2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) Inspiratiedag Participatie : de wol bij al het geblaat Op 9 december 2014 in het Vlaams Parlement in Brussel www.kortom.be/activiteit/638/studiedag-participatie--de-wol-bij-al-het-geblaat--brussel http://flande.rs/g2 1 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 2 Mocht het woord 'participatie' wel in de titel?', vroegen we ons af. Dat woord gaat al decennia mee, duikt de laatste jaren steevast op in elk beleidsdiscours, en kent hevige voor- en tegenstanders. Maar we zijn er nog steeds niet in geslaagd er een éénduidige betekenis aan te geven. Gelukkig maar! Participatie is immers even gelaagd en complex als de maatschappelijke of organisatorische vraagstukken die participatie zo noodzakelijk maken. Participatie is dus zeker niet de makkelijke weg voorwaarts. Maar een andere weg voorwaarts is er wellicht niet. Iedereen die betrokken is bij de totstandkoming en uitvoering van beleid beseft dat. Hoe doe je het in godsnaam? Op een manier dat het geen doekje voor het bloeden is. Dat het garant staat voor een beter beleid, engagement en betrokkenheid, vertrouwen en draagvlak voor beslissingen. Kortom, de afdeling Communicatie van het Departement Algemeen Regeringsbeleid, en Levuur cvba sloegen de handen in elkaar voor een ambitieuze inspiratiedag én ontwerpavond. Hierbij kregen ze steun van enthousiaste deelnemers van het Leertraject Netwerk Participatie. Praktisch Wanneer Dinsdag 9 december 2014 Inspiratiedag duurt van 09.30 tot 17.00 uur Ontwerpavond duurt van 18.00 tot 21.30 uur Plaats De Schelp (en de Zuilenzaal) - Vlaams Parlement, Leuvenseweg 86, 1000 Brussel Doelgroep Voor communicatieverantwoordelijken en beleidsmedewerkers, politici en beleidsverantwoordelijken van de verschillende bestuursniveaus. Prijs Inspiratiedag: Leden van Kortom betalen 55 euro Niet-leden van Kortom betalen 95 euro Ontwerpavond: 35 euro Combitarief voor de Inspiratiedag + ontwerpavond: Leden van Kortom betalen 80 euro Niet-leden van Kortom betalen 120 euro In onze tarieven zijn een broodjesmaaltijd, een reader met alle keynotes en praktijken en btw inbegrepen. Annuleren kan schriftelijk een week vóór aanvang van de inspiratiedag. Zo niet, dan betaal je het volledige inschrijvingsgeld. Uiteraard kan iemand anders in je plaats deelnemen. Inschrijven Schrijf je hier in, graag vóór 1 december 2014. Je ontvangt bij inschrijving een online bevestiging. Een week vooraf bezorgen we je de deelnemerslijst en alle praktische informatie. Na de inspiratiedag ontvang je een vormingsattest en een factuur. Informatie Voor meer informatie kan je terecht bij Annebeth Boudry, 050 31 14 31 of [email protected]. 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) Wegbeschrijving De Schelp - Vlaams Parlement, Leuvenseweg 86, 1000 Brussel Het Vlaams Parlement bevindt zich op wandelafstand (10 min.) van het station Brussel-Centraal. Het aantal parkeerplaatsen in de buurt van het Vlaams Parlement is beperkt. Kom dus bij voorkeur met het openbaar vervoer. Hier vind je een uitgebreide wegbeschrijving - http://bit.ly/1wMM1Ms - en hier meer informatie over openbare parkings in de nabijheid : www.brussel.be/artdet.cfm/4369. 3 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 4 Programma Inspiratiedag (9.30 - 17.00 uur): spraakmakende praktijken en frisse keynotes Overdag kan u in het Vlaams Parlement in dialoog gaan met friskijkers en spraakmakers die de voorbije jaren 'goede' participatiepraktijken op de kaart zetten. U krijgt ruimschoots de gelegenheid om van nabij verschillende participatieve verhalen te onderzoeken uit het lokale, Vlaamse, federale én het middenveld. Deze initiatieven van zowel overheid, agentschappen als burgers realiseerden zich in beleidsdomeinen zoals onderwijs en jeugd, mobiliteit en infrastructuur, transitie en milieu, diversiteit, welzijn en armoedebestrijding, cultuur en erfgoed, economie en werkgelegenheid. Een inspirerend denkkader krijgt u via drie krachtige keynotes van academicus Filip De Rynck (UGent), politicus Willem-Frederik Schiltz en burgeractivist Manu Claeys (stRaten Generaal). Voor wie: absolute aanrader voor communicatie-ambtenaren en beleidsmedewerkers die zoeken naar frisse inzichten en concrete uitzichten hoe participatie in hun dagelijkse praktijk kan werken. Kom gerust met meerdere personen! Ontwerpavond (18.00 - 21.30 uur): tijd voor uw eigen vraagstuk Leg 's avonds uw eigen case en vraag op de tafel. Samen met participatieprofessionals tekent u hiervoor een eerste procesaanpak uit. Zowel kleine of grote, reeds concrete of nog abstracte vragen zijn welkom. Bijvoorbeeld: u wilt een infrastructuurwerk participatief ontwerpen maar weet nog niet hoe? U wilt het sociaal kapitaal in uw gemeente mobiliseren rond transitie en klimaatneutraliteit? U moet met uw stakeholders de beleidsvisie voor de komende jaren bepalen? U wilt het mobiliteits- of klimaatactieplan samen met burgers opstellen? U vraagt zich af of en hoe u specifieke burgerinitiatieven kunt versterken? U ziet diversiteit als een meerwaarde, en wilt via een participatief traject een cultuuromslag bewerkstelligen? Of u droomt van een burgerbegroting? De consultants van Levuur, versterkt met alumni van het Leertraject Participatiekunde en de trekkers van de inspirerende verhalen, staan als sparringpartners klaar voor iedereen die zijn participatief vraagstuk op tafel legt. Zit u met specifieke vragen rond een participatief traject dat u wil opstarten? Breng ze mee naar dit avondluik. Het wordt pas echt interessant als we samen uw vragen kunnen benaderen vanuit verschillende perspectieven: de invalshoek van inhoudelijke ambtenaar, communicatiemedewerker en uiteraard politieke eindverantwoordelijke. Neem als vraagsteller dus gerust meerdere personen van uw dienst mee. Zet samen de eerste stappen op uw traject. Twee inleidende keynotes zetten de toon. Participatie-expert Stef Steyaert (Levuur) geeft een fris denkkader mee voor een goede procesarchitectuur. Marije Van Den Berg (NL) getuigt hoe een burgerinitiatief als Stadslab Leiden het beleid weet te prikkelen. Voor wie: absolute aanrader voor politici, beleidsmakers en iedereen die met een 'ontwerpvraag' zit, en voor iedereen die hierover mee wil sparren 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 5 Keynotesprekers Academicus Filip De Rynck pleit voor slimme verbindingen en productieve samenwerkingen tussen beleidsmakers en initiatieven uit de samenleving (daggedeelte) Filip De Rynck is hoogleraar bestuurskunde aan de UGent. Participatie is voor hem meer dan inspraak. Het geeft ruimte aan engagementen in een organisatie of samenleving. De groeiende complexiteit, opeenvolgende besparingsrondes en dringende uitdagingen nopen bestuurders en ambtenaren tot nieuwe verhoudingen, andere rollen en aangepaste structuren. Hoe kom je tot slimme verbindingen en productieve samenwerking tussen beleid en samenleving? Wie dat tot stand weet te brengen, maakt het verschil. Burgeractivist Manu Claeys over de kracht van burgers in een democratie van de 21ste eeuw (daggedeelte) Manu Claeys is essayist en notoir burgeractivist. Zo lanceerde hij in 2005 voor en vanuit het Antwerpse bewonerscollectief stRaten-generaal een alternatief voor de Oosterweelverbinding. Sindsdien voert hij samen met vele Antwerpenaren oppositie tegen dat project. Met stRaten-generaal ijvert Manu voor meer burgerinspraak en -activisme als essentieel onderdeel van de 21ste-eeuwse democratie. "Van ik tot jij tot wijk tot wereld. Op basis van duurzaamheid en dierbaarheid." Politicus Willem-Frederik Schiltz experimenteert met burgerbegroting (daggedeelte) Jurist Willem-Frederik Schiltz trad als politicus in de voetsporen van zijn vader, toen hij na de federale verkiezingen in 2007 toetrad tot de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Sinds dit jaar zetelt hij in het Vlaams parlement. Als Antwerps districtsschepen van Participatie lanceerde Schiltz dit voorjaar een gedurfd experiment: de burgerbegroting. Antwerpenaars konden zelf een deel van het districtsbudget toewijzen. De case burgerbegroting wordt apart toegelicht (zie verderop). Participatie-expert Stef Steyaert pleit voor écht interactief beleid (ontwerpavond) Passie: er is geen geschikter woord om Stef (Levuur) zijn verhouding met participatie te omschrijven. Als professional begeleidde hij de afgelopen jaren vele organisaties en overheden bij het vormgeven van participatieve processen. Vanuit onder meer zijn G1000-ervaring, rijpte bij hem het inzicht dat het tijd wordt om de idee van 'inspraakprocessen' achter ons te laten, en te bouwen aan een nieuw model dat écht interactief beleid mogelijk maakt. Adviseur Marije van den Berg (NL), koningin van de nieuwe werkvormen (ontwerpavond) Als adviseur, trainer en publicist in overheidsparticipatie bouwt Marije van den Berg aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en samenleving. Overheidsparticipatie betekent voor haar ruimte maken voor mensen met goede initiatieven en hen ondersteunen met uitdagend beleid. Als actieve burger en sociaal ondernemer is Marije mee drijvende kracht achter het Stadslab Leiden (NL). Dit burgernetwerk van inwoners uit Leiden steekt zelf de handen uit de mouwen om hun stad mooier en leuker maken. Marije presenteert ook een case tijdens het daggedeelte. 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 6 CASES Kwalitatief op weg in complexe projecten dankzij de Routeplanner. Zet jouw praktijkvoorbeeld mee op de website van de Vlaamse overheid. De Vlaamse overheid koos voor een nieuwe aanpak om complexe projecten sneller en beter uit te voeren. Deze aanpak zet in op een kwalitatief proces, met veel aandacht voor participatie en communicatie. De website www.complexeprojecten.be beschrijft via een Routeplanner de krijtlijnen van deze nieuwe aanpak. De website wil via goede praktijkvoorbeelden nuttige inzichten delen over participatief werken met een grote groep belangstellenden. Hoe kan de overheid vroeg in een planningsproces hun ideeën capteren? Breng in deze sessie zelf goede praktijkvoorbeelden en leerpunten aan. Als eindresultaat publiceert het team Complexe Projecten uw goed voorbeeld op haar website. David Stevens, proces- en kwaliteitsbeheerder Vlaamse overheid INNOWIZ Plan P ondersteunt participatie van personen met een verstandelijke beperking Participatie is een recht. Industrieel Design Center van Howest, ontwerper Wouter Doornaert en Onze Nieuwe Toekomst vzw legden hun expertise samen rond de uitdaging 'hoe kunnen we drempels tot participatie overwinnen?'. INNOWIZ Plan P is het resultaat van deze cocreatie. Dit creatief pakket ondersteunt personen met een verstandelijke beperking en hun omgeving om op een creatieve, patroondoorbrekende manier oplossingen te creëren voor participatieproblemen in alle aspecten van de samenleving (wonen, werken, vrije tijd, relaties, ...). INNOWIZ Plan P is een leidraad van toegankelijke creativiteitstechnieken en is hiermee een pionier in Vlaanderen. Florentien Pletinckx en Didier Peleman, projectmedewerkers van Onze Nieuwe Toekomst vzw Ringland. Niet tégen, maar vóór iets doet protest ombuigen naar positieve actie Ringland laat de Antwerpenaar ervaren wat de meerwaarde van een groene gordel voor de stad zou kunnen betekenen. Want het creëren van een positieve veranderbeleving is een belangrijke basisvoorwaarde om die veranderingen te realiseren. Liever dan (opnieuw) de zwaktes van de oude plannen te benadrukken, benadrukken ze de voordelen en sterktes van een nieuw en positief alternatief. De organisatie hoopt met haar positieve kijk, actiebereidheid en lef de enthousiaste aanhangers te inspireren om in dezelfde spirit aan de slag te gaan en eigen talenten aan het project te koppelen. Zo wordt iedereen mee aandeelhouder in het welslagen en het plezier van het project. 'We gaan er zelf iets aan doen', is een nieuwe reflex die u in de toekomst nog vaak gaat horen. Pol Van Steenvoort, communicatie Ringland Participeer. Mijn gedacht! Peer zet participatiecoaches in Onder het motto 'Partipeer. Mijn gedacht!' werden de inwoners van Peer uitgenodigd mee te denken en te praten over de toekomst van hun stad. Peer koos daarbij voor een vernieuwend project want voor het leiden van de gesprekken werden de zogenaamde participatiecoaches ingezet. Deze coaches, allemaal vrijwilligers van uiteenlopende pluimage, kregen een opleiding maar leerden en leren vooral van de praktijkervaring. Tijdens de participatiemomenten voor het 'Beleidsplan 2014-2019' gaven de aanwezigen hun gedacht over waar Peer voor moet staan en wat de Perenaar van zijn stad verwacht. De coaches namen de inwoners me op een participatietrip langs 'bruisend Peer', 'zorgend Peer', 'solide Peer' en 'vooruitziend Peer'. Koen Wellens, communicatiedeskundige stad Peer 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 7 Regio Kempen. Een sterk plan voor een toeristische regio schrijf je niet alleen Een sterk plan voor een toeristische regio schrijf je niet alleen, ergens weggestopt in je kantoor. Dat doe je samen met de sector zelf, met al diegenen die er tijdens de uitvoeringsfase mee aan de slag zullen gaan. Waar dromen zij van? Wat is belangrijk voor het toerisme in onze regio? Waar zetten we samen op in? Deze doorgedreven vorm van participatie bracht een hele nieuwe manier van samenwerken met zich mee, geworteld in vertrouwen en ambitie voor de Kempen. Bie De Busser en Vicky Steylaerts van Toerisme Vlaanderen Burgers en FOD Sociale Zekerheid geven samen vorm aan de dienstverlening Hoe kun je een betere dienstverlening bieden aan je doelgroep? Door samen te werken. Een inspirerend en verrijkend voorbeeld komt van de federale overheidsdienst Sociale Zekerheid. In oktober 2013 bracht de FOD 250 personen met een handicap, ambtenaren en professionelen uit de sector samen tijdens het evenement Touché! in Brussel. Mensen die anders zelden met elkaar in contact komen, wisselden die dag ideeën en ervaringen uit. Het was de ideale gelegenheid om kennis te maken met elkaar en met de mensen achter de dossiers én om te luisteren naar de zorgen van burgers. Een greep uit een hele lijst van concrete en soms verrassende voorstellen: mensen vinden het belangrijk dat alle informatie voor personen met een handicap gebundeld wordt in één uniek dossier en dat men terecht kan bij lokale contactpersonen. Overheidsteksten kunnen leesbaarder en eenvoudiger. Zulke ideeën gebruikt de FOD nu om concrete actieplannen uit te werken. Overheden en burgers kunnen door samenwerking duidelijk meer verwezenlijken. Saskia Gheysens en Barbara de Clippel van de FOD Sociale Zekerheid De wijken zijn aan zet in Gent Gent zette in het verleden sterk in op dialoog, maar een reeks mooie initiatieven moeten van de stad een converserende overheid helpen maken. Een van die inspanningen heet 'Wijk van de maand'. Dit is de naam voor de ontmoetingen tussen het college van burgemeester en schepenen en de bewoners van de 25 Gentse wijken. Niet langer één enkele debatavond, maar een maand vol interactieve ontmoetingen rond diverse thema's, op maat van de wijk. Bijzonder aan Wijk van de Maand is dat lokale verenigingen, bewonersgroepen en professionele werkers mee zorgen voor de organisatie en uitwerking. Niet alleen offline stimuleert Gent de ontmoeting, maar ook online dragen een 'Facebookende wijkregisseur' en een mooie website met filmpjes en een virtuele kaart waarop mensen hun idee kunnen posten hun steentje bij aan meer interactie. Op die manier wil Gent een nog beter beeld krijgen van hoe haar inwoners hun wijk ervaren en hoe ze die samen nog beter kunnen maken. David Slosse, gebiedsgerichte werking bij stad Gent Nieuw leven in de oude dokken De oude dokken in Gent veranderen de komende vijftien tot twintig jaar in een bruisend stadsdeel waar oude en nieuwe Gentenaars leven rond het water en in het groen. Het gebied tussen de Dampoort en de wijk Muide moet een nieuwe aantrekkelijke en duurzame plek worden om te wonen, te ontspannen, te winkelen of te werken. Voor we zo ver zijn, zal dit nieuw stuk Gent zich in de komende jaren moeten aanpassen aan de veranderingen die op til staan. Met een waaier aan inspanningen informeert de stad de gebruikers van de dokken. Sterk aan de Gentse aanpak? Het enthousiasme en de ruimte voor dialoog en samenwerking met organisaties en mensen die nieuw leven in de Dokken willen blazen. Yves Deckmyn, projectcommunicator Oude Dokken bij stad Gent 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 8 In Kortenberg particileren inwoners, politici en medewerkers samen In Kortenberg participeren inwoners, politici een medewerkers van de gemeente al enkele jaren in een gezamenlijk experiment. Na een toekomstvisie voor hun gemeente uitgetekend te hebben, engageerden ze zich in een charter om die visie ook in de praktijk te brengen. Belangrijke beleidsbeslissingen van het bestuur worden getoetst aan dit charter. Burgers volgen dit mee op in de gemeenteraad. Dit najaar faciliteert het (gemeente)bestuur een' inspiratiemarkt' waar burgers samen initiatieven kunnen opzetten. In Kortenberg ontplooit het participatieproces zich volgens een natuurlijke cyclus op organische wijze in een spiraalbeweging die vertrekt van onderuit, gestaag uitdijt in steeds groter wordende cirkels en waarbij gaandeweg steeds meer mensen betrokken raken. Deelnemers krijgen de tijd om te leren en doen op die manier een schat aan nieuwe ervaringen en inzichten op. De positieve energie die telkens opnieuw ontstaat, geeft de chartergroep de kracht en drive om elke nieuwe cyclus aan te vatten. Deze nieuwe manier van denken sijpelt ook steeds meer door in het gemeentehuis: we zien in Kortenberg een onmiskenbare evolutie naar een open beleid, waardoor een nieuwe manier van besturen ingang kan vinden. Freek Rombouts, projectleider Kortenberg 2020 en Frie De Greef, lid v/d chartergroep Kortenberg 2020 Stadslab2050 wil van Antwerpen een duurzame stad maken. "Niet praten maar samen doen", dat is het motto van dit uniek samenwerkingsverband Het netwerk Stadslab2050 brengt gemotiveerde burgers, bedrijven, middenveld, kennisinstellingen, Antwerpse stadsdiensten en andere overheden samen. En dat mag je letterlijk nemen. Geregeld brengt Stadslab 2050 al die verschillende handen, hersenen en middelen in een en dezelfde ruimte met als doel: het gezamenlijk opzetten van concrete projecten die Antwerpen helpen om de omslag naar een duurzame stad te verwezenlijken. Niet praten, maar samen doén. Aardbeien die luchtkwaliteit meten, bewoners die mee parken onderhouden, hoe op korte termijn 250 woningen renoveren, kantoren budgetneutraal laten verduurzamen en mode ontwerpers circulaire producten laten maken. Stadslab2050 zet in op brede waaier aan projecten, via heel actiegerichte gerichte participatie én met 'the whole system in the room'. Gert Vandermosten, projectleider Stadslab2050 Stad Antwerpen, bedrijfseenheid Stadsontwikkeling De Limburgse energiecöoperatie Bronsgroen creëert via een slimme stakeholderaanpak juridische ruimte voor directe burgerparticipatie Bronsgroen cvba, een energiecoöperatie die investeert in hernieuwbare energie, werd opgericht door een groep enthousiaste Bilzenaars. Aanleiding was een groep verontwaardigde huurders uit de sociale woonwijk Gansbeek die zich in 2010 verenigden in een vzw. Ze pikten het niet langer dat grote energieleveranciers wel de winsten van windmolenparken wilden innen, terwijl de lasten voor de lokale bevolking bleven. Vandaag richt Bronsgroen zich tot alle Limburgers, en wil ze projecten over de ganse provincie aanbieden. Regelgeving vormt voor dergelijk burgerinitiatief een cruciale hefboom én barrière. Vorig jaar verankerde de Limburgse provincieraad met ruime meerderheid het principe van directe burgerparticipatie in Limburgse windmolens. Voortaan zullen in alle nieuwe Limburgse windmolenprojecten de projectontwikkelaars minstens 20% moeten voorbehouden voor directe participatie voor de lokale gemeenschap en lokale overheden. De enthousiaste burgers van Bronsgroen zorgden via een slimme stakeholderaanpak zelf voor deze doorbraak Anton Gerits, coördinator Bronsgroen cvba Inwoners uit Leiden (NL) maken zelf hun stad mooier en leuker Het grootste en mooiste singelpark van Nederland, scholieren opleiden in actief burgerschap, muurschilderingen in donkere steegjes, Leiden als festivalstad, en het magazine de Leidse Style... Het zijn projecten van Stadslab Leiden, een burgernetwerk van inwoners uit Leiden. Marije van den Berg, bestuurder bij Stadslab Leiden (geeft ook een keynote tijdens de ontwerpavond) 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 9 De Genks schonk vertrouwen aan burgers en medewerkers, en bood ze ruimte om mee verantwoordelijkheid op te nemen Hoe laat je Genkenaars meewerken aan een nieuw samenlevingsmodel? Hoe stimuleer je een open gesprekscultuur en verantwoordelijkheid bij de Genkenaar? Hoe verbind je deze dynamiek met het stadsbestuur? Deze vragen vormden de opstart van De Genks. Burgers die met burgers praten, dat was het uitgangspunt van De Genks. 40 burgers van heel diverse pluimage kregen vorming, methodieken, ondersteuning en een ferme duw in de rug om erop uit te trekken. Ze gaven het beste van zichzelf en vormden binnen de kortste keren een warme, rijke, creatieve groep met hoge inzet en betrokkenheid. Een soortgelijke beweging herhaalde zich in de tweede fase van het project. Ditmaal werden stadsmedewerkers uitgenodigd om verder aan de slag te gaan met het harde labeur van de uitdagers en de visie van de Genkenaren. Yasemin Yilmaz (participatie-ambtenaar Stad Genk) en Katrien Colson (ex-projectleider De Genks) De school als aantrekkelijke leer- en werkplek in 2030. De Vlaamse Onderwijsraad (VLOR), het Departement Onderwijs en Vorming en de Koning Boudewijnstichting, begeleid door Kessels & Smit, The Learning Company, verkenden samen met vele stakeholders de toekomst(en) van ons onderwijs. Bakens uitzetten, een parcours ontwerpen en navigeren. Een schoolvoorbeeld voor wie wil weten hoe je participeren en leren om te innoveren hand in hand laat gaan. Geertrui De Ruytter, Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) Het Vlaams Materialenprogramma zet participatie in om de jongerendoelgroep te leren kennen De wereldwijde bevolkingsaangroei en toenemende levensstandaard doen de vraag naar grondstoffen en materialen stijgen. Materialen worden steeds schaarser en duurder. Een transitie naar duurzamer omgaan met materialen en grondstoffen is cruciaal. Dit vraagt engagement, mentaliteitswijziging en gezamenlijke wil. Jongeren vormen hierin als brug naar de toekomst een bijzondere doelgroep, met een eigen manier van denken en handelen. Hoe slagen we er in om 12-18 jarigen met een verschillende kennis, attitude of achtergrond duurzaam met materialen te doen omgaan? Welke concrete acties of boodschappen raken hen? In het Vlaams Materialenprogramma nodigden het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Gemeenschap en de OVAM, stakeholders uit het onderwijs, jeugdwerk, ngo's en het bedrijfsleven uit om participatief te komen tot de meest effectieve en creatieve manieren om deze bijzondere doelgroep te benaderen. Veerle Labeeuw, programmaleider Vlaams Materialenprogramma, OVAM Leuven Klimaat Neutraal 2030: "samen maken we Leuven nog beter" De vzw Leuven Klimaatneutraal 2030 werd een jaar geleden opgericht door 60 organisaties, kennisinstellingen, bedrijven, overheden en Leuvenaars die de krachten willen bundelen om te komen tot een veerkrachtige, klimaatneutrale stad via een sociaal rechtvaardige transitie. Intussen telt de vzw al meer dan 200 leden. Met veel engagement, toewijding en energie worden nieuwe, inspirerende paden betreden : een boeiend participatietraject wordt uitgerold, de eerste 20 klimaatexperimenten worden uitgewerkt, de eerste 15 klimaatactieplannen worden verzameld, klimaatevenementen worden opgezet. De uitdaging is reusachtig, maar de ambitie is dat ook. Katrien Rycken (coördinator) en Erik Béatse (bestuurder en van lid van het directiecomité) Leuven Klimaatneutraal vzw 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 10 Een nieuwe rol voor onze adviesraden: De Wakkere Burger gaat voor in het experiment De Wakkere Burger doorloopt zelf een participatietraject en vertelt aan de hand daarvan meer over de vernieuwde visie op de werking, rol en uitdagingen van adviesraden in de toekomst. Het eigen participatietraject gaf ook aan dat De Wakkere Burger een rol wil spelen in andere vormen van participatie in lokaal beleid en spontane bottom up initiatieven. Met andere woorden, hoe kan De Wakkere Burger een link vormen tussen actieve burgers die zich engageren in deze initiatieven en de formele politiek zodat de stem van deze burgers luider kan klinken? Wim Van Roy (coördinator) en Dieter Vandeputte (stafmedewerker) De Wakkere Burger Het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding, een cocreatief beleid is een beter beleid Het Pact 2020 wil tegen 2020 het aantal kinderen dat in armoede geboren wordt, halveren en het algemene armoederisico in Vlaanderen met 30% doen dalen. Ter voorbereiding van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding ging het departement samen met het Netwerk tegen Armoede en De Link dit voorjaar in dialoog met een breed veld van stakeholders en ervaringsdeskundigen. Kwestie om vanuit een gedeelde en gedragen visie samen sterke en coherente acties op te zetten. Team Coördinatie Armoedebestrijding, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin De historische dorpskern van Weelde: bewoners en gebruikers cocreëren hun eigen leefomgeving In de gemeente Ravels leefde er tot voor kort geen traditie van participatie met burgers. Beslissingen werden meestal genomen in de kleine groep van bestuurders, na enkele bilaterale contacten met betrokkenen. De gemeente wist dan ook niet goed wat te verwachten toen Kempens Landschap voorstelde om voor de herinrichting van de historische dorpskern van de deelgemeente Weelde een participatieluik op te starten, en het eindresultaat op die manier mee in handen te leggen van de bewoners en gebruikers. Participatie en cocreatie heeft hier wel degelijk iets veranderd. Het resultaat van het traject is immers een prachtig plan. Het is nog waardevoller te constateren dat het plan - en dus ook de uitvoering- écht van de inwoners is. Ze zijn er eigenaar van, het is hún verhaal. Tine Van den Broeck, projectmedewerker Kempens Landschap Jeugdwerkloosheid bestrijden via innoveren en cocreëren Weet jij welke rol digitale technologieën zoals websites of apps kunnen spelen in de strijd tegen jeugdwerkloosheid ? Is je antwoord 'neen', maak dan kennis met de denk-en doetanks van We For Work. Digitale experten, ondernemers, marketeers en creatievelingen brengen hun unieke vaardigheden, expertise en gekste out-of-the-box gedachten samen. Hun gedeelde doel: via cocreatie innoveren om zo meer jongeren aan het werk te zetten. Bart Cornille, projectcoördinator We For Work Maak Plannen. De Koning Boudewijnstichting trekt een dialoog op gang tussen generaties over de latere levensjaren Met vroeger nadenken over later wil de Koning Boudewijnstichting organisaties en het groot publiek mobiliseren voor een betere voorbereiding van de latere levensjaren. 32 partners stappen mee in deze campagne. De Stichting stimuleert met dit project de dialoog en reikt concrete instrumenten aan bij individuen en betrokken stakeholders die kunnen zorgen voor een vlottere voorbereiding en een doeltreffende dialoog tussen de generaties onderling en hun omgeving. Autonomie, empowerment en respect voor diversiteit staan hierbij centraal. Saïda Sakali, projectverantwoordelijke Koning Boudewijnstichting 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 11 Erfgenoten. Wat kunnen we leren uit de opstart van een lerend netwerk voor Limburgse erfgoededucatoren? Signalen uit het werkveld hebben het Provinciaal Centrum Cultureel Erfgoed ertoe aangezet te onderzoeken of een netwerk voor erfgoededucatie in de provincie Limburg levensvatbaar zou zijn. Dat bleek het geval. Cruciaal was een traject, waarin samen met de sectoren erfgoed en onderwijs gewerkt werd aan de concretisering van een netwerk. De groep heeft, onder begeleiding, zelf de contouren van het netwerk gekozen, de missie en toekomstvisie en een naam bedacht: Erfgenoten Limburg. Een toekomst voor een lerend netwerk in verbinding met andere initiatieven en netwerken. Anne Milkers, museumconsulent Globelink bouwt trajecten en projecten voor, door en met jongeren Maak kennis met de Globelinkway. Jongeren bepalen van in het begin mee het concept en later de uitvoering van een project. Uitkomst of resultaat zijn op voorhand nooit gekend. Een ding staat wel altijd vast: het eigenaarschap is 100% van jongeren. Hoe de Globelinkway werkt, dat hoort aan de hand van concrete voorbeelden. In de G(lobelink)-spot ontstaan prille ideeën, Bataljongers geven de insteek van een subsidiedossier, verkiezingsambassadeurs bevragen zelf hun eigen achterban ... Greet Van Dael, stafmedewerker Globelink (coördinatie DO'ville, lerend netwerk VerdraaiDe Wereld) Het Sigmaplan. Creatief met emotionele kant van structuur Bij Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) of het Agentschap Natuur en Bos (ANB) weten ze perfect waarom ze met vuur de 'ruimte voor de rivier'-aanpak van het Sigmaplan willen verdedigen. Met cijfers, tekst in alle tinten technisch en visualisaties informeren en betrekken ze al sinds jaar en dag verschillende lokale Sigmaprojecten. Buurtbewoners begrijpen best dat bij extreem stormweer gebieden beter gecontroleerd dan hun huizen overstromen. Omgaan met hinder en hoe het er moet uitzien in detail, vergt echter meer creativiteit om tot daadwerkelijk wederzijds begrip te komen. Carolien Peelaerts, communicatieverantwoordelijke Waterwegen en Zeekanaal en Iris Catteeuw, externe ondersteuning omgevingsmanagement Sigmaplan De Lijn particileert. Of hoe door samen met stakeholders het memorandum te schrijven, een goede eerste stap was richting een cultuur van participatie In een context van besparingen waarin duidelijke beleidskeuzes zich opdrongen en vanuit het besef dat het grote gelijk & wijsheid niet alleen binnenskamers zit, is De Lijn gesprongen. De Lijn ging in dialoog mét, en niet louter naar belanghebbenden. Waar De Lijn vroeger te veel een gesloten organisatie was met een duidelijke koudwatervrees voor dissonante stemmen ("Help, er zijn actiegroepen in de zaal"), gaf ze het signaal dat ze voortaan wil luisteren naar iedereen. Samen met een brede groep belanghebbenden schreef De Lijn haar memorandum voor de volgende Vlaamse Regering. Met een kleine groep enthousiaste collega's en de duidelijke steun van onze directeur-generaal doorliep ze een breed traject. En het is daar niet gestopt. Geen eenmalige window dressing, wel een eerste start, een reflex die De Lijn in de hoofden van al haar mensen wil krijgen. De Lijn werkt volop aan de verankering van deze nieuwe stijl binnen de werking en wil zo meer streven naar een gedragen besluitvorming. Astrid Hulhoven, verantwoordelijke corporate communicatie bij De Lijn 2014-12-09: inspiratiedag Participatie (uitnodiging, versie 2014-10-31) 12 Park Groot Schijn: via dialoog en constructief conflict samen publieke ruimte ontwerpen Het traject dat het Park Groot Schijn aflegt, is bijzonder. Het is een spraakmakend pad naar een nieuw park voor Antwerpen met lessen over een constructief conflict, van discussie naar dialoog. Of zoals Stijn Meuris het bezong : zou een heel klein beetje oorlog soms niet beter kunnen zijn? Park Groot Schijn is een verhaal over échte participatie. Dus niet: "ik ga daar naartoe, ik neem het mee en ben dan weer weg". Het is ook niet: "ik heb een boodschap en dan is 't aan de stad om er iets mee te doen". Participatie betekent samen verantwoordelijkheid nemen, het project een goed hart toedragen, ieder van op zijn plek. Dan weet je dat, ondanks de hobbels onderweg, het goed komt. Kim Verstrepen, consulent architectuur en projectleider Park Groot Schijn Participatief theater van Sering vzw betrekt moeilijk bereikbare kansengroepen Sering 2.0 werkt aan de oprichting van een kunstenzorg centrum waar kansengroepen via artistieke methodieken leren om volwaardig te participeren in de samenleving. Daartoe ontwikkelt Sering vzw peerto-peer projecten met mensen die nu als onbemiddelbaar worden beschouwd. Sering wil zo aantonen dat we trajecten kunnen samenstellen die ook voor deze mensen uitzicht op betaald werk inhouden. Het pilootproject Hart aan 't Werk krijgt steun binnen de 'oproep voor innovatie met de creatieve industrieën'. Het project wordt gezien als 'uniek in zijn genre, omdat het relevante expertise en competenties uit twee beleidsdomeinen samenbrengt, waarbij een duidelijke synergie ontstaat. Bij succesvolle implementatie zal dit project de aanleiding zijn voor een nieuw en uniek platform met een belangrijke maatschappelijke hefboom. De artistieke insteek draagt in hoge mate bij tot de slaagkansen'. De uitbouw van het centrum is in volle ontwikkeling. Mia Grijp, artistiek leider Sering vzw District Antwerpen experimenteert met burgerbegroting Participatory budgetting is hot. Eind jaren tachtig mochten de inwoners van Porto Alegre in Brazilië voor het eerst beslissen over de besteding van overheidsmiddelen. 25 jaar later verovert deze vorm van participatie langzaam ook Europa. District Antwerpen zette al vorig jaar voor het eerst een burgerbegroting op. Voor 10 procent van de totale districtsbegroting hebben inwoners autonoom mogen beslissen naar welke thema's dit geld moet gaan. Ondertussen wordt volop gewerkt aan een nieuwe cyclus, met opnieuw meer dan één miljoen euro te besteden. In zijn keynote speech gaat Antwerpse districtsschepen voor participatie Willem-Frederik Schiltz dieper in op de politieke keuzes die gemaakt zijn (zie hogerop). In deze case gaan we dieper in op het traject zelf. Hanne Bastiaensen, wijkcoördinator Stedelijk Wijkoverleg en projectleider Burgerbegroting
© Copyright 2024 ExpyDoc
