No protest Imade, Evita en An: Bie Vancraeynest

driemaandelijks magazine van Jong Groen
E D I T I E J U L I /A U G U S T U S / S E P T E M B E R 2014
ERKENNING P702077 V.U. Lies Corneillie, Sergeant De Bruynestraat 78-82, 1070 Brussel
PB- PP B- 00000
BELGIE(N) - BELGIQUE
VLAM
DOSSIER
No protest
DOSSIER
Critical Mass
Bie Vancraeynest:
“De strijd maakt gelukkig”
Imade, Evita en An:
“Fantastisch dat we zo jong
dit ambt mogen invullen”
GROENLAND
EDITO
OPSTAND
NA DE VERKIEZINGSKOOR T S,
DE ZOMERKRIEBELS
Het is putje zomer, het moment om uit te rusten, maar ook
om inspiratie op te doen, even out of the box te denken. Daar
draagt deze allereerste Vlam toe bij, met een blik op verzet
voor verandering. Zijn jonge mensen inderdaad zo apathisch
als men hen aanwrijft? En waaraan zouden we dat te danken
hebben? In het dossier op p 4 lees je een interessante analyse.
Bij de Critical Mass in Antwerpen (p 16) is er alleszins verzet
zichtbaar.
Wikileaks Document POU127bis
Primary language: Dutch (vernacular)
File type: audio transcript, zip file
Description: Een geheime bijeenkomst van bestuursleden van Jong Groen in de
Jeugdherberg van Poupehan, vlakbij de Franse grens.
Participants: B, W, E, I, J, C, X, G-J, L, F
Time code: 20140627 23:34
J: “…en zo is dus zwart op wit bewezen
dat planten gevoelens hebben.”
B: “Allez, J, dat is toch geen serieus
verhaal.”
J: “Het is ook geen verhaal, dat is
experimentele wetenschap.”
W: “Ik vond al dat ge fameus aan de
graanjenever had zitten nippen…
Trouwens, wat dat betreft: bij wie
schenk ik nog ’s vol?”
I: “Yep, doe maar.”
F: “Ben blij dat uw verkiezing in ’t parlement u nog niet heeft veranderd!”
I: “Santé!”
L: “X, ’t is aan u om een verhaal te
vertellen. En straffer dan dat van J,
alstublieft!”
X: “Eigenlijk wil ik ook geen verhaal
vertellen.”
B: “Ah bon?”
Stilte. Glazen tikken op tafel.
INHOUD
X: “Ik zou een verhaal willen beginnen.
Een lang verhaal. Eentje dat voorbij de
muren van de jeugdherberg zal gaan.
Een verhaal dat zelf nieuwe verhalen
schrijft.”
I: “Een glas dat zelf nieuwe glazen
schenkt – santé!”
E: “Ssst, I, onderbreek haar nu
niet altijd... En trek uw t-shirt aan,
onnozelaar!”
X: “Binnenkort zijn ’t bestuursverkiezingen bij Jong Groen. En zoals jullie
weten, spreken we dan ook de nieuwe
richtlijnen af voor het volgende
werkjaar. Ik stel voor dat we dat
ditmaal achter gesloten deuren doen.
Met alle Jong Groenen, maar zonder
pottenkijkers.”
B: “Maar dat kunnen we toch niet
maken? De Moederpartij moet toch
weten wat wij zeggen en denken, wat
we gaan doen? Trouwens: waarom
zoudt ge dat doen, zo achter gesloten
deuren?”
X: “Om af te spreken hoe we die
‘Moederpartij’, zoals jij ze noemt, over
te nemen. Niet helemaal, natuurlijk,
maar wel stevig.”
C: “Hmm, niet slecht… Maar hoe dan,
door onze macht uit te spelen?”
X: “Nee.”
E: “Hoe dan?”
2
X: “Nee: de macht van een ‘nee’. Niet
macht op zich, maar de macht van
onafhankelijkheid, van geen angst te
hebben, van weerbarstig te zijn, af en
toe gewoon tegen te zijn. Om mensen
wakker te schudden, om onszelf te
verplichten na te denken. Om moeilijk
te doen, maar moeilijk voor onszelf,
moeilijk om sterker te worden. Om
opstandig te zijn.”
J: “Opstandig, balsturig,
weerspannig!”
W: “Rebels, balorig…”
C: “Vrolijk anarchistisch.”
E: “Het beleefd oneens zijn!”
F: “Recalcitrant!”
L: “Tegendraads. En beginnen we
meteen op het Zomerweekend?”
I: “Santé!”
Iedereen: “Santé!”
25 mei 2014 was een moment waar menig politiek geïnteresseerde burger naar uitkeek. Overigens ook een moment waarna
heel wat campagnevoerders de riem eventjes afgooiden na
dagen, weken en maanden de boer op gaan. Het resultaat mag
gezien worden. Jonge kandidaten vielen op door een goed
resultaat en veel jongeren kiezen Groen. Niet alleen gaat Groen
erop vooruit, we hebben er ook extra jonge parlementsleden
bij. Op p 20 lees je wat hen drijft.
Ondertussen hebben we ook al een tijdje onze zomervijfdaagse
achter de rug… ‘Stad als motor’ bracht wat het beloofde,
een intensieve en interessante focus op de stad als hefboom
voor ecologische uitdagingen, die ook kansen kunnen zijn. We
fietsten langsheen betrokkenheid van alle burgers en de uitdagingen die een jonge bevolkingsgroei met zich meebrengen.
Tegelijk biedt de stad dé mogelijkheden om een ecologische
omwenteling mogelijk te maken. Waar wachten we nog op?
Lees meer op p 8.
p4
DOSSIER I
No Protest – Een verklaring voor de
hedendaagse apathie
p8
IN BEELD
Stad als motor
p 10
GE VAT
Oosterweel: een stand van zaken
p 12
I N T E R V I E W
Bie Vancraeynest
p 16
DOSSIER II
Critical Mass: fietsers eisen de weg op
in Antwerpen
p 18
CULT UUR
Street art
p 19
AFDELING IN DE KIJKER
Studentenafdelingen
p 20
J O N G Aan tafel met de toekomstige
gezichten van Groen
Het is je misschien opgevallen, maar ons magazine heet ook
niet langer ‘Peper’, maar ‘Vlam’. De restyling van Jong Groen
zorgt niet alleen voor een nieuw logo, maar voor een heel nieuw
jasje en dus ook een nieuwe naam voor dit magazine. Nog
steeds gevuld met dynamiek en passie en… vuur.
Veel leesplezier!
Klinkende glazen, jouwende
medeklinkers.
B r a m Va n B r a e c k e v e lt, v o o r z i t t e r J o n g G r o e n
B: “Zeg, wie ligt daar nog? G-J, wakker
worden!”
G-J: “…huh?”
auteur: Simon Horsten
n bezoek
ee
or
ot
m
s
al
ad
St
s
en
jd
Jong Groen bracht tin diepen boomgaard. Ze leveren
aan bioboerderij De in de stad en vervullen daarbij ook
groentepakkettenor mensen tewerk te stellen die elders
een sociale rol do uit de boot vallen.
op de arbeidsmarkt
3
DOSSIER I
DOSSIER I
NO PROTEST
Een verklaring voor de hedendaagse apathie
Waarom is er na zes jaar crisis
zo weinig protest? Gezien de
voortdurende berichtgeving
over de corrupte financiële
wereld, de graaiende elite,
speculerende semi-publieke
instellingen en groeiende
sociale ongelijkheid is de
huidige apathie op zijn minst
opmerkelijk. Hoe is ze te
verklaren?
Hieronder probeer ik een
antwoord te formuleren op
deze vraag. Samen met heel
wat anderen denk ik dat het
gebrek aan protest samenhangt met een gebrek aan een
ideologisch kader, een Groot
Verhaal, dat de huidige misstanden met elkaar in verband
kan brengen en tot actie aanzet. Maar die conclusie werpt
nieuwe vragen op: naar de
redenen waarom een dergelijk
verhaal zich niet vestigt.
Groen Europarlementslid Bart Staes
legde dit thema tijdens een Europese
verkiezingsbijeenkomst voor aan een
publiek van Nederlandse en Vlaamse
jonge groenen. Er zijn toch meer
dan genoeg redenen om in opstand
te komen, stelde hij, vooral voor de
jongste generatie: hoge jeugdwerkloosheid, van stage naar stage, de
afbraak van sociale zekerheid, een
onzeker toekomstperspectief. Voor
jonge groenen komt daar komt nog bij:
de steeds onontkoombaarder gevolgen van klimaatverandering, en het
uitblijven van ecologische transitie.
Hoe is de apathie verklaarbaar? Het
gros van de reacties bij Staes had
4
een onzekere, bijna defaitistische
toonzetting. Men was het erover eens
dat verandering moest komen van de
nieuwe generatie, dat er gevochten
moest worden voor een betere
wereld. Maar hoe precies? Welke
ideologische kapstok heeft iemand
die protest wil voeren tegen een
markt en een beleid die zichzelf als
‘neutraal’ presenteren?
Dat er zo weinig maatschappelijk
protest op gang komt tegen de toch
zo reële misstanden, kan komen doordat zich (nog) geen alternatief Groot
Verhaal heeft gevestigd – of althans
niet over de hele maatschappelijke
breedte. Maar hoe komt dat dan?
D E U T O P I E VA N D E V R I J E
MARKT: DE OORZA AK
VA N G E B R E K A A N
PROTEST
Niet dat de Grote Verhalen achter ons
liggen: er bestaat wel degelijk iets
dat de samenleving uitlegt, richting
geeft, en onze moraal bepaalt: de
utopie van de vrije markt.
De Gentse psycholoog Paul
Verhaeghe noemt het geïdeologiseerde beeld van de vrije markt
het neoliberale Grote Verhaal, dat
inmiddels bijna alle aspecten van onze
samenleving beheerst: behalve onze
moraal ook onze religieuze beleving,
de kunstwereld, en natuurlijk de
economie. Het neoliberale discours
is zo aanwezig, dat vrijwel de hele
samenleving het (onbewust) als
politiek neutraal en onvermijdelijk is
gaan aanvaarden.
Dat is de reden waarom we niet in
opstand komen: precies de aanname
van deze ‘realiteit’ is de reden voor
het gebrek aan protest. Ik beantwoord de vraag van Bart Staes dus
5
graag als volgt: het is de alomtegenwoordigheid van de neoliberale orde
die ervoor zorgt dat we niet meer in
opstand komen!
I S T H I S T H E R E A L L I F E?
Hoe steekt deze maskerade van
neoliberalisme als ‘realiteit’ nu
precies in elkaar? Onder historici is
het onderzoek naar Grote Verhalen
of master narratives de laatste jaren
sterk in opkomst. In een recent
artikel definieert de Nederlandse
geschiedsfilosoof Herman Paul het
master narrative als een samenhangend interpretatief kader, dat de
verbeelding zó sterk beheerst dat een
alternatieve zienswijze nauwelijks nog
voorstelbaar is. Het verhaal voltrekt
zich niet in de werkelijkheid, maar
de blik op de werkelijkheid wordt er
volledig door bepaald.
Volgens Herman Paul zijn Grote
Verhalen te herkennen door de
overheveling van de terminologie van
één bepaald veld naar allerlei andere
maatschappelijke sectoren. In het
huidige neoliberale Grote Verhaal
staat het financieel-economische veld
centraal, met name de Angelsaksische
managementliteratuur, waarvan
we de begrippen inmiddels overal
terugvinden: zelfs in de zorg en het
onderwijs spreekt men over het zetten van targets en het monitoren van
performance; het gaat over flexibility,
transparancy, output, rendement,
competenties, product, efficiency.
Over ‘investeren in jezelf’.
Daarnaast hechten Grote Verhalen
zich aan andere prominente woorden,
zoals het neoliberale Verhaal dat
doet aan ‘vooruitgang’ en ‘groei’. Zo
vervaagt op den duur het onderscheid
tussen de ideologie en de werkelijkheid zèlf. De ‘realiteit’ van het
DOSSIER I
neoliberalisme en de eigenlijke werkelijkheid zijn des te sterker verward
geraakt nadat in 1989 de muur viel, en
het socialisme als master narrative van
de aardbodem verdween. Sindsdien
presenteert het neoliberalisme zich
als het enige correcte wereldbeeld, en
bovendien als onontkoombaar: als het
Einde van de Geschiedenis.
Daarbij moeten we ons realiseren dat
master narratives losstaan van de werkelijkheid, maar wel degelijk ingrijpen
in de werkelijkheid. Taalgebruik heeft
een performatieve dimensie. Herman
Paul: “In deze performatieve dimensie
is de taal, om zo te zeggen, actief aan
het werk. Ze verwijst niet slechts naar
de werkelijkheid, [...] maar treedt er
handelend in op – al was het maar
door de kaders te definiëren waarbinnen mensen hun wereld ervaren en
waarbinnen ze concreet aan de slag
gaan.” Binnen de huidige kaders
behoort opstand niet tot de mogelijkheden. Sterker nog, het hedendaagse
master narrative is zó dominant dat
de maatschappelijke misstanden
– tezamen met het wegvallen van
kwaliteit, empathie en ‘de menselijke
maat’ – vaak verkeerdelijk worden
toegeschreven aan een gebrek aan
vermarkting.
Verhaeghe laat zien dat de gelijkgeschakeling van neoliberalisme met de
werkelijkheid zelfs letterlijk gebeurt;
als men zienswijzen aandraagt
die van dit kader afwijken is het
antwoord al snel: “get real”. Het is een
veelgehoorde reactie op heel wat
ideeën vanuit de groene beweging,
en op de utopistische ideeën zoals de
Nederlandse historicus en journalist
Rutger Bregman die propageert.
Deze dynamiek verklaart het uitblijven van opstandigheid: de meeste
mensen geloven niet dat er tegenover
de ‘realiteit’ iets te beginnen valt.
DOSSIER I
Een uitgesproken goed voorbeeld
hiervan is het basisinkomen, dat door
idealisten met enige regelmaat is
aangedragen, maar keer op keer door
‘realisten’ wordt getorpedeerd. Dat
gebeurt niet op basis van de eigenlijke
werkelijkheid, waarin experimenten
met het basisinkomen vrijwel zonder
uitzondering heel succesvol zijn, maar
op basis van de heersende ideologie,
die zich als ‘realiteit’ maskeert.
GROEN EN GROENLINKS
Als Brusselse Nederbelg, die bij
zowel GroenLinks als Groen betrokken is, denk ik te kunnen stellen
dat de ‘realistische’ neoliberale
modus zich in Nederland veel dieper
heeft genesteld dan in Vlaanderen.
Nadat GroenLinks vorig jaar een
catastrofale nederlaag leed, gingen
er heel wat stemmen op de partij
meer ‘efficiënt’ als een ‘professioneel’
bedrijf te ‘runnen’. Weg met die
geitenwollensokkenmentaliteit!
Ik geloof dat precies het omgekeerde
moet gebeuren. De representanten
van de geitenwollensokkengeneratie
zijn de afgelopen decennia geëvolueerd tot ‘team-builders’, managers en
communicatiestrategen. Vervolgens
is de frustratie met stroperige, onbereikbare managementlagen natuurlijk
niet meer dan terecht. Maar om dat
op te lossen met meer ‘new public
management’ of ‘bedrijfsmatige
efficiëntie’ verergert de boel juist. We
hebben deze trend net te keren, en
zeker niet voort te zetten.
Dergelijke trends zijn natuurlijk niet
geheel aan Groen voorbij getrokken,
maar ze is er iets minder vatbaar
voor gebleken dan GroenLinks. Waar
GroenLinks onder Femke Halsema
geacht werd de Vlamingen wat aan
‘realisme’ te kunnen bijbrengen, zijn
6
het daarom nu de Vlamingen die de
GroenLinksers heel wat kunnen laten
(her)ontdekken: een meer collectieve
geest; een open instelling wars van
partijhiërarchie; geen afwijzing van
ambitie, maar wel van carrièrisme;
gezamenlijke aandachttrekkende
acties op straat; activisme binnen de
bewegingen; zeggen wat je denkt en
voelt, in plaats van het discours van
spindoctors en communicatiestrategen. Het zijn die punten waarmee
Groen de winst behaalt. En dat is niet
voor niets: het grote publiek heeft
schoon genoeg van hol sloganisme, en
prikt er bovendien zo doorheen.
W AT T E D O E N?
Als verandering van beleid in Brussel –
of in welk machtscentrum dan ook – de
doelstelling is, is een nieuw Groot
Verhaal nodig: een nieuwe ideologie,
zoals de groenen het ecologisme
uitstekend kunnen aanbieden. Dat
wil zeggen dat we het taalgebruik en
maatschappelijk discours moeten
veranderen, en daarmee het interpretatief kader, de moraal, en het
raamwerk voor ons doen en laten. Als
dat niet lukt, is zowel weerstand en
protest als het teweegbrengen van
daadwerkelijke maatschappelijke
verandering ondenkbaar. Als dat wèl
lukt, gaat protest tegen de bestaande
orde daar automatisch mee samen.
Dat heeft met framing te maken – maar
dan niet met het politieke effectbejag
op korte termijn, waarmee deze term
vaak wordt geassocieerd. Het gaat om
het scheppen, aanjagen en geaccepteerd krijgen van een nieuwe visie op
de samenleving, en een nieuwe uitleg
van de werkelijkheid.
Maar de ontwikkeling van nieuwe
kaders kan niet op zichzelf staan. Een
Alternatief Verhaal kan zich moeilijk
vestigen als er een Groot Verhaal
bestaat dat vrijwel de gehele samenleving beheerst – en dat men bovendien
niet meer als Verhaal herkent. De
belangrijkste voorwaarde voor de vestiging van een Nieuw Verhaal is daarom
dat we het bestaande neoliberale
Verhaal opnieuw als ideologie accepteren – en niet langer onbewust verwarren met de ‘realiteit’. Pas daarna kan
het Grote Verhaal van het neoliberalisme, dat vandaag ons leven beheerst,
daadwerkelijk plaatsmaken voor iets
anders, en kunnen we constructief
weerstand bieden aan de zo reële misstanden van vandaag. Hoe vreemd het
ook moge klinken: we zullen dus eerst
geaccepteerd moeten krijgen dat
het neoliberale verhaal bestaat, een
Verhaal dat zo dominant is dat het zich
tot ‘realiteit’ heeft verheven, maar dat
ondermijnd, aangevallen en omvergeworpen kan worden – en moet worden
als we deze wereld aangenamer willen
maken. De weerbarstige houding van
veel ‘realistische’, ‘post-ideologische’
of ‘post-materiële’ groenen tegenover
de noodzaak of het bestaan van
Grote Verhalen, werkt in dit verband
averechts; het doet dienst als een
mystificatie of zelfs als masker van de
bestaande status quo.
Aan de verwerping van een master narrative, en de vestiging van een nieuw
Verhaal, gaat in de eerste plaats
herkenning en een beschouwende
positie vooraf. Daarom is het misschien een goed idee om het huidige
neoliberale Verhaal te historiseren:
we zouden ons niet moeten afvragen
of de huidige ‘realiteit’ waar is of niet,
maar hoe het komt dat iedereen deze
‘realiteit’ voor waar aanneemt. Zoals
Herman Paul benadrukt, vereisen
historisering en verwerping dezelfde
beschouwende positie van buiten het
discours in kwestie. De twee liggen
dan ook vaak in elkaars verlengde.
Vanuit de erkenning van het dominante master narrative is er voor
groene partijen een belangrijke rol te
spelen in het politiseren van eenieder
die de dupe is van de huidige ‘realiteit’.
Daarbij kunnen groenen zich niet
alleen richten op het aanbieden van
‘een alternatief’, hoewel dit zeker van
belang is. Ze moeten óók, met een
beroep op de eigenlijke werkelijkheid,
laten zien dat het bestaande neoliberale model geen onontkoombare
realiteit is maar een ideologie – en
bovendien een ideologie met perverse gevolgen. Dat betekent een
breed proces van maatschappelijke
bewustmaking en brengt met zich
mee dat groene partijen zich moeten
(her)uitvinden als een verlengstuk van
een maatschappelijke beweging; dat
men groene partijen als instrument
ziet, en niet als doel op zichzelf; dat de
groene partijen intern kritisch blijven
ten opzichte van ‘realisten’ en ‘professionele’ structuren; en dat groenen
betrokken blijven bij buitenparlementaire systeemkritische bewegingen.
Zeker nu is het belangrijk verandering
te brengen in de acceptatie van de
‘realiteit’ – dat is: de neoliberale orde.
Alleen op deze manier kunnen we
populistisch links en nieuw rechts
de wind uit de zeilen nemen, en
voldoende kritische massa ontwikkelen voor de verandering die we zo
hartgrondig nodig hebben.
MEER LEZEN?
–– Rutger Bregman: artikels over o.a. het basisinkomen, de behoefte
aan een nieuwe utopie en waarom we niet in opstand komen op
decorrespondent.nl
–– Jean-François Lyotard: La Condition Postmoderne (over het
zogenaamde einde van de Grote Verhalen)
–– Paul Verhaeghe: Identiteit (2012) en, beknopter, de Oikoslezing
van 2011
–– Herman Paul: Ziektegeschiedenissen: de discursieve macht van
secularisatieverhalen (2013)
–– Een uitgebreidere versie van dit artikel: www.bit.ly/1pISEjW
7
A u t e u r : P e p i j n va n E e d e n
IN BEELD
IN BEELD
STAD ALS MOTOR
rol van steden in een internationale
context en staatssecretaris Bruno De
Lille, die ons tijdens een boottocht
de ontwikkelingen in de Brusselse
Kanaalzone uit de doeken doet.
Tijdens de eerste week van juli trok Jong Groen op vijfdaagse. Waar steden
nogal eens worden geassocieerd met anonimiteit, eenzaamheid, geweld
of armoede, wil Jong Groen de stad bekijken vanuit haar sterktes. De stad
vormde dus vijf dagen de rode draad van onze activiteiten. Stad als motor
gemist? Geen nood, we geven je een verslag in geuren en kleuren.
1. De eerste dag brengen we een
bezoek aan ‘Den Diepen Boomgaard’
in Grimbergen, een boerderij waar
ze biologische groenten telen. Dat
betekent dat ze een drieslagstelsel
hanteren om de grond niet uit te
putten. Centraal staat het optimaal
benutten van de aanwezige mineralen. Zo gebruikt de biolandbouw
de mineralen die zijn opgenomen
door planten via de compost en niet
mineralen uit kunstmest, die werden
uitgegraven uit rotsen.
2. Tijdens de eerste avondactiviteit
laten we ons inspireren door filmpjes
van Victoria Deluxe die verschillende maatschappelijke thema’s
aankaarten. Aan de hand van een
collage geeft iedereen een mogelijke
oplossing voor een evenwichtigere
maatschappij. Het moet niet altijd een
stadsspel, een fietstocht of een debat
zijn. Geef de jongens en meisjes van
Jong Groen pritt en enkele scharen
en ze amuseren zich evengoed. Ook
dat is ‘Stad als motor’: samen gas
terugnemen, rustig vooruitblikken of
achteromkijken.
3. Onderzoeker Pascal Debruyne
geeft uitleg over de rol van het middenveld in de steden: hun invloed op
het Gentse beleid, de huidige demografie en de ruimtelijke ordening. Op
de sprekerslijst staan overigens ook
nog Eric Corijn, die het heeft over de
4. Tijdens Stad als motor is er inhoud
en debat, maar ook plezier en vertier.
De beste moppen tap je aan het
kampvuur, de fijnste gesprekken heb
je op de fiets of in de zon, al dan niet
bij een milde kater van het feestje de
dag voordien.
5. La Baraque is een gemeenschap
die ontstond onder de impuls van
Franstalige studenten architectuur,
die na splitsing van de Leuvense
Universiteit eind jaren 60 naar ‘het
nieuwe Leuven’ moesten verhuizen.
Zij zagen het niet zitten om in een
artificiële stad te gaan wonen en
creëerden hun eigen gemeenschap.
Hun krakersterrein is luttele meters
verwijderd van een gigantische berg
uitgegraven zand, met daarachter de
werf van een nieuw bouwcomplex,
klimmen dus.
4
2
4
6. De zomeractiviteit, dat is ook
socializen met toevallige passanten.
In dit geval dertig dolenthousiaste
Brusselse ketjes, die gelijktijdig met
ons in Hanenbos verblijven. Samen
schreeuwen we de Rode Duivels op
een haar na richting halve finale.
2
1
7
5
7. Fietsen in de stad, niet voor doetjes.
Voor wie Brussel niet gewend is met
de fiets, is het wel even aanpassen:
semi-snelwegen, geïmproviseerde
fietspaden, langs dubbelparkeerders,
hier en daar het getoeter van een niet
zo overtuigde automobilist,… Al zijn
er ook een pak Brusselaars die ons –
“tous ensemble!”– warm onthalen.
Net buiten Brussel wacht ons de
beloning: in een pittoresk kader een
pak rustiger fietsen.
3
6
auteurs: Eline Debl aere en
8
9
P i e t e r J a n ss e n s
GEVAT
GEVAT
DOSSIER OOSTERWEEL:
EEN STAND VAN ZAKEN
Weinig thema’s hebben de afgelopen verkiezingen zo gedomineerd als het debat rond
de Oosterweelverbinding.
Het dossier over de Antwerpse mobiliteitsknoop sleept al
sinds de jaren negentig aan,
maar is levendiger dan ooit.
4 mei 2014, een zondag zoals er
zoveel zijn. In Nederland staat de
Nationale Dodenherdenking op het
programma en in het voetbal deelt
de latere kampioen Anderlecht aan
rivaal Club Brugge een stevige tik
uit door blauw-zwart met 0-1 te
verslaan. Maar in Antwerpen hebben
ze andere dingen aan hun hoofd. Daar
verzamelen 12.000 mensen zich in de
verschillende districten en omliggende gemeentes om in groepjes
naar Park Spoor Noord te stappen
en te fietsen, als statement voor de
overkapping van de Antwerpse ring.
“4 mei was in
de afgelopen
verkiezingscampagne
een keerpunt”
“4 mei was in de afgelopen verkiezingscampagne een keerpunt”, blikt Wim
van Hees van actiegroep Ademloos
terug. “Toen kon je echt merken dat het
thema leefde bij de bevolking, zodat
een krachtig signaal werd uitgezonden
naar de politiek. Ook al spraken politici
als Bart De Wever publiekelijk weinig
over het dossier, ze konden het niet langer negeren. Helemaal onverwacht was
het succes van die actie trouwens niet.
Na het beruchte Valentijnsakkoord van
de Vlaamse regering enkele maanden
eerder (Kris Peeters en co besloten toen
om halsstarrig vast te houden aan de
Oosterweelverbinding op basis van een
milieueffectenrapport waarin de verschillende voorstellen niet op gelijke voet
vergeleken werden, red.) was er al veel
animo ontstaan. De opkomst op onze
info-avond enkele weken later was
ongezien. De geïnteresseerden stonden zelfs recht tot tegen de muren.
Daar is de kiem gelegd voor 4 mei.”
Ringland, de Antwerpse organisatie
die ijvert voor een overkapping van
de Antwerpse ring, was de afgelopen
maanden ook een opgemerkte speler
in het debat. “Zij hebben tijdens
de campagne zeker opnieuw meer
zuurstof gegeven aan het thema”,
vindt Wim van Hees. “Met drie –
vergeet zeker ook niet het burgercollectief stRaten-Generaal – staan we
ongetwijfeld sterker in deze strijd.
Zonder Ringland hebben we evenwel
ook al een groot deel van het werk
gedaan. We zijn al jaren bezig met dit
dossier en de actie van 4 mei hebben
Ademloos en stRaten-Generaal
zonder hen op poten gezet.”
“In 2008 hadden we
vier maanden de tijd
nodig om 15.000
handtekeningen te
verzamelen om zo
spreekrecht in het
Vlaams parlement te
kunnen afdwingen. Nu
is dat ons in vier dagen
gelukt.”
Desondanks de partijen die zich tegen
de Oosterweelverbinding hebben
uitgesproken goed scoorden in de
verkiezingen, lijken momenteel op
het Vlaamse niveau vooral CD&V
en N-VA aan zet, de partijen uit de
vorige Vlaamse regering die het
meeste vasthouden aan het BAMtracé. “Indien zij samen een regering
vormen, zou dat natuurlijk geen
goede zaak zijn voor het verwerpen
van de huidige plannen, maar zover
is het nog niet”, stelt Van Hees.
“Veel hangt af van het geblokkeerde
federale niveau. Open VLD, dat ook
het Oosterweeltracé heeft verworpen, verklaarde al niet in de Vlaamse
regering te willen stappen wanneer
ze federaal uit de boot vallen. Er is dus
nog niets beslist.”
Op het vlak van de verschillende
regeringsvormingen is er weliswaar
een impasse, maar het dossier
staat niet stil. Op 14 februari koos
de Vlaamse regering formeel voor
de Oosterweelverbinding om de
Antwerpse ring te sluiten op basis
van een betwistbaar milieueffectenrapport. “Zo’n MER-studie heeft
echter enkel maar een adviserende
functie”, legt Wim van Hees uit.
“Momenteel loopt er nog een openbaar onderzoek over het voorlopig
goedgekeurde Gewestelijk Ruimtelijk
Uitvoeringsplan, waardoor burgers
formeel bezwaar kunnen aantekenen
tegen de plannen. We hebben al een
bezwaarschrift opgesteld, dat massaal is ondertekend. Dat is sowieso al
een sterk signaal dat er geen draagvlak is voor het beleid dat Vlaanderen
een stad oplegt. Als de Raad van State
ons uiteindelijk gelijk geeft, kan dat
op termijn leiden tot een nieuwe
volksraadpleging, maar dat is slechts
één van de wettelijke middelen.
Veel liever zouden we gewoon met
z’n allen rond de tafel gaan zitten,
maar daarvoor staat de politiek niet
te springen. Dat zou nochtans het
begin van alle wijsheid kunnen zijn.
De Vlaamse regering beschouwt ons
echter op voorhand al als ordinaire
actievoerders. We willen niet in een
conflictmodel worden gestopt.”
Ademloos is reeds sinds 2008 actief
rond het mobiliteitsdossier, maar
van enige metaalmoeheid is er geen
sprake. “Natuurlijk vergt dit werk een
groot uithoudingsvermogen, maar op
elke vergadering wordt het duidelijk
dat opgeven geen optie is”, zegt Wim
Van Hees. “Wat ons extra motiveert is
de soms ronduit grove manier waarop
de overheid dit dossier aanpakt. Hoe
de Vlaamse regering bijvoorbeeld
zomaar een gevangenis liet bouwen
in Beveren, pal op ons alternatief
Meccanotracé, was ongezien. De
groeiende achterban bezorgt ons
bovendien ook extra motivatie. In
2008 hadden we vier maanden de tijd
nodig om 15.000 handtekeningen te
verzamelen om zo spreekrecht in het
Vlaams parlement te kunnen afdwingen. Nu is dat ons in vier dagen gelukt.
De bevolking geeft het dus ook niet
op en weet wat er op het spel staat.”
“Dit dossier is er een
uit de vorige eeuw”
Zelf blijft Wim van Hees optimistisch over de kansen om de
Oosterweelverbinding af te blokken
en het Antwerpse mobiliteitsvraagstuk op te lossen. “Dit dossier is er een
uit de vorige eeuw”, aldus Van Hees.
“De gezondheid van 70.000 mensen
staat op het spel en 40 ha groen dreigt
te verdwijnen, terwijl dat laatste er
al zo weinig is in de stad. Bovendien
blijft de factuur van dit project maar
stijgen. Ik blijf ervan overtuigd dat er
nog verstandige politici zijn die de
juiste beslissing zullen nemen.”
A u t e u r : Th o m a s L a m m
10
11
INTERVIEW
INTERVIEW
“DE STRIJD
MAAKT GELUKKIG”
“We practice living together.”
Dat is in ’t kort wat gebeurt
in Jeugdhuis Chicago, in het
hart van de Brusselse Chicagowijk. Coördinator Bie
Vancraeynest werkt er al zes
jaar en heeft het jeugdhuis
stevig zien veranderen. Intussen lopen haar werk en leven
zowat samen. Zoals alles hier
samenloopt. Wanneer een
vrijwilliger temidden van een
uitgelaten groep jongeren
per se nog wat muziek wil
laten spelen, roept iemand
lachend: “Maar seriously, les
enfants ils s’en foutent!”
Het werkjaar zit er bijna op, straks gaan
ze bowlen. Bie gaat graag mee, maar
heeft nog te veel werk voor de boeg.
Iedereen is moe op de voorlaatste
werkdag, maar daarvan merk je niets
meer van zodra ze begint te praten.
“Ik zou het niet kunnen:
gezellig radicaal links
zijn in een commune”
“Officieel is ons jeugdhuis een WMKJ,
een Werking voor Maatschappelijk
Kwetsbare Kinderen en Jongeren.
Maar ik hou niet zo van die naam. Wat
is dat, ‘maatschappelijk kwetsbaar’?
We doen gewoon aan emancipatorisch jeugdwerk, gericht op de wijk.
Om jongeren van 6 tot 25 te activeren,
het woord te doen nemen.”
12
© Filip Meutermans
“Om dat te doen zijn we heel bewust
niet neutraal. Bij Jeugdhuis Chicago
geloven we in de multiculturele
samenleving, we gaan uit van diversiteit en la mixité – gemengde
groepen van jongens en meisjes.
We zijn ook niet commercieel; heel
wat jeugdhuizen hebben chiquere
televisieschermen of gaan paintballen. Dat trekt natuurlijk ook jongeren
aan… Wij gaan dan weer op kamp naar
een biodynamische boerderij en eten
weinig vlees. Maar vóór alles willen we
kinderen en jongeren versterken, hen
in de eerste plaats zien als burgers.”
FIE T SEN REPA REREN
“De leeftijden lopen door elkaar, maar
voor de kinderen bieden we wel een
ander programma aan dan voor tieners.
Het dagelijks onthaal bestaat voor
kinderen tot twaalf jaar uit het helpen
bij huiswerk, spelen, de kinderen meer
zelfvertrouwen geven. Van twaalf tot
vijftien hebben we een ruim aanbod aan
ateliers, gebaseerd op vier pijlers: taal,
sport, sociaal-artistiek en de fiets.”
“Dat laatste is meer dan alleen maar
fietsen, we stimuleren iedereen
ook om zelf een fiets te hebben
en te onderhouden en als eerste
verplaatsingsmiddel te gebruiken.
En we hebben een atelier om fietsen
te leren herstellen, waar regelmatig
ook buurtbewoners en sans-papiers
langskomen voor reparaties. Voor de
plus-vijftienjarigen is er geen specifiek
programma, we stimuleren hen in de
eerste plaats als individu en als potentiële vrijwilliger. Ook dát versterkt
jongeren: dat ze verantwoordelijkheid
nemen, kinderen begeleiden of zich
op een andere manier inschrijven in de
werking van Chicago.”
“Naast het onthaal organiseren we
met de jongeren vaak de meest
uiteenlopende evenementen: van
reizen, waarnaar bij veel jongeren een
enorme honger is, over manifestaties
tot themadagen. Dit jaar werkten we
bijvoorbeeld mee aan het eerste Cycle
Power Parcours: honderden Brusselse
jongeren die vanuit verschillende
delen van de stad samenkwamen in
het centrum. Volgend jaar hopen we
nog op een pak meer deelnemers, en
op termijn willen we er de grootste
fietstocht van Brussel van maken.”
13
PA S DE DI V ER TISSEMENT
“Zo doen we op heel wat niveaus aan
politiek. Soms expliciet, door bijvoorbeeld een onderwijsdag te organiseren
met Brusselse jongeren en politici. Maar
vaker door samen naar buiten te komen
of de jongeren uit de Chicagowijk een
megafoon voor te houden.”
“Op zes jaar tijd hebben we het jeugdhuis een plek kunnen geven in de wijk.
Toen ik begon, was het een ontzettend
gewelddadige omgeving: jongeren die
hier kwamen, deden dat vooral om het
uit te hangen. Intussen hebben we echt
iets opgebouwd, al moeten we wel nog
werken aan het spanningsveld tussen
de evenementen die we organiseren,
onze grootste sterkte, en le quotidien,
waarop soms te weinig de nadruk ligt.”
“Ook veel ouders voelen aan wat
Jeugdhuis Chicago onderscheidt van
andere jeudwerkingen in de buurt. We
“Versterken wat
goed is in plaats van
te repareren wat
foutloopt”
willen méér doen dan enkel kinderen
animeren: pas de divertissement. Aan
een paar ouders hebben we eens
gevraagd hoe zij Chicago zagen. Daar
kwamen erg gevarieerde antwoorden
uit, ouders die ons in de eerste plaats
beschouwden als bemiddelaar met
de school, of dankbaar waren dat we
hadden geholpen bij het inschrijven
van hun kind op school. Maar het
strafste vond ik een moeder die zei
dat wij de enigen waren die haar kind
als volwaardige burger aanzagen.”
INTERVIEW
INTERVIEW
NIEMAND
BUITENGOOIEN
“Ik heb zelf in die zes jaar bij Chicago
veel geleerd, we hebben onze werking
ook regelmatig bijgesteld of vanuit
de praktijk gekeken naar wat het
beste werkte. Dat is niet altijd even
makkelijk. Neem nu jongeren die
écht moeilijk doen of over de schreef
gaan. Je zit al snel in de logica van vele
scholen of jeugdbewegingen: schors
die jongere twee maanden, en hij zal
wel gekalmeerd terugkomen.”
“Maar zo werkt het niet. Meestal drukt
zo’n tiener gewoon twee maanden op
pauze en sta je bij terugkomst precies
even ver. Dus hebben we een tijd geleden besloten: we sturen niemand meer
weg. Wie wil komen, mag komen, wie
weg wil, kan dat ook altijd. En eigenlijk
is dat een veel beter uitgangspunt om
tot oplossingen te komen: je bent hier
nu, er is een crisis, hoe pakken we dat
samen aan? Ik denk dat veel scholen
hun werking en leerlingen een enorme
dienst zouden bewijzen door niemand
meer buiten te gooien, maar te blijven
luisteren en te praten.”
“Onlangs hoorde ik van een jongen uit
de buurt die op zijn vijftiende door een
scholengemeenschap werd bestempeld als ‘onschoolbaar’. Hoe kan je als
school iemand nu opgeven? Wat voor
boodschap of waarden geef je mee
door iemand al zo jong af te schrijven?
Veel jongeren hebben in de eerste
plaats nood aan aandacht en vertrouwen. Het brengt geen zoden aan de dijk
hen louter als probleem te zien.”
“In feite geldt dat voor een hele
generatie in Brussel. Ik doe dit werk
niet omdat er zogezegd een tikkende
tijdbom ligt in Brussel, omdat we met
een verloren generatie zouden zitten.
Ik doe het gewoon omdat ik het
graag doe, omdat ik weet dat we met
14
Chicago een verschil kunnen maken
voor enkele jongeren en vooral omdat
ik er zelf gelukkig van word.”
“Ik vind het zot te zien dat er zo’n
consensus is over hoe wij leven. Er is
geen ruimte om op lange termijn te
denken. We zijn te gejaagd, hebben te
veel stress en bovendien zijn velen zo
teruggeplooid op het eigen kerngezin. Mensen leven zo gescheiden van
elkaar. Terwijl het toch common sense
is: samenleven, elkaar kennen, het
komt jezelf ten goede. Veel mensen
zouden in paats van een commentaar
te typen op HLN.be, naar buiten
moeten komen, een pintje gaan
drinken, eens gaan babysitten op het
kind van iemand anders.”
S TA D B O V E N C O M M U N E
“Ken je Pierre Pirard? Dat was
jarenlang een topmanager bij
multinationals als Procter & Gamble.
Op zijn 45ste besloot hij zijn job in de
privé te laten voor wat het was en aan
de slag te gaan als leraar in een lastige
school in Molenbeek, in de richting
‘bureau’, een opleiding die meestal
competenties aanleert die helemaal
niet meer nuttig zijn op de arbeidsmarkt, zoals klasseren. Hij ontdekte al
gauw dat moeilijke leerlingen vooral
nood hebben aan zelfvertrouwen,
kwaliteitsvolle leerkrachten en aandacht. Hij publiceerde het boek Vous
n’êtes pas des élèves de merde en scout
nu aan universtiteiten in Franstalig
België gedreven nieuwe leerkrachten
voor knelpuntvakken, vooral Frans,
wiskunde en wetenschappen. Hij
zoekt goede studenten die graag een
paar jaar naar het buitenland zouden
gaan en overhaalt hen om in de plaats
daarvan enkele jaren les te geven op
een concentratieschool.”
“Mensen leven zo
gescheiden van elkaar””
“Wat ik zo boeiend vind aan Pirard is
dat hij niet het hele onderwijssysteem
wil omgooien. Hij gelooft niet dat een
revolutie de beste weg is naar verbetering – ook al omdat zo veel mensen
baat hebben bij een status quo, dat die
revolutie er toch niet snel kan komen.”
“In plaats van te repareren wat
foutloopt, wil hij versterken wat goed
is. Dat is ook wat ik probeer te doen,
waar Chicago aan werkt. Als je in het
SYRIË EN COMPUTERS
onderwijs of na schooltijd kinderen
een referentiekader kan meegeven,
vertrouwen, tijd, zelfbewustzijn, dan
geraak je vaak verder dan door enkel
op de barricaden te gaan staan.”
“Pas op, ook ik schrijf wel eens columns
en doe mee aan betogingen. Maar die
dienen toch vooral om te weten dat
je niet alleen bent, dat nog mensen
denken zoals jij. Je gaat niemand overtuigen door een artikel, een optocht.
Hoogstens kan je medestanders helpen
hun argumenten te verfijnen of te
benoemen wat ze toch al aanvoelden.”
“Ik wil volop in de realiteit staan, zelf
dingen in beweging zetten, zoeken naar
concrete oplossingen. Ik zou het niet
kunnen: gezellig radicaal links zijn in een
commune. Geef mij maar de stad.”
“Dag na dag werken aan iets als
Chicago, aan een betere samenleving
is gewoon plezant, althans voor mij.
De strijd, in de brede zin van het
woord, maakt veel mensen gelukkig.”
R E C H T S E P R A AT
“Je voelt in debatten vaak een pessimisme dat ik niet helemaal volg. Is het
echt zo dat de samenleving rechtser
denkt dan een paar jaar geleden? Ik
weet het zo nog niet.”
“Wat wel waar is, is dat politici weinig
voeling hebben met de realiteit. Als
over Brusselse jongeren gepraat
wordt, herken ik bij politici zelden wat
ik zelf alle dagen beleef bij Chicago.
En ook de media… Ik kijk al lang niet
meer naar Het Journaal en ik merk
bijvoorbeeld aan mijn ouders, die dat
wel doen, hoezeer dat een negatieve
invloed kan hebben op hoe je de
wereld ziet. Daar komt veel pessimisme vandaan. Ook De Standaard
online bezoek ik niet meer, dat is beter
voor de gezondheid.”
“Maar die rechtse uitspraken, vaak
is dat toch vooral profilering, denk
ik. Neem nu Unizo dat oproept om
nepsollicitanten aan te geven, pure
verkettering van werknemers. Zou
zo’n Karel Van Eetvelt dat nu echt
geloven als hij zoiets zegt?”
15
“Onlangs vroeg ik iemand langs te
komen van het sociaal-economisch
bedrijfje dat mijn computer in elkaar
heeft gestoken. Handige service,
voor iemand als ik. Het bleek een
Syriër te zijn die nog maar drie jaar in
België woonde. Hij sprak uitstekend
Nederlands en omdat ik zelf een jaar
in Syrië heb geleefd, begonnen we
tijdens de reparatie over zijn thuisland. Een zin over computers, een zin
over Syrië, telkens opnieuw.”
“Aan het eind van het gesprek zei hij:
“Maak je geen zorgen, het komt wel
goed met je computer.” Ik dacht: hoe
bizar, dat iemand die uit een gesloopt
land komt en niet eens meer weet
of zijn familie nog in leven is, mij hier
moet komen zeggen dat het wel in
orde komt met m’n computer…”
“Het is niet moeilijk gescheiden van
elkaar te leven. Maar even snel kan je
mensen leren kennen.”
Auteur: Simon Horsten
DOSSIER II
DOSSIER II
CRITICAL MASS:
FIETSERS EISEN DE
WEG OP IN ANTWERPEN
Elke laatste vrijdag van de
maand merken veel Antwerpenaren iets ongewoons op
in de binnenstad: een grote
groep fietsers die op een
ontspannen en ludieke manier de straten doorkruist.
Het fenomeen ontstond in
San Francisco en is sindsdien
overgewaaid naar vele andere steden. Ook in België
zijn enkele groepen actief
die elke laatste vrijdag van
de maand verzamelen. Het is
een beweging die op een geweldloze maar actiegerichte
manier wil strijden voor een
andere mobiliteit en leefbaarheid. Uw dienaar sprong
op zijn stalen ros en fietste
voor de eerste keer mee in
een ‘bike ride’.
CONCEPT
De voorlopers van Critical Mass
waren fietstochten met honderden
deelnemers in Stockholm in de vroege
jaren zeventig. De eerste editie van
de huidige generatie had plaats op
vrijdag 25 september 1992 om 6
uur in de namiddag in San Francisco.
Kort erna gingen deelnemers naar
een plaatselijke fietswinkel voor
de vertoning van ‘Return of the
Scorcher’, een documentaire over
wereldwijde fietscultuur. In die
film merkt men op hoe in China
autobestuurders en fietsers een
‘overeengekomen’ methode hebben
om te manoeuvreren op kruispunten
zonder verkeerslichten. Het verkeer
schuift aan bij die kruispunten tot de
wachtenden een ‘kritische massa’
bereiken, op dat punt beweegt de
massa over het kruispunt. Deze term
in de ondertiteling van de film werd de
nieuwe naam van het initiatief.
Critical Mass heeft een gedecentraliseerde structuur. Het wordt soms
‘georganiseerd toeval’ genoemd,
met geen leiding of lidmaatschap.
De routes van sommige rides worden
spontaan beslist door degene die
op dat moment voorop rijdt, terwijl
andere vooraf democratisch worden
16
bepaald op gefotokopieerde kaarten.
Deze ‘ongeorganiseerde’ modus
operandi voorkomt repressieve
maatregelen door autoriteiten die de
rides als een vorm van georganiseerd
protest kunnen zien.
Het iconische gebaar bij bijeenkomsten is het met beide handen opheffen
van de fiets boven de schouders.
“Fietsers hebben recht
op ruimte. Een keer per
maand maken wij dat
duidelijk!”
maandelijks rides plaats met minder
dan twintig deelnemers. Het andere
uiterste is Budapest, waar slechts
twee rides per jaar doorgaan (op Earth
Day en International Car Free Day)
met tienduizenden deelnemers.
“De combinatie van
kameraadschap en het
gevoel van complete
veiligheid is een
krachtige mix.”
ANT WERPEN
De eerste Critical Mass in Antwerpen
vond plaats in januari 2009 met 15
‘early adopters’. Sindsdien groeit het
intiatief gestaag, met als voorlopig
hoogtepunt de editie met ongeveer
400 aanwezigen.
Een deelnemer beschreef een ride
in Portland als volgt: “De combinatie
van kameraadschap en het gevoel van
complete veiligheid is een krachtige
mix, en lijkt een kosmische eenheid
van beweging te inspireren tussen
onze gevarieerde menigte van
fietsers. Het lijkt dat zelfs de escorterende agenten op de fiets het voelen.”
Mede-organisator Nathan (23)
vertelt: “Ik ontdekte Critical Mass via
een vriend. Toen de vorige organisatie
was gestopt heb ik het in december
vorig jaar terug opgestart. We zijn
klein begonnen met acht mensen. Het
groeide maand na maand, we hebben
onze groep systematisch opgebouwd.
We willen een gevarieerde groep mensen bereiken en gebruiken daarom
ook sociale media als Facebook.”
De evenementen van Critical Mass
variëren in vele opzichten, bijvoorbeeld qua frequentie en aantal deelnemers. In veel kleine steden vinden er
“Er leeft veel rond mobiliteit
tegenwoordig, Ringland is een goed
voorbeeld. De nood is groter dan ooit
als je ziet hoeveel auto’s rondrijden.
Ons doel is een kritische massa te
verzamelen om op een positieve
manier onze boodschap door te
geven. We willen fietsen zichtbaar
maken en aanmoedigen. Daarnaast
willen we ook het stadsbestuur
aanmoedigen om te investeren in de
nodige infrastructuur. Onze ambitie
is om te blijven groeien, er is nog veel
potentieel. Daarom moedigen we de
aanwezigen aan om vrienden mee
te brengen. Het is ook een sociaal
gebeuren, je komt er mensen tegen
die je in de week niet ziet. We maken
er iets ludiek en plezant van met
thema’s en muziek.”
De groep fietsers kwam vrijdag
samen op het Theaterplein en maakte
daarna een fietstocht van ongeveer
een uur. Een stukje daarvan ook langs
de Turnhoutsebaan. Het was een
kleine tegenvaller dat de politie de
groep deze maand niet meer wilde
begeleiden. Als reden daarvoor werd
aangehaald dat er te veel aanwezigen waren bij de laatste editie. De
organisatoren gaan op zoek naar een
manier om in de toekomst alles veilig
te laten verlopen.
17
Auteur: Steven Leysen
CULT UUR
AFDELING IN DE KIJKER
JONG GROEN STUDENT
Door de muur
Er zijn zo van die mensen die nauwelijks iets
verkeerd kunnen doen. De status van goden
nabij, ergens tussen de pispot (of fontein, zo
je wil) en de wolkenmeter. Geef ze een muur
en opeens kijkt heel de wereld mee.
In verschillende steden schieten er studentenafdelingen als paddenstoelen uit de grond.
Afdelingsmedewerkers Gert-Jan en Lene gingen op pad en spraken met de voorzitters in spe.
JONG GROEN S TUBX L
©Roa
Banksy is zo iemand. Zijn werken sieren niet alleen de
straten van Londen, Rio de Janeiro, Cuzco enz., maar vallen
zelfs te bewonderen op de Grote Muur. Die tussen Israël en
de Westelijke Jordaanoever welteverstaan. Een draadversperring van een goede 600 km, afgewisseld met massieve
betonnen platen. Doorbroken met valse vergezichten van
een graffitikunstenaar. Een kind dat met een emmertje
zandkastelen bouwt, een idyllisch alpenlandschap door
een venster naar het paradijs… dat er niet is. Zijn boodschap bij het aanbrengen in 2005 was overduidelijk: doe
die muur weg. Ondertussen zijn we bijna tien jaar later en
staat ze er nog steeds. Weinig is veranderd. De onderhandelingen lopen zo nu en dan nog eens uit op een sisser en
de internationale vredesacties blijven doorgaan. Net als
het menselijk leed. Er is maar weinig dat een mens niet kan
begrijpen. Maar dat een conflict ontstaan tijdens de eerste
wereldoorlog niet kan opgelost worden op een luttele 100
jaar, dat tart toch elke verbeelding. Ondertussen kreeg
Banksy’s werk op de muur gezelschap van het werk van
zowel andere kunstenaars als dat van schoolkinderen. Ze
leren omgaan met de aanwezigheid van iets wat er niet zou
moeten zijn, maar er nu eenmaal staat. Adaptatie als een
manier van overleven.
JONG GROEN S TUA NT
©Bonom
Doel moet gelezen worden als het aan de kaak stellen van
de ooit genomen overheidsbeslissing om het dorpje op
Linkeroever plaats te laten maken voor de uitbreiding van
de Antwerpse haven, kunnen wij als publiek onmogelijk met
zekerheid verkondigen. De boodschap blijft – bij gebrek
aan uitdrukkelijker communicatie van de kunstenaar – voor
interpretatie vatbaar. En daar kiest de kunstenaar zelf voor.
Bij ons is er Roa. Zijn kunst siert de gevels van onder andere
Brussel en Hasselt, maar ook de vervallen ruïnes in Doel.
Misschien een aanklacht tegen de vergankelijkheid of net
het vieren ervan. Niets blijft, de mens al evenmin. We zijn
dieren, net als Roa’s ontbindende olifanten, krokodillen,
eekhoorns, en everzwijnen. Een confrontatie met de
allesoverheersende natuur. Wat we niet kunnen tegenhouden, daar moeten we mee verder, maar er mag wél bij
stilgestaan worden. Voor wie nog twijfelt of Street Art
kunst is (of toch maar vandalisme): laat het duidelijk wezen
dat deze Street Artists het niet doen uit louter verveling of
uit sociale apathie. Ze verkondigen net erg uiteenlopende
maatschappelijk geëngageerde boodschappen, al zijn
die voor de toeschouwers – wij die over straat lopen – op
het eerste zicht niet altijd zo duidelijk. Of Roa’s werk in
En dan is er nog zo’n ingeweken Belgische trots: Bonom.
Deze keer niet anoniem, een Parijse Brusselaar die graag
tegen de schenen van de goegemeente trapt. Een expliciet
seksuele vrouwelijke figuur gevleid over de gevel van een
groot gebouw midden in de stad. Enkele straten verder
sieren reptielen de hoge gevels en wijst een dinoskelet de
weg naar het museum van natuurwetenschappen. Absoluut
de moeite waard om eens op te letten de volgende keer dat
je door de hoofdstad trekt, zijn werk is werkelijk overal. De
grijze gevels van de Belgische zomer worden wat minder
mistroostig als je let op de kleine én grote kunstwerken op
elke straathoek.
18
A u t e u r : S o e t k i n H o e ss e n ,
Alban: “Elke dinsdagavond vind je ons
in ons stamcafé De Kleine Hedonist.
Er kan al eens een boeiende spreker
uitgenodigd worden of een heftig
debat losbarsten! Kom zeker eens
langs. Iedere laatste dinsdag van de
maand schotelen we je een film voor
mét inhoud, op een groot scherm.
Jong Groen StuAnt is een heerlijke
cocktail van politiek en plezier!”
JONG GROEN S TUGENT
s tefanie: “In de verkiezingstijd
organiseerde ik een debat en zo kwam
ik in contact met Jong Groen. Volgend
academiejaar start ik niet alleen mijn
opleiding politieke en sociale wetenschappen in Gent, maar start ik ook
met een groep jongeren ‘Jong Groen
StuGent’ op. Wist je dat 25 procent van
de Gentse studenten Groen stemmen?
Heel wat studenten zullen dus bij ons
hun gading vinden. We trappen af met
een mix van ontspanning en inhoud:
een startfeest, Kubb-tornooi, filmavond, debat,… Kom zeker eens langs!”
eva: “Met een aantal Brusselse
VUB-studenten starten we Jong
Groen StuBxl op. Al de Brusselse
studenten zijn welkom! We willen
het woord ‘politiek’ weer in politieke
studentenvereniging plaatsen. We
zijn van mening dat universiteiten
een voorbeeldfunctie hebben in onze
maatschappij. Daarom schrijven we
een manifest met werkpunten voor
de VUB, dat we via ludieke acties
onder de aandacht zullen brengen.
Daarnaast organiseren we filmavonden, uitstapjes en een maandelijkse
caféavond met de Franstalige
studenten van écolo j. Heel de maand
november zal in het teken staan van
het thema ‘voeding’: we bezoeken
het Europese parlement, krijgen een
lobbytour in Brussel en leren bij over
GGO’s en TTIP.”
JO N G G R O E N S T U L E U V E N
sar ah: “Samen met enkele
enthousiaste jonge mensen start ik
volgend academiejaar Jong Groen
StuLeuven op. We willen het groene
gedachtengoed op de kaart zetten bij
de Leuvense student, zonder meteen
een enorme politieke lading met
ons mee te dragen. Of je nu volledig
Groen-minded of slechts een beetje
nieuwsgierig bent: in onze studentenvereniging is iedereen welkom. Iedere
2de dinsdag van de maand ben je
welkom in het Wereldcafé, iedere 4de
dinsdag organiseren we een filmavond.
Kom het vooral zelf ontdekken!”
Contact
Ben je student en heb je interesse? Neem dan contact op met de voorzitter van
jouw studeerstad en mis het grote startfeest ‘Café Verde’ niet, bij de start van
het academiejaar!
––
––
––
––
––
Antwerpen: [email protected] StuAnt
Gent: [email protected] StuGent
Brussel: [email protected] StuBxl
Leuven: [email protected] StuLeuven
Hasselt: [email protected]
19
A u t e u r : L e n e Va n S t e e n w i n k e l
JONG
JONG
AAN TAFEL MET
DE TOEKOMSTIGE
GEZICHTEN VAN GROEN
Een babbel met Imade Annouri, Evita Willaert en An Moerenhout
Op welk thema willen jullie
vooral wegen?
an: “Wonen moet opnieuw betaalbaar worden. Nu de staatshervorming
dit domein heeft overgebracht naar
Vlaanderen, hebben we de kans iets te
veranderen. Als het van mij afhangt,
is wonen binnen vijf jaar opnieuw
betaalbaar. Vandaag gaat een ontzettend groot percentage van ons loon
naar huur. Dit oplossen is een eerste
stap, kijken naar de vastgoedmarkt
een tweede. Voor de meeste jongeren
is kopen momenteel volkomen
ondenkbaar.”
e vita: “Binnen de Groen-fractie
in de Kamer wil ik madame sociale
worden, ik zal armoedebestrijding,
werk en gelijke kansen opvolgen. Het
eerste wat ik op tafel wil gooien is
het optrekken van de vervangingsinkomen tot boven de armoedegrens.
Tijdens de campagne merkte ik dat
ook andere politici vragende partij zijn
en in bijna elk politiek programma is
het idee opgenomen. Maar regering
na regering is er niks veranderd. Als
mensen hun campagnebeloftes
houden, zou er geen tegenstand
mogen zijn. In een welvarend land als
België kunnen we echt niet verder
met vervangingsinkomens onder de
armoedegrens.”
Op een zomerse ochtend brengen we drie jonge, groene nieuwelingen in het Vlaamse en federale Parlement samen voor een gesprek over de afgelopen campagne en hun toekomstplannen.
Imade Annouri, 30 jaar jong en adviseur aan de KULeuven in verband met de instroom van allochtone studenten, haalde in Antwerpen een zetel binnen voor het Vlaams Parlement en heeft
de intentie om z’n stem te laten horen. “Teveel mensen zijn meegestapt in de sanctioneringslogica van rechts, wij moeten een alternatief bieden.” Evita Willaert, 32, kersvers federaal
parlementslid voor Oost-Vlaanderen, ondervoorzitster bij het Gentse OCMW, en onderzoekster
aan de UGent: “Mensen zien de kleine misbruiken maar blijven blind voor de fundamentele
onrechtvaardigheden in onze maatschappij.” An Moerenhout, 30 en verkozen tot het Vlaams
Parlement voor Vlaams-Brabant was tot voor kort werkzaam als woordvoerder voor de Groenfractie in datzelfde parlement en is van plan zich, na een bevalling die steeds dichterbij komt,
volledig te smijten voor de partij. “Ik heb energie voor twee!”
20
An: “Als het van mij
afhangt, is wonen
binnen vijf jaar
opnieuw betaalbaar.”
Im ade: “Voor mij is werk belangrijk.
Momenteel zitten we in Vlaanderen
met een gigantisch probleem van
jeugdwerkloosheid. Hogere studies
achter de rug of niet, jongeren
kampen ermee. Werk moet een
positief verhaal zijn, niet iets waar je
simpelweg van 9 to 5 geld mee verdient. Mensen moeten geluk putten
uit hun job en zich kunnen ontplooien.
Vandaag is er enerzijds een tekort aan
jobs maar anderzijds staat de kwaliteit van werk ook onder druk. Mensen
kampen met burn-outs, depressies,
noem maar op. Daar waar onderwijs
het hart is van de samenleving, is werk
de motor. En die motor sputtert.”
Bij wie ligt daarvoor de schuld?
im ade: “We hebben nood aan een
banenpact voor jongeren, Europa
vraagt dat ook, maar we schieten
tekort. Wanneer jongeren afstuderen
moeten we ze sneller begeleiden, we
moeten ervoor zorgen dat er stages
komen voor iedereen, dat bedrijven
een bepaald aandeel jongeren
aannemen. Let op, wij willen ook
dat de loonkosten verlaagd worden.
Maar dan wel als deel van een breder
verhaal, waar een belasting op grote
winstvermogens en betere milieufiscaliteit ook bijhoren. Daarnaast mag
interim-arbeid geen circuit blijven
waar misbruik wordt gemaakt van
mensen. Er moet strenger en beter
gereguleerd worden. De kwaliteit
van jobs moet ook beter worden.
Voldoende tussentijdse evaluaties en
doorgroeimogelijkheden, daar moet
over gewaakt worden.”
BANG AF WACHTEN
Hoe kijken jullie naar de regeringen die momenteel gevormd
worden?
e vita: “Ik hou m’n hart vast, ook al
was de nota van Bart de Wever een
afgezwakte versie van zijn verhaal
tijdens de campagne. Toch lees ik dat
men de werkloosheidsuitkering nog
degressiever wil maken in de tijd. Nu
al zien we in het OCMW in Gent een
21
grote groep jongeren op ons afkomen
en die groep zal dan enkel groeien.
Ook verwacht men van werklozen
en leefloners dat ze gemeenschapsdienst zullen doen; daar zijn enorm
veel valkuilen bij. Zo kunnen laaggeschoolde jobs verdwijnen door dat
werk. Maar ik denk ook dat mensen
niet goed weten hoeveel leefloners
al moeten doen. Je wordt opgevolgd,
zit in een opleidingstraject, volgt
Nederlandse les, zit in een artikel 60
tewerkstelling, enz. (nvdr, Artikel 60
van de OCMW-wet geeft het OCMW
de kans om als werkgever op te
treden. Mensen in dit traject worden
ter beschikking gesteld van organisaties en bedrijven in samenspraak met
het OCMW.)”
Evita: “Ze hangen niet
in hun hangmat.”
“Er wordt dus al heel wat gedaan om
die mensen terug op de arbeidsmarkt
te krijgen, ze hangen niet in hun hangmat, maar worden begeleid en hebben
verplichtingen. Gemeenschapsdienst
aan hun to-dolijstje toevoegen is
nutteloos. Mensen bevinden zich in
zo’n situatie net omdat er voor hen
geen gepast werk is of omdat ze
met problemen kampen die werken
(tijdelijk) onmogelijk maakt.”
an: “Als we Vlaams toch een coalitie
CD&V/N-VA zouden zien, mogen we
een regering verwachten met weinig
verandering. Het grijze beleid dat
wordt voortgezet, en dan zullen wij
veel werk hebben in de oppositie!”
Wordt het niet eenvoudiger met
sp.a aan de zijde van Groen in de
oppositie?
an: “Het gaat makkelijker zijn omdat
we een links front kunnen vormen,
maar het wordt natuurlijk ook minder
JONG
fijn want we staan tegenover een
rechtser beleid. En uiteindelijk is het
toch het beleid waar je op wil wegen.
Maar geen zorgen, ik heb energie voor
twee!” (lacht)
OPPOSITIE
TEGEN EEN BLIND
SANCTIONERINGSBELEID
im ade: “Het zijn bovendien politiek
interessante tijden. De links-rechts
breuklijn staat opnieuw centraal
en is springlevend. De afgelopen
jaren, federaal en Vlaams, is er een
sanctioneringsbeleid gevoerd. Hier
wordt geen traject aan gekoppeld,
we bestraffen zonder te weten wat
het einddoel is. Wij willen mensen
kapstokken geven om uit penibele
situaties te raken en het potentieel
van onze samenleving volledig laten
ontluiken. Teveel mensen zijn meegestapt in de sanctioneringslogica van
rechts, wij moeten een alternatief
bieden.”
En zullen de kiezers volgen?
Het merendeel lijkt momenteel
voor die sanctioneringslogica te
kiezen…
im ade: “Er is enorm veel misinformatie. Vraag mensen hoeveel
procent van de bevolking momenteel
langdurig werkloos en werkonwillig
is, niemand antwoordt 1,01 procent.
Mensen zeggen 20, 30, of zelfs 60 procent. En dat is ook het beeld dat we
momenteel voorgeschoteld krijgen.
Er wordt teveel op gevoel gewerkt.”
evita: “Er zijn nu eenmaal stromingen
in de maatschappij die er alle belang
bij hebben mensen tegen elkaar op
te zetten. Kijk naar de vermogensbelasting, die helemaal niet zo absurd is
maar wordt afgedaan als polariserend
en waar iedereen in eerste instantie
voor op z’n achterste poten gaat
staan. Je moet uitleggen aan mensen
dat zij er niet door getroffen zullen
worden, integendeel. Mensen zien
de kleine misbruiken, maar blijven
blind voor de fundamentele onrechtvaardigheden in onze maatschappij,
die een veel grotere impact hebben.
Ik denk daarbij aan de afkoopwet
voor grote bedrijven die jarenlang
fraudeerden.”
Imade: “Daar waar
onderwijs het hart is
van de samenleving, is
werk de motor. En die
motor sputtert.”
im ade: “Mensen hebben terecht
problemen met die misbruiken. Groen
bestaat niet uit naïevelingen die
vinden dat iedereen een aai over z’n
bolleke verdient. We willen misbruik
hard aanpakken. Maar het systeem
van sociale zekerheid moet daarvoor
niet worden afgebroken. Dat systeem
is er net om in crisistijden zoals vandaag volop te werken. Het continue
polariseren, dat neem ik bepaalde
partijen, met de N-VA op kop, kwalijk.”
een reden waarom we op de plaatsen
stonden waar we stonden. We hebben
die zetels ook binnengehaald! Mensen
zullen zeker nieuwsgierig zijn maar ik
voel ook vertrouwen dat we het goed
zullen doen.”
an: “Ik voel dezelfde verantwoordelijkheid die ik de voorbije twee jaar
ook voelde als persmedewerker. Dat
gevoel maakt het net heel tof; je bent
dag en nacht bezig met je job, je stopt
er al je energie in en krijgt er zeker
evenveel van terug. Je bent maar één
keer jong, die druk is simpelweg een
reden om je volledig te smijten en
alles eruit te halen wat erin zit. Hoe
fantastisch is het wel niet dat we zo
jong dit ambt mogen invullen?
STARTDAG
AGENDA
Kennismaking, vorming, ideologie
en discussie
Zaterdag 27 september
Vrijdag 29 tot
zondag 31 augustus
Zomerweekend Groen in
Nieuwpoort
Dinsdag 9 september
Bestuursverkiezing Jong Groen
Zaterdag 27
september
www.jonggroen.be/startdag
Startdag
En wordt het ons allemaal even
teveel, komen de jonge snotneuzen
terug samen om crisisvergadering te
houden! (lacht)”
Jong Groen is een politieke jongerenorganisatie die jongeren de kans
geeft mee te bouwen aan een betere
wereld. Een wereld met aandacht voor
de problemen van alle mensen en het
milieu.
an: “We moeten ook aantonen dat
rechtse remedies niet werken. Mensen
stappen mee in het sanctioneringsdiscours omdat ze denken dat daar
de oplossing ligt. Ze geloven dat de
slachtoffers geholpen zullen worden,
maar dat is al te vaak niet het geval.”
Jong Groen wil zoveel mogelijk jongeren bij groene politiek betrekken. Dit
doen we door een fris en gevarieerd
activiteitenaanbod. We bouwen mee
verder aan het groen-progressieve
gedachtegoed en verspreiden het.
Standpunten, activiteiten en meer
info over Jong Groen op
www.jonggroen.be.
VERTROUWEN
Jullie zetelen met z’n drieën voor
de eerste keer, brengt dit druk met
zich mee?
DOE MEE
Werk ten mee aan
dit nummer:
Je kan ook lid worden van Jong Groen.
Zo ontvang je niet alleen gratis dit
tijdschrift, maar blijf je via de ledennieuwsbrief ook op de hoogte van
alle activiteiten. Lid worden van Jong
Groen kost je helemaal niets en doe je
heel eenvoudig op
www.jonggroen.be/ikdoemee
Soetkin Hoessen, Simon Horsten, Pieter
Janssens, Jago Kosolosky, Thomas Lamm,
Steven Leysen, Femke Meeusen, Ruth
Noyens, Bram Van Braeckevelt, Pepijn
van Eeden, Lene Van Steenwinkel, Imke
Vanderlinden, Sien Verstraeten
Volg ons op twitter
(@jonggroen) en facebook, of
lees meer via #jonggroenleest
Eindredactie:
Sien Verstraeten
Fotoredactie:
Sien Verstraeten
Vormgeving:
MadebyHanna.com
Heb je interesse om de redactie te
vervoegen? Mail dan vliegensvlug naar
[email protected].
e vita: “Het is een hele eer en
verantwoordelijkheid maar er was
Gedrukt op 100% post-consumer
recyclagepapier met vegetale inkten.
22
A u t e u r : J a g o Ko s o l o s k y
GROENE SMOEL
In de groene smoel tonen we telkens een ander gezicht van Jong Groen.
BRAM
Ik ben altijd al erg geïnteresseerd geweest in politiek,
maar had nooit gedacht dat ik er zo snel aan zou
beginnen. Toch ben ik er vlak na mijn secundair meteen
ingestapt. Ik behaalde mijn diploma in juni 2012 en in
oktober stond ik op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in Zemst. Mijn campagnefoto’s zijn genomen
tussen twee examens door! Omdat ik er in volle
campagne ben ingerold waren die eerste maanden
bijzonder leerrijk én heftig. Daarom heb ik de stap
gezet naar Jong Groen: hier kan ik met leeftijdsgenoten bezig zijn met politieke en actuele thema’s zonder
dat partijpolitieke erbij te moeten nemen.
Nelle,
Femke,
Caroline,
Liesbeth,
Rinus,
Elisa en
Silke
Momenteel ben ik met enkele andere jongeren uit
de regio aan de slag in de lokale afdeling Jong Groen
Noordrand. Die regio ligt in het hart van de mooie
Brabantse Kouters en strekt zich tussen Mechelen en
Brussel uit van Londerzeel tot Zaventem. Onze activiteiten zijn heel gezellig en iedereen brengt zijn of haar
eigen thema’s mee. Met Jong Groen Noordrand spreken
we af in jeugdhuizen, op café of op een originele locatie
(zoals hier, op Heirweg I, voor een kampvuur bijvoorbeeld). We toeren door de hele regio, elke gemeente
komt dus wel eens aan de beurt. Bij dezen doe ik een
oproep aan alle jongeren uit de buurt om gewoon eens
te komen kijken. In mijn stoutste dromen krijgen we alle
Jonge Groenen uit onze regio bijeen voor een massabetoging van meer dan honderd man.
Buiten de politiek gids ik regelmatig, ben ik actief bij
Natuurpunt en bij Heirweg I. Dat is een vereniging
waarin we met een aantal jongeren de lokale geschiedenis tot leven brengen. Geen saaie voordrachten
maar toegankelijke workshops, historische marktjes
en Romeinse kampementen. Op ons Viking-evenement
deze zomer komen ruim 150 Viking-ambachtslui bijeen. Samen werken we aan onze historische droom om
een openlucht-amfitheater te graven, een Keltische
boerderij met bio-groentjes op poten te zetten en een
multifunctioneel Romeins fort te bouwen!
Tip
Volg Jong Groen Noordrand op Facebook!

Download Report