Natiooaai I Register search en selectie voor stimulerend toezicht Toolkit Goed Bestuur Branche en Beroep Eifn g ^ h H M l brancheorganisatie verdient een BBlBBlte /. I search en selectie voor stimulerend toezicht Nationaal/Register Toolkit Goed Bestuur Branche en Beroep TOOLKIT/BRANCHE EN BEROEP |||||||Ux : : : : : : In onze praktijk van werving en selectie van externe bestuurders, voorzitters, commissieleden en adviseurs van branche- en beroepsorganisaties blijken veel vragen te leven over 'hoe' je nu precies de bestuurlijke rol effectief invult. Een professionele branche- of beroepsorganisatie1 verdient een stevig bestuur met leden die graag de uitdaging aangaan en een voorzitter die een sparringpartner is voor directie én leden. Dat lukt een stuk beter als duidelijk is wat precies de taken zijn en welke rol het bestuur daarin moet nemen, zodat het de haarfijne balans tussen voldoende afstand houden en goed besturen prima kan bewaren. We hebben ernaar gestreefd om op compacte wijze datgene in kaart te brengen wat naar huidige inzichten op een veelheid aan terreinen onder goed bestuur wordt verstaan. Deze toolkit biedt u een goede handreiking om het thema governance 'handen en voeten te geven' en verder te professionaliseren. Nieuw is dat bij deze toolkit de Governance Kennisbank behoort waar u, via de website van Nationaal Register, checklists, voorbeelden, actuele wetgeving, jurisprudentie, opinies en cases kunt vinden. Dit wordt aangeduid met een 'app' in de kantlijn. Het boek is tot stand gekomen door bijdragen van ABN AMRO MeesPierson, Academie voorVerenigingsmanagement (AVVM), Bouwend Nederland, EY (voorheen Ernst &Young), GITP, Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), Van Doorne N.V.,VM uitgevers, VNO-NCW enWissenraet Van znche en Beroep gelezen. anche en bij het surs als in voor de ave. ïïffirneeste belangenbehartigers voor branche ioöflberoep hebben de jliTldische vorm van £eMvereniging. In de Seksten kiezen wij voor rjxlïël neutralere ^brancheorganisatie'. ÉÊÊZ$&ïM Spaendonck. Voor hun grote inzet gedurende de totstandkoming van de toolkit danken wij de stuurgroep, auteurs en meelezers.Tot slot een bijzonder woord van dank aan de voorzitter van de stuurgroep Wim Ruijgrok. mr. Olaf Smits van Waesberghe Directeur Nationaal Register TOOLKIT (BRANCHE EN BEBOEP 7 8 11 13 15 Samen sterk is de kern ï-23 ^ ; 31 2 32 34 35 36 41 42 44 47 48 51 53 m s t voor branche- en b e r o e p ganisaties De(infra)structuurvaneenveren,g.ng 1 4 21 2 22 23 25 26 Kenislhank H U i t d a g e n d g r e n z e n stellen 2 1 Leve/ p/ay/'ng field 2 2 Maatschappelijke partner 2 3 De rol van het bestuur 2.4 Transparantie en integriteit U IaSaMr ae»«" « a n w® wo©?? s t a a n w e v o_,.» or, w 3.1 3.2 3.3 3.4 Identiteit: missie en visie S S controle en verantwoording Beleid en achterban 4.2 De ledenorganisatie 43 4.4 45 Bestuur Positie en rol van bestuur Bestuurscommissies 11 Versterk het succes van het bestuur TOOLKIT; INHOUD 59 60 61 63 65 66 67 71 72 5 De kwaliteit v&m het 'bestuur Profiel voor het hele bestuur Bestuur als team samenstellen Individuele functies en profielen Bestuurskwaliteit verbeteren Bestaat er een opleiding voor bestuurders? Relatie bestuur met directeur Wat als het misgaat? Aansprakelijkheid van bestuurders 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 80 82 84 87 90 6 Fin Financiers en verantwoording 6.1 Financieel gezond 6.2 Sturen naar resultaat 6.3 Verslag doen 6.4 Onderwerpen in jaarverslag en jaarrekening 6.5 Welke fiscale aspecten zijn van belang? 97 Literatuurlijst 79 100 Profiel Nationaal Register 103 Nuttige adressen 110 Nawoord 112 Ccsiofon j 1 Samen sterk i 12 De functies 1.3 OeïosKomst 14 De (iflfra)sin TOOLKIT; w NAWOORD /ito DeToolkit Goed Bestuur Branche en Beroep is tot stand gekomen door bijdragen van: • 8 • • • • • 9 • • ABN AMRO MeesPierson Academie voorVerenigingsmanagement (AVVM) Bouwend Nederland EY (voorheen Ernst &Young) GITP Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) Van Doorne N.V. VM uitgevers VNO-NCW WissenraetVanSpaendonck Wij danken in het bijzonder de auteurs van de Toolkit Goed Bestuur Branche en Beroep: 8 8 9 9 s • 8 • 9 9 • • Ingrid Braat, Bouwend Nederland Robert Collenteur, Van Doorne N.V. Puck Dinjens, GITP Jeanne Hoogers,VM uitgevers Carmen de Jonge, Wissenraet Van Spaendonck Jack Lous, EY Wim Ruijgrok, voorzitter stuurgroep, oud-directeur VNO-NCW en bestuurder AVVM Rita ter Steeg, VNO-NCW Frans van Schaik, Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) Jan vanTuinen, Bouwend Nederland Hans van der Woerd, ABN AMRO MeesPierson Hubert van Woudenberg Hamstra, Nationaal Register TOOLKIT/BRANCHE EN BEROEP /ui Verder zijn wij de volgende personen veel dank verschuldigd voor hun bijdrage aan deze toolkit: • Anne-Marike van Arkel, algemeen directeur van Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) » Koos Burgman, algemeen directeur BOVAG • Lodewijk van der Grinten, algemeen directeur van Koninklijke Horeca Nederland • Theo Fledderus, voorzitter BOVAG onafhankelijke autobedrijven » Mees Hartvelt, tot 2013 voorzitter-directeur van AWVN (Algemene Werkgeversvereniging Nederland) • Peter Niesink, directeur verenigingszaken BOVAG • Saskia Laseur, notaris bij Van Doorne N.V. en gespecialiseerd in governance in maatschappelijke instellingen en verenigingen ® Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Ded Bestuur TOOLKIT ƒ COLOFON /112 Colofon Uitgave Nationaal Register i J Jan van Nassaustraat 93 2596 BR Den Haag [email protected] www.nationaalregister.nl Eindredactie Jeanne Hoogers Tekstcorrectie/Opmaak Josephine Duns, Den Haag Vormgeving cover buroYousten Drukwerk HEGA drukkerij, Rijswijk ISBN 978-90-79301-12-6 NUR 805 Februari 2014