armen en
schouders is erger geworden. Hij moet
pauzeren. Niek opent zijn ogen. ‘Ben ik
aan de beurt?’ Huug knikt. Niek schuift
naar de doft (roeibank, van oorsprong
een Engelse aanduiding, red.) Hij durft
zeker niet te gaan staan, is natuurlijk
bang dat hij weer zijn evenwicht zal
verliezen. Zou het door de hoofdpijn
komen, dat hij zo wankel op zijn benen
staat?
Huug trekt de tas met brood en water
naar zich toe. ‘Even een paar slokken.
Wil jij ook? Of straks pas?’
Niek begint te roeien. ‘Straks, dan heb
ik meer dorst.’
‘Hoe ga je dat eigenlijk doen vanmiddag, als ik je afzet bij de Moerdijkbrug?’
vraagt Huug, terwijl hij de fles uit de
tas haalt.
‘Hoe bedoel je?’
‘Nou, gewoon. Hoe ga je verder?’
‘Ik zie wel. Misschien kan ik meerijden
op een boerenkar. Of in de auto van een
dokter. Anders ga ik lopen.’
8
3 4
2
5
3
2
1
3
9
8 6
4
7 9 8
5 1
6
5
1
OPLOSSING SUDOKU LIGHT
8
6 4 7
7 5 2
9
4
6
Schrijf alle cijfers
1 t/m 9 in alle
verticale kolommen,
alle horizontale rijen
én in alle vierkantjes
van 3 x 3 vakjes.
2
VAN VORIGE WEEK
2
1
8
7
5
4
6
3
9
3
7
4
6
9
2
5
8
1
6
5
9
1
3
8
2
4
7
8
6
7
5
1
9
3
2
4
4
3
1
2
8
7
9
6
5
5
9
2
4
6
3
1
7
8
7
2
5
3
4
1
8
9
6
9
4
6
8
2
5
7
1
3
1
8
3
9
7
6
4
5
2
© Puzzelland 140719
wordt vervolgd
het hemelteken
121. ‘Inderdaad’, zei Cham, terwijl Jafet
knikte. ‘Maar hoe kunnen dat Ima’s
koeken zijn geweest?’
‘Mijn zussen waren vergeten om eten
klaar te maken om jullie aan te bieden’,
bekende Anna beschaamd. ‘Ik waakte
over de overgebleven koeken van je
moeder en haar prachtige mand. Ik wilde ze niet in de nederzetting achterlaten. Maar mijn zussen dachten opeens
aan die koeken en pakten ze van me af.
Het kon hen niet schelen dat jullie koeken uit jullie eigen hut zouden eten tijdens jullie bezoek.’
Nu glimlachte Jafet zowaar en zijn
strenge gezicht zag er opeens een stuk
vriendelijker uit. En hij sprak, op zachte, nadenkende toon. ‘Nou, aangezien
we niet van hun voedsel hebben gegeten onder hun dak, hebben we ook
geen verplichtingen tegenover de hut
van Jerach.’
Naomi, die net zo opgetogen was als
haar zoons, gaf Anna een klopje op
haar hand. ‘Dank je, kind, dat je mijn
mand gered hebt. Het is goed om te
weten dat mijn zoons jouw broer niets
verplicht zijn. En als zij hem niets verplicht zijn, dan ben ik hem ook niets
verplicht.’ Ze knikte nadrukkelijk en
zei: ‘Ben je het daarmee eens, schat?’
‘Ja, liefste. De Allerhoogste heeft ons
werkelijk bewaard voor het kwaad.’ Noach stopte even met het voeren van zijn
grootvader om eens goed naar Anna te
kijken. Zijn ogen waren zo vriendelijk.
Anna wilde naar hem glimlachen, maar
begon in plaats daarvan te huilen. Sem
legde verontrust een hand op haar arm.
Ze werden allemaal stil en keken naar
haar. Zelfs de broze Metuselach merkte
haar tranen op. ‘Waarom moet ze huilen?’ vroeg Metuselach bezorgd.
Anna glimlachte door haar tranen heen
en veegde haar gezicht droog met haar
handen. Haar vingers zaten onder de
restanten van het bruidsgoud. Terwijl
ze zich herstelde, richtte ze zich tot
Naomi. ‘Toen ik gisteren bij de rivier
met u sprak, was ik zo bang dat u me
zou afwijzen ... Ik heb u niet alles verteld wat er bij de hut van de Nachasj is
gebeurd.’
Het woord ‘Nachasj’ trok de aandacht
van Sems hele familie. Ze staarden haar
met wijdopen ogen en bewegingloos
aan. ‘Hebt u hun alles verteld?’ vroeg
Anna aan Naomi.
‘Ja’, antwoordde Naomi zachtjes. Haar
donkere ogen stonden bezorgd.
wordt vervolgd
SUDOKU HEAVY
8
1
5
2 4
1
1
7
6
3
6
4 9
OPLOSSING SUDOKU HEAVY
4
5
6
2
1
7
8
Schrijf alle cijfers
1 t/m 9 in alle
verticale kolommen,
alle horizontale rijen
én in alle vierkantjes
van 3 x 3 vakjes.
3 5
VAN VORIGE WEEK
3
7
4
2
9
8
5
6
1
9
8
5
1
3
6
7
2
4
2
6
1
5
4
7
9
3
8
6
3
9
7
8
1
2
4
5
7
1
2
9
5
4
3
8
6
4
5
8
6
2
3
1
9
7
8
2
7
3
6
5
4
1
9
1
9
6
4
7
2
8
5
3
5
4
3
8
1
9
6
7
2

Mijn ziel zingt Jezus

daarover vandaag een brief gestuurd

Trouw_240714_Oekraïense_strijd is nu onze strijd

Wat staat er niet in MH17

Influencing the public and political agenda by highlighting employee

Uitnodiging DV 12 mei 2014 19:15

RD-acteur is 100% bilderberger puppet

lees dan hier verder

Nieuwsbrief 2014

1 Inleiding Rond de vliegramp van het Maleisische

Z.M. Koning Willem-Alexander Paleis Noordeinde Postbus 30412

Lees het artikel

De Zaaier

Liste des versions actuelles des procédures sectorielles et

3december2014 - Desireestokkel.nl

Wat moet Europa/he t Westen doen

Nieuwsbrief 206 – 15 augustus 2014 – pag. 1

Voorlopig organogram MH17 incident