Uitwerking co-teaching

Sheet 1: Leer-KRACHT
Welkom bij deze workshop Leer-Kracht.
Voorstellen.
Om van Passend Onderwijs een succes te maken, is het van belang om de leerkracht in zijn
of haar kracht te zetten. Vandaar de titel van deze workshop.
Sheet 2: Wat vraagt Passend Onderwijs van de leerkracht?
Uit onderzoek is namelijk gebleken dat de rol van de leerkracht van essentieel belang is op
de kwaliteit van het onderwijs. De leerkracht doet ertoe! De professionalisering van de
leerkracht is voor Passend Onderwijs dan ook van belang. Eén van die manieren om
leerkrachten verder te professionaliseren is co-teaching. Daar zullen we het in deze workshop
vooral over hebben.
Sheet 3: Ondersteuningsbehoeften van leerkrachten
Voordat we weten wat we kunnen doen, moeten we eerst weten waaraan leerkrachten
behoefte hebben. In het verleden is er een peiling gehouden onder leerkrachten naar de
drie grootste ondersteuningsbehoeften. Daaruit blijkt dat leerkrachten vooral behoefte
hebben aan het:
- Leren omgaan met leerlingen met gedragsproblemen.
- Leren omgaan met verschillen in de klas/ groep (differentiatie en
klassenmanagement).
- Ondersteuning in het voeren van gesprekken met ouders.
Ook geven leerkrachten aan moeite te hebben met planmatig werken en werken vanuit
een ontwikkelingsperspectief. (uit veldraadplegingen voorjaar 2010)
Sheet 4: Handelingsvaardiger worden
Deskundigheidsbevordering in de vorm van kennis leidt niet automatisch tot vergroting van
de handelingsbekwaamheid van een leerkracht. Er is op de werkvloer ook coaching nodig
om de handelingsvaardigheden van leerkrachten te vergroten. Immers hoe meer
handelingsbekwaam een leerkracht zich voelt, des te eerder zal hij of zij het zien zitten om
een leerling met specifieke onderwijsbehoeften te begeleiden.
Veel leerkrachten hebben de overtuiging dat er voor leerlingen met speciale
onderwijsbehoeften nog altijd speciaal onderwijs is in Nederland. Hierdoor zien zij het geven
van onderwijs aan deze leerlingen nog niet als onderdeel van hun eigen taak en handelen.
Voor het adequaat kunnen omgaan met verschillen in de klas is de attitude van leerkrachten
dus van belang naast het gericht inoefenen van handelingsvaardigheden. Dit laatste kan
met co-teaching. Een voordeel van co-teaching is dat de leerkracht niet alleen hoort wat
handig is, maar het ook zelf ziet en ervaart.
Sheet 5: Wat is co-teaching?
Wat is co-teaching? Co-teaching betekent letterlijk “samen lesgeven”. Er is sprake van coteaching wanneer twee of meer mensen de verantwoordelijkheid delen voor het geven van
onderwijs aan enkele of alle leerlingen in een klas of groep. Zij hebben een gedeelde
verantwoordelijkheid t.a.v. planning, instructie en de evaluatie.
Een continu-vorm is mogelijk: gedurende het hele schooljaar met twee leerkrachten voor de
klas of een intensieve vorm die gedurende een korte tijd plaatsvindt. De co-teacher is dan
tijdelijk en op die momenten in de week aanwezig die in relatie staan tot de hulpvraag van
een leerkracht. De leerkracht en de co-teacher hebben in dat geval een gezamenlijk
overeengekomen doel waarvoor ze evenwaardig verantwoordelijk zijn, samen zijn zij meer
dan één. Zij zijn evenwaardig in hun wisselende rollen als leraar en “leerling” en door te
reflecteren op elkaars en hun eigen leerproces wordt door beide gewerkt aan
interpersoonlijke vaardigheden.
Sheet 6: Vormen van co-teaching
Er zijn verschillende vormen van co-teaching:
- Ondersteunende co-teaching: de reguliere lesstof wordt gevolgd en er wordt door
één van beiden gedifferentieerd in de instructie of bijvoorbeeld de verwerking.
- Parallelle co-teaching: de leerkracht en co-teacher werken tegelijkertijd met
verschillende groepen in één lokaal aan ongeveer dezelfde lesstof.
- Teamteaching: de co-teacher brengt een specifiek gevraagde expertise de klas
binnen. De co-teacher verzorgt aanvankelijk de les en de leerkracht ondersteunt. De
lessen worden samen voorbereid zodat de leerkracht steeds meer betrokken raakt,
dezelfde kennis verwerft en een steeds groter deel van de les op zich neemt.
- Complementaire co-teaching: bij deze vorm wordt de leiding wisselend genomen,
beide zijn verantwoordelijk voor de totale les. Dit is de meest gecompliceerde vorm
van co-teaching en het gaat vaak om langere trajecten op basis van coaching.
Deze vorm heeft de grootste kans op blijvend resultaat.
Bij Passenderwijs bieden we met name de derde en vierde vorm.
Sheet 7: Het doel van co-teaching
Door co-teaching wordt de leerkracht zich bewust van zijn bekwaamheid op diverse
terreinen. Door middel van zelfreflectie krijgt de leerkracht inzicht in welke fase zijn
verschillende onderwijsgedragingen zich bevinden.
De eerste fase is dat de leerkracht iets niet of fout doet, maar weet dat niet van zichzelf:
onbewust onbekwaam.
Op een gegeven moment begint hij zich dit te realiseren, dan gaat hij over naar de tweede
fase: bewust onbekwaam.
In de derde fase is de leerkracht bewust bekwaam in nieuwe vaardigheden of kennis.
Tenslotte verdwijnt het leerproces rondom bepaalde kennis of vaardigheden naar de
achtergrond en bevindt de leerkracht zich in de vierde fase: onbewust bekwaam.
Sheet 8: De verschillende fasen binnen een traject
Hoe wordt een co-teachingstraject vormgegeven?
- De intake: de hulpvraag wordt zo klein en SMART mogelijk vast gesteld. Duidelijk moet
zijn wanneer het doel is bereikt en wat er dan te zien is. Daarnaast is het belangrijk om
een beeld te schetsen van hoe het traject eruit komt te zien en er worden afspraken
gemaakt, bijvoorbeeld t.a.v. wanneer, wat, door wie en hoe ouders worden
geïnformeerd.
- Een observatie kan vervolgens worden overwogen voor het totaalbeeld van de coteacher. Bijvoorbeeld tijdens een situatie waarin het probleem wordt ervaren en in
een situatie waar het probleem zich niet voordoet.
- Na de observatie gaat de co-teacher in gesprek met de leerkracht. De co-teacher
stelt verhelderingsvragen die duidelijk maken waarom de leerkracht doet zoals ze
doet. Tevens kan dan de eerste sessie worden voorbereid.
- Iedere sessie wordt nabesproken in een reflectiegesprek en de nieuwe sessie wordt
voorbereid.
- Halverwege het traject vindt een tussenevaluatie plaats en kunnen doelen en
verwachtingen zo nodig worden bijgesteld.
- Het traject wordt afgerond met een eindgesprek en een evt. terugkommoment kan
worden gepland.
Sheet 9: Wat kan en doet een co-teacher?
Wat doet en kan een co-teacher? Een co-teacher kijkt in ieder geval met een positieve bril.
Ze ziet een leerkracht met mogelijkheden en ontwikkelkansen. Een co-teacher kijkt langs
belemmeringen heen en kan zich verplaatsen in de ander en daarbij aansluiten.
De co-teacher kan de ander zichzelf laten zijn door zichzelf te zijn en er “zijn“ voor degene
met de hulpvraag. Zij kan daarbij coachingsvaardigheden inzetten, heeft specifieke kennis,
kan haar expertise inzetten en heeft een rugzak vol vaardigheden om afwisselend in
verschillende situaties in te kunnen zetten.
Sheet 10: Een voorbeeld uit de praktijk
We bekijken een film om een nog duidelijker beeld te krijgen van wat co-teaching is en hoe
het er in de praktijk uitziet.
Sheet 11: Co-teaching als arrangement binnen Passenderwijs
In ons samenwerkingsverband werken we voor het tweede schooljaar met co-teaching. We
zijn vorig schooljaar begonnen met het aanbieden van een training in groepen waarbij de
groepsdynamiek niet lekker liep. Een vorm van teamteaching. Na verloop van tijd is deze
vorm als vanzelf overgegaan in de vorm van complementaire co-teaching. De
vaardigheden uit de training worden een onderdeel binnen de reguliere activiteiten.
Hierdoor is het leereffect op de kinderen het grootst en wordt de leerkracht nog meer in de
gelegenheid gesteld om bepaalde kennis en vaardigheden zich eigen te maken.
Vanaf aankomend schooljaar wordt co-teaching aangeboden als het arrangement
Intensieve ondersteuning gericht op de leerkracht. Dit arrangement wordt op maat
gemaakt. Het kan gaan om een hulpvraag van een leerkracht t.a.v. de hele groep, t.a.v.
een aantal kinderen met specifieke onderwijsbehoeften of om een hulpvraag van de
leerkracht zelf. Bij de intake wordt duidelijk waar de leerkracht behoefte aan heeft en samen
wordt bekeken op welke manier aan die behoefte kan worden voldaan, aansluitend bij de
principes van co-teaching.
Sheet 12: Vragen en/ of opmerkingen
Vragen en/ of opmerkingen.

Download Report