WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] Aan het College van Burgemeester Wethouders van de gemeente Oosterhout Postbus 10150, 4900 GB Oosterhout. Oosterhout, 29 augustus 2014. Betreft: advies van het WMO Platform Oosterhout over: 1. Addendum WMO 2015, 2. Verordening maatschappelijke ondersteuning en 3. Hervorming van de Hulp bij het Huishouden. Geacht College, Op 7 augustus 2014 ontvingen wij bovengenoemde stukken met het verzoek advies uit te brengen op de Overlegvergadering van 25 augustus 2014. Het WMO Platform Oosterhout wil graag voldoen aan dit verzoek, zij het dat het Platform op 29 augustus schriftelijk het advies zal geven. Vooraf enkele opmerkingen: 1. De transities en transformaties zijn in vergelijking met de huidige verzorgingsstaat, revolutionair van aard. De gevolgen voor de burgers zullen nog lang naklinken. Het WMO Platform Oosterhout heeft het gevoel meer aan de zijkant van het proces te hebben gestaan dan in dialoogvorm met bestuurders en ambtenaren samen naar een nieuwe participatiesamenleving te hebben gewerkt. We hebben deelgenomen aan het proces van de Dongemondgemeenten maar meestal was het toch info-communicatie achteraf. 2. De wereldwijde financiële crisis noopt de regering tot drastische bezuinigingen en legt deze met een ideologische verpakking neer bij de gemeenten. Gemeenteraden en gemeentebesturen hebben niet de vrijheid te amenderen laat staan neen te zeggen. De burgers moeten zich in korte tijd in denken en doen omzetten van verzorging naar eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht, samen met de dichtbijstaanden. Het zal een helse tour worden om de burgers zover te krijgen. Kansen zijn er met een overtuigende voorlichting, het goede voorbeeld laten zien, kleinschalige presentaties, niet afgeven op het verleden en een uiterst vriendelijke bejegening van de burgers. Het WMO Platform Oosterhout heeft moeten constateren dat, met waardering voor het geleverde werk, er heel veel vragen overblijven. Wellicht door de tijdsdruk zijn, met name in het Addendum, belangrijke onderdelen onvoldoende uitgewerkt. Een uitvoeringsbesluit met daarin precieze omschrijvingen van procedures, invullingen, afspraken, verzachtende maatregelen, enz. ontbreekt. Ondanks een constructieve Overlegvergadering met wethouder mevr. drs. M.JanseWitte en de ambtelijke staf op maandag 25 augustus 2014, is teveel vertrouwen gevraagd in het nog komende uitvoeringsbesluit. Het WMO Platform Oosterhout is negatief over het Addendum, de Verordening maatschasppelijke ondersteuning en de nieuwe organisatievorm van de hulp bij het huishouden, zolang geen invulling is gegeven in een uitvoeringsbesluit aan de vele 'nader te bepalen regels'. De burgers van Oosterhout kunnen de participatiesamenleving niet aan met zoveel onduidelijkheid en ongewisheid over hoe het gaat worden in de toekomst. 1 WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] Het Platform hoopt, dat een uitvoeringsbesluit in begin november zal verschijnen. Het Platform wil dan graag, samen met de gemeente, de puntjes op de i zetten. In de volgende pagina's worden nog een aantal punten genoemd die nader dienen te worden ingevuld, te worden verzacht, te worden beantwoord of die het Platform zorgen baren. Met hoge achting namens het WMO Platform Oosterhout L.J.M. Pierse, voorzitter J.A.M. Kuijpers secretaris 2 WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] Opmerkingen en vragen over 1. Het Addendum WMO-2015 2. Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Oosterhout 2015 3. Hervorming Hulp bij het Huishouden. Ad 1. Het Addendum WMO-2015 1. Achtergronden en ontwikkelingen 1.1.3. Zorgverzekeringswet: » De wijkverpleegkundige coördineert de zorg rondom de cliënt. Wijkverpleegkundigen werken in Oosterhout in buurtteams van ongeveer 10 personen. De opleiding hiervan is VMBO en MBO. Wie coördineert nu eigenlijk? Ze hebben altijd druk. Is hier tijd genoeg voor. Welke afspraken hebt u gemaakt met Thebe en andere aanbieders? » Hoe is de relatie van de verpleegkundigen met het sociale wijkteam, deze organisatie bepaalt de indicatie. » Welke afspraken hebt u gemaakt met de huisartsen over de samenwerking met de verpleegkundigen? Waar halen de huisartsen de tijd vandaan, ook zij zijn nogal druk, druk. 1.2 Transitie AWBZ-WMO » De negen prestatievelden in de huidige WMO zijn niet losgelaten maar samengevat in drie taakomschrijvingen. » Naar analogie van het 'persoonsgebonden budget' zou een maatwerkvoorziening een 'persoonsgebonden ondersteuning' genoemd kunnen worden. 1.2.1 Direkte taken transitie AWBZ-WMO » Hoeveel keren kan een kortdurend verblijf van 72 uur plaatsvinden per maand I kwartaal I welke periodiek? 1.2.2 A Cliëntondersteuning » Wat zijn nu de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van personen I instellingen in het gehele proces van aanmelding, aanvrage-ondersteuning, indicatie en besluit van het WMO Loket, Vrijwillige Cliëntondersteuners (ouderenadviseurs, burgeradviseurs, mentoren, kinderen, familie), professionele cliëntondersteuners (MEE) en sociaal wijkteam. Wie van de gemeente organiseert integraal de ondersteuning aan de cliënt? » Een specifieke vraag over MEE: MEE neemt deel aan het bestuur van Stichting Sociale Wijkteams Oosterhout, is generalist als cliëntondersteuner en is specialist voor mensen met een beperking. Kunnen deze rollen wel door één organisatie loepzuiver onafhankelijk uitgevoerd worden? » Opmerking: het onderzoek (keukentafelgesprek) dient ten huize van de hulpvrager plaats te vinden en niet op een kantoor. De plaats van het gesprek is in het gehele proces van grote betekenis. 1.2.2 B Mantelzorgondersteuning en -waardering » Mantelzorg en mantelzorgondersteuning is de meest voorkomende vorm van hulp. Het WMO Platform hecht aan een goede organisatie daarvan (HOOM). Ook het mantelzorgcompliment dient ruimhartig te zijn. Het Platform is het eens met compliment 3 WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] in geld of in natura en de mogelijkheid het over meerdere personen te verdelen. Wie vraagt het compliment aan als de cliënt zelf niet in staat is dit te doen, de regisseur i.c. de partner, een van de kinderen? Waar kan het compliment aangevraagd worden als er geen relatie is met HOOM? 1.2.2 C Extramuralisering » Hoe komt de verdeling van 50/50 tot stand bij nieuwe cliënten met zorgzwaarte 3 (verstandelijk gehandicapten) en zorgzwaarte 4 (verpleging en verzorging)? » Is het denkbaar dat aanleunwoningen oude stijl en leegkomende kamers in verzorgingshuizen verbouwd worden tot huurwoningen en geëxploiteerd worden in coöperatief verband of door een woningcorporatie? 1.2.2 E Opvang » Het Platform gaat er van uit dat de vorming van één Advies- en Meldpunt voor Huiselijk geweld en Kindermishandeling zich richt op volwassenen (mannen en vrouwen) en kinderen. » Het Platform gaat er van uit dat de centrumgemeente Breda jaarlijks de gemeenten in staat stelt in te spreken op het jaarplan en dat de gemeente Oosterhout het WMO Platform om advies vraagt. 1.2.2 Inloop GGZ » De inlooppunten in Arkendonk en Bunthoef worden door het Platform graag ondersteund. Er bestaan in Oosterhout ook nog door vrijwilligers geleide inlooppunten. Deze hebben taken op het gebied van opvang, ontmoeting, activiteiten, enz. en spelen voor betrokkenen een grote rol. Wij denken hierbij aan de Vlinder van de Antoniuskerk, de Herberg van de Verrijzeniskerk, de Beuk van de Protestantse Kerk en Cornelius van de kerk in Den Hout. Met het oog op de toekomst worden deze punten steeds belangrijker en verdienen steun. 1.2.2 Tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten » De WTCG en de CER zijn afgeschaft. Het Platform meent dat rechtsom of linksom huishoudens met grote kosten als gevolg van ziekte of handicap financieel tegemoet gekomen moeten worden. Dit zou kunnen in de vorm van het open stellen van een collectieve ziektekostenverzekering (basisverzekering, aanvullende verzekering en top) voor mensen met een inkomen groter dan 110 Zo van het minimuminkomen. 0 2.1 Pijlers beleid » 2.1.1 » Het bieden van zorg en ondersteuning als derde pijler in het wijkgericht samenwerken kan niet meer zijn dan een eindterm, een ideaal. Het afschaffen van de subsidie op huishoudelijk hulp 1 voor meer dan 1200 huishoudens en het zo nodig verwijzen naar de Bijzondere Bijstand is het bewijs hiervoor en hoort niet tot de pijler zorg en ondersteuning. Een sterke samenleving In de eerste alinea heeft de zin: "Het beleid dient erop gericht te zijn deze open en borgende samenleving te versterken" onze steun. Het verdere op deze bladzijde laat niets nieuws zien, dit bestaat al. Wat niet genoemd wordt is naar onze mening van groot belang. Wij denken aan ouderenbonden, vrouwenorganisaties, de Zonnebloem, Het Rode Kruis, de kerken, enz. Zij hebben een functie bij het hechter worden van de sociale verbanden. Schakel ze in. 2.1.2 Maatschappelijke vaardigheden » Terecht wordt gesteld, dat mensen over voldoende vaardigheden of competenties moeten beschikken om hun leven te organiseren en vorm te geven. 4 WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] » Het is opvallend, dat geen aandacht wordt besteed aan de 10 Zo laaggeletterden, mensen die niet of niet meer kunnen lezen en schrijven. Er zijn ook Oosterhouters die de Nederlandse taal niet machtig zijn. Hier kunnen mensen wat aan doen. Van de andere kant is het noodzakelijk dat formulieren van overheden, instanties en instellingen wellicht kunnen worden afgeschaft of minstens leesbaar gemaakt kunnen worden. Een opdracht aan alle schrijvers. 0 2.1.3 Zorg en ondersteuning. Over MEE hebben we genoeg gevraagd. Maatwerkvoorzieningen, zelfredzaamheid en participatie. » Bestuurlijk aanbesteden als een proces naar overeenstemming met aanbieders klinkt goed en zeker flexibel. Niet alleen inhoud maar ook de kwaliteit ervan. Zijn er voldoende meetbare criteria voorhanden of te leveren door uitvoerders om snel te kunnen bijsturen. Het resultaat telt, maar de burger vindt de weg daar naar toe wel relevant, zelfs belangrijk. » De outcomecriteria zijn niet in dit Addendum aangetroffen en we kunnen er dus niets over zeggen. Dagbesteding. » In een eerder advies heeft het Platform gezegd, dat rekening gehouden moet worden met het leven en werken van betrokkene, je kunt niet iedereen aan dezelfde tafel zetten. Zorg in natura en persoonsgebonden budget. » Een persoonsgebonden budget is jarenlang als verrijking beschouwd voor de onafhankelijkheid van de gebruikers. Het gaat niet aan om op grond van fraude nu maar de voorziening haast onmogelijk te maken. Pak de fraude aan. Geen geld in handen hoeft niet, maar wel het behoud om zelf de hulp te regelen. De eigen bijdrageregeling. » Een veel besproken onderwerp aan allerlei tafels. Het moet goed en duidelijk geregeld worden. Blijft de cumulatie van WLZ- en WMO- gerelateerde bijdragen beperkt tot een maximum? Hoe kan de gemeente de eigen bijdrage van algemene voorzieningen bij de cliënt in rekening brengen? 2.2.1 Sociale Wijkteams. » Deze teams gaan een zeer belangrijke rol vervullen in het geheel van de doelstellingen van de transformaties: een omslag in denken en doen van burgers, instellingen en overheden. We lezen over het hoofddoel: versterken van de zelfredzaamheid, participatie en herstellen en behouden van de eigen regie. Eerder hebben wij gehoord dat de sociale wijkteams hulp geven met de handen op de rug. De taken zien er echter anders uit. Aan taken op het gebied van bevordering van de sociale samenhang komen ze niet toe, deze taken kunnen beter op een ander bordje gelegd worden, n.l. op die van de managers van de Activiteitencentra. Wij zijn erg benieuwd naar het basiscompetentieprofiel, naar de samenstelling van de teams, de onafhankelijkheid van uitvoerende instellingen, de managers, de spreekuurtijden en -plaatsen. Naar onze mening komen ze veel te laat. Van belang is ook,dat er nagedacht wordt over de privacy van de gebruikers: wat wordt er allemaal gecommuniceerd, met wie en waar blijft het? 2.2.2 Activiteitencentra. » Deze centra zijn nog steeds niet de huiskamers van de wijk, het ontbreekt nog aan drukte, gezelligheid, ontmoeting. Hoe wordt hier schot in gekregen? Door veel ruimten te verhuren aan instellingen, dan moeten de mensen wel komen. Activiteitencentra hebben nu ieder een beheerder en een manager. Is dit een opbouwwerker oude stijl, 5 WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] hij/zij moet de verbinding leggen tussen wijk en centrum. Pro-actief aan de slag, hier liggen kansen. Netwerkorganisatie. » Het staat er goed: een collectieve verantwoordelijkheid voor het bieden van kwalitatief goede zorg. Er is een gedeelde verantwoordelijkheid voor onderlinge samenwerking, ieder blijft echter verantwoordelijk voor de uitvoering van zijn eigen professionele werk op basis van opleiding, ervaring en gedragscode. 3. Transitiejaar 2015 » In de punten 4 en 6 wordt gesproken over monitoring en evaluatie van het ingezette beleid. Nergens zijn echter meetpunten of criteria geformuleerd. De ervaring van de afgelopen jaren laten zien, dat evaluaties zelden plaatsvinden. Waar blijft de toegezegde evaluatie van de sociale wijkteams over 1 april 2013 tot 31 december 2014? Ze worden inmiddels totaal getransformeerd. Ad 2 Verordening maatschappelijke ondersteuning Dit onderwerp is wegens tijdsgebrek niet aan de orde geweest in het Overleg met wethouder Janse op maandag 25 augustus 2014. Enkele opmerkingen: 1. Artikel 1. Begripsbepalingen: » Algemeen gebruikelijke voorziening: de toevoeging 'niet of niet veel duurder dan vergelijkbare producten', vraagt om uitleg. » Kan er voor de burger een (niet uitputtende) lijst van algemeen gebruikelijke voorzieningen worden samen gesteld? » Gebruikelijke hulp: hieronder vallen dus niet: de niet-inwonende kinderen of ouders, ook al nemen zij in de praktijk een groot deel van de mantelzorg op zich. Kinderen/ouders kunnen ver weg wonen en niet verplicht worden te helpen. » Maatschappelijk nuttige activiteiten: deze activiteiten mogen niet concurreren met betaald werk en mogen betaald werk niet verdringen. Deze voorwaarden klinken uiterst cynisch nu de gemeente op het punt staat de subsidiëring van honderden huishoudhulpen in te trekken. Het werk moet nu gedaan gaan worden door vrijwilligers. » Persoonlijk plan: welke cliënt is in staat een dergelijk plan te schrijven? » Voorliggende voorzieningen: er zou alleen sprake zijn van algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen. In de huidige definitie vallen alle voorzieningen onder 'voorliggend'. Artikel 3.Algemene criteria maatwerkvoorziening. » De vier genoemde algemene criteria zijn geen inhoudelijke of meetbare criteria. Artikel 9. Regels voor bijdrage in de kosten van algemene voorzieningen. » De hoogte van de bijdrage en de informatie daarover worden overgelaten aan de aanbieders. Waarom is dit geen taak van de gemeente? 6 WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] Artikel 10. Kwaliteitseisen maatschappelijke ondersteuning. » Ad punt 3. Het College ziet toe op de naleving van de kwaliteitseisen en de geleverde voorzieningen door overleggen met aanbieders. Dit vereist wel deskundigheid en het hebben van concrete meetpunten. Heeft de gemeente die? Het jaarlijks cliëntonderzoek schiet ook tekort als er geen betere meetpunten zijn dan het ja of neen van de cliënt. Artikel 15. Klachtregeling. » Van elke klacht dient door een aanbieder of gebruiker een afschrift gezonden te worden aan de gemeente. De gemeente kan hierop bijsturen. Artikel 18. Evaluatie. » De evaluatie dient behalve aan de Gemeenteraad ook aan het WMO Platform te worden gestuurd. Uit de toelichting op de Verordening. » Derde alinea: over de mandatering aan deskundige consulenten, ambtenaren en aanbieders: wat wordt er aan wie gemandateerd? » Artikel 3: in de wet staat dat de gemeente per verordening criteria moet opstellen voor het toekennen van een maatwerkvoorziening. Dit geldt ook voor de kwaliteitseisen (artikel 10) » Artikel 8: in de wet is ook de mogelijkheid benut de bijdrage toe te wijzen aan de ouders van een minderjarig kind. Geldt dit ook voor de voogd van een minderjarig kind? Ad 3 De Hervorming van de hulp bij het huishouden Over dit onderwerp heeft het WMO Platform Oosterhout, samen met de Cliëntenraad Sociale Zekerheid Oosterhout, op dinsdag 19 augustus 2014 overleg gehad met een medewerker van de gemeente Oosterhout. Een korte samenvatting van dit overleg: 1. In de gemeentelijke notitie ligt de nadruk op de financiële aspecten van de hervorming. Naast de bezuiniging van twee miljoen euro heeft het afschaffen van de subsidie op huishoudelijke hulp 1 (schoonmaak) ook gevolgen voor andere aspecten, zoals: de meeste gebruikers van HbhH 1 kunnen de kosten niet zelf betalen maar ze gaan ook niet naar de Bijzondere Bijstand. De huishoudelijke hulp zal niet worden overgenomen door kinderen, familie of kennissen. De gevolgen zijn vervuiling en eenzaamheid, zeker als ouderen langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen. Ook het signaleren van veranderingen bij de cliënten door de huishoudhulpen aan kinderen en leiding instelling zal gemist worden. 2. De overgangstijd voor de gebruikers om iets anders te vinden is drie maanden. Het Platform vindt dit te kort en pleit voor zes maanden. Naar wij verwachten zal het besluit als een bom inslaan bij de gebruikers van HbhH. De informatie naar de gebruikers en het vervolgtraject dienen uiterst zorgvuldig te gebeuren. 3. Mogelijke alternatieven: a) De gebruikers van HbhH 1 opnieuw herindiceren. Wellicht komen zij in aanmerking voor HbhH 2, zeker op termijn, of komen zij in combinatie met andere voorzieningen in aanmerking voor een maatwerkvoorziening. b) Het hanteren van IB formulier 60, hierbij wordt het vermogen buiten beschouwing gelaten. 7 WMO Platform Oosterhout Hortensiahof 43, 4904 DJ Oosterhout Telefoon: 0162-437922, E-mail: [email protected] c) Ook biedt het verhogen van de 1 1 0 0 norm naar boven, met een glijdende schaal, enige soulaas. d) Het instellen van een noodfonds. Het WMO Platform Oosterhout, Oosterhout, 29 augustus 2014. 8