Mei 2014 Handleiding: stage na afstuderen VLAAMSE HOGERONDERWIJSINSTELLINGEN Voorwoord Deze administratieve stagehandleiding is bedoeld voor studenten die afgestudeerd of bijna afgestudeerd zijn en die een stage willen doen in het buitenland met financiering vanuit het Leonardo da Vinci Programma (LLP). Studenten die een beursaanvraag willen indienen en op stage willen na de studies dienen deze stagehandleiding grondig te lezen. In de handleiding wordt ingegaan op de verschillende fases van een stage. Eerst en vooral worden de stappen beschreven om je stageplannen vorm te geven, zodat je vervolgens een beurs kan aanvragen. In een tweede fase kom je te weten welke voorbereidingen je moet treffen vooraleer je stage begint. In deze fase staan we stil bij de taal- en culturele voorbereiding, de persoonlijke- en administratieve voorbereiding en de eerste uitbetaling van de beurs. In fase drie wordt ingegaan op de stappen die je moet nemen tijdens de beginfase van je stage. Hierbij wordt beschreven wat je te doen staat bij aankomst in het buitenland en tijdens de eerste weken van je stage. Tot slot verneem je wat er moet gebeuren tijdens de eindfase van je stage en hoe jouw leerrijke ervaring gedeeld zal worden met toekomstige afgestudeerden en andere geïnteresseerden. Inhoudsopgave Je stageplannen vormgeven.......................................................................................................... 1 Persoonlijke voorbereiding ................................................................................................................. 1 Een geschikte stageplaats vinden........................................................................................................ 1 Stageplaats gevonden ......................................................................................................................... 2 Budgetraming ...................................................................................................................................... 2 Beursaanvraag ..................................................................................................................................... 3 Bereid je voor op je stage ............................................................................................................. 3 Taal- en culturele voorbereiding ......................................................................................................... 3 Administratieve voorbereiding............................................................................................................ 4 Verzekeringen.................................................................................................................................. 4 Reisdocumenten.............................................................................................................................. 4 Kinderbijslag .................................................................................................................................... 4 RVA .................................................................................................................................................. 4 Accommodatie ................................................................................................................................ 5 Eerste uitbetaling beurs ...................................................................................................................... 5 Beginfase stageperiode ................................................................................................................ 5 Contactgegevens ................................................................................................................................. 5 Administratieve formaliteiten bij aankomst ....................................................................................... 6 Verblijfsgegevens buitenland .......................................................................................................... 6 Eerste evaluatiemoment ................................................................................................................. 6 Eindfase stage .............................................................................................................................. 6 Tweede evaluatiemoment .................................................................................................................. 6 Administratieve afronding................................................................................................................... 6 Eindrapport Mobility-Tool ............................................................................................................... 6 Stageattest....................................................................................................................................... 7 Indienen onkostenbewijzen ............................................................................................................ 7 Eindafrekening beurs....................................................................................................................... 7 Deelnamecertificaat stage............................................................................................................... 7 Afsluiting dossier ............................................................................................................................. 8 Jouw ervaring delen ............................................................................................................................ 8 Je stageplannen vormgeven Persoonlijke voorbereiding Het is belangrijk je vooraf de vraag te stellen waarom je op stage wil. Zet voor jezelf op een rijtje wat jouw verwachtingen zijn op zowel persoonlijk als professioneel vlak. Realistische verwachtingen kunnen immers teleurstellingen voorkomen. Daarom is het belangrijk om voor aanvang van de stage je verwachtingen en die van je stageplaats te bespreken met je stagementor. Naast het ontwikkelen van vakkennis en het opdoen van professionele vaardigheden is het evenzeer belangrijk om stil te staan bij jouw persoonlijke zelfontwikkeling. Een buitenlandse stage is de kans bij uitstek om competenties te verwerven die belangrijk zijn binnen het beroepsleven; denk maar aan initiatief nemen, zelfstandig werken, interculturele vaardigheden opdoen, flexibel zijn, enz. Daarom kan het nuttig zijn om voor aanvang van de stage eens stil te staan bij jouw mogelijke ontwikkelingsdomeinen. Een geschikte stageplaats vinden Om een geschikte stageplaats te vinden moet je de nodige tijd uittrekken; dit kan variëren van enkele weken tot meerdere maanden. Reken daarbij nog de tijd om je buitenlands verblijf voor te bereiden. Je moet het juiste bedrijf vinden, contacten leggen en afspraken maken. Ook tijdens deze fase doe je nuttige praktische ervaring op.. Er zijn diverse kanalen om een geschikte stageplaats te vinden:         In de Reconfirm-databank (link databank) vind je stage-aanbiedingen van bedrijven, organisaties of instellingen. Je kan rechtstreeks contact opnemen met het bedrijf indien je geïnteresseerd bent in een bepaald stageaanbod; De JOE+ databank (link databank) vind je stageplekken vanuit heel Europa gepost door leden van LEO-NET Dit is een netwerk van universiteiten, hogeronderwijsinstellingen en organisaties betrokken bij stagemobiliteit in Europa (Lifelong Learning Programma). Bij buitenlandse Kamers van Koophandel kan je adressen en contactgegevens verkrijgen van buitenlandse bedrijven en instellingen en kun je informeren of een bedrijf goed aangeschreven staat. Via volgende link kan je adressen en contactgegevens vinden van buitenlandse Kamers van Koophandel: link Buitenlandse Zaken; Internationale bedrijven: bij bedrijven in België kan je solliciteren naar een stage in een buitenlandse vestiging. Zoek naar de mogelijkheden op de websites van de bedrijven waar je interesse naar uitgaat. (opm.: het is wel noodzakelijk dat je contract gesloten wordt met een bedrijf in het buitenland, niet met een bedrijf in België); Via je onderwijsinstelling: vaak hebben zij al contacten met buitenlandse instellingen of bedrijven die buitenlandse stageplaatsen aanbieden; Open sollicitatie: als bedrijven geen vacatures hebben, kun je altijd een open sollicitatiebrief sturen. Probeer met eigen ideeën te komen over wat je voor het bedrijf kunt betekenen. Stagebemiddelingsbureaus:er zijn tal van zgn. stagebemiddelaars in het veld actief. Let wel: in bepaalde gevallen zijn dit commerciële organisaties die aan stagiairs soms hoge bedragen vragen voor hun tussenkomst. Zij vormen geen noodzakelijke tussenstap voor het vinden van een stage Andere handige sites om een stage te vinden vind je via de volgende link: http://www.reconfirm.eu/nl/links/. 1 Zoek ook uit of de stageplaats aansluit bij het niveau van je studie. Daarnaast hou je best rekening met je eigen vreemde talenkennis. Is die voldoende om te kunnen functioneren in een bepaalde werkomgeving? Bespreek vooraf met het gastbedrijf je taken, werkrooster en hoe de begeleiding wordt geregeld. Deze afspraken moeten i.k.v. een beursaanvraag vastgelegd worden in een Letter of Intent. Letter of Intent vanwege het gastbedrijf: Hierin verklaart de verantwoordelijke van de stageplaats zich bereid om jou als stagiair te ontvangen. Dit document vermeldt naast je naam, expliciet volgende zaken:      voorziene stageperiode: data eerste - en laatste stagedag. Binnen het LDV-programma kunnen max. 26 weken worden gefinancierd locatie van de stage; naam stagementor (+ functie) en uitleg over hoe de begeleiding zal verlopen; beschrijving takenpakket, te verwerven competenties en je werkrooster. vermelding dat het gaat om een stage in het kader van het Leonardo da Vinci programma (LLP) en of de stageplaats zelf een onkosten- of stagevergoeding geeft en zo ja, om welk bedrag dit gaat. De ‘Letter of Intent’ dient opgemaakt te worden op origineel briefpapier met briefhoofd van de stageplaats en ondertekend door de stageverantwoordelijke. Een kwalitatieve stage verhoogt je kans op de toekenning van een beurs. De kwaliteit van een stage hangt af van het takenpakket, de begeleiding, de bedrijfssfeer en de opvang in het algemeen. Je stagementor moet voor jou en de verantwoordelijken van jouw hogeronderwijsinstelling op regelmatige basis bereikbaar zijn om het verloop van je stage te volgen, bij te sturen en te evalueren. Stageplaats gevonden Voor de toekenning van een Leonardo Da Vinci beurs, komen bepaalde bedrijven/instellingen niet in aanmerking voor een rol als gastbedrijf/instelling :     Stages in EU-instellingen en andere EU-organen, waaronder gespecialiseerde agentschappen (zie overzicht) Stages in organisaties die EU-programma's beheren (om mogelijke belangenconflicten en/of dubbele financiering te vermijden) Stages bij nationale diplomatieke vertegenwoordigingen (ambassades, consulaten) van het eigen land van de deelnemer gezien de vereiste van transnationaliteit, noch Vlaamse cultuurhuizen in het buitenland Stages bij bedrijven in een opstartfase; enkel volwaardig functionerende bedrijven of organisaties komen in aanmerking. In het kader van je beurs is het belangrijk dat het om een voltijdse stage gaat (gemiddeld 5 dagen per week, 8u per dag) gedurende een ononderbroken periode. Budgetraming Het is aangewezen om voor je vertrek een realistische kostenberekening op te maken. Het aantal beschikbare beurzen is immers niet onuitputtelijk, dus bepaal voor jezelf in welke mate je stageplannen haalbaar zijn als je geen beurs krijgt. Hou bij het opstellen van je kostenberekening niet alleen rekening met reis- en verblijfkosten, maar noteer ook: leefkosten, kosten voor vrijetijdsbesteding, verplaatsingskosten, medische kosten, e.a. . Eventuele onkostenvergoedingen 2 van het gastbedrijf zijn cumuleerbaar met een beurs. Hou er rekening mee dat sommige bedrijven enkel stagiairs met een beurs toelaten. Via volgende link vind je een handig overzicht om de kostprijs van de buitenlandse stage te schatten: http://www.studeerinhetbuitenland.be/nl/kostprijs/. Zie ook rubriek ‘Accommodatie’ in deze handleiding voor verdere tips. Beursaanvraag Eens je een stageplaats gevonden hebt, de stage-inhoud besproken hebt met je stagementor en vastgelegd in een Letter of Intent, kan je kandideren voor een beurs. Let wel: voor financiering uit het Leonardo Da Vinci programma dient de stage plaats te vinden in een EU-land of in één van volgende landen: Turkije, Noorwegen of Zwitserland. De stage mag maximum 26 weken duren. Stages in landen die minder gevraagd worden (o.m. Oost-Europa), vormen een pluspunt bij de selectie. De selectievoorkeur gaat naar aanvragen van pas afgestudeerden uit opleidingen van waaruit de inschakeling op de arbeidsmarkt minder voor de hand ligt en/of die nog geen buitenlandervaring hebben opgedaan tijdens de studies. Afstuderenden met een studietoelage van de Vlaamse Gemeenschap krijgen prioriteit in de selectie. Gelieve enkel te kandideren met een volledig, goed gemotiveerd en kwaliteitsvol dossier. Dossiers die niet aan deze criteria voldoen, komen niet in aanmerking voor een beurs. Let wel: een aanvraag doen, betekent niet dat je financieringsaanvraag automatisch wordt ingewilligd. Selectie gebeurt op vergelijkende basis en i.f.v. de mate waarin rekening is gehouden met de aangegeven prioriteiten. Je kan elektronisch kandideren via Reconfirm ten laatste één maand voor de start van je stage via de volgende link: Placement-Online. Na de online registratie ontvang je een link met de melding om jouw persoonlijke inloggegevens aan te maken. Met deze inloggegevens krijg je toegang tot je persoonlijke workflow. De workflow wordt jouw persoonlijke aanmeldingsruimte waar je de verdere procedure voor het ontvangen van een beurs doorloopt. In Placement-Online doorloop je de volgende stappen: Persoonlijke gegevens vervolledigen CV opladen Motivatiebrief opladen Letter of Intent printen, laten invullen door de stagementor binnen de ontvangende organisatie/bedrijf en daarna opladen in het systeem Kopie van jouw behaalde diploma opladen (indien diploma nog niet ter beschikking, laad je een attest van laatstejaarsstudent of een voorlopig attest van slagen op, afgeleverd door jouw hogeronderwijsinstelling). Toekenning van beurzen aan afstuderenden gebeurt steeds onder voorbehoud van slagen. Pas daarna zal je aanvraag worden behandeld en zal je via e-mail op de hoogte worden gebracht of je aanvraag al dan niet is goedgekeurd. Bereid je voor op je stage Taal- en culturele voorbereiding Een belangrijk aspect bij het kiezen van een bestemming is de taal. Het leren van de omgevingstaal met het oog op een buitenlandse stage wordt dan ook sterk aangemoedigd, ook al is de voertaal in 3 het bedrijf bv. Engels. Het bevordert de integratie en inzicht in de cultuur van het gastland. Het kan ook belangrijk zijn voor je verdere carrière dat je meerdere talen spreekt. Binnen het project kunnen onkosten gedekt worden die gemaakt worden voor de taalkundige voorbereiding. Deze voorbereiding kan plaatsvinden in Vlaanderen en/of in het gastland en dient vooraf te gaan aan de stage. Hiertoe kan je bijkomende financiële ondersteuning aanvragen. Taallessen wanneer de stage loopt, worden niet gefinancierd vanuit het Leonardo Da Vinci programma. Bij elk aanvraagdossier wordt gecheckt of de kandidaat aangeeft voldoende talenkennis te hebben voor de aangegeven stage. In het aanvraagdossier dient ook vermeldt te worden welke talen gebruikt worden tijdens de stage. Daarnaast verhoogt een culturele voorbereiding de kans op het welslagen van je buitenlandse stage. Vanaf de eerste dag zal je immers ondergedompeld worden in een nieuwe cultuur met andere waarden en normen. Ook arbeidscultuur verschilt van het ene land tot het andere. Om je nieuwe omgeving beter te begrijpen is het zinvol je hierover op voorhand te informeren. Omtrent de cultuur van het gastland kan je heel wat informatie opzoeken in bibliotheken of via Internet (o.m. via www.eures.be). Daarnaast kan je op de website www.reconfirm.eu/nl getuigenissen lezen van studenten die in het verleden in het buitenland stage hebben gedaan. Administratieve voorbereiding Verzekeringen Op het moment dat je stage loopt na de studies, ben je niet meer ingeschreven als student bij een hogeronderwijsinstelling. Daardoorben je zelf verantwoordelijk voor het regelen van een reis- en ziekteverzekering; je valt immers niet langer onder de verzekeringen van de hogeronderwijsinstelling waar je bent afgestudeerd. Ga ook na of je verzekerd bent voor schade aan derden. Informeer bij je stageplaats in welke mate je via hen verzekerd bent en waarvoor. Reisdocumenten Informeer naar de reisdocumenten die nodig zijn om naar je buitenlandse verblijfplaats te reizen. Vaak is voor EU-landen een identiteitskaart of paspoort voldoende, maar bepaalde landen vb. Turkije is bijkomend een visum vereist. Aan het bekomen van een visum zijn bepaalde voorwaarden verbonden. Ga na welke de voorwaarden zijn en zorg ervoor dat alle documenten beschikbaar zijn na de toekenning van je beurs. Calculeer bij de timing van de beursaanvraag de nodige tijd voor visumaanvraag in. Meer info hierover en over welke documenten je bij aankomst ter beschikking moet stellen van de bevolkingsdienst in het buitenland vind je op www.kamiel.info en www.diplomatie.belgium.be. Kinderbijslag In bepaalde gevallen is een stage combineerbaar met kinderbijslag. Meer info hierover vind je op: www.kamiel.info RVA Als je stage doet tijdens je wachttijd (beroepsinschakelingstijd) of werkzoekende bent /een werkloosheidsuitkering ontvangt, vraag je vóór je stage ingaat vrijstelling aan bij de RVA. Als je beurs wordt toegekend, print je in Placement-Online (zie stap ‘print certificate’) een attest af waarmee je de stage in het buitenland kan staven. Hiermee kan je bij de RVA vrijstelling aanvragen. Let wel: de RVA-kantoren beslissen echter autonoom of ze vrijstelling geven of niet. 4 Verdere informatie vind je via www.rva.be of www.kamiel.info Accommodatie Informeer voor vertrek naar de gemiddelde huurtarieven in de regio waar je naartoe gaat. Op deze manier kun je inschatten welk bedrag je voor woonruimte moet reserveren. Vraag je stagebegeleider of hij/zij je kan helpen bij het vinden van woonruimte. Nadat je accommodatie hebt gevonden, leg je best de huurtermijn, de huurprijs en de hoogte van de borg vast en maak je een lijst van de belangrijkste spullen die je in je kamer achterlaat. Maak ook duidelijke afspraken over gebruik van telefoon, gas, water en licht. Eerste uitbetaling beurs Stages tot 12 weken: beurs is samengesteld uit 2 bedragen; 1 bedrag voor vervoerskosten (te bewijzen) + 1 bedrag voor verblijf. Stages 13-26 weken: 1 bedrag voor reis en verblijf. De beurs wordt uitbetaald in twee schijven. De eerste schijf bedraagt 80% van het totale beursbedrag en wordt uitbetaald wanneer alle administratieve stappen die vóór aanvang van de stage in orde moeten zijn effectief gefinaliseerd zijn. Het gaat om de volgende administratieve stappen in Placement-Online: Stagecontract printen Stagecontract terug opladen; ondertekend door de International Relations Office van de hogeronderwijsinstelling die jouw stage opvolgt enerzijds en door jou als stagiair anderzijds Training Agreement/beursovereenkomst printen (gebeurt door de Reconfirm administrator) Training Agreement/beursovereenkomst invullen en terug opladen; deze moet ondertekend worden door jou, door de International Relations Office van de instelling die jouw stage opvolgt en door het bedrijf waar je stage zal volgen (gebeurt door de Reconfirm administrator) Attest printen dat je aan de kinderbijslagfonds dient te bezorgen zodat je het recht op kinderbijslag behoudt Voor stages van max. 12 weken wordt bij de eerste schijf 80% van de kosten voor het verblijf uitbetaald. De vervoerskosten, heen & terug, worden samen met de tweede schijf uitbetaald. Voor stages langer dan 12 weken wordt bij de eerste schijf 80% van zowel de verblijfskosten als de vervoerskosten uitbetaald. Hier wordt verblijf en vervoer immers als één bedrag berekend. Opgelet! Indien de stage vroeger dan gepland wordt stopgezet, wordt een deel van de beurs teruggevorderd. Beginfase stageperiode Contactgegevens Indien je tijdens de stage problemen zou ondervinden waarmee je niet op je stageplaats terecht kan, contacteer je onderstaande persoon: Rachida Chattari Flanders Knowledge Area vzw Tel.: + 32 (0)2 792 55 19 [email protected] 5 Administratieve formaliteiten bij aankomst Verblijfsgegevens buitenland Van zodra je bent aangekomen, moet je in Placement-Online een aantal vragen invullen met gegevens over je verblijf (zie stap ‘Complete updates upon arrival’). Vergeet niet om je aan te melden bij de lokale autoriteiten om je verblijf te melden. Eerste evaluatiemoment Twee weken na aanvang van de stage zal je een e-mail ontvangen met de vraag om een evaluatieformulier in te vullen samen met je stagementor. Deze evaluatie heeft geen effect op je stageresultaten. Deze eerste evaluatie is enkel bedoeld om na te gaan wat je sterke punten zijn en aan welke competenties eventueel nog gewerkt kan worden. Aan de hand van deze evaluatie kan je je persoonlijke groei vaststellen gedurende de stage. Het formulier dien je binnen de week na ontvangst ingevuld en ondertekend terug te sturen naar volgend e-mailadres: [email protected]. Ontbreekt de stagebegeleiding of is het werk totaal anders dan was afgesproken, overleg dan eerst met de contactpersoon bij de instelling waar je bent afgestudeerd over welke stappen je kunt ondernemen. Eindfase stage Tweede evaluatiemoment Twee weken voor het einde van de stage zal je opnieuw een e-mail ontvangen met de vraag om een tweede evaluatieformulier in te vullen samen met je stagementor. Ook deze evaluatie is enkel bedoel om een persoonlijke groei vast te stellen en om na te gaan wat de stage heeft bijgebracht op persoonlijk- en beroepsvlak. Het formulier dien je binnen de week na ontvangst ingevuld en ondertekend terug te sturen naar volgend e-mailadres: [email protected]. Maak van dit moment gebruik om een beoordelingsgesprek te hebben met je stagementor. Zo’n gesprek is meestal vrij formeel en dient om na te gaan hoe je hebt gefunctioneerd tijdens de stage. Het is een moment waarop zowel jij als je stagementor vragen stelt. Wat had er beter kunnen gaan? Is een en ander verlopen zoals verwacht? Ook kunnen er eventuele verbeterpunten of oplossingen aangedragen worden. Administratieve afronding Eindrapport Mobility-Tool Voor de rapportering van je stage krijg je aan het einde van je stage een geautomatiseerde e-mail met de vraag om een eindrapport online in te vullen. Je vult die uiterlijk een maand na afloop van je stage in. Na het vervolledigen van het rapport, stuur je het via het geautomatiseerde systeem online door. Indien je de geautomatiseerde e-mail niet zou hebben ontvangen, gelieve contact op te nemen via email ([email protected]). Werkwijze: De link openen die je via de geautomatiseerde e-mail hebt ontvangen en het document opslaan 6 Bij elke ingevulde blz. klikken op VALIDATE (de gegevens worden opgeslagen en desgewenst kan je het invullen onderbreken, zonder dat eerder ingevulde gegevens verloren gaan) Als alles is ingevuld klik je op SUBMIT Dan geef je een seintje dat het rapport is ingevuld, zodat het rapport nagekeken wordt met het oog op formele acceptatie. Gelieve hiervoor te mailen naar [email protected] Als blijkt dat er achteraf correcties moeten worden aangebracht: Je ontvangt opnieuw een geautomatiseerde mail Je brengt de nodige correcties aan Klik op VALIDATE telkens per gewijzigde pagina, dan worden de wijzigingen opgenomen Als je klaar bent, klik je op SUBMIT Indien nog een keer nodig, dient dezelfde werkwijze worden gevolgd, tot het formeel wordt geaccepteerd door R. Chattari. Aandachtspunten bij het invullen van het rapport: Onder de rubriek ‘Certification’ vul je niet in ‘diploma’, maar ‘other’. Je stage geeft immers geen recht op een bijkomend diploma, wel een attest ter bevestiging van de gelopen stage. Onder ‘Evaluation’: De stage maakt géén deel uit van je opleiding. Stageattest Aan het einde van je stage vraag je je stagementor om een formeel stageattest waarin wordt verklaard dat je de stage naar behoren hebt vervuld en afgewerkt. In Placement-Online (zie stap ‘formal completion of traineeship’), kan je een sjabloon printen dat jouw stagementor verder kan vervolledigen. Dit attest is pas geldig als het is voorzien van het stageprojectnummer, je officiële naam en de exacte stagedata. Indienen onkostenbewijzen Indien de stage korter is dan 13 weken, worden de verblijfsvergoeding en de transportvergoeding als twee aparte bedragen berekend en dien je de transportkosten te bewijzen. Gereisd met vliegtuig: indienen boarding pass en betalingsbewijs Gereisd met bus: indienen betalingsbewijs en ticket Gereisd met auto: stavingsformulier aanvragen bij Rachida Chattari ([email protected]) Deze onkostenbewijzen kan je opladen in Placement-Online (zie stap ‘Upload proof of travel costs’). Eindafrekening beurs Aan het einde van de stage wordt de overige 20% van de beurs en eventuele vervoerskosten uitbetaald. Deze tweede schijf wordt enkel uitbetaald indien bovenstaande zaken in orde zijn gebracht. Deelnamecertificaat stage Van zodra je einddossier door EPOS (Nationaal Agentschap) formeel is aanvaard en goedgekeurd, kan je van de hogeronderwijsinstelling die je beursaanvraag heeft opgevolgd een formeel attest verkrijgen waarin wordt bevestigd dat je hebt deelgenomen aan een stage na studie. 7 Met dit attest en met het attest verkregen van je stagementor, kan je je stage staven. Vooral het attest verkregen via je stageplaats kan belangrijk zijn t.o.v. toekomstige werkgevers. Zo heb je meteen ook een referentiepersoon (je stagementor, vermeld op attest) die de toekomstige werkgever informatie kan verschaffen over jouw functioneren tijdens de stage. Afsluiting dossier Na het vervolledigen van alle administratieve stappen en nadat jouw einddossier is goedgekeurd door EPOS, wordt het dossier afgesloten. Jouw ervaring delen Om toekomstige afgestudeerden te motiveren een stage te doen in het buitenland, kan je gevraagd worden om tijdens infosessies te getuigen over jouw ervaring in het buitenland. Na afloop van de stage krijg je een verzoek om een kort verslag/getuigenis te schrijven voor op onze website (www.reconfirm.eu/nl). Ook dit is een manier om afgestudeerden te motiveren een buitenlandse stage te doen. 8