CHEIdISCHE REACT!É'
UITWERKIruGEN
eh*vntsehffi Y*aet€es
...'+
È].;
r
1
È
I t;;".i..
LFERSTCFVRA,GFtr
I
De drie verschijnselen zijn:
r
z
3
gloeien
faseverandering
chemische reactie
reactie stoffen verdwijnen en
In het algemeen kun le zeggen dat er bii een chemische
a a
nieuwe stoffen ontstaan'
bFenchemischereactjenoteerjemetbehulpVaneenreactiescherna.
c Het reactieschema vooï een verbrandingsreactie wordt als volgt weergegeven:
brandstof + zuurstof -è verbrandingsproduct(en)'
:
tussen een brandstof en zuurstof'
Een verbrandingsreactie is een chemische reactie
is opgebouwd'
d.e oxiden van de elementen waaruit de brandstof
d
.
Bi1
deze reactie ontstaan
eEenontledingsreactjejseenreactiewaarbijuileénbeginstoftweeofmeer
reactieproducten worden gevormd'
T#EpA55lf,á65VRAeEru
gloeien en/of van fase veranderen'
Tijdens het verwaTmen van een stof kan de stof gaan
geen chemische verschijnselen
Het gloeien en een faseveranderlng van een stof zijn beide
namelljk de beginstoffen niet ook ontstaan eÏ geen nieuwe
3
(reacties). Hierblj verdwijnen
stoffen.
4 a
(reactle) Hierblj verdwijnen we1
[en verbrandingsreactie is wel een chemisch verschi.lnsel
de beginstoffen en ontstaan er nleuwe stoffen'
Hlerdoor kan geen verbrandinq
ontledlngsreactie. Het hout wordt zond'er zuurstof verhit
plaatsvinden.Voore]keverbrandingsreactieiserimmerszuurstofnodig.
b
5
+ methaan(g) + watersiof(g)
hout(s) --1 koolstofmono-oxide(g) + koolstofdioxide(g)
op in 9eval ll: het branden van een kaars Alleen bil
Er treedt alleen een chemische reactie
ditverschijnselverdwijnendebeginstoffenenontstaanernjeuwestoffen
(reactieProriucten)
6 a
ammonjurndichromaat(s)
-)
gïoene stof/chroomoxide(s) + water(g) + stikstof(g)
b.]ehebthiermeteenontledingsreactletemaken,omdaterbijdezereactjeuiteen
(groene stof/chroomoxjde'
beginstof (ammonlumdlchromaat) meerciere reactieproducten
watel en stikstof) worden gevormd'
ËXTRA zsruFJËsRAruD Es GFEru zoruruEEnÁrus
a
b
Kernfusiereactie:4waterstofkernengaansamentottnieuwekern(=hellumkern)
mlljoen ton waterstof omgezet' dus per uur
wordt er
Per seconden
7oo
watersLoí
36oo * Jao " 2 52o ooo lon
x 1oo7o = o'1%'
mlljoen ton per seconde, dus 5 miljoen/7oo miljoen
verbranding plaatsvlnden'
Er is geen zuurstof aanwezig dus kan eí geen
Dat is
5
;
n*ns"uï.tru"{l:VZt;,..;
ï .
^1"t
:."
Í"EERSTOFVRAGFru
g
lo
Í1
Zuivere stoffen worden onderverdeeldin ontleedbare stoffen en niet-ontleedbare stoffen.
Ontleedbare stoffen worden ook wel verbindinqen qenoemd.
De ontleedbare stoffen kunnen onderverdeeld worden
in moleculaire verbindingen
en
ionaire verbindingen.
12
Een ionaire verbinding (zout) bestaat
uil ionen dje jn een bepaalde verhouding in een
kri stalrooste r ztjn gerangschikt.
13
14
15
Voor het ontleden van stoffen is meestal energie nodig.
Enkele vormen van energie zijn: warmte, elektrísche stroom en lícht.
Wanneer we de naam van elke stof in een reactieschema vervangen door zljn formule,
kri.1g
1e een re actí everg el i jki n g.
t6
z7
l8
ln een reactievergelijking noteren we achter de formule van een stof de
toestandsaanduiding (s), (t), (q) of (aq).
Een thermoiyse is een ontiedingsreactie door middel van warmte.
ln een reactievergelilking worden de beginstoffen en reactieproducten informules
wee19egeven.
19
Een reactievergeiijking is kloppend wanneeï het aantal atomen van elke atoomsoort yoor
en na de reactie aan elkaar gelijk zijn.
zo
Een reactievergelijking maak ie kloppend door vóór de formule van een stof een
coefficiëntgetal te plaatsen,Dit coefficiëntgelal geeft het aantal deeltjes in een
reactievergelljkin g weer.
zï
zz
Een coëfficiëntgetal = r
wordt alttldweggelaten.
altijd zo kiein mogelijke, gehele getallen zijn.
De coèfficientgetailen moeten namelijk
TOEPASSíruCSVRAGES;
23 a
b
c
d
24 a
b
c
à
25
z6 a
b
c
27
-+ o colq;+ 6 H,(g)
C6H,ro6(s) -+ 2 CrHsoH + z Cor(g)
6 COr(g)+ 6 HrO(1) -e C6H,106(aq)+ 6 Or(9)
C6H,,o6(aq)+ 6 o,(9) -+ 6 Co,(g) + 6 H,o(1)
C6H,ro6(s)
Reactie z3b geeft de productie van alcohol (CrH60) door de gisting van glucose weer.
Reactie z3d geeft de verbranding van glucose weer.
De reacties 23a en z3b geven een ontledjngsreactie weer.
Reactie z3c vindt in het bladgroen van alle groene planten plaats (fotosynthese).
z KNor(s)
-+ 2 KNor(s)+ or(s)
Ontleding van de vaste stof caicjumcarbonaat: CaCor(s) + CaO(s) + COr(g)
Ontledlng van stikstofdioxide: z NOr(g) -+ 2 NO(g) + Or(g)
Ontleding van de vaste stof kwiksulfide:HgrS(s)+ z Hg(1)+ S(s)
Een ontledjngsreactie. Doordat eí geen opening voor de aanvoeï van lucht aanwezlg is,
kan er geen zuurstofbij het kalksteen komen. Hierdoor kan er geen verbrandingsreactie
plaatsvinden. Voor een verbrandlngsreactie is er rmmers altijd zuurstof nodig.
ËXTRA uqMErEruDF srEfriEzu
aB a
b
c
d
e
ontstaat zuurstof (want de houtspaander gaat feller branden).
Een ontledingsreactie want uit een stof ontstaan twee nieuwe stoffen.
montroydiet(s) -+ kwik(l) + zuurstof(g)
kwik(l)oxide is HgrO(s)
Reactievergelijking ontieding montroydiet: z HgrO(s) -+ a Hq(1) + Or(g).
Er
1
2
CHENÁISCHE REACTIES
utTwERKtruGEÍ\l ',,:=:
';
:
::-:::
*\s:ïre'vm's,errd)
rir?!
Ërtli"rtii,oc
: ;+...sq.bg\rdsE-É!.*'.
r4JÊv/?ïí..,1.
.;
-o
LEFRSTOFVRAGEru
zg a
b
c
30 a
b
c
Een thermolyse is een ontledingsreactie door middel van warmte.
Een elektrolyse is een ontledingsreactie door middei van elektrísche stroom.
Een fotolyse is een ontledingsreactie door middel van licht-
waterstof(g) en zuurstof(g)
z H,o(i) -+ z H,(g) + or(g)
Waterstof(g): Vang het waterstof op in een reageerbuls. Je houdt de opening van de
reageerbuis bij een vlammetje. Je hoort dan het typerende biafgeluid.
Zuurstof(g): Breng in een reageerbuis met zuurstof een gloeiende houtspaander ln zuivere
zuurstof gaat de houtspaander feller gioeien of zelfs branden.
TSEp&551ts{65VRAGEN
31 aA
b z NaNr(s) + 2 Na(s) +; N,(g)
c Er ontstaat z9 dm3 stikstof.
r,o dm3 stikstof heeft een massa van 1,3 gïam.
z9 dm3 stikstof heeft dus een massa van 29 x 1,3 =
d
e
f
g
32
d^
g'arn.
ijzer(lll)oxide
z NHoNo3(s)
(NHo),COr(s)
-+
-+
-+
z Fe(s)+ 3 NarO(s)
:" Nr(g) + 4 Hro(l) + or(g)
6 Na(s)+ Feror(s)
z NHr(g)+ CO,(g)+ H,O(1)
EXTRA c-ËeHTGHVoFLFG
33
34
35
36
31,7
Waterstof is zeer brandbaar/explosief
6 uÀ5
ln de fotografische industrie gebruikt men heel veel zilverchloride (fotografisch papier).
De formule van zilverchloride is AgCl(s).
Fotolyse van ziiverchloride: z AqCl(s)
De zilverdeejtjes dje vrijkomen
bij
-+
2 Ag(s) + Clr(g).
de fotolyse zoígen voor de donkere kleur"
Ï"
?,Á..*-.-.r*
irffi r ,;ii ïï'!#"15#"V#-ï'f l*rfi"#.jFBq*Tl
''*4.
* v:rz r-* #vvnzru {;"* w Ye m*t{ *
?\)tËè444.""..,"+"\*4
'*Y4'f
!qÈíê"
LEERS"T&FVRA6Fru
3?
38
Volgens'De wet van Lavoisier'is de totale massavan de stoffen voor de reactje, gelijk aan
de totale massavan de stoffen na de reactie.
Een reactievergelijking geeft de verhouding van het aantal deeltjes aan die bij een reactie
betrokken zíjn.
39
De massaverhouding geeft de verhouding van de massa's van de stoffen aan die
bii
een
reactie betrokken zijn.
40
ln een massaverhouding mag je de eenheid u veÍvangen vooï een andere massa-eenheid.
TOEPASSINGSVRAGE$U
41
+
zuuÍstóf{g)
ng(s)
+
o,(c)
48,6 u
+
32,o u
48,6 q
+
32,o g
109
+
Ínagnesium(s)
RS
RV
CC
CC
nng(s)
fingo{s)
48,6 q
8o,6 g
109
xg
-)
-+
-+
-+
-+
magnesiumoxide(s)
z Mgo(s)
Bo,6 u
8o,6
g
xq
Berekening:
48,6xx=tox8o,6
,
8o.6
x--ro _
-t6.6qMgo(s)
48,6
Bij de verbranding van ro g magnesjum ontstaat er r6,6 g magnesiumoxide
42
RV
100,1 g
-)
-+
*)
x9
-+
CacOr(s)
100,1
CC
u
cacor(s)
+
coJs)
56,r u
+
44,o u
56,1 g
+
44,o
I
q
+
o,66
9
cao(s)
coJs)
100,1 g
44,4
g
xg
o,66
q
CC
Berekening:
44,OxX=1OO,1 x0,66
too,1 x o,66
44,o
= 1,5o Q LaLO?(s)
Om o,66 gram koolstofdioxide te verkrljgen, dien.1e t,5o g calclumcarbonaat te ontleden.
4j a
De formule van de antimoon-ionen in kwjkantimoonoxide is Sbs+.
Wanneer je de symbolen van de ionen tussen haakjes zet, krijg je de volgende
g sformul e: (H g r+), (Sb?)r(Or-)r.
verh oudin
De totale positieve lading en de totale negatieve lading dienen bjnnen een verhoudingsformule aan elkaar gelijk te zijn. De twee gebonden antimoon-ionen moeten dan samen
een lading hebben van to+ bezjtten. Een antimoon-ion heeft dus een lading van 5+.
2
CHEMISCHE REACTIES
UITWERKINGEN
.r'
r,l
43
Hgo
+
433,2 u
+
291 U
+
l2,o u
$3,2k9
+
z9r kg
+
3z,o kg
RV
2
+
5b2O3
o2
xkg
CC
Hg0
J
HgrSbrO,
756,8 u
-+
-+
756,8 kg
:oo
kq
HgrSbro,
433,2 kg
756,8 kq
x k9
zoo kg
CC
-+
Berekening:
431,2 2oo
x= -=__- 114,5 kg Hg,SbrO,
756,8
x
Om zoo kiloqram kwikantimoonoxjde te vormen, heeft men r45kgkwlkoxide
nodlg
ËXïRÁ Lé.VO'5EER
44a
De weegschaal zal minder gaan aanwjjzen.
b
t
De kaars zal steeds minder gaan branden en
uiteindelijk uitgaan. Verklarlng:
zuurstof raakt op.
2
De weegschaal zal hetzelfde blijven aanwijzen Verkrarinq: arie stoffen,
en dus ook alle massa, blijven onder de stolp.
Dlt gas is koolstofdioxlde, COr(g)"
45a
b
r
cacor(s) *+ cao(s)+ co.(g)
RV
caCOr(s)
-à
'100,1 U
roo,1 ton
-)
r20 ton
--)
CC
cac0r(s)
i
120
+
56,r u
+
5 6,r
ton
56,r
ton
ton
x ton
Berekening:
lot,txx=t20x56,i
tzo
x q6.r
x=r=66,6
101,1
lon
CaO(s)
Uit izo ton CaCCr(s) ontstaat 66,6 ton
coJs)
44,o u
44,o ton
ton
cao(s)
ror,r ton
CC
cao(s)
CaO(s)
de
EreÍmï<raker
46 a
Reactievergelijking: e ebror(s) -) 4 Pb3o4(s) + or(g)
Om de reactie kloppend te maken, moet er ook zuurstof ontstaan
zi.1n.
Dus het is een
ontledingsreactie, want uit eén stof ontstaan twee nieuwe stoffen'
De reactie die dan optreedt is de omgekeerde reactie van vÍaag a:
b
4 Pbroo(s)+ or(g)
-+
6 Pb,oj(s).
ïest jezeÏf
ffiEERKEUZE\fRAGËru
rA
zB
3A
4C
5C
6D
7C
óa
9B
RV
z Ca(s)
+
oJs)
8o,o u
+
32,o u
Bo,o q
+
32,o
Bo,o g
ro,o
cao(s)
112,O U
112,4 q
o,(s)
ca(s)
CC
z
x9
10,o g
CC
I
-+
-+
-+
32,o9
x9
q
Berekening:
19,9
r=.#-
x l2,O
4,ogo,(g)
C
OPEhI \{RAGEfti
ïï a
b
c
r? a
b
De reactie die
bil de explosie plaatsvlndt js een ontledingsreactle, omdat er ujt eén
beginstof (glyceryltrlnitraat) meerdere reactieproducten (koolstofdioxide, waterdamp,
stikstof en zuurstof) worden gevormd
giyceryltrlnitraat(1) -+ koolstofdioxlde(g) + water(g) + stlkstof(g) + zuurstof(g)
4 C,HrNron(l) -+ rz Co,(g) + ro H,o(g) + 6 N,(g) + o,(9)
z H,O(g)
-+
z H,(g)+ Or(g)
Deze reactie stelt een ontlecllnqsreactie voor, omdat hlerbij
uit een beginstof (waier)
meerdere reactieproducten (waterstof en zuurstof) worden gevormd.
c zHr(g)+or(g)+zHro(g)
d Een verbrandingsreactje. Het is een chemische reactie van een brandstof
(waterstof) met
zuurstol
e
We tonen zuurstof aan door in een reageerbujs met zuurstof een gloeiende houtspaander
te brengen. ln zujvere zuurstof gaat de houtspaander fejler gloeien of zelfs branden.
f
We tonen waterstof aan door het op te vangen
in een reageerbuis. Vervolgens houd je
de opening van de reageerbuis bij een vlammetje. Je hoort dan het typerende blafgeluid.
2
CHEMISCHE REACTIES
UITWERKINGEhI
ri
!4
4 NHj(g) + 6 Nor(g) -+ s Nr(g) + rz Hro(i)
berekent eerst hoeveel g koolstof in CO(g) is omgezet
Je
z c(s)
RV
!
co(s)
24,O
u
+
32,o u
)4,o
g
+
32,o g
e
c(s)
co(g)
24,o g
56,0 g
xg
S,6 9
CC
--)
56,o u
-)
56,o
l
x9
CC
co(g)
I
5,6 I
Berekening:
z4,o x 5,6
-
5b,o
2,4 q C(s)
Dus voor de vorming van 5,6 gram koolstofmono-oxide 1s er 2,4 gram koolstof nodig.
Dus van de 6,o gram koolstof b11jkï er 2,4 gram te zijn omgezet in koolstofmono-oxide.
wordt omgezet tot koolstofdioxide
Je kunt nu berekenen hoeveel gram koolstofdioxjde bij deze verbranding is ontstaan.
De resterende koolstol te weten 6,o
RV
CC
c{s)
+
o"(s)
t2,o u
+
32,o u
12,4 g
+
32,4 g
3,6
I
3,6
2,4 = 3,6 gram,
_>
co,(g)
-+
-+
M,ou
--)
x9
44,4 g
coJs)
c(s)
12,O q
CC
-
44,o
I
x9
I
Berekeninq:
x 44,o
x:-)'6
12,O
-
t3,29 LUr(g)
Bij deze verbrandlng is er t3,z gram koolstofdioxjde gevormd.
'*
1_
r
:
3
4
5
izoo. Dus het njeuwe volume is rzoo x r{o mL = r68 ooo mL = r68
Uit eén stof ontstaan meerdere nieuwe stoffen.
Ontleedbare stoffen zljn CO,(g)en HrO(1).
Zuurstofkun je aantonen door er een gloeiende houtspaandet bij te houden. Deze gaat
dan feller gioeien of zelfs branden.
Nitroglycerine is een vloeistof blj kamertemperatuur want het bevriest blj t3 "C.
De voiumevergroting
1s
L
Fi$
:
,::.,-.
:::::::+:ir: rii-
i::::ii
::::=
ili;:,
RV
',:l
4 crHrNr0efl)
-+
rz co2(9)
+
+
6 N.(g)
+
o,(g)
9o8 u
-t
528 u
+
rBo u
+
r68 u
+
l2u
908 g
-+
528 g
+
r8o
+
r68
+
329
loo
--)
CC
q
g
rz CO,(g)
908
g
528 g
lOo
I
xg
Berekening:
199 x
528
x=--:-go8
=58,rqCOr(g)
7
Bij deze ontleding is er 58,t gram koolstofdioxide gevormd.
Uit een stof ontstaan twee nieuwe stoff,en.
o
o
Reactieschema: knalkwik(s)
9
10
-+ kwik(l) + stikstof(g).
Reactievergeiijking: z HgNu(s) -+ z Hg(1) + 3 Nr(g)
RV
:
HgN.(s)
-+
485,2 q
-)
-)
5,o g
-+
485,2 u
CC
Hsq{s)
485,2 g
CC
5,o g
z Hsfl)
r NJs)
4o1,2
u
+
B4,o u
4o1,2
I
+
84,o
xg
Itgfl)
4o1,2
I
xq
Berekening:
x=-\,o
x {O1,2
48\,2
=a,roHg(l)
Blj deze ontleding is er 4,t gram kwik gevormd
-_=
I
t
g
x9
clHrNlOq(l)
CC
ro H,O(l)
q
© Copyright 2024 ExpyDoc
